PRO EN CONTRA.
Benito Mussolini: redder of vernietiger van Italië?
ANSWERS
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 17 SEPTEMBER 1929
VIERDE BLAD
door
FRANCESCO NITTI, den vroegeren
president van den Italiaanschen minister
raad en een heftig tegenstander van
Mussolini.
GRAAF VOLPI vroeger minister van
financiën in Italië, die een groot aandeel
had in Mussolini's plannen voor Italië's
economisch herstel en die van meening
is dat Mussolini één der grootste mannen
van de wereld is.
Francesco Nitti aan het woord.
Na het Russische bolsjewisme vertegen
woordigt het Italiaansche fascisme een re-
geerlngsvorm, waarin de regeering zich het
recht aanmatigt den scepter te zwaaien over
alles. De fascistische leuze gelijkt veel op de
bolsjewistische: niets buiten den staat, niets
zonder den staat, niets tegen den staat Het
bolsjewisme beweert dat dit alles is voor het
heil van het proletariaat, de boeren en de
arbeiders; het fascisme: dat het is voor het
heil van de natie, vertegenwoordigd door de
gewapende minderheid. In Italië wordt al
les geregeerd door de fascisten, het parle
ment is afgeschaft, persvrijheid bestaat niet,
door individueele contracten is een streep
gehaald.
Tegenstanders, zelfs monarchisten of con
servatieven worden vervolgd en in balling
schap gezonden. In het verleden werden zij
zelfs gedood. De wet staat gevangenzetting
en transportatie van vijanden toe zonder
vorm van proces, zonder rechtbank, zonder
verdediging. Er wordt gezegd dat de speciale
rechtbanken altijd communisten veroordee-
len. Maar men vergeet te zeggen dat alle te
genstanders als communisten gebrandmerkt
worden, zelfs de rijken, generaals en conser
vatieve journalisten. Onder de verbannenen
is generaal Bencivenga, met een eervolle mi
litaire loonbaan achter zich, een afgevaar
digde, een bekend schrijver; Torrigiani, de
grootmeester der vrijmetselaars en een aan
tal liberalen, democraten en zelfs conserva
tieven.
Evenals of liever: nog meer dan het
bolsjewisme betaalt het fascisme enorme
sommen voor de propaganda in het buiten
land. In geheel Europa-en Amerika worden
vele bladen door de fascistische regeering
betaald. Niettegenstaande dit geven zelfs de
correspondenten van de vrije couranten in
Rome weinig of geen nieuws. De Italiaansche
wet beschouwt elke critiek op het fascisme
als een misdaad. Niemand in Italië durft de
waarheid te zeggen aan een vreemdeling,
zonder in gevaar te verkeeren getranspor
teerd te worden. Aan den anderen kant be
staat er niet zooiets als vrijheid van drukpers
in Italië. De journalisten geven alleen be
richten betreffende de regeering fn om in
vrede te kunnen leven geven zij alleen nieuws
van onschuldigen aard.
Het fascisme vindt tegenover zich bijna
alle intellectueelen, de middenstand, de ver-
eenigde boeren en arbeiders. Wanneer het
'mogelijk was een vrije stemming te houden
zouden er minsten 1 millioen stemmen te
gen het fascisme worden uitgebracht en
waarschijnlijk minder dan twee of drie hon
derd stemmen er vóór. Allen moeten het
masker van het fascisme dragen maar, met
uitzondering van hen, wier bestaan er van
afhangt, zijn allen in de oppositie, maar zij
mogen geen critiek oefenen, willen zij niet
gevaar loopen van getransporteerd en zelfs
gevangen genomen te worden.
Door ht feit dat geen enkele openbare
manifestatie meer mogelijk is, weten wij
niets en ziet de vreemdeling niets. Niet alleen
hebben de politieke verkiezingen opgehouden
te bestaan (er bestaat alleen een dwaas en
belachelijke plebisciet voor candidaten, door
den grooten Fascistenraad voorgedragen)
maar ook de verkiezingen voor gemeentera
den en kamers van koophandel zijn afge
schaft, een maatregel die, toen de gelegen
heid zich daarvoor aanbood, zelfs niet ge
nomen is door den Czaar van Rusland. De le
den van de Kamers van Koophandel worden
niet vrij gekozen door de kooplieden (zelfs
de rijken worden verdacht)/ maar werden
benoemd door de regeering.
