Engeland en het plan Young.
37e 'Jaargang Nó. 14252 9
yerscKIjnf HageliJEs, EeEafvë óp Zoa- en FeesFJagen
Maandag 12 'Augustus 1929'
HAARLEM S DAGBLAD
pIRECTEUREN: G PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR! ROBERT PEEREBOOtf
ABONNEMENTEN: per week 0.2754, met Geïüastreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatse* waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57J4. Franco per post door Nederland 3.87£4. Losse nummers
0.06. GeïfL Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zui der Bmtenapaarae 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14S2S Drukkerij 10122,12713 6 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1-3 regels ƒ1.73, elke regel meer OAS. Reclame*
0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.0^
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsda»
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. ƒ0.25. elke regel meer /0.1Q. nitsL k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 106.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
H e d e n
r MAANDAG 12 AUGUSTUS
Schouwburg Jansweg: „Dik Trom" 2 uur.
Palace. Cinema en Variété: „De deftige
straat". Tooneel: Al-ba-te-So's. 2.30 en 8.15 u.
Luxor Theater: „Het meisje van de Va-
rité" en „Het zevende Gebod". 2.30 en 8.15 u.
Rembrandt Theater: „De Redder in den
kanen". Tooneel: Teuber's Marionetten. 2.30
7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „De Redder in den
Nood"; „De Man zonder Land". 8.15 uur.
Teyler's Museum. Spaarne 16. 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandags.
Bloemendaal: Concert H. O. V. in het
Bloemendaalsche Bosch.
DINSDAG 13 AUGUSTUS
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
8.15—9.15 uur.
Schouwburg Jansweg: „Dik Trom", 2 uur.
Brongebouw tuin. Ledenconcert H. O. V.
O. 1. v. Marinus Adam. 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en
's avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16- 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
Dr. ALETTA JACOBS f
VOORVECHTSTER VAN DE RECHTEN
DER VROUW.
Zaterdagmiddag is ten huize van mej. Rosa
Manus te Baarn, in den ouderdom van 75
jaar, dr. Aletta Jacobs overleden.
Aletta Jacobs, in 1854 te Sappemeer geboren
werd in 1871 aan de universiteit te Gronin
gen ingeschreven als de eerste vrouwelijke
student in de geneeskunde hier te lande.
Zij deed in 1878 het artsexamen en promo
veerde in 1379 te Groningen. Na eenigen tijd
in hospitalen in Londen werkzaam te zijn
geweest, vestigde zij zich als practiseerend
arts te Amsterdam. Zij was dus de eerste
vrouwelijke arts in ons land.
In haar drukke praktijk leerde zij de noo-
den en misstanden in arbeiderskringen van
nabij kennen, waarom zij niet alleen een
kosteloos spreekuur voor hen openstelde,
maar bovendien trachtte de positie dezer
misdeelden door sociale hervormingen te
verbeteren. In deze pogingen werd zij krach
tig gesteund door den socioloog C. V. Ger
ritsen, dien zij reeds lang kende en met wien
zij in 1891 huwde. Met hem, die later wet
houder van he<t armwezen te Amsterdam en
lid der Tweede Kamer werd, maakte zij
groote reizen voor het bestudeeren van so
ciale toestanden in verband met groote con
gressen. Over hun reis door de Vereenigde
Staten publiceerde het echtpaar belangwek
kende brieven.
In 1911, zes jaren na den dood van haar
man, legde zij de praktijk neer, ten einde
zich voortaan geheel te kunnen wijden aan
de politieke en sociale ontvoogding der vrouw
waarvoor zij van 1883 af onvermoeid gestre
den had. In dat jaar trad zij voor 't eerst op
als kampioen voor vrouwenkiesrecht. Meer
dan 25 jaren was zij presidente van de ver-
eeniging, die daarvoor ijverde en redigeerde
geruimen tijd het „Maandblad". Voor de pro
paganda bereisde zij niet alleen ons land,
doch bezocht, gewoonlijk door een mede
kampioen vergezeld, de meeste Europeesche
hoofdsteden, ja strekte haar tochten zelfs
tot in Azic en Afrika uit. In 1908 presideer
de zij met succes het te Amsterdam gehou
den congres van den „Wereldbond voor Vrou
wenkiesrecht."
