47e Jaargang No. 14158
Verschijnt dagelijlcs, Behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 19 Augustus 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN t X C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad f032
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) /3ü7}4. Franco per post door Nederland 3-8734- Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57*4, franco per post
Bureaux: Groot© Houtstraat>3 Drakkerq: Zinder Boitanspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 O Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122,12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—3 regels 1.75, elke regel meer 035. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbod 14 regels 0.6<^
eOce regel meer ƒ0.15, buiten AttobA dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag^
Dooderdag en Zaterdag) 14 reg. 0-25, elke regel meer f 0.10. uitsl. A contact
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overigden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim i 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
H e 4 e n:'
MAANDAG 19 AUGUSTUS.
Schouwburg Jansweg. Schakels' Revue
„Door Dik en Dun", 8.15 uur.
Palace. Cinema en Variété. „De Eenmans-
wagen". Tooneel: John Awegey and partner.
2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Wilddooder" en „De Mees
terzanger van Neurenberg", 2.30 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Getemde Feeks".
Tooneel: Refala, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „Zijn Doodsvijand".
8.15 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
DINSDAG 20 AUGUSTUS
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
8.159.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en
's avonds.
Teyler's Museum. Spaarne 16. 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandags.
DE UITBREIDING DER GASFABRIEK
Haarlem krijgt den grootsten gashouder van Nederland
ALS ELKE VOORBIJGANGER
GETELD WORDT
Verkeersstatistiek op de
Rijkswegen.
VIER-EN-TWINTIG UUR ACHTEREEN
„TURVEN".
Nee, de fietsers, die Zondag naar Zand-
voort en andere lustoorden peddelden, de
menschen, die in auto's langs dè wegen snor
den, de stevige wandelaars, er op uit trek
kend met wandelstok en rugzak, noch de
motorgirls op de duo's zullen geweten of zelfs
ook maar vermoed hebben, dat zij Zondag
zoo nauwlettend werden gadegeslagen, zoo
aandachtig opgenomen. Weinigen van de
duizenden, die dezen dag de natuur zochten,
en hun weg naar de „longen" der steden
nemen over de groote wegen zullen de houten
huisjes opgemerkt hebben, die aan begin en
eind van dié wegen stonden. Eenvoudige
keetjes waren het, zooals er zooveel staan,
waar de weg in herstel is bijvoorbeeld. Maar
in die keetjes, achter de kleine ruiten er van
werd voor hen een intense belangstelling ge
toond.
Daar zaten de tellers van het Verkeer, im
mers, dezen eersten dag van de groote Tel,
die in het heele land op de Rijks- en pro
vinciale wegen plaats heeft. Daar zaten ze
van 's morgens zes uur af en telden. Het
verkeer rolde aan hun oog voorbij en dat
legden zij vast in heel eenvoudige teekens,
wat wij in de wandeling „turven" noemen.
Groote staten met vele kolommen en vak
ken lagen voor de tellers en allengs vulden
die zich.
In Haarlem stonden de tellers aan het be
gin van de drie Rijkswegen, den Rijksstraat
weg, den Heerenweg en op de Amsterdam-
sche Vaart. Op deze laatste telpost, hebben
wij een kijkje genomen.
Ze zaten er met z'n vieren, „kantonniers",
dat zijn beambten, van den Rijkswaterstaat,
bij welke de organisatie berust, bijgestaan
door hulparbeiders. Ze werkten staag, voor
over gebogen op de lijsten, de een keek uit,
de ander noteerde. En in den hoek op een
primus zong het theewater, door- „buren" wel
willend beschikbaar gesteld. Op de staten
werd van alles opgeschreven, de datum en
het waarnemingspunt natuurlijk, maar ook
de bijzonderheden, die van invloed op het
verkeer kunnen zijn, in dit geval natuurlijk
de Zondag en het seizoen, voorts de weers-
gestedheid. Genoteerd werd dan het aantal
bespannen voertuigen, en wel dat voor perso
nenvervoer, het aantal automobielen, voor
personen, de omnibussen en toerauto's, de
vrachtauto's met en die zonder aanhangwa
gen. Verder het aantal motorfietsen met en
zonder zijspan, gewone rijwielen, handwa
gens en hondenkarren, onbespannen paar
den en vee, tramtreinen en voetgangers. In
totaal 13 categorieën.