In weerwil van en waarschijnlijk juist door
dit alles is het fascisme zwak tot op den wor
tel en draagt het de kenmerken van kort
stondigheid Er is geen harmonie, er is slechts
angst.
De hoofdoorzaak van de zwakheid van het
fascisme is het feit dat het in strijd is met
alle wetten der economie. Het is een ver
stijfd en kostbaar lichaam dat alle productie
bemoeilijkt.
De officieele statistieken zeggen ons niets
of zij zijn onvoldoende. Maar toch blijkt er
uit het gebrek aan orde in de economie van
Italië als een gevolg van het werk van het
fascisme.
De officieele courant (Gazzetta Ufficiale)
van 21 Februari jl. bevat een tabel van den
handel met het buitenland, waaruit blijkt dat
de ramp steeds grooter afmetingen aanneemt
Wanneer wij de waarde van in- en uitvoer
van de laatste vijf jaar in gouden lires uit
drukken, krijgen wij de volgende resultaten:
Meer invoer
Invoer:
Uitvoer
dan uitvoer
1924
4.368
3,725
643
1925
5.411
4.340
1,071
1926
5.168
4,229
939
1927
5.386
4,132
1,254
1928
6,005
3,958
2,047
En in de daling van den Invoer van ruwe
grondstoffen en de stijging van eenige van
'de noodzakelijkste levensbehoeften ligt een
bewijs van de verzwakking der binnenland-
sche productiviteit.
Mussolini.
Italië is een land met niets dan schulden.
Het heeft alleen onbeteekende credieten in
het buitenland en groote schulden. Het is dus
zeer moeilijk een balans voor de betalingen
op te maken.
In vroeger tijden werd de balans in even
wicht gehouden, door drie bronnen van in
komsten: het vreemdelingenbezoek, het geld
door emigranten gezonden en de inkomsten
aan vrachtgelden van de koopvaardij. Nu.
dank zij het fascisme, drogen deze bronnen
eiken dag meer op. Het vreemdelingenbezoek
is gedurende vijf jaar met 45 pet. verminderd,
de geldzendingen van emigranten met bijna
50 pet. en de Italiaansche koopvaardij staat
voor een ernstige crisis.
De handelsbalans is in evenwicht gebracht
door gedurende 5 jaar in Amerika schulden
aan te gaan tot een bedrag van bijna 470
millioen dollars. De beste Italiaansche in
dustrieën gaan gebukt onder hypotheeklas-
ten en Italië zal niet nog meer schulden
kunnen aangaan, zoodat een crisis voor de
deur staat.
De tien millioen Italianen in het buiten
land, arbeiders en boeren zijn met uitzon
dering van een kleine minderheid allen
heftig anti-fascistisch. Zij beleggen hun geld
niet meer in Italië en zenden hun spaarpen
ningen ook niet ^eer. naar hun geboorte
land.
Mussolini heeft de fascistische methoden
op het economisch leven toegepast. Alles
moet geschieden door fascistische corpora
ties, alles moet onder controle van den staat
staan.
De Courant van Wallstreet. te New-York
van 26 Januari 1929 heeft het duidelijk bewijs
geleverd dat de Italiaansche beurs heeft op
gehouden te bestaan en dat de noteeringen
zuiver fictief zijn. De regeering vervolgt alle
verkoopers en de effectenmakelaars zijn zelfs
verplicht aan de regeering inzage te geven
van de lijst van verkoopers.
De Italiaansche lire is alleen om een gun-
stigen indruk naar buiten- te maken gestabi
liseerd op een bedrag dat- niet gehandhaafd
kan worden. Als gevolg hiervan is de uitvoer
handel buitengewoon moeilijk geworden, ter
wijl de last van schuld en belastingen niet
meer te dragen is.
De crisis wordt nu gevoeld in de geheele
economie; het is niet langer een crisis maar
een steeds erger wordende bloedarmoede, die
alleen zal genezen als het fascisme verdwijnt.
De Italiaansche rechtbanken zijn gedwongen
geworden faillissementen niet te publiceeren,
tenzij dit verzocht wordt. Tot deze bepaling
heeft men moeten overgaan om de faillisse
menten van tenminste 60 pet. der handels
zaken te vermijden; toch is in weerwil hiervan
Italië het land waar de meeste wissels op de
vervaldagen onbetaald blijven en ook het
land van het grootst aantal faillissementen.
