47e Jaargang No. 14216
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 25 October 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week /0.27J^, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1-^5 regels 1.75. elke regel meer ƒ035. Redames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels ƒ0.6Cl
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer 0.10. uitsl. i contant*
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreak i 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
VRIJDAG 25 OCTOBER
Stadsschouwburg: Ver. Rott. Hofstadtoo-
ceel. „Op een dag in October", 8 uur.
Hotel „Den Hout". Lezing Mevrouw Ina
Boudier-Bakker voor de Haarlemsche Kunst
kring. 8 uur.
Het Blauwe Kruis, Oude Groenmarkt 20:
Ledenvergadering „Ziekenzorg", 8 uur.
Rozekruisers Genootschap, Bakenesser-
jgracht 13: Openbax-e lezing Z. W. Leene. 8 u.
Palace. Cinema en Variété. „De Kozakken"
Tooneel:. Bolgaroff Troupe. 8.15 uur.
Luxor Theater: „De Held van Frisco" en
„De Prins en het Dansmeisje". 8.15 uur.
Rembrandit Theater: „De CamavaLspains".
"Tooneel Madeleine Harrisch. 7 en 9.15 uur-
Standaard Theater: „Atlantis". Tooneel
Mary Curter. 8.15 uur.
Ned. Herv. Diaconiehuis, Jansstraat 36,
£azar. 25 en 710 uur.
Waaggebouw, Spaarne. „Kunst zij ons
poel". Eeretentoonstelling A. L. Koster,
t-
ZATERDAG 26 OCTOBER
Stadsschouwburg: Vereenigd Tooneel: Ver
kade en Verbeek. „De Groote Reis", 8 uur.
Schouwburg Jansweg: „Rose Marie" 8.15 u.
Gebouw St. Bavo, Smedestraat: „Alleen op
Üe wereld". 2.30 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en
Is avonds.
Ned. Herv. Diaconiehuls, Jansstraat 36,
Pazar. 2—5 en 7—10 uur.
Waaggebouw, Spaarne. „Kunst zij ons
Poel". Eeretentoonsfcelling A. L. Koster.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 113 uur.
Toegang yrij op. alle werkdagen, behalve
Maandag,
HAARLEM. 25 October
Dictators en Sport.
Mussolini heeft de Itallaansche Rugby Fe-
I Öeratie ontbondomdat de leidei*s onvol
doenden ondernemingsgeest en gebrek aan
sportiviteit toonden.
De Spaansohe Voetbalbond heeft besloten
om niet deel te nemen aan de te Montevideo
te houden wereldkampioenschappen voetbal.
Bij deze beslissing leggen de Zuid-Ameri-
kaansche staten zich evenwel niet neer.
Langs diplomatieken weg zullen zij trachten
te bereiken dat het Spaansch Elftal toch
komt. Primo de Rivera zal er zich dus mee
dienen te bemoeien,
Nieuw zijn deze voorbeelden van dictato
riale inmenging in de zaken der sportbonden
niet. Toen in 1927 onze Hollandsche roeiers
voor de Europeesche kampioenschappeix te
Como vertoefden, dééd zich al een geval van
dezen aard voor. De organisatie bleek zoowat
alles te wenschen over te laten, en geen van
de buitenlandsche delegaties begreep, hoe
er binnen een week wedstrijden gehouden
konden worden. Deze ongunstige opinies wa
ren natuurlijk prompt naar de diverse va
derlanden geseind, en overal in de kranten
tot uiting gekomen. Rome leest zoowat alle
buitenlandsche kranten van eenige beteeke-
nis, en vertaalt eruit wat op Italië betrekking
heeft. Dus werd deze staat van zaken aan
den Duce gerapporteerd, die meteen een tele
gram naar Como zoncl waarin hij de Ita-
liaansche Roeibond-leiders beval om onmid
dellijk voor een perfecte organisatie te zor
gen. De prefect wei*d met de controle op de
uitvoering van deze opdracht belast, en het
effect was even plotseling als daadwerkelijk,
zoodat alles in orde kwam behalve* dan de
ongeschiktheid van het meer om er roeiwed-
st rij den op te houden. Daar kon zelfs Musso-
lini niets aan veranderen.