Tijdens den ooi-log werkte zij mee aan de
oprichting van de „Internationale Vrouwen
beweging voor den Vrede", waarvoor op haar
initiatief in Den Haag een congres bijeen
kwam.
De verassching van haar stoffelijk over
schot heeft Woensdagmiddag op Westerveld
plaats, na aankomst van trein 15.16.
SNOWDEN's houding ter conferentie,
De diepere beteekenis en de samenhang van de verschillende
vraagstukken.
(Zie ook lste pagina van het 2de Nad).
Nu de Haagsche Conferentie een zeer moei
lijken dag heeft doorgemaakt door de on-
verzettelijkhe houding van Snowden, is wel
licht het oogenblik gunstig, er aan te her
inneren, dat de gereserveerde houding, die
Engeland ten opzichte van het Youngplan
heeft aangenomen, herhaaldelijk in de
Engelsche pers is tot uitdrukking gekomen
en nog kort geleden 27 Juli voor de
verdaging van het parlement in het Lager
huis geaccentueerd. Lloyd George leidde het
debat in en het antwoord van Snowden be
wees, dat Labour en de liberalen het in dit
opzicht volkomen eens zijn; de conservatie
ven nemen hetzelfde standpunt in. Lloyd
George beoogde, gelijk hij zelf verklaarde, de
regeering voor de conferentie den rug te ver
sterken. Dit doel kon den minister van finan
ciën niet anders dan welkom zijn. De Brit-
sche delegatie te Den Haag heeft derhalve
het parlement en de openbare meening van
Engeland achter zich.
Begin Mei, aldus heeft Snowden betoogd,
deed de Amerikaansche voorzitter in de com
missie van experts een voorstel over de
Duitsche annuïteiten, dat in Engeland wre
vel wekte. Het verschil tusschen dit voorstel
en de definitieve adviezen van het rapport
der experts, is slechts gradueel. De Britsche
regeering is het eens met de annuïteiten, die
het Youngplan voor Duitschland beoogt. Zij
wil het bedrag van de vorderingen op
Duitschland niet verhoogen. Op dit punt
zullen, naar de meening van Snowden, alle
mogendheden het eens zijn. Het plan schrijft
36 annuïteiten voor, die van 1.7 tot 2.4 mil
liard stijgen en gemiddeld 1.99 milliard be
dragen. Voor de daaropvolgende 22 jaren,
van 1966 tot 1983 vallen dan nog de oorlogs
schulden te dekken, door annuïteiten, die
van 1,7 milliard geleidelijk tot 900 millioen
Mark dalen.
Van de gemiddelde annuïteit van 2 milliard
zy'n 660 millioen onbeschermd en de rest
voor uitstel vatbaar. Frankrijk werd een
groot deel van de onbeschermde annuïteiten
toegewezen; het heeft een garantiefonds van
500 millioen Mark gereed te houden voor het
geval, dat het uitstel effectief wordt. Voor
Engeland is geen noemenswaard aandeel in
de onbeschermde betalingen gereserveerd, die
voor vijf zesden naar Frankrijk gaan en voor
het overige voornamelijk naar Italië. Snow
den vergelijkt het Britsche aandeel in de
annuïteiten - met de gewone aandeelen van
„een misschien niet zeer solide concern", ter
wijl de onbeschermde betalingen als eerste
klasse obligaties beschouwd zouden kunnen
worden.
In Spa werden in 1920 bepaalde percen
tages voor de verdeeling der Duitsche repa
ratiebetalingen overeengekomen, „gelijk zij
destijds werden genoemd". Sindsdien zijn
vele conferenties over dit vraagstuk gehou
den en het is Snowden niet bekend, dat de
percentages van Spa ooit ernstig aangevoch
ten zijn. Toen zij werden vastgesteld ver
klaarde Lord Bradbury, dat zij een aanzien
lijk offer waren van Groot-Brittannië ten
gunste van de andere schuldeischers. Voor
de herziening der quota in het Young-plan
is geen verklaring en geen motiveering ge
geven. Groot-Brittannië zou per jaar ge
middeld 48.300.000 Mark inboeten, die bijna
geheel naar Frankrijk en Italië zouden gaan,
voor het grootste deel (36.300.000) naar Italië.
