AGENDA.
De groote Dahliakeuring
47e Jaargang No. 14185 Verschijnt dageEJEs, BeEalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 19 September 1929
HAARLEM S DAGBLAD
•IRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) f 3ó7z/Z. Franco per post door Nederland /3.87J4. Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57 J4, franco per post
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten" Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 rcg. 0.25. elke regel meer 10.10. nitsL a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
Heden:
DONDERDAG 19 SEPTEMBER
Groote of 8t. Bavokerk: Orgelbespeling
S4 uur.
Groote Kerk: Concert ten bate Bouwfonds
Ned. Herv. Gem. „Schoten", 8 uur.
Gem. Concertgebouw: Bouwmeester's Re
vue: „Wonder boven Wonder". 8 uur.
Krelagehuis, Leidschevaart, Dahliakeuring
Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde
Palace. Cinema en Variété. „Haar grootste
offer". Tooneel: Schwestern Pretzsch". 8.15
uur.
Luxor Theater: „Beatrice Cenci", 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Liefde onder Vries
punt". Tooneel: The Osaka's. 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „Jonas in de Leeuwen
kuil," 8.15 uur.
Overveen: Concert „Euphonia", Bloe-
daalscheweg bij het Raadhuis. 8.15 uur.
VRIJDAG 20 SEPTEMBER
Gem. Concertgebouw: Bouwmeester's Re
vue: „Wonder boven Wonder". 8 uur.
Gebouw Protestantenbond: Openings- en
herdenkingsavond Volksuniversiteit, 8 uur.
Gebouw Rozekruisersgenootschap. Open
bare lezing J. Leene: „Het Godsbegrip in het
Rozenkruisersoecultisme", 8.15 uur.
Krelagehuis. Leidschevaart, Dahiiaten-
toonstelling. 1010 uur.
Bioscoopvoorstellingen. Nieuw programma.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
DE NIEUWE PROVINCIALE
GRIFFIE.
OVER DE VERBOUWING VAN HET
PAVILJOEN WELGELEGEN.
In de begrooting voor Binnenlandsche
Zaken voor 1930 wordt medegedeeld dat de
oorspronkelijke raming van f 300.000 voor
den verbouw van het paviljoen „Welgelegen"
te Haarlem, in verband met bijzondere voor
zieningen, waarvan de.noodzakelijkheid eerst
bij de restauratie aan het licht is gekomen,
met een bedrag van f 30.000 2ial worden over
schreden.
In verband met het in gébruik nemen van
het nieuwe provinciehuis komt van de be
grooting voor 1930 te vervallen de som van
400, die het Rijk jaarlijks te betalen had
aan de gemeente Haarlem, voor huur van
een vergaderzaal voor de Staten.
De gemeente heeft dus in het volgend jaar
weer de volledige beschikking over de Staten
zaal.
Het zal dan niet meer kunnen voorkomen,
dat de raad in de oude (kleine) raadzaal
vergaderen moet omdat de Prov. Staten be
slag gelegd hebben op de Statenzaal.
DE RESTAURATIE VAN DE
ST. BAVO.
WEER 5000.— RIJKSSUBSIDIE.
Evenals het vorige jaar wordt ook thans
voor 1930 f 5000 aangevraagd voor de re
stauratie der St. Bavokerk te Haarlem op
de begrooting voor Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen.
DE BEVOLKINGSBOEKHOUDING
INVOERING VAN EEN NIEUW
STELSEL.
