TWEE SCHEEPSRAMPEN
AGENDA.
Twee herstellende zieken
47e Jaargang No. 14176
Verschijnt dageüjïcs, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 9 September 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: 3. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper weck 0.27^, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J-4. Franco per post door Nederland 3.S7J4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-571/2, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN15 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.60t
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25, elke regel meer 10.10, uitsl. contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
MAANDAG 9 SEPTEMBER
Palace. Cinema en Variété. „Onder Alva's
Schrikbewind". Tooneel: Lamoen, 8.15 uur.
Luxor Theater: „Schoppenvrouw" en „Pas
op voor Getrouwde Mannen", 8i5 uur.
Rembrandt Theater: „An der schonen
blauen Donau". Tooneel: 4 Kaeths. 7 en 9.15
uur.
Standaard Theater: „Zonnestraaltje". Too
neel: Eduard Kapper. 8.15 uur.
Gen. Cronjéstraat. Feestelijkheden. Eta
lagewedstrijd.
DINSDAG 10 SEPTEMBER
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
6.159.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Stadhuis. Vergadering Commissie van Toe-
Sicht op het L. O. 8 uur.
Gen. Cronjéstraat: Feestelijkheden.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 114
trnr. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
WEER GEVECHTEN BIJ
MANDSJOELI.
Vele dooden en gewonden.
DE RUSSEN TERUGGESLAGEN.
Door de Chineesche autoriteiten wordt
medegedeeld, dat de sovjettroepen Vrijdag
de Chineesche verdedigingslinie bij Mands-
joeli hebben aangevallen. Zij stuitten op he-
.vigen tegenstand. Het gevecht duurde den
geheelen dag en aan beicle zijden werden ve
len gedood en gewond. Ten slotte werden de
Russen teruggeslagen.
Ook aan de Zuid-Oost-grens van Mand-
fejoerije is gevochten. Bij Pogranitsjnaja is
een trein door het ontploffen van een bom
verongelukt. Een Chinees is daarbij omge
komen.
BERLIJN, 9 Sept. (V. DVolgens een be
licht van den „Montag" uit Charbin,. hebben
5 Sovjetvliegtuigen het Chineesrhe station
Frogranitsnaja met bommen bestookt en het
station verwoest. 30 Chineezen zijn gewond.
Onder de bevolking ontstond een paniek. Ook
boven Mandsjoerije en aan de Westgrens van
Mandsjoerije hebben Russische vliegtuigen
gewerkt", en lichtbommen neergeworpen.
Aan de geheele grens is een verhoogde onrust
merkbaar.
ZWARE TYPHOON BOVEN
SACHALIN.
VELE SCHEPEN IN GEVAAR.
TOKIO, 8 Sept. (V- D. Sedert 24 uur
woedt boven het Zuidelijke Japansche deel
van het eiland Sachalin een hevige typhoon.
Het radio-station te Hakodate zendt voort
durend S. O. S.-signalen uit.
De Japansche oorlogschepen in de haven
van Hakodate hebben bevel gekregen uit te
loopen en den in nood verkeerenden sche
pen hulp te verleenen. O.a. bestaat groot ge
vaar voor een schip met 600 Chineesche ar
beiders aan boord, die zijn aangeworven
voor de Japansche visscherij-concessies op
Sachalin, welk schip onderweg is van Hako
date naar Sachalin.
Vreesélijk ongeluk nabij Tammersfors.
ONGEVEER 150
PASSAGIERS VERDRONKEN
De schepen „Kuru
„Dan" vergaan.
en
Uit Helsingfors wordt gemeld: Uit het
merengebied van Tammerfors wordt mel
ding gemaakt van een ernstige scheeps
ramp. Een stoomboot met 100 passagiers
aan boord is nabij deze plaats tijdens een
storm omgeslagen en binnen een minuut
gezonken. Men vreest dat tenminste 80 per
sonen den dood in de golven gevonden
hebben.