Er waren uren, dat de tellers het haast
niet bijhouden konden, dat de auto's in steeds
grooter frequentie passeerden, dat de fietsers
aanreden bij rijen tegelijk. Dan was er voor
hen niet meer te „turven", het zou te veel
papier gekost hebben. De getallen werden
meteen maar ingevuld.
Een lange dag was dit voor de tellers, want
te Haarlem zou ook 's nachts geteld worden,
tot 6 uur 's morgens toe, dus 24 uur. En al
dien tijd bleven dezelfden in dienst.
Voor de nachturen was hun aantal echter
met één ingekrompen.
Wij kwamen 's avonds nog eens kijken. In
het huisje brandde electriscli licht, ook al een
geschenk van de welwillende buren, en ter
wille van de waakzaamheid pruttelde er de
koffie. Op de tafel, die uit één plank bestaat,
tikte regelmatig het klokje. Het was nu half
elf, en na 16 1/2 uur ging alles nog kalm z'n
gang. De tellers telden nog met frisschen
moed. De drukte was voorbij, 't Was trouwens
vergeleken bij de eerste seizoen-Zondagen
matig druk geweest.
In de 14 uur van 6 's morgens tot 8 's mid
dags waren er 3143 luxe-auto's gepasseerd.
Het getal der fietsen was nog veel grooter:
G913 peddeaars. Dan kwamen de motorfiet-
Indertijd hebben wij reeds medegedeeld,
dat het gasverbruik zóó toeneemt, dat dd
gashouders moesten worden uitgebreid.
De beide bestaande gashouders hebben
een inhoud van 30.000 M3. In den wintertijd
wordt evenwel bijna 100.000 M3. gas per dag
verbruikt, zoodat de bergruimte zich tot
slechts 1/3 van het dagverbruik beperkt. Dat
is veel te gering.
De gemeente laat nu een nieuwen gashou
der bouwen. Door het kiezen van het droge
systeem is het mogelijk een gashouder van
70.000 M3. op een bestaande fundeering te
bouwen. Men is thans reeds eenige maanden
bezig met dit werk. De gashouder wordt on
geveer 75 Meter hoog, zoodat de beide andere
gashouders er bij in het niet zinken. Het op
bouwen is nu al zoo ver gevorderd, dat het
gevaarte overal te zien is; het vormt een be
langrijk onderdeel van het silhouet van het
stadsbeeld. Het wordt dc grootste gashouder
m ons land.
De bo.uw van den gashouder kost 253.000.
Daarbij komen dan nog 67.000 voor bijko-
nende werkzaamheden.
In het volgend jaar zullen nieuwe ovens
•oor de gasfabriek gebouwd worden. Dan kan
iet bedrijf weer den eersten tijd in de be-
oefte aan gas voorzien. Haarlem betrekt nu,
joals onze lezers weten, tijdelijk een hoe-
felheid gas van de Hoogovens te Velsen. Na
l'O zal dat evenwel niet meer noodig zijn.
sen, 853 en 160 met zijspan. Dat de voetgan
ger nog niet tot een geheel verdwenen ras
behoort bewijst zijn aantal van 692. Zij na
men Zondags ten minste nog de vierde plaats
in. Vrachtauto's waren er maar 93, op werk
dagen zal dat wel drie, vier maal zooveel zijn.
Groote toerwagens 57 een respectabel aantal.
Handwagens en hondekarren hadden het tot
15 gebracht, laten we hopen, dat daar geen
enkele hondekar bij was. En de paarden, ach,
die hebben zich hee bescheiden op den ach
tergrond gehouden, er liepen er 10 voor
vrachtwagens, slechts vijf voor gewone rij
tuigen en vijf liepen er los, aangenomen, dat
er geen vee op den weg is geweest, daar het
ook in dit categorie-cijfer begrepen kon zijn.
Bussen zijn er in 't geheel niet geweest even
min als vrachtauto's met aanhangwagens.
Maar 134 trams kwamen voorbij. Van die
trams werd ook het aantal wagens genoteerd,
dat meest varieerde tusschen 3 en 4.