De bij ministerieele beschikking van 1
September 1928 ingestelde commissie, die in
opdracht had o.m. de voorschriften voor de
bevolkingsboekhouding te herzien, heeft ge
adviseerd tot vervanging van het geldende ge-
zinskaartenstelsel door een persoonskaarten
stelsel in de bevolkingsboekhouding. Voor
iedere (n) inwoner wordt in dit stelsel een
kaart vervaardigd, met vermelding van het
gezinsverband in engen zin op de kaarten van
de gezinshoofden. Het persoonskaartenstelsel
is aanbevolen ter verbetering van de be
volkingsboekhouding o.a. in verband met de
eliminatie van schrijffouten in namen, ge
boortedata, enz., hetgeen thans geschiedt door
het steeds weder overschrijven van verhuis-
biljetten, en voorts ter bevordering van de
meer nauwkeurige vaststelling van het be
volkingscijfer. Bij invoering van dit stelsel
zullen, te gelijk met de volkstellingskaarten
de personskaarten op de gemeentesecretarieën
moeten worden ingevuld. Aangezien bij een
aoede bevolkingsboekhouding zoowel de ge
meenten als het Rijk belang hebben, heeft
bedoelde commissie voorgesteld, de kosten
van het kaartmateriaal en de kosten van
overschrijving der kaarten ten laste van het
Rijk te brengen en de kosten van eventueels
meer bergruimte, aanschaffing van speciale
inktlinten (voor duurzaam schrift), extra
schrijfmachines, enz. ten laste van de ge
meenten te laten.
In dezen geest worden voorstellen gedaan
op de Rijksbegrooting voor 1930.
HET SPOORWEGPERSONEEL.
GEEN AANDEEL IN DE WINST.
Door den Protestantsch Christelijken Bond
van Spoorwegpersoneel is tot den Personeel-
raad het verzoek gericht het daarheen te
willen leiden, dat aan het Spoorwegpersoneel
een bepaald aandeel in de winst zou worden
gegarandeerd.
De Personeelraad heeft daarop het volgen
de geantwoord:
„Met verwondering heeft de Personeelraad
kennis genomen van Uw schrijven-
Wij wenschen onbesproken te laten de
vraag of aan een verzoek van het personeel
te mogen deelen in de winst, die eventueel
het" Spoorwegbedrijf zal opleveren, niet eerst
vergrootïng van invloed van dat personeel cp
den bedrijfsgang moet voorafgaan. Toch
achten wij voor een dergelijk verzoek, hetwelk
blijkens door Uwen vertegenwoordiger gedane
mededeelingen, feitelijk slechts beoogt van de
directie de toezegging tot een ieder jaar
wederkeerende extra-uitkeering te verkrijgen,
momenteel allerminst aanleiding.
Het moet Uw bestuur, hetwelk de op 17
Juni j.l. gehouden gecombineerde hoofd-
besturenvergadering toch heeft bijgewoond,
bekend zijn, dat door onzen Raad ten aan
zien van inkomstenvermeerdering van het
personeel met eenparigheid van stemmen
reeds een houding was bepaald, welke hierop
neerkomt dat op een door onzen Raad te be
palen tijdstip in den loop van dit jaar, po
gingen zullen wordem aangewend dat, even
als zulks in 1928 geschiedde, aan het perso
neel ook over 1929 een extra-uitkeering worde
gegeven, bij welk standpunt ook Uw bestuur
zich heeft aangesloten. Naar aanleiding
hiervan had dus mogen verwacht worden, dat
de leden Uwer organisatie terzake zouden
zijn ingelicht geworden, waardoor de toezen
ding van Uw bovengenoemd schrijven achter
wege zou hebben kunnen blijven.
TRANSPORT-COLONNE.
De grbote slot-zomei-oefening van de
Transport-colonne van het Roode Kruis op
de Ruïne van Brederode zal gehouden wor
den op Zaterdag 28 September van 2 tot 5.
Een kraanwagen voor de Nederlandsche Spoorwegen.
Het woord is aan
W. YV. Scott:
Eer een man kan ontwaken om zichzelf
beroemd te vinden moet hij eerst ontwaken
om zichzelf te vinden
Grootste en mooiste expositie der laatste jaren.
TURKISH DELIGHT.
(In Turkije is een campagne
begonnen voor het eten van
meerkattenvleesch).
356 hangt in de lussen, 100 ton zwaar, (Zie voor beschrijving 3e pag.t 2e blad),.