Van de beschermde annuïteiten en de beta
lingen van (geallieerde) schulden zal Enge
land precies voldoende ontvangen, om zijn
toekomstige betalingen aan de Vereenigde
Staten te kunnen dekken. Daarmede zou aan
de voorwaarden niet worden voldaan, die
Engeland (in de Balfournota) had gesteld,
want er bestaat een verschil van vier mil
liard Mark tusschen zijn betalingen aan de
Vereenigde Staten en het bedrag, dat het
van zijn continentale schuldenaren heeft ont
vangen. Indien dus de aanbevelingen van het
comité van experts worden aangenomen,
zou Engeland wegens den nïeuwen verdee-
lingssleutel vijftig millioen Mark per jaar
moeten opofferen en bovendien de hoop
moeten opgeven iets van den achterstand van
vier milliard in te halen. De Britsche regeering
blijkt zich ook ten volle rekenschap te hebben
gegeven van den ernst van het vraagstuk der
leveringen in natura voor een exportland
gelijk Engeland.
Over zijn houding ter conferentie heeft
Snowden zich zeer voorzichtig geuit. Enge
land zou instemming betuigen met de annuï-
tieten, die het Youngplan aanbeveelt. Ziedaar
het eenige posftieve, dat de minister van
financiën voor het begin der conferentie
heeft gezegd. Voor het overige heeft hij zich
tot niets verplicht. Ten opzichte van de leve
ringen in natura b.v. merkte hij op, dat de
regeering de voorstellen van de commissie
van deskundigen niet zal aannemen, tenzij
ze daar tenslotte toe zou worden gedwongen.
Zij zal, verklaarde hij, ter conferentie ook
iets over de scheiding in beschermde en on
beschermde annuïteiten te zeggen hebben,
alsmede over de omstandigheid, dat zij geen
aandeel heeft in de onbeschermde annuïtei
ten. De grens van de Britsche concessies is
bereikt. Snowden besloot: „Ik ben mij de
moeilijke taak ter conferentie bewust. Ik
Philip Snowden geteekend door Cabrol.
kan alleen zeggen, dat ik 'mijn best zal doen,'
de rechtvaardige belangen van ons land te
behartigen. Ik weet niet, in hoeverre wij
succes zullen hebben; maar wat ook het re
sultaat van de conferentie is, ik kan het Huis
verzekeren, dat geen Britsche belangen zul
len worden opgeofferd."
Deze diplomatieke verklaringen kunnen
bezwaarlijk anders worden uitgelegd, dan dat
Groot-Brittannië weliswaar zal trachten,
betere voorwaarden te verkrijgen, doch de
conferentie daarop niet zal laten mislukken.
Het wijst op de financiëele offers, die het
zich reeds getroost heeft en op de nieuwe
offers, die het Youngplan ter> gunste van
Frankrijk en Itaüë van Engeland verlangt.
Engeland heeft dus geen direct materieel be
lang bij het Youngplan. Het loopt zelfs het
risico van groote verliezen, gelijk Lloyd George
betoogde. Indien Duitschland eens het „be
schermde" deel van de betalingen niet kan
voldoen, krijgt het twee jaren uitstel, d.w.z.
Engeland krijgt dan niets. Blijkt dan, dat de
gezamenlijke annuïteiten de Duitsche beta
lingscapaciteit overtreffen en moét tot een
verdere herziening worden overgegaan, dan
zal tenslotte Engeland het verlies te dragen
hebben, daar Frankrijk zijn deel dan reeds
zal hebben ontvangen.
Men zou kunnen aanvoeren, dat onder het
Dawesplan Britsche verliezen niet minder
waarschijnlijk waren. Engeland zal het in-
tusschen niet bij platonische uitingen laten.
Indien het met het Youngplan instemming
betuigt, staat het tegenover Frankrijk en
Italië in de moreel sterke positie van gever
en dan zal het volgens oude traditie het recht
hebben, compensaties te verlangen. Die
liggen uit den aard der zaak op het gebied
van politiek en bankwezen, d.w.z. zij betref
fen de ontruiming van het Rijnland en den
zetel van de Internationale Bank.
