AGENDA.
47e Jaargang No. 14184
VerscEynï dagelij Es, EeEaIvé op Zcin- en Feestdagen
Woensdag 18 September 1929
HAARLEM S DAGBLAD
PIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad 70.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f0-57TA, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 11.75, elke regel meer 0-35. Reclames
/0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.60;
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes'(Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 rcg. ƒ0.25, elke regel meer 0.10, uitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
WOENSDAG 18 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: Ver. Rott. Hofstadtoo-
neel. (Cor v. d. Lugt Melsert). „De Man in de
Monnikspij", 8 uur.
Gem. Concertgebouw: Bouwmeester's Re
vue: „Wonder boven Wonder". 8 uur.
Kloppersingelkerk: Orgelbespeling met
zang en gelezen meditatie door H. J. Kruit
hof, Kampen. 8.15 uur.
Palace. Cinema en Variété. „Haar grootste
offer". Tooneel: Schwestern Pretzsch". 2.30 en
8.15 uur.
Luxor Theater: ..Beatrice Cenci", 2.30 en
815 uur.
Rembrandt Theater: „Liefde onder Vries
punt". Tooneel: The Osaka's. 2.30, 7 en
9.15 uur.
Standaard Th eater .x „Jonas in de Leeuwen
kuil", 2.30 en 8.15 uur.
DONDERDAG 19 SEPTEMBER
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
B4 uur.
Groote Kerk: Concert ten bate Bouwfonds
Ned. Herv. Gem. „Schoten", 8 uur.
Gem. Concertgebouw: Bouwmeester's Re-
yue: „Wonder boven Wonder". 8 uur.
Krelagehuis, Leidschevaart, Dahliakeuring
Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
DE ZAAK GIESSEN-NIEUWKERK
(Zie ook elders in dit nummer)
De geheime rapporten. Vragen
van het Eerste Kamerlid Mendels.
Mr. Mendels, heeft, naar het Volk meldt,
de volgende vragen gericht tot den minis
ter van Justitie:
Is het ter kennisse van den minister ge
komen, dat bij de openbare behandeling in
revisie van de strafzaak tegen de verdachten
Klunder en Teunissen voor het Gerechshof
te Amsterdam, door den desbetreffenden ge
tuige onder eede is verklaard, dat onder
scheiden aan hem uitgebrachte politie-rap
por ten betreffende plaats gehad hebbende
onderzoekingen en verhooren, niet bij het
dossier dier strafzaak in eersten aanleg ge
voegd zijn, zoodat de verdachten en hun
verdedigers van het bestaan, althans van
den inhoud daarvan, onkundig zijn geble
ven, doch dat niettemin de rechtbank, die
in deze zaak te oordeelen had, in de gelegen
heid is gesteld van die stukken „adinfor-
mandum" kennis te nemen?
Is de minister van oordeel dat zulk een
handelwijze wettelijk of moreel toelaatbaar
was, of is hij niet veeleer van meening,
dat het euvel van tersluiks influenceeren
van een in strafzaken rechtsprekend college
door geheime stukken buiten de verdediging
om, in Nederland onbestaanbaar moest wor
den geacht?
In dit tweede geval, acht de minister het
dan noodig, ten aanzien va,n het gebeurde,
maatregelen te treffen van repressieven of,
preventieven aard? Zoo ja, welke?
VISSCHERIJ-OPBRENGSTEN.
Aan den Rij ksvïschafslag te IJmuiden
kwamen heden binnen 21 stoomtrawlers en
één logger. De besommingen waren als
volgt; Derika XII f 1800, Johanna Elisabeth
f 3800, Mies en Truus f 3800, Marij f 3800,
Pan f 1900, Stormvogel f 4300, Annie f 2000,
Corrie f 3600, Ita f 2500, Delfland f 1600,
Flandria f 2800, Patria f 2200, Alcmaria
f 2400, Forward f 2300, Louise f 2300, Schoorl
f 7100, Helga f 1000, Walrus f 2200, Elie Che-
nevlere f 2100, Raaf f 2600, Ecliptica f 1100,
Logger Sch. 108 f 895.
