Leipziger Bonthandel
CABARET MODERN
Groote brand in de Helmbrekerssteeg.
37e Jaargang No. 14192
Ver*chynf dagelijlrs, EeEalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 27 September 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten spaant e 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14325 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.6<L
elke regel meer 0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
VRIJDAG 27 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: Klein-kunst gezelschap
„De Witte Raaf" (Piet Holman). 8 uur.
Palace. Cinema en Variété. „Geschichten
aus dem Wiener Wald" en „De Zeeroovers
van San Diego". Tooneel: Les Costas. 8.15 u.
Luxor Theater: „Het geheime Document"
en „De Vrouw, die zich wreekte", 815 uur.
Rembrandt Theater: „De Kermismeid".
Tooneel: Trio Speenhof f. 7 en 9.15 uur.
Standaard-Theater. „Helden der Lucht".
Tooneel Mr. Palmer. 8 uur.
ZATERDAG 28 SEPTEMBER
Stadsschouwburg. Het Schouwtooneel. Adr-
v. d. Horst en Jan Musch. „De Familie Sta
stok", 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en
's avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 11—4
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Groote Houtstraat 94
Enorme sorteering:
Vellen en afgepaste Kragen
Alleen deze week:
Echte Roodvossen 14.98
Reparatie Inrichting
RAAKS HAARLEM
Vanaf Vrijdag 27 September Nieuw Programma
THE KENTUCKY'S
The Novelty Dancers
GRETA v. d. WERF
Hollandsche Soubrette
FRANS V1LÉ
Hollandsche Humorist
15 Conferencier-StemmiDgïanger
1EDEREN ZATERDAGAVOND SOC1ETY-AVOND
VAN 8 3 UUR, NA 12 UUR GEEN TOEGANG
BEGROOTINGS-RAADSELS.
Ongelijk belast.
Alle gemeentegebouwen zijn in onderhoud
bij Openbare Werken, die de algemeens kos
ten van toezicht en administratie omslaan.
Wij zijn evenwel benieuwd welk systeem
bij die berekening wordt toegepast.
De Gemeentelij k,e Geneeskundige Dienst
die een groote villa in het Kenaupark be
woont behoeft slechts 10 gulden in het jaar
te betalen, terwijl de rekening van het ge
mak- en waschhuisje in den Hout belast is
met70 gulden.
De tii..merman in huis
en toch
Bouw- en Woningtoezicht is gehuisvest in
het Huis in de Kruisstraat.
Daar werkt dus een leger van deskundi
gen op het gebied van onderhoud van ge
bouwen.
Maar het toezicht over het gebouw van
Bouw- en Woningtoezicht is opgedragen aan
Openbare Werken!
De grenspalen.
Op de begrooting van 1930 is een post van
82 uitgetrokken voor het A'erven van grens-
a anwij zingsb orden
Maar de granieten grenspalen die nog
altijd op de oude plaatsen staan alsof er 1
Mei 1927 geen grenswijziging is ingevoerd!
behoeven niet geverfd te worden.
Niet verven maar verplaatsen is noodig.
KINDERSPEL.
(Op den onbewaakten
overweg bij Princenhage
zijn twee kleine jongetjes
in een bak op wielen
door den trein gegrepen
en vermorzeld)
Een eenvoudig houten bakje,
Op vier wïeletjes gezet.,
Was den kleuters al voldoende,
Voor hun kleine-jongenspret;
En ze hebben zich waarschijnlijk,
In hun kinderdroom gedacht,
Als bezitters van een auto,
Met een enkle hondenkracht;
In do groote-menschenwereld,
Zagen zij hun droomen waar,
In het schoone schijn-vehikel,
Onbewust van elk gevaar;
Blijde bolderde het bakje,
Naar de open spoorweglijn,
Waar het noodlot aan kwam stuiven,
In den niet te stuiten trein;
En het wreede pleit voltrok zich,
Rauw, meedoogenloos en snel,
Voor het groote-menschenvoertuig,
Was de zegekinderspel.
P. GASUS.
EEN DR. GOEDKOOP-FONDS.
POGINGEN TOT STICHTING.
Door een comité, dat zich voorstelt een Dr.