Walter T. Layton, de hoofdredacteur van de
„Economist", noemde, in een beschouwing in
de „Manchester Guardian", het Young-rap-
port een diplomatiek meesterstuk. Daar
Duitschland ontwapend is. daar Engeland en
Duitschland in Locarno Fankrijk een zeker
heid hebben gegeven, die in het vredesver
drag niet was voorgeschreven, en daar het
Dawesplan bijzondere inkomsten en panden
in handen van een geallieerden agent legde,
was de Britsche openbare meening reeds
lang van oordeel, dat Duitschland, misschien
niet juridisch, stellig echter moreel het recht
had, een beroep te doen op art. 431 van het
verdrag van Versailles (over de vroegere
ontruiming) zegt Layton. De belangrijkste
politieke eisch van het Youngplan bestond
hierin, de nieuwe regeling een „afdoende
element van definitieve strekking" te verlee-
nen, om Fankrijk te bewegen, de onmiddel
lijke ontruiming van het Rijnland goed te
keuren. De experts hebben dit vraagstuk op
gelost en ter conferentie gaat het er thans
om of de andere mogendheden de zeer aan
zienlijke concessie aan Frankrijk sanction-
neeren, om het er toe te brengen, zich bij
hun meening over het Rijnland aan te
sluiten.
Men zou deze formuleering van Layton
aldus kunnen uitbreiden, dat het hoofd
vraagstuk zelf gecompliceerd is. Voor Frank
rijk toch heeft de bezetting, van Fransch
standpunt gezien, twee zijden, een herstel-
politieke en een veiligheidszijde. Daarom
presenteert Parijs de stelling: in herstelpo-
litiek opzicht kan eerst ontruimd worden,
wanneer het Franschc aandeel gemobili
seerd is en wat de veiligheid betreft zou de
bezetting door een „aanvulling" van het
verdrag van Locarno vervangen moeten
worden, namelijk door de commissie van
vergelijk. Hoeveel Frankrijk zich van deze
stelling laat terugdringen, hangt niet alleen
af van de onbuigzaamheid van Duitschland,
maar ook van de volharding van Engeland.
De Duitsche delegatie zal zonder twijfel
trachten, de conferentie te overtuigen van
het gevaar van de vele wrijving, die door
het bestaan van de zoogenaamde commissie
van vergelijk als het ware zou bevorderd
worden en de pacificatie van Europa zeer
twijfelachtig maken. Zal de Britsche delega
tie zich door dergelijke argumenten laten
winnen of zich door Frankrijk laten impo-
neeren?
Zij zou deze mogelij kheid valt niet te
ontkennen van haar overwegingen ten
gunste van een ondubbelzinnige oplossing,
kunnen worden afgeleid door een anderen
factor: Engeland wenscht de internationale
bank voor Londen te reserveeren. Men mag
wel aannemen, dat de andere aan de con
ferentie deelnemende mogendheden dit insti
tuut liever in Zwitserland zien gevestigd.
Maar wanneer het op een beslissing aan
komt, zal Frankrijk vermoedelijk liever inza
ke den zetel van de bank toegeven dan ten
opzichte van de commissie van vergelijk.
Italië zal mogelijk bereid zijn in ruil voor
de Britsche concessie inzake den sleutel
van verdeeling, Londen als zetel van de
bank te accepteeren. Snowden zal stellig
veel doen, om de internationale bank als
een persoonlijk succes mede naar Londen te
brengen. Indien de inlichting van het „Jour
nal of Commerce" juist is, zou de gouverneur
van de Bank of England, Montafu Norman,
er reeds in geslaagd zijn, de Amerikaansche
financiers voor Londen te winnen.
Er bestaat in ieder geval geen reden voor
de veronderstelling, dat Frankrijk er niet
naar zal streven, Engeland voor het alter
natief: bankzetel of commissie van vergelijk
te stellen. Snowden is er van overtuigd, dat
de financieele concessies van Groot-Britan-
nië voldoende zijn, om Londen de interna
tionale bank en Duitschland de onvoorwaar
delijke ontruiming te verzekeren. Misschien
zal hij het genoemde alternatief van de
hand wijzen. Er zal stellig ook veel van af
hangen, of Henderson de strikken van een
bekrompen veiligheidspolitiek beseft, of hij
over een werkelijk Europeeschen blik be
schikt en de kracht van zijn overtuiging be
zit.