Wat de drukte betreft, het is blijkbaar tus
schen 10 en 11 uur 's morgens het drukst ge
weest. In beide richtingen werden toen ge-
ted 309 auto's, 115 motorfietsen, 1030 fiet
sers. Tusschen 5 en 6 uur 's avonds kwamen
er 395 auto's langs, 102 motorrijwielen, 500
fietsers, meest naar Amsterdam gaand na
tuurlijk.
Een uur later waren er 390 auto's, 133 mo
torfietsen, 1075 fietsers. Daarna nam het af.
Ook tusschen 11 en 5 uur was het eenigszins
afgenomen. Tusschen 9 en 10 uur 's morgens
waren er nog slechts 71 auto's, 115 motor
rijwielen en 420 fietsers voorbij gekomen.
En 's avonds werd het bepaald stil. Het
bleef hoofdzakelijk bij auto's.
Over een maand, in den nacht van 18 op
19 September zal weer een nacht-telling
plaats hebben. De data waarop verder over
dag geteld zal worden hebben wij eenige da
gen geleden vermeld.
In 1923 en 1926 zijn ook reeds dergelijke
tellingen gehouden. De uitkomsten zulen die
nen tot basis voor de wegenplannen, ter vast
stelling van de gewenschte capaciteit der we
gen.
TREINBOTSING TE AMSTERDAM
Onveilig sein voorbij gereden.
ALLEEN MATERIEELE SCHADE.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft te Amsterdam, zoo meldt het N. v. d. D.
een ernstige treinbotsing plaats gehad in
het Oostelijk deel van de stad nabij de Riet
landen. Het ongeval is gelukkig slechts tot
materieele schade beperkt; persoonlijke on
gevallen hadden, wonder boven wonder,
niet plaats.
De botsing vond plaats tusschen den be-
stelgoederentrein 7067 en den kolentrein
7916. Eerstgenoemde trein, bestaande uit een
personensneltreinlocomotief en eenige bagage
wagens was om 1.22 na middernacht van
het Centraal Station vertrokken en op weg
naar het Weespepoortstation, waar de Arn-
sterdamsche ochtendbladen worden ingela
den, die dan naar Utrecht en verder moesten
worden gebracht, Vandaar de naam in
spoorwegkringen van krantentrein. Deze
trein bevond zich omstreeks half twee op
h hoofdspoor nabij den Cruquiusweg en
beoog zich voort met een snelheid van naar
scitting 50 a 55 K.M.
ebleken is, dat de machinist het onveilig
sei dat aan een der hoofdseinpalen getoond
we., voorbij gereden is.
L sein was op onveilig gesteld, aangezien
eeiveer zware kolentrein van Heerlen, die
op lt hoofdspoor reed, op het zijspoor naar
Ooshburg moest worden gebracht.
Dc-dat de krantentrein doorreed liep hij
den olentrein met volle snelheid procies
in d<fiank en trof hem ongeveer bij den
twaalen wagen van achteren. De botsing
veroo^akte een donderend geweld: de groote
sneltr-i-machine vermorzelde totaal vier
zwaarbeladen kolenwagens, die gevuld
waren iet vetkolen van de staatsmijn
Mauriten vloog toen zelf met haar tender
uit de Us, daarbij een bagagewagen mede-
sleepen. De brokken steenkool spatten ver
weg en» chaos van dat oogenblik was oor
zaak, d; beide hoofdsporen ter plaatse ge
heel veierd werden.
Door n slag werden vele omwonenden
uit hun ,ap gewekt. Er was spoedig politie
van het ■reau' Kattenburg aanwezig. Het
eerste or»rzoek gold eventueele slachtof
fers. Met ntaarns werd tusschen de wrak
stukken Éocht, doch gelukkig kwam men
spoedig t<Ue conclusie, dat geen persoon
lijke ongein te betreuren vielen.
De hoofcnducteur van den krantentrein
is als door5n wonder gered. Toevallig be-
yoond hij z niet achter het ruitje van zijn
bij waar tsch» uitkijkpost, doch in het mid
den.
De machin en leerling van de aanrijdende
amchine kre^ evenmin letsel.