Volgens te Stockholm ingekomen berich
ten over de scheepsramp bij Tammerfors
bevonden zich aan boord van de Finsche
lpoot, die den naam „Kuru" droeg, 200 pas
sagiers, van wie er 150 verdronken moeten
zijn.
De correspondent van de Crt. weet nog te
melden:
Thans schijnt vast te staan, dat bij het
vergaan van het stoomschip ..Kuru" in het
Finsche merengebied op 2 K.M. ten Zuiden
van Tammerfors 127 personen zijn verdron
ken. Reeds zijn meer dan 100 lijken geborgen,
te rwijl naar de vermisten nog wordt gezocht.
In totaal blijken 20 personen gered te zijn.
Omtrent de catastrophe zelf worden nog
de volgende bijzonderheden bekend:
De ramp, die gisteren op het Netisar-meer
liecft plaats gevonden, is de ernstigste van
dien aard, die ooit in Finland is voorgeko
men. Juist toen de „Kuru" gistermiddag om
lialfvier overeenkomstig de dienstregeling de
haven van Müstalati verliet, had de storm,
die reeds den geheelen dag woedde, zijn
hoogtepunt bereikt.
Nauwelijks was het schip buiten de haven
gekomen, of de kapitein zag zich door den
geweldigen golfslag genoodzaakt de snelheid
tot de helft te verminderen. Toen echter
bleek, dat het niet mogelijk zou zijn door te
varen, wendde hij den steven en stuurde op
den vuurtoren van Silinkari aan, die zich op
2 IC. M. ten Zuiden van Tammersfors bevindt.
Eensklaps echter sloeg een zware stortzee
over het schip, die de „Kuru" overstag deed
gaan. Het schip kon zich niet meer uit de
golven verheffen, doch kapseisde aan bak
boordzijde.
Onder de talrijke passagiers, meest school
kinderen en kleine boeren uit den omtrek,
ontstond een ontzettende paniek. Wegens het
ruwe weer bevonden de meesten hunner zich
in de kajuit, waar zulk een gedrang naar den
uitgang ontstond, dat het niet mogelijk was
de deur open te krijgen. Vrijwel allen, die
zich benedendeks bevonden, zijn dan ook in
de golven omgekomen. Het meer is op de
plaats des onheils 18 M. diep.
De „Kuru" voerde twee reddingsbooten mee
die in allerijl werden uitgezet. Zij konden
evenwel niet behoorlijk worden bemand, daar
op dek wilde vechtpartijen ontstonden, aan
gezien iedereen de eerste wilde zijn om het
zinkende schip te verlaten en de een den an
der poogde te beletten in de reddingsbooten
te springen.
Edison.
Clemencea.il.
Thomas Alva Edison en Georges Clemenceaurespectievelijk 82 en 88 jaar oud, waren
heiden vrij ernstig ongesteld. Thomas Alva is inmiddels echter weer van het ziekbed
opgestaan en Clemenceau ontving te Sables d'Olonne een vertegenwoordiger van Havas
aan wien hij zeide: „Ik ben een beetje ziek geweest. Mijn beenen zijn niet zoo heel so
lide meer". Clemenceau weigerde op politieke vragen in te gaan. Hij zeide: „Laat
vtij toch in vrede werken
Het stoomschip „Tarjame", dat zich In de
nabijheid bevond, snelde onmiddellijk ter
hulp en kon met groote moeite 15 schip
breukelingen redden, o.w. den kapitein van
de „Kuru". Naderhand werden nog 5 perso
nen gered, zoodat in het geheel slechts
20 opvarenden aan den dood zijn ontsnapt.
Aan den oever speelden zich ontzettende
tooneelen af. Van alle kanten kwamen
ouders en andere bloedverwanten der opva
renden aansnellen, die radeloos heen en weer
liepen zonder iets te kunnen uitrichten.
Voortdurend spoelden lijken aan, die veelal
zoodanig waren verminkt, dat zij nog niet
geïdentificeerd konden worden.