Dat de dictators zich nogal eens met de
sportbonden bemoeien is natuurlijk heel be
grijpelijk. Vooral in Italië, waar de klassieke
kreet om brood en spelen voor het volk ge
boren is. Primo de Rivera en zijn koning be
grijpen dit even goed. Landen die niet dicta
toriaal bestuurd worden leveren ook voor
beelden genoeg van de belangrijkheid der
sportorganisatie om tevredenheid der volks-
massaas te waarborgen. Dat geldt dan na
tuurlijk speciaal een volkssport als voetbal.
De Engelschen geven er al een heel duidelijk
staaltje van in de organisatie van hun pro
fessional voetbal, dat in Londen en vele an
dere steden gespeeld wordt ten overstaan van
juichende volksmassaas. die vlak om de
„ground" met zijn machtige tribunes heen
wonen in miserabele, sombere, vuile distric
ten, waar op gi-oote schaal woning-wantoe
standen heerschen zooals wij in Holland niet
meer of slechts nog bij uitzondering kennen.
Het moge Mussolini tot eer strekken dat hij
de volkssport niet alleen als een politiek
machtsmiddel oixder controle houdt, maar
bovendien de beste sportopvattingen bij zijn
sportsmen propageert. Bij de Olympische
Spelen in 1928 hebben wij allen een uit
stekenden indruk van Italiaansche sportivi
teit gekregen, en van Italiaansche hoffelijk
heid jegens de tegenstanders en niet het
minst jegens de ontvangende natie. Er was
meer. De Italiaansche ploegen en delegaties
waren uitstekend gedisciplineerd. De Ita
liaansche sportsmen kwamen uiterlijk keurig
onberispelijk zelfs voor den dag.
Zij waren enthousiast en luidruchtig, zoo
als hun Zuidelijke aard is, maar zij hinder
den er anderen niet mee. Zij waren dadelijk
populair in Amsterdam. Ons publiek juichte
hen in allerlei takken van sport bij voorkeur
toe. Zij beantwoordden dat door met Neder-
landsche vlaggen op het veld te verschijnen
en ermee te zwaaien, toen zij den derden
prijs in het voetbaltournooi hadden gewon
nen. Er is nóg meer. Hun sportprestaties op
velerlei gebied zijn inmiddels geweldig in
qualiteit gestegen, zij behooren tot de meest
gevreesde tegenstanders.
Allemaal prachtig. Er wordt veel mee be
reikt. Meer misschien dan wij mtf; ons wer
ken in sportbesturen kunnen bereiken. Wij
hebben geen Mussolini achter ons staan, wij
kunnen geen dwang toepassen, wij moeten
heel veel moeizaam, op den langen weg, zien
te bereiken met tact en overreding en einde-
looze vertoogen tot een nooit makkelijk
handelbaar gezelschap van eigengereide,
individualistische, zelfbewuste Hollanders....
Maar met de Italiaansche toestanden
ruilen? neen, nooit! Denk u eens even
in in den toestand van het bondsbestuur,
dat bevel uit Den Haag krijgt om anders te
organiseeren, of om zijn besluit te» herroe
pen dat he» tgeen Nederlandsch Elftal wil
uitzenden.... of dat ontbonden wordt, om
dat het naar den zin van dien eenen mijn
heer zijn werk zijn liefhebberij, belange
loos verricht niet goed doeL!
Dan maar liever onze moeilijkheden cn
eindelooze besprekingen en helaas in som
mige.*r sportbonden althans even einde
looze ruzies....
-j,K. P.
DE ED1SON-LICHTWEEK.
Wanneer het weer vanavond meewei-kt, zul
len, evenals gisterenavond, verlichte vliegtui
gen boven Amsterdam kruisen. Op het IJ ligt
een geweldige verlichte Zwaan, die de „Euge
nia", het schip dat langen tijd op den Helder-
sehen zeedijk lag, voorttrekt. De „Kortenaer"
geeft demonstraties met zoeklichten, evenals
de genie, die trachten zal de verlichte vlieg
tuigen met zoeklichten te „vangen".