Goedkoop-Fonds te stichten, is de volgende
circulaire verspreid:
Dadelijk nadat de droeve tijding ons be
reikte, dat Goedkoop, de trouwe vriend, de
bekwame geneesheer, de goede mensch, ons
ontvallen was, ontwaakte, onafhankelijk van
elkander, bij velen de gedachte, dat iets ge
daan moest worden om de nagedachtenis
van dezen besten Haarlemschen burger voor
ons allen en voor het nageslacht te bewaren.
Enkelen opperden het denkbeeld een graf
monument te stichten, maar dit werd ver
worpen, als zijnde in strijd met het karakter
van Goedkoop, die zoo iets nimmer gewenscht
zou hebben.
De heer B. J. Chapon had de gelukkige ge
dachte voor te stellen een fonds te stichten
voor zieken. Hij gaf hieraan uiting in Haar
lem's Dagblad van Vrijdag 13 September
1929.
Ziedaar de oplossing. Een fonds waaruit
geput kan worden om zieken en herstellen
den te steunen. Het komt b.v. tallooze malen
voor, zoo ondervond ook Goedkoop en alle
geneesheeren zullen het onderschrijven, dat
zieken behoefte hebben, nadat de geneesheer
hen hersteld verklaard heeft, eenigen tijd
buiten te zijn aan het zeestrand, in de bos-
schen of aan den heiderand. Hoeveel andere
gevallen zijn er, waarin de middelen ontbre
ken om eene noodzakelijke geneeskundige be
handeling te bekostigen. Hiervoor een fonds
te stichten is het doel, dat wij ons voorstel
len.
Wij ontveinzen ons niet de moeilijkheden
die daaraan zijn verbonden omdat, om op
deze wijze steun te verleenen. veel geld noo
dig is. De drang die van zoovele zijden en op
de meest spontane wijze op ons is uitgeoefend
om een huldeblijk voor Dr. Goedkoop te
stichten geeft ons echter de vaste overtuiging,
dat wij slagen zullen. Wij stellen ons boven
dien voor, dat indien het Goedkoop-fonds
gesticht is met uw aller hulp, dit van zoo
groot nut zal blijken voor onze gemeenschap,
dat veel burgers en burgeressen zich geroe
pen zullen gevoelen het te versterken.
Dan zal de herinnering aan Goedkoop be
waard blijven voor het nageslacht en er zal
in zijn naam worden voortgezet zijn hoog,
zijn nobel levenswerk: „Dienen".
Wij noodigen u uit mede te werken aan de
stichting van dit fonds.
Velen, die gaarne deel zullen nemen, be
reikt misschien geen circulaire. Laten zij
zich daarom niet onthouden hun penning te
offeren. In vertrouwen richten wij ons tot de
geheele Haarlemsche burgerij.
Tot zoover de circulaire.
Eere-voorzitter van het Algemeen Comité
is de burgemeester van Haarlem, de heer C.
Maarschalk.
Het Uitvoerend Comité is als volgt samen
gesteld:
N. Levenkamp, voorzitter, B. J. Chapon,
Zuster Cool, Dr. L. C. Kersbergen, mevrouw
J. A. LefebvreKaas Sypesteyn, Mr. A. S.
Miedema, mevr. wed. Mr. P. J. G. van der
Muelen, Ds. A. Trouw, mevr. J. M. Verweïj,
R. Zuidema en J. L. E. I. Breda Kleijr.enberg.
secretaris, Zijlstraat 59.
De hinderlijke spoorbrug te Beverwijk
De gemeenteraad van Beverwijk besloot om zich uit ie spreken voor het maken van een
primairen iceg door de gemeente. De draaibrug over ae Wijkervaart zal icorder?
vervangen door een vaste brug mits de spoonccgen 1 75.000 bijdragen aan dc ge
meente in de kosten van de verplaatsing van de havenaic geraamd zijn op 300.000.
Een Koekfabriek in vlammen opgegaan.
Gevaar voor om
ringende pakhui
zen en woningen
bezworen.
.is
K. 1 '.n-wy
Gebluscht met 10
stralen op de
waterleiding.
Donderdagavond ruim half zeven werd
het stadsgedeelte tus^hen de Kleine Hout
straat, de Gedempte Oude Gracht en het
Spaarhe opgeschrikt door brandalarm. Wie
het eerst gealarmeerd had viel later moeilijk
te zeggen, de slager Van der Sluys in de
Kleine Houtstraat had in de Helmbreker-
steeg, waar hij zijn winkel tegenover heeft,
uit het dak van perceel 7, de Electrische
Koekfabriek „Onder de Damiaatjes", vlam
men en rook zien opstijgen en de brandweer
opgebeld, ook de bewoners van verschillende
huizen in de steeg hadden alarm gemaakt.