Gedurende meer dan twee jaar zijn meer dan
twee duizend wissels dagelijks geprotesteerd
en onbetaald gebleven. In Januari 1929 steeg
dit aantal tot 69.271. Het aantal faillissemen
ten is gedurende de laatste twee jaar, in
weerwil van bovengenoemde bepaling, onge
veer 1000 per maand geweest, in Januari 1929
was het 1002. Er zijn dus in Italië meer fail
lissementen dan in eenig ander land ter we
reld en meer dan 10 tot 15 keer zooveel als
in Engeland. Frankrijk en Duitschland.
De fascistische statistieken geven het aan
tal werkloozen. dié geheel zonder werk zijn,
als 363,551 en dat van hen die gedeeltelijk
zonder werk zijn, als 27,178, voor de maand
December 1928.
Deze cijfers zijn evenwel misleidend en
hebben alleen betrekking op de werkloozen
die „van de bedeeling trekken", welke steun
alleen wordt gegeven en dan nog slechts
gedurende drie maanden als de betrok
kene gedurende twee maanden geen werk
heeft gehad. De werkloosheid is dus inder
daad tweemaal zoo groot als wordt opgege
ven. De loonen die nu in Italië betaald wor
den zijn ongeveer de laagste van Europa en
de arbeiders hebben een moeilijk leven.
Het crediet van den staat Is tot op zijn
grondvesten geschokt. In de eerste plaats
werd de betaling van vervallen schatkistbil
jetten geweigerd en werden zij in een gecon
solideerde schuld veranderd. Eerst voor kort
werden de coupons voor deze schuld uitgege
ven, om te verhinderen dat er op de beurs
handel in werd gedreven. Als voorwendsel
werd opgegeven dat er moeilijkheden met
den drukker waren.
Niemand weet iets van den toestand der
begrooting af want er worden dwaze syste
men van accountancy toegepast en, behalve
de begrooting be^ian er meer dan zestig
speciale berekenden. Er wordt altijd een
overschot bekend gemaakt terwijl er daaren
tegen een zeer groot tekort- is dat- zeer moei
lijk is te ondervangen, daar de belastingin
komsten aan het dalen zijn en de belastin
gen al onmogeiijk-hoog zijn.
Dit alles is te danken aan de fascistische
grootdoenerij en de groote uitgaven. De kos
ten voor het- leger zijn als volgt vermeerderd
(in millioenen lire)
1924-'25 1925-'26 1926-"27 1927-'28
Oorlog 2.245 2,793 3,491 2,803
Marine 998 1,081 1,480 1,260
Luchtstrijd
krachten 553 754 714
Koloniën 4,10 406 619 636
3,653 4,838 6,344 5,413
Wanneer we de nieuwe waarde van de lire
van 1927 in aanmerking nemen toont het bo
venstaande lijstje een voortdurende stijging.
De uitgaven voor de koloniën zijn bijna ge
heel voor het leger. De arme Italiaansche ko
loniën zijn het tooneel geworden van voort
durende oorlogsgebeurtenissen.
Het fascisme is verschrikkelijk duur en
enorme sommen moeten betaald worden om
het te kunnen handhaven. Het heeft de
duurste politiemacht in de wereld: gewone
politie, carabinieri (gendarmen), de natio
nale fascistische politie-vrijwilligers, de
spoorwegpolitie, de havenpolitie, de post- en
telegraafpolitie (die het „toezicht" op de cor
respondentie heeft), de bosch-politie en de
wegenpolitie.
Er zijn schuchtere stemmen tegen deze
verkwisting opgegaan. In den Senaat werden
op 30 Mei 1928 eenige schrikbarende cijfers
genoemd. Italië betaalt voor de politie, al
leen om het fascisme te kunnen handhaven,
meer dan viermaal zooveel als Frankrijk. Dit
is niet een régiem van orde maar van ge
kristalliseerde wanorde.
Dan komen hier nog bij de kosten voor de
spionnen in het buitenland, voor de buiten-
landsche pers, de propaganda bij bijna alle
gzantschappën en consulaten. De Schatkist
verkeert dus in groote moeilijkheden. De
schatkistfondsen verminderden van 31 Octo
ber 1928 tot 31 Januari 1929 van 1,514 mil
lioen tot 1.097 millioen lire en gedurende het
zelfde tijdvak vermeerderde de publieke
.schuld van 86.547 millioen tot 87.073 millioen
lire. En schulden worden betaald met andere
schulden.