Dat er niet meer dan 20 opvarenden van de
„Kuru" gered zijn, is ook ten deele een ge
volg van de omstandigheid, dat aanvanke
lijk ook aan boord-van de „Tarjame" een
zoodanige paniek ontstond, dat de kapitein
slechts door bedreiging met de revolver een
aantal der mannelijke passagiers ertoe kon
brengen aan de reddingswerkzaamheden deel
te nemen.
De „Kuru" meet 137 bruto-registerton.Het
schip was in 1925 van stapel geloopen; in
1928 was er een tweede dek bijgebouwd.
BERLIJN, 9 Sept. (VU.) Naar nader ge
meld wordt over het groote scheepvaartonge
luk uit Tammersfors. heeft men tot Zondag
middag ongeveer 100 lijken geborgen. Nog
steeds drijven lijken aan land. Daar zich veel
passagiers aan boord bevonden en veel vrou
wen en kinderen in de kajuiten waren, kan-
het aantal slachtoffers nog steeds niet wor
den vastgesteld. In ieder geval bevonden zich
150 personen aan boord; 23 personen zijn
gered, zoodat men een aantal dooden van
ongeveer 130 verwachten kan. De kapitein
van het verongelukte sc-hip, die zich onder
de geredden bevindt, vertelde over het ver
loop van het ongeluk, dat verscheidene tot
10 M. hoogc golven over het schip sloegen.
De passagiers wanen bang geworden en een
deel van hen deed reddingsgordels en zwem
vesten om. Plotseling had.het schip slagzij
gemaakt, wat misschien nog versterkt werd,
doordat bijna alle passagiers aan loefzijde
van het schip waren geloopen. Het schip
helde heeelmaal over. Op dok en in de kajui
ten ontstond een paniek. Hartverscheurende
tooneelen speelden zich af, op de nauwe
trappen en binnen enkele seconden zonk het
schip. Voordat het stoomschip „Tarjanne",
dat zich in de nabijheid bevond op de plaats
des onheils arriveerde, waren de meesten
reeds verdronken.
In de dorpen is Zondag een treurdienst ge
houden. De menschen verschenen met een
breeden rouwband om. In Tammersfors heb
ben den geheelen nacht de kerkklokken ge
luid. Alle theaters en restaurants zijn geslo
ten.
Nog een scheepsramp.
Zaterdagmorgen omstreeks 4 uur heeft men
te Dantzig driemaal vlak na elkaar een s.o.s.-
sein ontvangen van het stoomschip „Dan",
dat met 25 man en 3200 ton kolen den dag
daarvoor de haven verlaten had, met bestem
ming naar Helsingfors. Het verzoek de po
sitie nader op te geven, bleef onbeantwoord,
zoodat men aanneemt-, dat het schip op een
mijn geloopen en gezonken is, daar ook on
derzoekingen met torpedoboot en een vlieg
machine vruchteloos bleven.
KONINGSBERGEN, 8 Sept. (V.D.) Het
Deensche stoomschip „Dan", dat in deDant-
ziger Bocht gisteren in nood geraakte moet
thans als verloren worden beschouwd.
Het schip metende 3500 ton. verliet gis
teren Dantzig met een voor Helsingfors be
stemde lading kolen. In de Dantziger Bocht
geraakte het schip echter in een zwaren
storm en gaf S.O.S.-signalen, zonder echter
zijn positie oo te geven. Na zeer korten tijd
hield ook het S.O.S. op. Een te Pilau gereed
liggende torpedoboot en een watervliegtuig
uit" Travemunde zochten dc geheele Dantzi
ger Bocht af, zonder echter een spoor van
het Deensche schip te vinden. Ten slotte
slaagde het linieschip „Essen" er in, in den
nacht van Zaterdag op Zondag een boot van
het schip op te pikken, waarin zich één man
van de Deensche bemanning bevond, die
echter in zulk een toestand verkeerde, dat hij
nog niet verhoord kon worden. Het schip, dat;
een bemanning van 21 koppen had, wordt-
als verloren beschouwd. Het linieschip ..Es
sen" en de torpedoboot „Seeadier" hebben
heden hun onderzoek naar de „Dan" voort-ge
zet.