In de stëeg, die even ten Noorden van ds
Gedempte Oude Gracht van de Kleine Hout
straat naar het Spaarne loopt hepen dadelijk
de menschen te hoop.
Hierdoor had - de brandweer veel moeite
om den brand te bereiken. Even later
echter zorgde de politie onder leiding van
inspecteur Schadee met een groot aantal
manschappen voor een behoorlijke afzetting.
De drommen publiek werden niet zonder
moeite teruggestuwd, allereerst uit de steeg
en later een behoorlijk eind het Spaarne op
en de Kleine Houtstraat in, opdat de brand
weer ongehinderd zou kunnen werken. En
dat was wei noodig, want het werd een
groote brand, zooals Haarlem dit jaar nog
niet gekend heeft, en een gevaarlijke tevens.
Want het brandende fabrieksgebouw was ge
heel door pakhuizen en ook woonhuizen in
gesloten. Aan de zijde van de Kleine Hout
straat ls er een wijnpakhuis tegen aan ge
bouwd, waar verschillende alcoholica waren
opgeslagen, die ernstig gevaar voor ontplof
fing opleverden, ter andere zijde is het slechts
door een poortgang gescheiden van een an
der wijnpakhuis van de firma Roozekrans.
Aan de achterzijde is het pand eveneens in
gebouwd en de steeg is smal.
Het gebouw der koekfabriek is het eigen
dom van den heer H. Ferd. Kuipers, die er
vroeger zijn koekfabriek „Onder de Damiaan-
t jes" in gevestigd had, doch het thans ver
huurt aan den heer N. P. Lammens te Heem
stede. welke er sinds twee jaar zijn koek- en
banketfabriek „De Nieuwe Onderneming",
die voor dien te Den Haag gevestigd was, in
onder gebracht heeft. De heer Lammens werd
in zijn woning gewaarschuwd, hij kwairf te
acht uur bij den brand, doch moest spoedig
weggaan, omdat hij zeer onder den indruk
was. Het gebouw en de inventaris zijn ver
zekerd. tegen bedrijfsschade was de heer
Lammens niet verzekerd.
De bestrijding van den brand kon aanvan
kelijk slechts van de voorzijde geschieden.
De brandweer, die met beide auto's gekomen
was en die werkte onder leiding van den ge-
heelen staf zette ladders tegen de aangren
zende perceelen en wierp van de daken af
watermassa's in den vuurgloed. Het bran
dende pand was lager dan de omringende
huizen, de brandweer kon zoo haar tien stra
len makkelijk van boven af op den brand
richten. Daartoe moesten echter van het
pakhuis der firma Roozekrans eenlge dak
lantaarns stuk gehakt worden, het glas viel
met helsch lawaai. D.e motorspuit deed geen
dienst, de slangen waren gekoppeld op de
waterleiding en de druk was voldoende. Hoog
sloegen de vlammen uit het dak van de bran
dende eerste verdieping en dikke grijze
rookwolken dreven op den lichten Oosten
wind over het centrum der stad. Even nadat
de brand uitsloeg werd de knal van een ont
ploffing gehoord, men vermoedde, dat een
compressor of een bus benzine uit elkaar .ls
gevlogen. De slag was tot in de Groote
Houtstraat te hooren. De menschen gingen
dan ook ln drommen naar den brand. Deze
liet zich ernstig aanzien. De deuren yan dc
pakhuizen aan den overkant van de steeg
blakerden, de daklijsten vatten af en toe
vlam, doch werden gedoofd, regens van von
ken vielen neer. Nu en dan stortten met veel
geraas deelen van het dak in, eenlge stukken
muur wankelden en werden omgetrokken.
Het vallend puin en het plensendc water
temperden het vuifr. De uitslaande vlammen
werden bedwongen, te zeven uur kon het
gevaar voor uitbreiding als geweken be
schouwd worden. Maar tusschen de overge
bleven muren van de bovenverdieping
brandde het nog fel. In het beneden-gedeelte
der fabriek was slechts door de ramen eenlge
gloed te zien. De brand scheen boven ont
staan te zijn, maar niemand kon zeggen
waar en hoe.
Het vuur is ontdekt toen de arbeiders en
arbeidsters de koekfabriek reeds verlaten
hadden. Er was niemand in het gebouw en
er gebeurden dan ook geen persoonlijke on
gelukken.