Het fascistisch régiem kost teveel en ont
wricht het economisch leven. Dit is het zwak
ste punt er van. Indien het fascisme er in
slaagde, nog meer schulden in. Amerika aan
te gaan, dan zou het misschien nog gedu
rende eenigen tijd een kunstmatig bestaan
kunnen leiden, maar op een gegeven oogen-
blik moet het toch ineenstorten.
Het fascisme kan het normale leven in
Italië niet herstellen zonder de economische
en politieke vrijheid weer in te voeren en
daarmede zal het dan meteen zijn eigen
doodvonnis teekenen.
De bijzondere politie afschaffen, de lire.te
rugbrengen tot zijn werkelijke waarde, groo
te' bezuinigingen invoeren, vrijheid geven
voor alle productie, dat alles zou alleen kun
nen gedaan worden door een regeering die
zich weer aan de wetten onderwerpt en het
normale leven herstelt. Alles wel beschouwd,
is de fascistische regeering slechts een voor-
loopige en hoe langer zij bestaat, hoe grooter
het gevaar is voor een nieuwen vorm van
bolsjewisme en hoe waarschijnlijker die
wordt.
Graaf Volpi's meening.
Nooit is er een nadrukkelijker rechtvaardi
ging van het fascistisch régiem geweest dan
het resultaat van de verkiezingen die onlangs
in Italië hebben plaats gehad en die zoo on
miskenbaar de dankbaarheid van het geheele
Italiaansche volk hebben aangetoond jegens
het fascisme en jegens zijn bewonderens-
waardigen leider. Er waren geen vei-kiezings-
redevoeringen of proclamaties noodig want
een eenvoudige constateering van den voor
uitgang door fascistisch Italië tot stand ge
bracht in de laatste tien jaren getuigde be
ter dan welke redenaar ook van de schuld
die Italië heeft aan Benito Mussolini.
Het is nu tien jaar geleden dat het Over
winningsbulletin werd uitgegeven, waarin
Koning Victor Emmanuel het einde van den
oorlog bekend maakte. Toen waren onze ver
wachtingen hoog gespannen want wij waren
getuigen geweest van de vervulling der voor
spelling van onzen Koning te Peschiera in
October 1917, toen hij gezegd had dat Italië
met zijn 5.000.000 strijders, zonder hulp van
eenige andere mogendheid, in staat was het
groote Oostenrijksche leger te overwinnen.
Versterkt door deze overtuiging, hadden wij
den oorlog tot een zegenrijk einde gebracht
en wij hadden reden om ons trotsch te gevoe
len.
Maar deze tijdelijke triomf werd gevolgd
door een periode van vreeselijke' reactie. Ge
durende de jaren die onmiddellijk op den
oorlog volgden, zagen wij de overwinning die
onze troepen behaald hadden langzamerhand
door de intriges van politici in waarde ver
minderen. Alles was in wanorde: de oude
hiërarchieën waren vernietigd, energie en
bekwaamheid ontmoedigd en onze heiligste
tradities werden bespot. In deze periode werd
Italië besmet met die bolsjewistische grond
stellingen die haar heiilooze resultaten reeds
getoond hadden door de grootste natie van
Europa te doen vervallen tot een chaolischen
en ellendigen toestand.
Met het spook van de Russische degenera
tie voor oogen was het onmogelijk voor de
dappere jeugd van ons volk om werkeloos
toe te zien terwijl de toestand van Italië
iederen dag slechter werd; en dus was de
tijd rijp voor de komst van den man die aan
ons land het prestige zou teruggeven dat
sinds de groote dagen van Italië's macht op
zoo treurige wijze was verminderd.
Het is nu tien jaar geleden sedert Benito
Mussolini, met een klein aantal volgelingen
de organisatie stichtte, die bekend staat als
de „Fasci di Combattimento" en de resul
taten in dien korten tijd behaald grenzen
aan het wonderbaarlijke. Vóór zijn tusschen-
komst was de positie van Italië onder de
groote mogendheden van Europa niet weinig
vernederend voor die patriotten die zich de
vroegere glorie van het land herinnerden.