Ai, dat is een kat-astrofe
Voor de arme Turksche kat,
't Hollandsch poesendom kan boffen,
Dat 't niet in Turkije zat;
Als j' een goede Turk bent houd je,
Naar het schijnt, wel van een bord
Met een sappig kattenboutje,
Zonder dat je katterig wordt;
Ik zou bang zijn dat 't me later,
Als de maaltijd is gedaan,
Op een maagkat-arrh of kater
Cum annexis kwam te staan:
Maar, wanneer je Turk bent, gnuif je
Trekkebekkend aan 't diner,
Net zoo bij een poesenkluifje
Als wij bij een pousse-caf
't Is nu met tevreden spinnen
Van de Turksche kat gedaan.
Nooit meer zal zij rustig minnen
In het licht der Halve Maan;
Neemt een katapult haar leven,
Dan verschijnt zij op 't menu.
Op een katafalk verheven.
In een zielig plasje sju;
Sterven is niets zeer verhevens.
Als 't de dood is in de pot.,
Maar zelfs al haar negen levens
Redden haar. niet van dit lot;
Ach, er is toch niets in namen,
Daarvan is dit weer een blijk,
Foei, Angora moest zich schamen,
Hoofdstad van het Turksche Rijk;
Katzwijm heerscht in heel Turkije
Door dit droef communiqué,
Dekt de lijkbaar met cattleye,
Requies-kat, rust in vrêe!
P. GASUS.
's ZOMERS KOELE TREINEN.
OOK IETS VOOR NEDERLAND?
Op de lijn Paris-Orléans heeft men dezen
zomer een interessante proef genomen, om
op zeer warme dagen te zorgen voor een
dragelijke temperatuur in de treinen.
Terwijl het op sommige dagen buiten in
de schaduw 32 en meer graden Celcius was,
gaf de thermometer in de afgekoelde wagens
den stand aan van ongeveer 22 graden.
De afkoeling, welke voorloopig slechts in de
le klasse werd toegepast, had zooals zich
laat denken een groot succes. Men bereikte
de afkoeling op de volgende wijze:
In de wagens waren aspirateurs aange
bracht, welke versche lucht inzuigen, die niet
onmiddellijk van buiten wordt aangevoerd,
maar eerst door cylinders, welke door middel
van ijs op het vriespunt worden gehouden,
gezogen wordt.
Deze lucht wordt nu door ventilatoren in
beweging gebracht en sterk afgekoeld, met
als resultaat, dat het in de wagens ongeveer
10 graden koeler kan zijn als buiten in de
schaduw. Men verfrischt 10 maal per uur de
lucht in de wagons en met 400 kilo ijs kan
men voor 6 tot 8 uur op deze wijze voor af
koeling zorgen. Voorwaarde is echter, dat ge
durende den rit portieren en raampjes ge
sloten blijven, omdat anders het resultaat
sterk verkleind wordt.
De afgekoelde wagens waren herkenbaar
omdat een wit scherm als een zonnescherm
over de kap gesponnen was, hetgeen ook
reeds eenige verkoeling teweeg moet brengen.
De Fransche spoorwegen moeten plannen
hebben de proef het volgend jaar op grootere
schaal voort te zetten.
DE BAD- EN ZWEMINRICHTING
TE VELSEN.
EEN VOORSTEL DER S.-D. RAADS
FRACTIE.
Door de raadsleden mevrouw Van Veen
en de heeren de Vries, Schaar, Visser en
Roelse is een voorstel bij den Raad inge
diend om te besluiten:
1. Tot de stichting van een bad- en niet
overdekte zweminrichting ongeveer in het
centrum der gemeente, bij voorkeur op het
meest Westelijk gedeelte van de gronden der
gemeente, liggende langs den Zeeweg aan
de Westzijde;
2. tot stichting van een badhuis van be
perkten omvang in de afdeeling IJmuiden-
West.
3. dat de exploitatie zal geschieden recht
streeks door de gemeente of middellijk door
hiervoor den vorm'van een stichting te kie
zen. waarin de gemeente een zeker overwicht
heeft;
4. B. en W. uit te noodigen plannen, tee-
keningen, kosten en exploitatierekeningen
van een en ander binnen den kortst moge
lijken tijd aan den Raad ter goedkeuring
voor te leggen.