Te acht uur werd de slangenwagen naar
de garage terug gedirigeerd. Het was vol-
kom&i donker geworden en de brand gaf
niet zooveel licht meer, dat men het zonder
fakkels kon stellen. Deze werden ontstoken,
uit de verte leek het of het op verschillende
plaatsen tegelijk brandde. De groote lichten
van de motorspuit -konden niet gebruikt wor
den, omdat de wagen op het Spaarne moest
blijven staan. Het publiek kon op een afstand
van den brand nu niets meer zien.
Toch was het nog een zee van vlammen
in het geheel vernielde interieur van het fa
briekje. En nog uren moest de brandweer
blijven nablusschen. Van de machinerieën,
de voorraden is niets gespaard gebleven, het
kantoortje is uitgebrand, slechts de gevels
stonden nog. Merkwaardig ls, dat op dezelf
de plaats tien jaar geleden ook een felle
brand woedde, waarbij een opslagplaats van
papier ln vlammen opging. Het gebouw van
de koekfabriek was nog vrij nieuw.
Doordat de brandweer met veel manschap
pen. veel materiaal en veel water werkte is
ongetwijfeld een catastrophe voorkomen. De
commandant, de heer C. J. v. d. Broek be
schouwde den brand als zeer ernstig.
Wij zagen den gemeente-secretaris, mr-
Th. A. Wesstra, onder de belangstellenden.
Een ruïne.
Hedenmorgen was eigenlijk eerst te zien.
hoe het vuur in het verbrande par.d had
huisgehouden. De brand moet zijn uitgebro
ken in den hoek van de bovenverdieping aan
den kant van het Spaarne. Daar althans
hebben de buren het eerst de vlammen zien
uitslaan. Vandaar heeft het vuur zich mede
gedeeld aan de voorraden, die op den zolder
lagen opgeslagen, balen meel. 200 a 250 blik
ken koek, veel verpakkingsmateriaal, waar
onder honderden blikken en 160.000 papieren
wikkels voor koekblikken, een groote stapel
cartons voor snipperkoek, gemberkoek, ho
ningkoek. Het kostbaarste wat verloren ging
was wel het eiwit, dat in eenige bussen op
zolder stpnd. Dat alles lag nu door elkaar, de
bitterkoekjes, de kokskoekjes, allerlei lek
kernijen soms zwart verbrand, soms onge
schonden er tusschen.
Grillig is het vuur, dat blikken krakelingen,
bussen janhagel spaarde, terwijl de koek, het
papier en de houtwol in blikken die daar on
der stonden, totaal verkoolden. En de mees
te blikken waren intact, terwijl zware balken,
die het dak gestut hadden als het ware in
elkaar geknoopt lagen, met groote lussen.
Daarboven hing nog in gedeelten het ver
koolde mastïekaak, elders was dat geheel
verdwenen. Op het hoogste punt ongeveer
stond een uitgebrande electro-motor, die met
Het woord is aan
Arthur Pinero:
Dokters schijnen niet toe te. geven, dai
het mogelijk is dat sterke, gezonde mannen
sterven aan een mislukt huwelijk.
een drijfriem was gekoppeld geweest aan
de transmissie-as beneden.
In den vloer van de bovenverdieping was
een groot gat gebrand, daardoor heeft het
vuur zich medegedeeld aan de benedenver
dieping. Doch ernstig gebrand heeft het daar
niet. De schade beneden is veroorzaakt door
water, de hitte en vallend vuil. De electrisch
gedreven machines zijn daardoor voor een
groot gedeelte bedorven, al het aanwezige
materiaal is verloren gegaan. Nog stonden op
tafel de koekjes in de vormen, gereed om
in den oven gezet te worden, het deeg stond
in de troggen en in de mengmachines. De
suiker was gesmolten, de boter voor goed on
bruikbaar geworden. Ook de twee groote
ovens, waarvan er een tijdens het uitbreken
van den brand nog eenig vuur bevatte, zijn
ernstig beschadigd. De schade loopt in de
tienduizenden. Toch hoopt de heer Lammens
de stagnatie zooveel mogelijk te beperken,
door het bedrijf tijdelijk elders voort te zet
ten. Er werkten op de fabriek vijf arbeiders
en een meisje. Dit personeel zal dus waar
schijnlijk niet werkloos worden. Te zes uur
hadden allen de fabriek verlaten, er was
niemand meer aanwezig. Alvorens te sluiten
hadden de heer Lammens en zijn zoon nog
een rondgang gemaakt door de benedenver
dieping, boven waren zij niet geweest. Er be
stond geen rookverbod, mogelijk is dus, dat
iemand met een brandende sigaar of pijp bij
de voorraden is geweest. De schade aan de
boeken en bescheiden in het kantoortje be
perkt zich tot het doorweeken daarvan.