Wij werden toegelaten in het gezelschap der
groote mogendheden, zeker, maar slechts bij
die gelegenheden, waarbij wij onze hulp noo
dig hadden; wanneer het onze beurt was om
te ontvangen, ondervonden wij weinig tege
moetkoming. Sedert de komst van het fas
cisme is dit alles veranderd. Italië is zonder
eenigen twijfel een groote mogendheid ge
worden en onze 10 millioen emigranten, over
Europa, Amerika en andere deelen van den
aardbol verspreid, stellen er nu een eer in
tot onze groote natie te behooren. Ik zou
zelfs zoo ver willen gaan te beweren dat zij.
die ons land trachten te kleineeren dit doen
uit een gevoel van ongerustheid over zijn
toenemende kracht.
In 't kort. de krachtige pogingen van den
Duce, hebben Italië en de Italianen als 't
ware vernieuwd en de geest van zijn hervor
mingen heeft het geheele volk doordrongen,
tot zelfs de jonge kinderen: de organisatie
van de „Balilla", wier onbegrensde geestdrift
voor onze zaak ons een aanwijzing geeft voor
wat onze nationale kracht zal zijn als die
kinderen tot mannen zullen zijn opgegroeid.
Maar Mussolini heeft van den beginne af
ingezien dat het. beste middel om net pres
tige van dit land in het buitenland te her
stellen was een einde te maken aan de des
organisatie die het binnenlandsch economi
sche evenwicht bedreigde en hierop waren al
zijn krachtigste hervormingen gericht. Mis
schien is wel de uitstekendste maatregel die
ooit door de fascistische regeering is geno
men, onze beroemde „Carta del Lavora" ihet
werklieden-charter) die ons zoo benijd is en
door onze buren zoo zorgvuldig is bestudeerd.
En op de grondbeginselen van dit document
zijn vele duizenden contracten en zakenover-
eenkomsten gesloten, waarvan de gezamen
lijke uitwerking is geweest het wonder dat
Mussolini wenschte: de vervanging van den
klassenstrijd door een algeheele samenwer
king van allen. Waar het socialisme niets
dan tweedracht had kunnen bereiken, is het
fascistisch ideaal van gelijkheid er in ge
slaagd die bolsjewistische tendenzen uit te
roeien waardoor Italië ernstig bedreigd werd.
In geen enkele richting echter heeft het
tegenwoordig regiem overweldigender resul
taten bereikt dan ten opzichte van de staats
financiën en om de grootte van de taak te
doen begrijpen die de Duce en de zijnen
hadden te volvoeren moeten we er den na
druk op leggen dat. aan den vooravond van
den marsch naar Rome, Italië stond tegen
over een tekort van niet minder dan 15 mil
liard. N u is onze balans in evenwicht, onze
munt gered en er is een merkwaardig her
stel in eiken tak van economie. Misschien
kan het sprekendst bewijs van dezen vooruit
gang gevonden worden in een vergelijking
van de cijfers der Italiaansche industrieën
uit de laatste 15 jaren met den tegenwoordi-
gen toestand. Dan zien wij dat, terwijl de na
tionale productie in 1924 was verminderd tot
2.3 van die van vóór den oorlog, zij in de vijf
jaren daarna met 100 pet. is toegenomen.
Alle krachtsinspanning der regeering is nu
geconcentreerd op de ontwikkeling van het
land en den landbouw en elk financieel over
schot wordt onmiddellijk voor dit doel op zij
gelegd, daar de bevolking dagelijks aangroeit
en wij er op moeten aansturen de productie
van den bodem zóó te vergrooten dat talië
zichzelf geheel kan onderhouden.
Nu het werkloosheidsvraagstuk. Ofschoon
er voor de regeering nog heel wat werk te
doen is, is nog al veel verbtering te consta-
teeren. Het is waar dat er ongeveer 200.000
werkloozen in Italië zijn, maar het wordt niet
zoo algemeen ingezien dat het schijnbaar te
kort aan werk in werkelijkheid voortdurend
voor onze arbeiders steeds meer werkgele
genheid opent, daar onze bevolking jaarlijks
met ongeveer 400.000 toeneemt en de ééne
helft van dit overschot reeds wordt opgeno
men door de dagelijks toenemende bedrijvig
heid in de verschillende vakken.
Bovengenoemde cijfers kunnen een verge
lijking met die van andere landen glansrijk
doorstaan: Duitschland en Engeland hebben
onderscheidenlijk 2.500.000 en 1.500.000 werk
loozen.