KONINGIN DAHLIA.
Nu zij in Haarlem den scepter
zwaait
UIT MEXICO GEÏMPORTEERDE
BLOEM.
Decoratieve Dahlia W. D. Cartwright, met
gouden kleur. Een_ der mooiste dahlia's.
Cactus Dahlia mad. A. Breuls met fijne rose
tint. Een der mooiste nieuwigheden van de
tentoonstelling.
De Dahlia is een vorstelijke bloem. Er
is Majesteit in haar schoone machtige kroon,
zcoals zij openbloeit, versch gesneden des
morgens in den tuin, neergezet in de kristal
len vaas, in één straal van het opkomende
zonlicht. Majesteit en verheven schoonheid,
hetzij in het van warmen gloed doorstraalde
pruper, hetzij in de nuancen van 't gloeiend
rood, het zacht geel of het hel oranje. En
trots is er in de dahlia's zooals ze staan
op de stevige stengels, de koppen groot als
zonnebloemen bijkans, maar hoewel de stelen
oneindig ranker zijn, noch geknakt, noch
neergebogen. Sierbloem bij uitnemendheid is
de dahlia, omdat zij sterk is ten eerste en
niet spoedig verbloeit in de vazen mits de
behandeling goed zij. Gesneden voor zonsop
gang of na zonsondergang zal de dahlia het
best blijven, direct in frisch water gezet, kan
zij vijf, zes dagen blijven bloeien.
In de tuinen in borders, -in perken, overal
is zij te planten, overal maakt zij, 't zij het
de groote decoratieve dahlia is, 't zij de
kleine Mignon een vriendelijken indruk. En
daar de dathha bloeit van Juli tot de vorst
komt, en wanneer die uitblijft tot in No
vember zelfs, geeft zoo'n perk dahlia's een
blijvende, een altijd hernieuwde vreugde.
Dankbaar maakt onze Haarlemsche Dienst
van Den Hout en Plantsoenen dan ook ge
bruik van de Mignons in de stadsparken,
overal vormen zij een weelderige aanvulling
der plantsoenen. Als perkplant is de dahlia
het eerst in ruime mate toegepast te Schie
dam en Rotterdam door de directeuren der
plantsoendiensten aldaar, de heeren Do-
minicus en Van Vooren.
Als wij hooren, hoe op deze tentoonstel
ling 65 nieuwe soorten aanwezig zullen zijn,
dan blijkt ons, hoe de dahliacultuur, die
reeds vele hoogtepunten bereikte toch nog
immer hooger streeft.
Kenden onze voorouders de dahlia ook?
Wie zou ons beter die vraag kunnen be
antwoorden dan de heer J. F. Ch. Dix te
Heemstede, een der bekendste publicisten
op tuinbouwgebied, bestuurslid van vele ver-
eenigingen op dit terrein, dahliakenner bij
uitstek, schrijver van een populair werkje
over de dahlia in de serie Weten en Kunnen?
De heer Dix hield enkele jaren geleden voor
de radio een praatje over dahlia's, hij bezocht,
kort geleden groote dahliatentoonstellingen
te Essen en te Driebergen.
Ja, onze voorouders kenden de dahlia, zeiae
de heer Dix, tenminste ongeveer even lang
als het Koninkrijk der Nederlanden bestaat,
sinds 1813. De dahlia is geen Europeesche
bloem, maar geïmporteerd, haar vaderland is
Mexico. De eerste zaden van de dahlia werden
uit Mexico in Europa ingevoerd in 1798 en
vonden een plaats in den botanischen tuin
te Madrid, waar het Spaansche klimaat voor
hen al even groeizaam bleek als dat der
woestijnen van Tehuantepecv. Maar verder
kwam de bloem, die men naar een leerling
van den grooten Linnaeus Andreas Dahl,
dahlia noemde niet onder de menschen. Het
zouden in 1803 de ontdekkingsreizigers
Alexander von Humbolt en Bonbland zijn, die
van hun ontdekkingsreizen in Mexico zaden
mede brachten voor den Botanischen Tuin in
Berlijn die verdere bekendheid aan de
nieuwe bloem zouden geven. De Duitschers
noemden de botanische nieuwigheid naar
hun professor Gecrgina Georginen. Zoo van
Duitschland de verbreiding van de bloem
begonnen is, zoo is toch de verbreiding van
den naam van het Iberische Schiereiland uit
geschied, want de naam Georginnen bleef
tot op den huidigen dag binnen de Duitsche
grenzen en overal elders spreekt men van
Dahlia.