MOTORONGELUK TE BRUSSEL.
EEN NEDERLANDSCHE GEWOND.
De motorrijder Meerens, uit Scheveningen,
is te Brussel op de Tervuerenlaan in botsing
gekomen met een taxi. Door den hevigen
schok werd mevr. Meerens, die achterop zat-,
op den grond geworpen, aldus meldt de
„Courant". Met- ernstige verwondingen in
den rug werd zij opgenomen en naar het
ziekenhuis aan de Defrelaan overgebracht.
Het woord is aan
Arthur Pinero:
Ik ben wel eens eerder in de modder ge
vallen, maar modder droogt op tot stof, en
ik ben er altijd in geslaagd om het aj te
schudden.
BEREN.
(In de Poolsche bosschen zijn
buitengewoon veel beren aange
troffen. hetgeen men beschouwt
als een voorteeken van een stren
gen en vroegen winter. Cou-
rantbericht).
Ach, we gaan weer naar den winter,
Op zichzelf al erg genoeg,
Maar naar 't beerbericht der Polen,
Komt hij extra streng en vroeg;
Neen, de ijsbeer van de Polen,
Dat is deze ijs-beer niet,
't Is de bruine beer uit Polen,
Niet het Pool-, maar 't Poolsch gebied;
Beren komen in de bosschen,
In bijzonder groot getal,
Vluchtend voor de ijsverwachting,
Van de bergen naar het dal
Als ik 's morgens in de vroegte,
Tot het leven wederkeer,
Is het op z'n hoogst wat koeler,
Maar nog prettig zomerweer;
En, een vroolijk liedje fluitend,
Daal ik monter naar benèe,
Naar mijn boterham, mijn krantje,
En mijn eerste kopje thee;
Het is hier in deze dagen.
Dat ik vaak ontgoocheld word,
Want ook ik vind vele beren,
In mijn bus of naast mijn bord;
't Wordt een vroege, strenge winter,
O. ik twijfel nu niet meer.
Het staat duidelijk geschreven
In het beeld: De Groote Beer.
P. GASUS.
HUIS INGESTORT TE NAPELS.
ZES DOODEN, TWINTIG GEWONDEN.
ROME, 8 Sept. (V-D.) Gisteren is te
Napels een huis ingestort, tengevolge waar
van zes personen werden gedood en twintig
min of meer ernstig gewond. Het ongeval
geschiedde met een twee verdiepingen hoog
huis in een der dichtst bevolkte wijken van
Napels. De tweede verdieping was gelukkig
onbewoond, omdat het huis als bouwvallig
bekend stond. Ondanks de herhaalde klach
ten van de bewoners liet de eigenaar zich
aan den toestand van het perceel weinig ge
legen liggen. Gisterenavond bezweken de
oude muren en het dak kwam naar beneden,
waardoor ook de zoldering van de eerste
verdieping instortte. In het gebouw waren
ook werkplaatsen gevestigd, en alle aanwe
zige arbeiders en arbeidsters werden onder
de puinhoopen bedolven. Militairen en brand
weer begonnen onmiddellijk het reddings
werk en eerst tegen elf uur 's avonds werd
bij het licht der schijnwerpers het eerste
lijk van onder de puinhoopen te voorschijn
gehaald. Van de gewonden verkeeren eeni-
gen in levensgevaar, terwijl bovendien nog
eenige menschen worden vermist. Bij het
reddingswerk werden nog twee leden der fas
cistische militie door vallende balken zoo
danig gewond, dat zij in een ziekenhuis
moesten worden opgenomen.
BRAND BIJ HILLEGOM.