Onder de vele voordeelen die het fascis
tisch regiem voor Italië behaald heeft is wel
het allergrootste en zeker het stempel dra
gend van Mussolini's genie: de verzoening
tusschen Italië en het Vaticaan. Hiermede
heeft de Duce de quaestie opgelost 'die ons
land gedurende twee geslachten verontrust
heeft. Niet langer zijn het Vaticaan en het
Quirinaal gedwongen elkaar te negeeren,
want Pius XI, zich er van bewust dat ons
nieuw Italië nu meerderjarig is geworden en
dat het fascistisch regiem elke waarborg
voor een lang uitblijven biedt, heeft plechtig
verklaard dat Rome voortaan Italiaansch zal
zijn.
Tot besluit mag ik zeggen, dat de jongste
verkiezingen een beteekenis hebben die veel
verstrekkender is dan men oppervlakkig zou
meenen Omdat de millioenen kiezers die hun
goedkeuring aan het fascisme bleken te hech
ten niet stemden voor een lijst namen, maar
voor een Idée. En het prachtig resultaat van
deze verkiezingen heeft aangetoond, zonder
eenigen twijfel, dat het vertrouwen van Ita
lië in dit Idée even onbegrensd is als het
mooie vertrouwen dat de Duce in zichzelf en
in zijn zending had.
Ik twijfel geen oogenblik of het systeem
volgens hetwelk onze nieuwe afgevaardigden
zijn gekozen zal verreikende resultaten heb
ben, daar het geheele stelsel de waarborg
geeft dat slechts eerste-klas mannen gekozen
zullen worden. Het is gemakkelijk te begrij
pen dat zulk een stelsel een veel zorgvuldi
ger en onpartijdiger selectie waarborgt dan
tot nu toe bereikt werd door partij grillen,
plaatselijke intriges, vrijmetselaarsloges en
andere onverantwoordelijke elementen.
Al deze factoren in aanmerking nemend
aarzel ik niet te verklaren dat Italië juist
een nieuw en glorierijker tijdperk van tien
„fascistische jaren" is ingegaan en dat dank
zij de nieuwe maatregelen die de Duce. zal
toepassen, wij in staat zullen zijn aan onze
kinderen een Italië na te laten dat zelfs nog
oneindig grooter zal zijn dan het Italië van
heden.
(Nadruk verboden).
Tl»© popular Home
Journal of Great
Britain
Th© Journal that tells
how Britishers live,
think, work and play
Splendid Stories
Bright Articles
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regeL
H. Raymund WILDERMUTH
29 Groote Houtstraat hk. Anegang,
(ingang Anegang) - Tel. 12827
Leer&ar M. 0. Engelscb. Beëedigd Vertaler
Specialiteit Opleiding Mercurius Diploma
Heeft zijn lessen hervat
ALASTRIM.
Dc nieuwe wet.
Naar aanleiding van het ontbreken van
een briefje „Besmettelijke Ziekte" op de
huizen, waar alstrlm heerscht, vestigt, meu
er de aandacht, op dat de nieuwe wet op de
besmettelijke ziekten, die zeer binnenkort- in
werking zal tareden, dit- kenmerk, het briefje
boven de deux-, niet meer bindend voor
schrijft, maar nog slechts kent als uitersten
maatregel, welken de burgemeester kan
toepassen in gevallen van verpleging thuis
van een patiënt, die om de een of anders
reden, b.v. doordat hij niet meer vervoer
baar was, niet in een ziekenhuis is opgeno
men. De nieuwe wet verplicht wel tot opne
ming van lijders in een ziekenhuis meldt de
N. K. Ct.
Het eerste geval te Schiedam.
Zondag heeft zich te Schiedam het eerste
geval van alstrim voorgedaan bij een 22-ja-
rig jongmensch uit de Visscherstraat. die
zijn werk te Rotterdam heeft. Hij is naar de
daarvoor ingerichte barak in de Nieuwstraat
overgebracht. De woning is ontsmet. De
joxigemau was niet ingeënt.
70 gevallen te Delft.
Te Delft zijn thans al ruim zestig gevallen
van alstrim bekend. Gelukkig is tot nu toe
geen der gevallen van ernstigen aard.
Van Zaterdagmiddag tot Maandagmiddag
zjjn te Delft 28 gevallen van alastrlm. moer-
endcels bij kinderen geconstateerd, aldus de
N. R. Ct.
EEN KERKDIENST MET
HINDERNISSEN.
RICHTINGSTRIJD IN DE NED. HERV.
KERK OP MARKEN.