De eerste Nederlander, die dahlia's in den
handel bracht was de Leidenaar Arendsen.
Dat de dahlia reeds toen een veelzijdig op
bloeiende bloem was bewijst zijn aantal van
72 zaailingen in verschillende tinten.
Een beroemd kweeker in onze omgeving
was R. C. Affourtit te Lisse.
Sinds dien invoer in Nederland zijn de
variëteiten telkens uitgebreid. Eerst in 1830
met de anemoon-bloemige dahlia's die weer
uit de mode geraakt zijn, in 1872 met de
Cactusdahlia.
De firma Van den Berg te Jutfaas vond
bij een aantal geïmporteerde Mexicaansche
bloemen een dahlia waaruit deze soort ont
stond. Men noemde de nieuwe bloem de
dahlia Juarezi naar den toenmaligen presi
dent van Mexico.
In 1873 verkreeg de Duitscher Sieckmann
de groene dahlia.
Omstreeks 1900 bestond er vooral vraag
naar de halskraagdahlia's, die veel geteeld
werden door onze Haarlemsche firma Kre-
lage.
1903 was een belangrijk jaar voor de dahlia
cultuur. De heer Hornsveld te Baarn won de
„Splendid"-dahlia, later genoemd „Holland-
sche Reuzenbloemen", thans algemeen bekend
als pioendahlia's. Dit zijn de bloemen met de
lange stelen, die daaraan him buitengewone
waarde ontleenen als snijbloem. Uit die soort
ontstond weer de gevuld-bloemige of deco
ratieve dahlia, met gesloten hart, de bloem,
die thans algemeen gevraagd wordt.
En weer een nieuwe aanwist was de
Mignon-dahlia, zooals de Nederlandsche tuin
ders die wisten te kweeken, de kleine dahlia
voor perkversieringen.
De dahlia groeit thans in alle landen der
wereld, ook in Indië.
Teneinde de cultuur in Nederland te be
vorderen en het ras te veredelen hebben
de heeren Hornsveld, Dix en Bruidegom in
1918 opgericht dé Nederlandsche Dahlia ver -
eeniging, die onder andere het in den han
del brengen van nieuwigheden tracht aan te
moedigen door het houden van keuringen in
samenwerking met de Algemeene Vereeniging
voor Bloembollencultuur en de Koninklijke
Nederlandsche Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde. Er is een keuringscommissie
ingesteld, die een certificaat uitreikt aan
dengene, die de certificaten eerste klasse
heeft behaald van de twee genoemde ver-
eenigingen. Dit certificaat geeft het recht
om mee te dingen naar den wisselbeker. De
commissie bestaat uit negen vaste leden en
negen plaatsvervangende leden en - zal ook
op de tentoonstelling te Haarlem de jury
vormen.
Wat de handel in dahlia's betreft, deze is
in de bollenstreek wel het uitgebreidst.
EEN AUTOBUS AMSTERDAM—
ZANDVOORT.
HET BEROEP VOOR DEN RAAD VAN
STATE.
Hedenmorgen hebben voor de afdeeling
geschillen van bestuur van den Raad van
State de pleidooien plaats gehad inzake het
beroep van het gemeentebestuur van Zand-
voort tegen de afwijzende beslissing van Ged.