Een groep Denkt an Schlageles"
Was er Woensdag nog niet veel te zien
in het Krelagehuis, hoe geheel anders was de
aanblik van de groote zaal heden, op den
morgen van den openingsdag. Bij het bin
nentreden blijkt hoe een goede gedachte het
was van hen, die de tentoonstelling inricht
ten, om het middengedeelte laag te houden,
aan de kanten hoog oprijzende bloemen
plaatsend. Nu heeft ieder, die de deuren van
de vestibule door is, onmiddellijk een even
verrassend als verrukkelijk panorama voor
zich, een weelde van geel cn rood, en pur
per, rose en oranje.
Nu weet ieder direct, dat dit een wel zeer
geslaagde tentoonstelling is geworden.
In de vestibule heeft de firma Van Tu-
bergen en Co., borders gearrangeerd, bloem
perken, vol groote en kleine dahlia's, in de
meest mogelijke verscheidenheid. Een waardig
entree voor den tentoonstelling. Dan achter
de draaideur zijn de stands met nieuwigheden
en die van eenige particuliere firma's. De
eerste stand ter linkerzijde is dan van de
firma C. S. Wijers te Hillegom, een keurige
expositie met als nieuwigheden de „White
Wonder", een buitengewoon groote witte
cactusdahlia en verder de „Cokkie Carlee".
Daarnaast beslaat een aanzienlijke opper
vlakte de stand van de firma C. H. Duyn,
Santpoort, waarin de „Frau Oberbürgermeister
Bracht" genoemd naar de burgemeesters
vrouw van Essen, een stad die zeer veel voor
den tuinbouw doet, met groote gele bloemen
het middelpunt vormt.
Bijzonder groote en mooie dahlia's heeft
ook de firma W. Topsvoort te Aalsmeer, die
de prachtige groote gele cactusdahlia
„Edegem" ten toon stelt en de rose bioem
Madame A. Breuls. De firma P. Majoor te
Baarn komt met de prachtige witte groote
bloem „Miss Holland", en de N.V. R. A. van
der Schoot te Hillegom heeft naast talrijke
andere nieuwe soorten de „Bloodstone", die
haar naam dankt aan het donkerrood van
de Bloembladen.
Iets zeer bijzonders is de stand van de
firma H. Carlée te Haarlem, die in den
linker achterhoek van de zaal een enorme
oppervlakte beslaat. Deze firma heeft van
haar stand wel het meeste werk gemaakt, zij
schikte alles tot een volledigen tuinaanleg,
met stukken zandsteen plaveide zij de tuin
paden en zette er een bank bij. In dezen
aanleg zijn vooral Mignondahlias verwerkt.
De magenta-kleurige Gaiety doet het hijzon
der goed in de afzetting der perken.
Zoo mogelijk nog grooter is de expositie
van de Hollandsche Cultuurmaatschappij te
Vogelenzang, een stand, die den geheelen
rechter hoek achter in de zaal beslaat. Vooral
zijn hier gebruikt Amerikaansche dahlia's,
reuzen-bloemen, voorts de „Golden Harvest",
een groote gele.
De stand van de firma D. Bruidegom te
Baarn trekt de aandacht door het teere rose
van de Royal Pink", dat de ruimte voor een
groot gedeelte vult. Verder is hier het fluweel
bruin van de „Luxor" te bewonderen.
In de stand van C. de Wit. Dordrecht valt
op de „Signoor" een roode dahlia. Uitsluitend
Amerikaansche soorten heeft de firma K. van
Bourgondië en Zonen te Hillegom. De „Jane
Cowl" is misschien wel de allergrootste van
de toch aan groote bloemen niet arme show.
De doorsnede van den bloemkroon is 25 a 30
cM„ van goudkleurige bladen met amber-
tint.
In de doorgang naar het restaurant expo-
seeren de firma's Mathes uit Breukelen met
honing, Heénk's Ijzerhandel, Haarlem met
t-uinbouwgereedschappen, J. Swaanswijk,
Haarlem, met rietwerk. De Kunstzandsteen-
fabriek ..De Hoogeberg" te Haarlem heeft
hier tuinvazen neergezet, zij zond die ook in
ter opluistering van het muziekpodium In
het midden van dc zaal.