EEN 80-JARIG MAN DOOD
GEREDEN.
ONVOORZICHTIG EEN WEG OVER
GESTOKEN.
Zondagavond 7 uur wilde de 80-jarige heer
C. K,. wonende in het St. Jacobs Godshuis
in de Hagestraat alhier, bij het Soendaplein
den weg oversteken, om nog in een tram, die
al op het punt stond van wegrijden, te kun
nen stappen. De man keek niet om of de
weg veilig was. Hij werd door een motorrij
der overreden. Een te hulp geroepen genees-
neer constateerde ftersenscriuüomg. De ge
wond werd naar de Mariastichting vervoerd,
waar hij even na aankomst reeds overle
den is.
De motorrijder, die nog signalen gegeven
had, had geen schuld aan het ongeluk. De
dame die op de duo-zitting zat, is over den
grond gesleurd. Een schaafwonde die zij aan
een knie bekwam, is door een lid van den
Ongevallendienst verbonden.
Het woord is aan.,
Terentius:
De toorn der minnenden is de hernieuwing
der liefde.
WELKOM VREEMDELING!
(240 Engelsche reclame-experts,
op de doorreis naar Berlijn, zijn
to Hoek van Holland verwelkomd
met een geschenk be vat tonde eer»
reep chocolade cn een fleschje
jenever).
Het is een lumineus idee.
Om zoo'n bezoek van over zee,
Met een cadeautje in te halen.
De achting van de gasten stijgt.
Als men bij 't landen al iets krijgt.
Waarvoor men niets hoeft te betalen;
En verreweg t geschiktste punt,
Waar je een gast zoo oeren kimt,
Is dan natuurlijk wel de haven,
Want dan nietwaar, staat onze gast,
Na veel gezwalk weer veilig vast,
En wenscht hij zich eens flink te laven;
Hij stapt in prillen morgenstond.
Op onzen vaderlandschcn grond,
Nadat hij weinig heeft geslapen,
Zijn stemming wordt bcheerscht door lust
Tot eten en gebrek aan rust.
En beiden doen hem knorrig gapen;
Wat zal hem dan meer welkom zijn.
Dan t pakje dat hij in den trein,
Reeds op zijn plaats gereed zal vinden.
Hij eet een stukje chocola.
Hij neemt een slok jenever na.
En Holland heeft weer nieuwe vrinden:
Ik loof dit schoon initiatief,
Zoo krijgt de vreemdeling ons lief,
Dus hulde aan den milden gever,
Als 't land,, waar onze woning is,
Al niet van melk en honing is,
Dan chocola toch en jenever;
Ofschoon ik wel betwijfelen moet,
Is deze combinatie goed,
Voor juist op proef gestelde magen?
Eerst zeegeschommel en daarna,
Jenever met (sic!) chocola
Een sterke maag, die dat kan dragen.
P. GASUS.
DE BRANDWEER.
ER KOMT TIJDELIJK EEN GELEENDE
(TWEEDE) MOTORSPUIT.
Er is naar wij vernemen aan de fabriek
opnieuw vertraging gekomen in de afleve
ring van de nieuwe motorspuit die onze
brandweer besteld heeft.
Nu is de verwachting dat de bestelde spuit
op 15 September hier ter stede zal aanko
men.
Omdat het ongewerischt geacht wordt nog
langer te volstaan met één motorspuit, heeft
de fabriek zich bereid verklaard tijdelijk een
andere motorspuit aan Haarlem te leenen.
Deze spuit wordt nu gemonteerd en zal bin
nen enkele dagen hier ter stede aankomen.
Onder de veel voorkomende gevangenisopstanden in de Vereenigde Staten is die van
Auburn de sensationeelste geweest. 1700 gevangenen probeerden uit tc breken en ge-
aakten met het leger slaags. In den strijd vielen vele dooaen en de gevangenis vloog in
brand. De opstandelingen vielen de brandweer aan cn verwoestten een brandweerauto
Van de gevangenis bleven slechts de muren overeind.