Staten van Noord-Holland nopens een auto
busdienst tusschen Amsterdam en Zand-
voort.
Rapporteur in deze zaak was de Staats
raad Mr. de Vries, die uit het rapport van
Ged. Staten memoreerde, dat de autobus
diensten niet in staat waren het massa-ver
voer-tusschen Zandvoort en Amsterdam vol
doende op te vangen.
Allereerst werd gepleit door Mr. Kraak
Steeman, secretaris van den Alg. Bond van
autobus-ondernemingen.
Hij wees er op dat thans niet een particu
lier in beroep komt, maar het gemeentebe
stuur van Zandvoort, dat alleen het alge
meen belang op het oog heeft. Het is in
het algemeen belang van Zandvoort, dat het
meer verbindingen krijgt, dan op dit oogen-
blik bestaan. Bovendien deugen deze be
staande verbindingen niet. In de eerste
plaats omdat in de bestaande dienstregeling
der spoorwegen te veel uitzonderingsbepa
lingen voorkomen. In de tweede plaats gaat
in den komenden winterdienst het aantal
verbindingen er niet op vooruit. Voor 's mid
dags 5.32 zal er geen doorgaande verbinding
zijn, maar zal men dikwijls, tot 10 minuten
toe, in Haarlem moeten wachten.
De afhankelijkheid van de tram ten op
zichte van de spoorwegen werkt niet goed
voor het publiek. De tram kan het massa-
vervoer niet aan. Spreker gaf daarvan een
uiteenzetting voor zeer drukke dagen, waar
op de reizigers dikwijls 4 trams moeten laten
passeeren. Hij wees tenslotte op het zich
steeds uitbreidende Amsterdam, welks bewo
ners gedurig meer verstrooiing in Zandvoort
zullen zoeken, waardoor het gebrek aan goe
de verbindingen zich nog duidelijker zal de
monstreer en.
Verder werd namens het gemeentebestuur
van Zandvoort gepleit door wethouder Padt.
Deze sloot zich geheel aan bij den vorigen
spreker. Hij wilde er slechts nog op wijzen,
dat Zandvoort als badplaats onherroepelijk
van karakter veranderd is. Zandvoort is niet
meer een elite-badplaats, maar een plaats
van verstrooiing van de massa. Het is voor
Zandvoort een belang van groote beteekenis
dat deze massa op voldoende wijze kan wor
den aan- en weggevoerd. Daaraan kan een
autobusdienst opnieuw een stukje bijdragen.
De Raad van State zal zijn advies aan de
Kroon uitbrengen.
Het woord is aan
La Fontaine:
Hard loopen dient tot niets; men moet te
rechter tijd vertrekken.
MILLIOENEN GEGOOCHEL.
(In ontvangsten en uit
gaven toont de Staatsrekening
in de laatste vijf jaar een
totaal overschot van 260
millioen)
De millioenennota is weer,
Als elk jaar, gepubliceerd,
En er wordt met vele nullen,
Als met ballen gejongleerd;
Voor het vulgus dat profaan is,
Is het klaar als chocola,
Zijn die cijfers en die posten,
Zooveel abracadabra;
Kijk, het gaat ons vaderlandje,
Naar den vleeze financieel,
In de laatste vijf jaar samen,
Ruim een kwart milliard te veel,
Dat is aardig, denkt het vulgus,
Zooiets zijn we niet gewend.
't- Schip van Slaat heeft, goed gevaren,
Krijgen we nu dividend?
Ach, het zeer naïeve vulgus.
Dat zooiets onnoozels vraagt!
Neen, de toestand is zorgwekkend,
Geen .belasting kan verlaagd.
Zuinigheid is streng geboden,
t Budget mag niet meer belast,
Vijf jaar ongekenden voorspoed,
En ons land zit voor den mast.
Het is moeilijk te begrijpen,
Hoe het met ons geld je gaat,
Als 't ons aarzelend en zuchtend,
Droevig platzak achterlaat;
Maar ik concludeer tenslotte,
Ook al snap ik alles niet;
Als we blijven overhouden.