EEN BOLLENSCHUUR, KANTOOR enz.
AFGEBRAND.
In de bloembollenscnuur van de firma
Gebr. Gerritsen alhier, staande in dc Zilk
over den Bitumcnweg nabij Hillegom is Za
terdag brand ontstaan door een onbekende
oorzaak. Men vermoedt, dat vonken uit een
kachel zijn gevallen, althans dat bij de
kachel de oorzaak schuilt. Het vuur ver
spreidde zich snel, binnen een uur was de
schuur, de pakplaats en het kantoor geheel
verbrand. Mede gingen alle bloembollen ver
loren, waaronder dure tulpen, nieuwe soor
ten en zaailingen, resultaat van een 7-jarige
kweek. De schade is groot; de tijd van plan
ten is aangebroken en juist het plantgoed
ging verloren. Alles was verzekerd. De motor
spuit der gemeente Noorawijkerhout. tot
welks trebied de Zilk behoort, hielp bij het
blusschingswerk.
PROV. STATEN VAN NOORD
HOLLAND.
DE OPVOLGER VAN DEN HEER
J. N. HENDRIX.
Bij besluit van 6 September is door den
voorzitter van het Centraal Stembureau tot
lid van de Provinciale Staten van Noord-
Holland benoemd verklaard de heer C. F. J.
Verbeek, te Hilversum, zulks ter voorziening
in de vacature, in dat College ontstaan door
het aannemen der benoeming van den lieer
J. N. Hendrix, tot lid van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal.
ERNSTIG MOTORONGELUK TE
ZANDVOORT.
TWEE HAARLEMSCHE MOTOR
RIJDERS GEWOND.
Zondagavond omstreeks half acht is op de
Zandvoortschelaan te Zandvoort een ernstig
auto-ongeluk gebeurd. In de bocht bij het
kanaa.1 van de waterleiding reed een rijtuig,
geveegd door een auto, die. daar de weg vrij
was, den wagen wilde passeeren. Op het mo
ment, dat het rijtuig en de auto zich naast
elkaar voortbewogen in de richting Haarlem,
kwam een motorrijder uit Zandvoort met
groote snelheid aangereden, die op dat mo
ment de beide voertuigen, trachtte te passee
ren. De manoeuvre mislukte evenwel met het
noodlottig gevolg, dat de motorfiets tegen
een boom reed en teruggeslingerd werd tegen
de auto. De motorrijder cn de duorijder
werden tegen den grond geslingerd. De eer
ste, II. J. B. uit Haarlem, stucadoor van be
roep kreeg een hoofdwond, zijn toestand is
niet slecht. De ander, G. J. H. H. uit Haar
lem was er erger aan toe. Hij bleef bewuste
loos liggen onder het totaal vernielde motor
rijwiel. Het. bleek, dat hij een bekkenfractuur
had. Een dokter uit Zandvoort en een uit
Bentveld verleenden de eerste hulp. Ook de
Commissaris van Politie te Zandvoort, de
heer H. J. Lovink was spoedig ter plaatse. De
motorfiets werd in beslag genomen.
TUSSCIÏEN MARNIXSTRAAT EN DELFT.
Nu de terreinen tusschen Marnixstraat en
Delft in exploitatie worden gebracht, stellen
B. en W. aan den raad voor te bepalen, dat
de rijwegbestrating op die terreinen zal be
staan uit klinkers.
HAARLEM, 9 September
V eteranen-voetbal.
Andci*s staan wij veteranen op Zondag
middag langs het hek voor de tribune, en
critiseexen de prouesses van het eerste elftal.
Ditmaal waren de rollen voor een keer om
gedraaid. Het eerste elftal der H.F.C. zat op
clo tribune, met nog veel meer voctbaljeugd,
cn critiseerde ons. Af cn toe vermaakte het
zich hoorbaar; zoodat Jan Feith, die gelijk
een hinde langs dc lijn snelde, tevreden op
merkte: ..We vervelen ze niet. En merk je
wel op dat het publick veel emotioneeler is
dan anders? De sfeer is vol spanning cn op
winding.