DE MOORD IN ROTTERDAM.
EEN NIEUWE GETUIGE.
Bij de Rotterdamsche politie heeft zich
Woensdag een man gemeld, die heeft ver
klaard, dat hij den verdachte W. V. van
vroeger kende eix dat hij hem op den avond
van den moord heeft gezien, om kwart over
zes, in het urinoir, welke staat op het plein t
tje tusschen West-Kruiskade en Eerste Mid
dellandstraat, dus vlak bij de Coolsohestraat
meldt de N. R. Crfc.
In enkele bladen heeft Dinsdag een foto
gestaan van W. V. alias W. Huisman, W.
Brouwer of Tijs de tuinman. Getuige heeft
deze foto gezien en toen de opmerking ge
maakt, dat hij dien man wel kende. Toen
hij kort daarop las dat de te Heerlen gear
resteerde man en deze W. V. een en dezelfde
persoon zijn, heeft hij zich dadelijk bij de
politie gemeld om de verklaring af te leggen,
dat hij V. op den avond van den moord bij
de Coolschestraat heeft gezien. Bij confron
tatie heeft getuige den verdachte opnieuw
uitdrukkelijk herkend.
De rivierpolitie is aan het dreggen in de
daarvoor in aanmerking komende wateren,
omdat het niet totaal uitgesloten wordt ge
acht dat de fiets van den dader in het water
is geworpen.
De rapporten van dr. Hesselink zullen ter
stond worden doorgezonden aan den rechter
commissaris. Zeer waarschijnlijk zal de in
houd niet ter publicatie aan de bladen wor
den meegedeeld.
Een oproep.
De commissaris van politie in de eerste af-
deeling verzoekt uitdrukkelijk aan de depot-
houders van rijwielstallingen bij de stations
in Nederland, die op den dag van den moord
of daarna een fiets in bewaring hebben ge
kregen van een man die aan het signalement
beantwoordt, zich ten spoedigste hetzij
schriftelijk of mondeling te wenden tot het
bureau aan de Groote Paauwensteeg te Rot
terdam of tot de politie in de plaats van
hun inwoning.
EXPLOSIE IN EEN ITALIAAN
SCHE KRUITFABRIEK.
DOODEN EN GEWONDEN.
MILAAN, 24 Oct- (VD.) Hedenmiddag
had in een kruitfabriek te Mariano, op 12
kilometer van Bologna gelegen, een ernstige
ontploffing plaats. De slag was zoo hevig dat
de bevolking van Bologna aan een aardbe
ving dacht. Tot nu toe zijn 4 dooden en 16
gewonden geborgen. De oorzaak van de ont
ploffing is onbekend.
MILAAN, 24 Oct. (V.D.) Omtrent de ont
ploffing in de kruitfabriek te Mariano wordt
nog het volgende gemeld: Het geluid van de
Explosie was zoo groot dat de huizen, binnen
een straal van 500 meter zwaar beschadigd
werden en zelfs in het op 12 K.M. verder
gelegen Bologna talrijke ruiten sprongen. Ge
lukkig waren op het oogenblik van de ont
ploffing slechts 30 van de 86 arbeiders werk
zaam. Troepen en brandweer uit Bologna
begonnen onmiddellijk met de opruimings
werkzaamheden. Het aantal dooden is tot 7
gestegen; 2 gewonden ligger, op sterven. Men
gelooft dat nog meer slachtoffers onder de
puinhoopen liggen.
GROOTE ONTPLOFFING TE
HOLLYWOOD.
Millioen meters film verbrand.
EEN MILLIOEN DOLLARS SCHADE.
HOLLYWOOD, 24 Oct. (V.D.) In het
laboratorium van de Vereenigde Film
ateliers te Hollywood, had hedenmiddag een
ontzettende explosie plaats, waardoor het
geheele laboratorium werd verwoest en ver
scheidene millioenen meters ontwikkelde
films een prooi der vammen werden. Een
persoon werd op slag gedood terwijl vele an
deren zware vei-wondingcn opliepen. 50 Ar
beiders werden bij de eerste oixtploffing op
straat geslingerd. In het geheel deden zich
vier ontploffingen voor, die een schade aan
richtten van verscheidene millioenen dollars.