Gaan we binnenkort failliet.
P. GASUS.
GEVAL VAN ALASTRIM TE
IJMUIDEN.
KINDJE VAN 2\'z JAAR AANGETAST.
Men schrijft ons uit IJmuiden:
In geneeskundige kringen was men over
het algemeen de meening toegedaan, dat
IJmuiden op den duur niet vrij van alastrim
zou blijven.
De feiten hebben thans deze meening in
het gelijk gesteld. Ofschoon de medici, die
het bewuste ziektegeval ter beoordeeling kre
gen lang hebben geaarzeld, voordat zij de
conclusie durfden uit te spreken, dat deze
gevreesde ziekte haar intrede in IJmuiden
had gedaan, heeft dr. Doyer, inspecteur van
de Volksgezondheid, na met den huisarts en
den gemeentelijken geneeskundige het pa
tiëntje te hebben onderzocht, als zijn mee
ning te kennen gegeven, dat het hier inder
daad een geval van alastrim betrof.
Het. patiëntje, het 2 1/2-jarig dochtertje
van den heer v, d. V. wonende in de
Stephensonstraat, vertoonde ziektever
schijnselen, die den huisarts dr. Van Leus
den deden denken aan alastrim. Dr. Van der
Veldt en dr. Naessens vonden het geval even
eens -verdacht, om welke reden het meisje,
mede op advies van den gemeentelijken
geneeskundige, dr. Limborgh Meijer, werd
overgebracht naar de reeds eerder voor even-
tueele alastrim-patiënten in gereedheid ge
brachte ziekenbarak nabij het strand. Te
vens werden de ouders geïsoleerd.
Dr. Doyer, telefonisch gewaarschuwd, be
gaf zich Dinsdagmiddag met genoemde
geneeskundigen naar de ziekenbarak
waarna het ziektegeval „officieel" als alas
trim werd gediagnoseerd.
Naar wij vernemen, is komen vast te
staan, dat de besmetting uit Rotterdam is
overgebracht. Bij dc grootouders van het
meisje waren nl. eenlgen tijd geleden drie
kinderen uit Rotterdam gelogeerd geweest,
waarmede de kleine gespeeld had en die
deze ziekte hadden gehad. Blijkbaar hadden
deze kinderen nog bacillen bij zich, waar
mede het IJmuidensche meisje besmet is ge
worden.
De grootouders, wonende in de Willem
Beukelszoonstraat te IJmuiden zijn welis
waar niet geïsoleerd, doch staan onder con
trole van dr. Limborg Meijer.
Daar het kind geregeld met andere kin
deren uit dc buurt heeft gespeeld, oa. met
kinderen van een der bijzondere scholen,
wordt verdere uitbreiding niet onmogelijk
geacht. Het patiëntje, dat niet was ingeënt,
schijnt slechts licht ziek te zijn.
Van de gelegenheid tot vaccinatie en re-
vaccinatie door den gemeentelijken genees
kundigen dienst wordt een zeer druk ge
bruik gemaakt. Maandag werden 900 per
sonen ingeënt, Dinsdag ongeveer 2000.
Dienstorder der Spoorwegen.
De directie der Nederlandsche Spoorwegen
heeft per extra-dienstorder aan haar perso
neel bekend gemaakt, dat de alastrim, even
als cholera, roodvonk en andere, onder be
smettelijke ziekten is op te nemen, en dat
bij deze ziekte dezelfde maatregelen moeten
worden toegepast, als bij deze besmettelijke
ziekten is voorgeschreven, aldus het Volk.
Tuincactus Dahlia Frau Oberbür germeister
Bracht, welke zoowel in Holland als elders
als een der beste aanwinsten beschouwd
wordt.
VEERBOOT MET 200 MENSCHEN
TE ROTTERDAM AANGEVAREN.
EEN PANIEK AAN BOORD.