Het begin is een onverdeeld genoegen.
Jc betreedt de kleedkamer, waarin je In
jaren geen voet meer hebt gezet en vindt cr
niet alleen de getrouwen van het lijntje voor
de tribune, maar ettelijke oude medespelers
van vroeger jaren, die aan den oproep der
oude club gehoor hebben gegeven cn nog
eens naar Haarlem cn de Spanjaardslaan
zijn getogen. De echte reünisten-stemming
heerscht. dc verheugde stemming van kcrel-
hoe-maak-jij-het-ben-jij-er-waarachtig-ook-
weer? „Vooroorlogsche" tijden herleven. Je
betreedt het veld, nogal onwennig en met
het gevoel van wat-ben-ik-begonnen, en in
het doel onder 't scoringbord staat Dolly
Steup, ik bedoel don kapitein-vlieger A. K.
Stcup, die H.F.C.'s eerste elftal-keeper was
in jaren vóór 1914. Ilij is niet veranderd. Hij
draagt nog dezelfde trui van onbeschrijfe
lijke kleur. Hij keert een kanjer van den se
cretaris van de Kamer van Koophandel, be
groet je met een strijdkreet cn slingert jc
het Bruine Monster toe. Voorzichtig stop je
het en trapt zonder aarzeling naast. Net als
vroeger. Er is niets veranderd. Alleen schijnt
de tegenwoordige voetbal zwaarder te zijn
dan die uit onzen tijd. Vooroorlogsche ma
terialen waren beter. Maar goaltrappen kun
nen we nog goed. Een bekend medicus geeft
een prachtvoortzet, een nijver industrieel
schiet ineens in. een listig financier geeft
het laatste duwtje.
Als we eenmaal echt voetballen zakt de
spelqualïteit onmiddellijk, maar het tempo
althans valt mee. Iedereen loopt en trapt
aanvankelijk harder dan-ie gedacht had.
Enkele sterren-uit-het-verleden spelen alsof
ze nooit weg zijn geweest. Anderen krijgen
plots bevliegingen, herinneren zich hun beste
voetbaljaren en volbrengen plotseling een
truc, of een schot, of een voorzet, waar je
verbaasd van staat. Maar later zal zich dat
alles wreken. Want na de rust zakt het tempo
verschrikkelijk.
Een openbaring is het doelverdedigen van
K. J. J. Lotsy. die zijn doel schoon weet te
houden, ofschoon hij voortdurend belaagd
wordt door den geduchten tacticus Nico
Bouvy. Karei Lotsy speelt beter dan vroeger,
en aangezien ook veteranen aanmoediging
noodig hebben voorspel ik hem dat hij, als -
hij op deze manier blijft vooruitgaan, op zijn
vijftigste onder de lat zal staan bij het Ne-
derlandsch Elftal. Van der Meulen sloeg hem
al met eenige bezorgdheid gade. En even later
volbracht de kapitein-aviateur in het andere
doel al vallend een „save", waar de tribune
van daverde. Van het applaus, natuurlijk.
Steup is nog heel goed.
Na de rust zegt Jan Feith. dat hij cr alles
op gezet had om een moreele goal te maken.
Hij is er ongetwijfeld in geslaagd. Eenige
veteranen beginnen over de douche te spre
ken, die wij allen als een schoon verschiet
voor ons zien.
Gelukkig komt er dan al een wel
dadig regenbuitje Het wordt duidelijk dat het
zeer moeilijk is om snel te starten, en onaan
genaam om een verren uittrap van een kee
per terug te koppen. Het foxtrot-tempo van
voor de rust zakt tot een meer menuet-ach-
tige sncLheid, althans bij velen. Het kraken
der gewrichten en knarsen der pezen wordt
bijna hoorbaar. Enkelen blijven nog snel, cn