Onder leidr van de inspecteurs der Ned.
Spoorwegen j. van Viersen, M. H.
Claringbould mr. P. Th. Posthumus Meyes
alsmede van n ingenieur van tractie, B.
J. Na'chenius xd met het opruimirrgswerk
begonnen.
Tientallen iorwegmannen werden van
huis gehaald.
De botsing h uit een technisch oog
punt bezien 5 een gunstige plek plaats
gevonden. Imm. Cp een iets'lager niveau
dan het hoofd.or is een reserve-hoofd
spoor gelegen, w-iangs het verdere nachte
lijke trein verkeen later overdag ook het
personentreinver.r met behoedzaamheid
geleid kon word» zoodat de vertragingen
der volgende treii zich slechts tot minuten
beperkten.
Des Zondagmidcg om één uur was men
nog met het opruipgswerk bezig.
De vier vernielog0euerenwagens waren
van de Duitsche Zwegen gehuurd. De
Nederlandsche Spongen namelijk hebben
daartoe genoopt doggbrek aan goederen
wagens, eenige honcrjen wagons van onze
Oostelijke buren g-mrd, in afwachting
van het bestelde niee materieel. Zeker is
het, dat de Dutsche'ji^^Qor haar vier
vehikels nooit ;al tenzien zoo dat- Holland
daarvoor nieuw matey in de plaats zal
moeten stellen.
EXAIVEN HO'DAKTE
Haarlem, 17 Aig, Ge»mineerd 8 candi
dates Geslaagd le heer» j. H Ponsioen
Beverwijk; B. J. .e Boekrst id.; h. H.
Breur. Haarlem; c. J. Wormerveer:
Het woord is aan
Oüidius
Indien gij de ledigheid vermijdt, heeft Cu
pido's boog zijn kracht verloren.
GEMOPPER.
(Een vermaard Engelsch dich
ter verklaarde dezer dagen, dat
de intelligentste menschen het
hardst mopperen).
Wat zeg je moet ik nu al op?
Ik ben nog lang niet uitgeslapen.
Zet alsjeblieft dien wekker stop,
Hè? Nou. een mensch mag toch wel gapen!
Da's mooi, waar is mijn handdoek vrouw,
Ik moet me straks toch kunnen drogen!
Wat zei je? Ja, ik zie 'm nou,
Nee, ik heb heele goede oogen;
't Is Maandag, hè ik had zoo graag,
Er nog een tijdje in gelegen,
Het weer is weer wat moois vandaag.
Als 't niet gaat stormen, komt er regen;
Wat is er nou tegen dat pak,
Mag 'k niet mijn eigen kleeren kiezen,
Een winkelhaakje in den zak?
Daar zal ik heusch niets door verliezen;
Mijn schoenen zijn weer slecht gedaan,
Hoe_ vaak moet ik dat nu nog vragen,
Nou moet ik weer die andre aan.
Want deze kan ik zoo niet dragen;
Wat is dat brood weer droog en oud,
Ik kan 't niet. door mijn keelgat krijgen,
Is dat mijn thee? die 's bijna koud,
Welnee, waarom zou ik nou zwijgen;
Mijn hoed waar is nou weer mijn hoed,
Zeg, wat zit jij toch sip te turen,
Wat is er nou toch weer niet goed,
Ach, schei toch uit, die dwaze kuren;
Heb je aan dat gebrom het land?
Ga jij maar eens goed kranten lezen,
Dat pleit voor mijn subliem verstand.
Je moest dus trotsch en dankbaar wezen.
P. GASUS.
Thans is ook Dr. Benesj, minister van buiten-
landsche zaken van Tsjecho-Slowakije in
's Cravenhage aangekomen. Hij werd ver
welkomd door Minister Beelaerts van
Blokland.
VOORSPOEDIGE REIS DER
„GRAF ZEPPELIN".
In Tokio geland.
HULP VAN ALLE ZIJDEN.
TOKIO. 17 Aug. (N.TA.» Dc Japansche
radio-stations namen heden de eerste draad-
looze berichten van het luchtschip op. Het
regeeringsstation Ochishi Hokkatde kreeg om
1.5C (M.E.T.) de volgende positie-bepaling
van het luchtschip op 63 gr. 3' N3. en 107
gr. 30 O.L.