Verder vonden de bloemen van de firma
K. Maarse Dzn. Jr., uit Aalsmeer hier een
van de firma H. Carlée le Haarlem.
plaats. De „White Duchess", een eigen aan
winst, is hieronder de belangrijkste.
In de groote zaal heeft verder langs de
Noordzijde de firma L. de Boer te Haarlem
een groep decoratieve dahlia's uitgestald, de
firma C. Vianen uit Rijnsburg komt er voor
den dag met dc oranje „Aviateur".
De „Talisman", eon donkerbruine cactus
dahlia is de noviteit van de firma G. "F.
Hemerik te Leiden.
Bijzonder sympathiek doet hier aan dc In
zending van een vereeniglng van zuivere
amateurs, dc Coöperatieve Tuinbouwver-
eeniging „Eigen Tuin", die de volkstuintjes
heeft aan de Zomervaart. Er zijn zeer fraaie
bloemen bij.
Ook de Verecniglng van Oud-leerlingen
der Tuinbouwcursusstn van de Koninklijke
Nederlandsche Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde heeft een stand ingericht, met
bloemen, die afgestaan werden door dc firma
Vliegenthart te Leiden. En de oud-leerlingen
hebben eer van hun werk. Deze stand is in
den hoek, onmiddellijk rechts van den in
gang.
Daarnaast exposeert de firma C. Pool te
Haarlem met een verzorgde stand, waarin
ook vruchten zijn neergelegd en brons
kleurige dahlia's staan met takken van duin
doorn tot een smakelijk geheel tezamen ge
voegd.
Niet alledaagsch zijn de grillige cactus
dahlia's van de firma J. H. van Waveren
Stamhuis te Hillegom. die karmijn gestreept
zijn, op een stroogelen ondergrond.
Nu het middenterrein! Vooraan is de tuin
van de firma J. G. Ballego te Leiden, waar
in o.a. de gele W. D. Cartwrlght de attentie
trekt, naast de Catherine Valentine Smith,
de rose cactusdahlia met licht hart. Op het
podium voor de muziek heeft de Dienst der
Gemeente-plantsoenen te Amsterdam een col
lectie bloemen geplaatst, die een aardige ver
siering vormt, daarachter is het weer de
firma G. F. Hemerik te Leiden, die mignons
heeft uitgeplant en ook de firma J. H. van
Waveren Stamhuis komt hier uit met een
perkversiering van kleine dahlia's.
Onder de inzending van de firma Rozen
krans cn Zoon te Heemstede valt op te mer
ken de „Park Beauty" en bijzonder fraai zijn
ook de enkelbloemigc dahlia's van de Hol
landsche Cultuurmaatschappij, Mignons cn
Rosette. Het 'laatste perk op het midden
terrein is dat van de firma H. Carlee met
de Lady Kileen, een rose bloempje met geel
hart.
Wij gelooven zeker, dat deze tentoonstel
ling. niet alleen de grootste maar ook de
mooiste is geworden, van alle elf Dahlia
keuringen. die tot nu toe in Nederland ge
houden zijn. Gezien de permanente voor
uitgang in de dahliacultuur kan het ook haast
niet anders.
Te half elf begon de jury uit de Neder
landsche Dahliavereeniging haar rondgang.
Dc tentoonstelling geopend.
Hedenmiddag twee uur werd de tentoon
stelling officieel geopend. Het eerst voerde
hierbij het woord de heer J. L. B o u w c r,
voorzitter van de afdeëllng Haarlem der
Koninklijke Nederlandsche Maatschappij
voor Tuinbouw en Plantkunde, welke dc ten
toonstelling organiseert.
De heer Bouwer zclde, dat het hem genoe
gen deed zoovelen te zien opgekomen om te
zien hoe de cultuur van de dahlia's in de
laatste jaren is vooruitgegaan. lp het bij
zonder bracht de heer Bouwer dank aan den
burgemeester, die de tentoonstelling zou
openen en een woord van bijzonderen dank
aan het Hoofdbestuur van de AJgemecnc
Verceniging voor Bloembollencultuur, in de
eerste plaats aan den voorzitter den heer
Krelage, voor de royale ca vlotte wijze, waar-