Dinsdag is de „Heen en Weer 8" varende
van de Leuvenhaven naar het Prlnsenhoofd
te Rotterdam, met ongeveer 200 passagiers
aan boord in aanvaring gekomen met het
slccpschip PIna, aldus de N.R.C.
De kapitein van de sleepboot, welke de
Pina sleepte, zag het gevaar aankomen en
daarom gooide hij den sleeptros los.
Er kon evenwel niet worden voorkomen,
dat de Pina het achterschip van de Heen
en Weer 8 raakte, ten gevolge waarvan dit
schip in het manoeuvreeren jverd belem
merd. Hierdoor is de Heen en Weer in aan
varing gekomen met het evenals de Pina in
de richting van de Maasbrug gesleept worden
de slecpschip Walsum.
De Walsum heeft met zijn opbouw en an
kers de railing, eenige banken cn draag-
stangen van de zonnetent van dc Heen cn
Weer weggerukt. De banken en de railing
vielen gedeeltelijk over boord. De zonnetent
kwam ten deele op de passagiers terecht. Er
ontstond een paniek aan boord, maar al
spoedig was men weer gerust, omdat bleek
dat er geen ernstige ongelukken waren ge
beurd.
Dc 66-jarige weger A. v. N., uit dc Frede-
rikstraat, die een kuitwond had opgeloopen,
is in het veerhuisje verbonden.
De schade, welke aan dc I-leen en Weer 8
is toegebracht, is vrij aanzienlijk.
HAARLEM, 18 September
Het Revisieproces.
De advocaat-generaal bij het Amstcrdam-
sche Hof, mr. P. M. F. Bauduln, heeft de
vrijspraak van Teunissen cn Klunder gc-
eischt, en over veertien dagen zal het Hof
uitspraak doen. Sinds de voorloopige invrij
heidstelling zijn dit niet meer dan formali
teiten geworden. De pleidooien der beide ver
dedigers, mr. Roobol cn mr. den Hollander,
waren dat eveneens. Er behoefde niet meer
gepleit te worden voor een reeds gewonnen
zaak. De beide advocaten deden dat dan ook
niet. Van een pleidooi hadden hun korte
slot-redevoerlngen niets, behalve den offi-
cicelcn naam. Beiden brachten hulde aan
't Hof voor de wijze waarop lie deze revisie
behandeld en het gedane onrecht vernietigd
heeft voor zoover dat nog mogelijk was.
Welverdiende hulde.
De ontstellende avonturen-roman van
Teunissen en Klunder, die 4 1/2 jaar onschul
dig gevangen hebben gezeten, beticht van
moord, is daarmee beëindigd. De advocaat-
generaal heeft met nadruk verklaard dat hij
hen als onschuldig beschouwde, het Hof zal
dit hopelijk ook in zijn vonnis doen, zoodat
dit geen vrijspraak zal zijn wegens gebrek
aan bewijs, maar wel degelijk met gebleken
onschuld.
De onthullingen betreffende de werkwijze
van den rijksrechercheur De Jong, hebben
dingen onthuld, waarvan het Nederlandsche
volk het bestaan in dit geordende land zelfs
niet vermoedde. Na de voorloopige invrijheid
stelling, toen de eerste emotie wat vermin
derde, kwamen er nog bijzonderheden aan het
licht betreffende het bewerken van getui
gen in Deventer, den caféhouder wiens ver
gunning werd ingetrokken, enzoovoorts, waor
van wij allen met verbazing cn verontwaar
diging kennis hebben genomen.
Mr. Roobol's „pleidooi" heeft nog het een
en ander aan de collectie toegevoegd. Vol
gens mr. Roobol had de advocaat-generaal
bij den Hoogen Raad hem gevraagd, wie dan
wél den moord gepleegd had. Mr.Roobo! vroeg
of dit iets met een revisieverzoek had te ma
ken. Het antwoord moet natuurlijk zijn:
Neen, niets! Totaal niets!
Verder constateerde de advocaat, dat bij
het eerste revisie-verzoek (in 1928 door mr,