De Zeppelin was op dat oogenblik op on
geveer 300 K.M. afstand van de rivier dc
Lena. Het luchtschip heeft zijn koers gehou
den: die ligt ongeveer 700 K.M. noordelijk
van het Baikalmeer.
Op het oogenblik van deze melding be
vond dc „Graf Zeppelin'' zich op 1600 K.M.
van de Oost-Aziatische kust.
Een nader telegram meldt dc positie: 63
gr. N. B. en 115 gr. O.L.
PARIJS, 17 Aug. (N.T.A.) Het agent
schap Indo-Pacifique meldt uit Tokio, dab
het marine -ministerie de oorlogsschepen in
de Noord-Japansche wateren heeft bevolen,
zich g'ereed te houden om dadelijk zee tc
kiezen als de „Graf Zeppelin" dat verlangt.
Het blad „Hochy" had beweerd, dat de Ja
pansche marine het luchtschip zou willen
koopen. Maar majoor Fujiyoshi, die de reis
met. de Zeppelin van Tokio af zal meemaken,
spreekt dit bericht tegen.
TOKIO, 17 Aug. (N.TJV.) Het Japansche
ministerie van marine heeft de marinesta
tions Yokosuka, Maizura en Omina to aange
wezen een radio-hulpdienst in te richten
voor het geval de „Graf Zeppelin" hulp noo
dig heeft.
Hulp der Amerikaansche
marine
Dc chef van de Amerikaansche vloot Char
les F. Hughes deelt mede, dat de marine alle
voorbereidingen getroffen heeft de verbin
ding met de Graf Zeppelin op haar vlucht
over den Stillen Oceaan tc onderhouden. Het
Amerikaansche radiostation Peepine is aan
gewezen zoo snel mogelijk de draadlooze ver
binding tot stand tc brengen en dr. Eckencr
alle hulp te bieden. 50 schepen van de Ame
rikaansche vloot, die zich in Aziatische wate
ren bevinden, hebben eveneens opdracht ge
kregen het luchtschip inlichtingen te geven.
Het Meteorologisch instituut te Manillo zal
de Graf Zeppelin steeds draadloos weerbe
richten zenden.
HAMBURG. 18 Augustus. Het luchtschip
„Graf Zeppelin" bevond zich volgens mede-
deeling van de Hamburg-Amerikalijn om 11
uur M. E. T. op 53.58 graden N.B. en op
140,34 graden Oostcr lengte. Aan boord is
alles wel. Indien de reis even voorspoedig
blijft zal het luchtschip vandaag Tokio be
reiken.
FRIEDRICHSHAFEN, 18 Aug. (Wolffbur
Volgens een bij de werf ontvangen radio-
gram heeft de Graf Zeppelin vanochtend
M. E. T. Port Ajan aan de zuidwestkust der
Zee van Ochotsk bereikt. Aan boord is alles
wel. Port Ajan ligt hemelsbreed ongeveer
2300 kilometer van Tokio.
FRIEDRICHSHAFEN, 18 Aug. (Wolffbur.)
De Graf Zeppelin meldde om 21 uur M.E.T.
zich te bevinden op 62 graden N.B. 123 gra
den O. L.
Vanochtend om 2 uur M.E.T. was het 130
kilometer ten zuidoosten van Jakoetsk.
TOKIO. 18 Aug. fN.T.A.) Het draad
looze regeeringsstation Iwatsuki ten noorden
van Tokio ontving 5 uur 's namiddags, dat is
ongeveer 9 uur 's morgens M. E. T van do
Graf Zeppelin het volgende bericht: Wij zijn
Nikolajewak gepasseerd. Het weder Is goed.
E. Fijnvandraat, laarlem.
rf!wÊ-x h -
go* f I
4 it i
Dc werkzaamheden aan de nieuwe brug b\j den Jaitsiceg hebben een ideaal speelterrein
en mimatuurstrand geschapen, waarvan de jeugd druk gebruik maakt. Of deze toesta- i
met het oog op het opschrift „Past op gevaar Ujk" wei gewenscht is, is een andere vraag.