Ds. G. J. J. Rensink van Broek in Water
land schrijft aan het Hbld o.a.:
„Het eiland Marken Is in godsdienstig op
zicht zeer behoudend. De Nederl. Herv. Ge
meente is er confessioneel op Gereformeer
den grondslag en waakt zeer tegen ketterij.
Door het vertrek van ds. Van Woerden naar
Zwammerdam werd Marken vacant.
Onder de ringpredlkanten zijn echter
ethischen en zelfs twee modernen! Aan
deze beide dominees verzocht men liever
niet te komen. De Niouwendammer pastor
stemde daarin toe, maar de Broeker weiger
de.
Twee weken voor den gedenkwaardigen
dag kwam een brief van den consulent, of
schrijver dezer alsnog bereid was zijn beurt
over te geven, zulks met het oog op het be-
roepingswerk(l) Het antwoord was, dat ik
wel voor een candidaat wilde wijken, mits
mij een andere, overeenkomstige beurt door
den kerkeraad werd gewaarborgd."
Zaterdagavond j.l. tot twee uur 's nachts
hield de Marker kerkeraad een vergadering,
buiten tegenwoordigheid van den consulent,
en alzoo onwettig, althans ongerechtigd tot
het nemen van een bindend besluit. Het re
sultaat was. dat op verschillende punten
briefjes werden aangeplakt, waarop, in strijd
met de wet en met de waarheid, stond:
„Ilc-den om tien uur geen dienst. Aanvang
van den dienst om 11 uur 45. Spreker can
didaat Evert".
Onbewust van wat ons boven het hoofd
hing, togen wij, enkele Broeker kerkeraads-
leden en ik, naar Marken. Aan den haven
steiger stonden vier kerkcraadsleden van
Marken te wachten. „Dominee, wij kwamen
u nog eens beleefd verzoeken of u direct
met de volgende boot terug wilt keeren!"
„Geen sprake van, daarvoor zijn wij niet
gekomen!" „Doet u het maar, anders
komt er herrie. U mag het dorp eerst nog
wel eens bekijkend), maar gaat u dan asje
blieft terug!" „Ik ben gekomen, kerkgan
gers zijn er, dus zal Ik prooken." „Dan
deelen wij u mede. dat u de deuren gesloten
zult vinden. Er is geen dienst en u kunt niet
optreden!" „U weet dat er wel dienst is.
V/eest u verstandig! De dienst gaat toch door
cn de gevolgen zijn voor uw rekening!"
De kerkdeuren gesloten.
Maar men wilde niet luisteren, noch ver
standig zijn, noch den wettigen weg bewan
delen. Alzoo togen wij, nagestaard en geës
corteerd door vele kijkers, langs het land
pad naar de Kerkbuurt. Inderdaad was, zoo
als op ons verzoek dc rijksveldwachter con-
stateei-de, de toegang tot de kerk gesloten en
van de boven reeds vermelde onware aan
kondiging voorzien.
Wachten was dus de boodschap. Want
eens zouden toch die deuren wel open gaan,
als die rechte broeder optreden moest, en
dan was het immers mijn beurt. Mijn dienst
begon immers om tien uur. maar eindigde
eerst, als ik het wilde. De kerkeraad, toch
wat verlegen met de zaak, confereerde met
burgemeester en politie. Ik ging wat praten
met het publiek, dat tenslotte toe gaf. dat
het billijk was geweest, mij althans eerst
aan te hoor en.
Eindelijk, om 11 uur 15. zwichtte men
voor aandrang van boven. Het bleek ons, dat
op eenmaal de deuren waren geopend. De
koster echter liep weg: hij wilde de klok niet
luiden. Een paar Edammers waren zoo vrien-
aelijk dat zaakje op te knappen en zoo de
kerkgangers te roepen. Dc organist kwain
niet. wilde evenmin den sleutel van het or
gel afgeven. Dan daar ook maar zonder. En
toon .een zestig menschen bij elkaar waren,
sloten wij de deuren en hield ik een korten,
gehnproviseerden dienst."
„Om kwart voor twaalf eindigden wij;
de boot van twaalven moest gehaald. En
terwijl de kerkeraad ons geen rustplaats
aanbood, noch verversching, was nu een
Marker boer zoo vriendelijk ons in zijn
gastvrij huis te nooden.
Zoc eindigt dit geval, eenlg in onze kro
nieken na de dagen van Kuyper. Straks zal
't Gerecht en het Classikaal bestuur ver
der moeten oordeelen."