Het is gebleken, dat de ontploffing, die men
gehoord heeft het gevolg is geweest van het
springen van een reservebuis voor den heet-
wateroven, die gevuld met water op den zol
der lag. De hitte heeft het water doen ver
dampen en de buis is met zoo'n geweld uit
elkaar gesprongen, dat zij op den vloer van
de eerste verdieping terecht kwam, geheel
gescheurd. Benzine was ln de fabriek niet
aanwezig'.
Hoe gevaarlijk de brand bij meer wind en
bij minder actief optreden van de brandweer
had kunnen worden blijkt uit de vernieling
van de hulzen aan den overkant van de steeg.
Alle ruiten waren er gesprongen, dc gordij
nen hier en daar geschroeid, de kozijnen ver
brand.
Hoewel de brand door zeer velen werd op
gemerkt. heeft niemand er blijkbaar aan ge
dacht om de brandweer te waarschuwen. Het
heeft daardoor eenigen tijd geduurd voor
deze aanwezig was.
SCHERPE CRÏTIEK OP EEN
POLITIERAPPORT.
BIJ EEN STRAFZAAK VOOR HET AMSTER-
DAMSCHE HOF.
Voor het Amsterdamsche Gerechtshof
hebben zich Donderdag ln hooger beroep te
verantwoorden gehad een 23-jarige stoffeer
der en een 24-jarige gewezen caféhouder.
Op 30 Mei 1.1. waren belden voor de Vijfde
Kamer der Rechtbank veroordeeld tot één
jaar en drie maanden gevangenisstraf. De
stoffeerder had samen met zijn neef, van
onbeheerd staande auto's verschillende reis
dekens gestolen. De caféhouder had zes a
zeven reisdekens van het tweetal gekocht en
zich deswege wegens heling, meermalen ge
pleegd, te verantwoorden gehad.
Het bleek, dat de substituut-officier van
justitie, die de zaak aanhangig had gemaakt,
aan een rechercheur opdracht had gegeven,
omtrent den caféhouder informaties in te
winnen en daarover een rapport uit te bren
gen. Zoo kwam een rapport tot stand, dat de
persoon van verd. in zeer zwarte trekken af
schildert. O.a. zou hij een bezoeker van zijn
café, toen deze in beschonken toestand ver
keerde, een gouden ring van den vinger
hebben gehaald. Dc persoon, die deze Infor
maties aan den rechercheur en een collega
van den politieman verstrekt had, had echter
bedongen dat zijn naam onbekend zou blij
ven en niet in het rapport zou worden ver
meld! Een voorwaarde^ waarop bereidwillig
werd ingegaan!
Het was verdachte's verdediger, mr. F. A.
Kokosky. die zich over dit rapport, dat aan
het dossier was toegevoegd, in scherpe be
woordingen uitliet. PI. wees er op dat hij zich
op dit rapport, hetwelk van den verdachte
een buitengewoon ongunstig beeld geeft en
dus invloed heeft gehad op de strafmaat,
niet verdedigen kan. Hij verzocht den door
hem als getuige gedagvaarden rechercheur,
die het rapport had opgemaakt, aan het Hof
den naam van hem, die de inlichtingen ge
geven had te willen noemen, waarop het
antwoord van den rechercheur was: „Den
naam kan ik me niet meer herinneren!"
Mr. Kokosky: „Vindt U het in den haak
dat U iemand in een rapport zwart maakt
en U eenige maanden later niet meer her
innert, wie de persoon is geweest, die de in
formaties gegeven heeft? Meneer de presi
dent, ik heb die kwestie alleen ter sprake
gebracht om er op te wijzen dat een derge
lijke rapporten makerij een zeer groot mis
bruik is. dat In den vervolge niet meer dient
voor te komen. Tegen zulke rapporten kan
noch de verdachte, noch de raadsman zich
verdedigen!"
De rechercheur: „Ik had opdracht van den
officier
President mr. Jolles: „Ik wil U'wel zeggen