Het vuur sloeg tevens over naar het labora
torium van de Eastman Codac Works. Onder
de verwoeste films zou zich ook Fairbank's
„De getemde feeks" bevinden.
DE VERLICHTE ST. BAVO.
ZATERDAGAVOND VAN 6 TOT 12 UUR.
In verband met de Edison-feesten zal mor
gen, Zaterdag, de St. Bavo-toren weer ver
licht worden.
De installatie die gemaakt is door het G.
E. B. is inderdaad schitterend. Er wordt ge
werkt met 16 schijnwerpers die te zamen
een sterkte hebben van 42.000 kaars.
Onze toren leent zich uitstekend voor deze
verlichting. Zaterdagavond zal het licht
branden van 6 tot 12 uur. Dit vroege aan-
vangsuur is gesteld om ook aan de kinderen
de gelegenheid te geven van dit mooie
schouwspel te genieten.
Het eigenaardige is, dat dc verlichting om
het half uur even gedoofd zal worden, waar
door het zeldzame effect verkregen wordt
dat de verlichte toren plotseling uit de duis
ternis opkomt.
Het schouwspel is mooi van de Groote
Markt aanschouwd, maar ook als men op de
buitenwegen der stad van verre den verlich
ten toren gadeslaat, maakt het veel indruk.
Het woord is aan
Henri Barbusse:
Wanneer de liefde mij ontroert, dan is dit
door een groote gedachte en niet door een
instinct.
VINKENSLAG.
Heel de luistervinkvolière.
Van ons draadloos vaderland.
Davert van het druk gekwetter,
Er is onraad aan de hand;
Menig luistervink, verbolgen,
Neemt de veder op en schrijft,
Hopend steeds nog, dat zijn vrijheid,
Toch al reeds beperkt, zoo blijft;
Vinken hooren in den aether,
Laat ons onze portie nou,
Slaat de luistervink gramstorig,
Zittend op zijn vinketouw;
Doe toch niet zoo geheimzinnig,
Zegt hij: doe het open, flink,
Elke vink, moet je bedenken,
Is toch ook geen blinde vink;
Een ding heeft men wel begrepen,
In den Haagschen Radioraad,
Dat een luistervink graag luistert,
Maar, als 't voorkomt, ook wel praat.
P. GASUS.
BEURSPANIEK IN NEW-YORK.
Enorme verkoop van aandeelen
BANKEN KOOPEN STAPELSGEWIJS
OP.
NEW-YORK. 24 Oct. (VD.) Nadat reeds
Woensdag op de beurs te New-York een
groot aantal papieren sterk in koers waren
gedaald, zijn de verkoopen uit liet geheele
land heden in enorme mate voortgezet, zoo
dat van een beurspaniek kan worden ge
sproken. Vooral papieren als de V.S- Steel-
corporation, Radio-Corporetion, General
Motors en General Electric zijn getroffen.
Het ingrijpen der groote banken, die de aan
geboden aandeelen stapelsgewijs kochten was
in den aanvang zelfs niet in staat eenige
kalmte te veroorzaken. Toen later opnieuw
werd ingegrepen, kalmeerde de stemming
eenigszins. De totale omzet bedroeg rond 8
millioen aandeelen.
Het bekend worden van deze sensatloneele
koersdaling veroorzaakte ook op de Londen-
sche beurs hevige onrust, waaronder vooral
de Engelsch-Amerikaansche papieren te lij
den hadden. Naar verluidt zou men zelfs
plannen hebben de beurs Vrijdag gesloten te
houden.
DE SPOORWEGRAMP
BEIEREN.
IN
De aanslag op Prins Umberto "bij zijn bezoek aan Brussel. Politiemannen overmeesteren
(jen misdadiger oogenblikkelijk na het vallen van het schot.
TOT NU TOE DRIE DOODEN EN TIEN
ERNSTIG GEWONDEN.
BERLIJN, 24 Oct. (VD.) Het spooi-weg-
ongeluk bij Reichelsdorf heeft volgens de
tot nu toe bij de Rijksspoorwegdirectie te
Berlijn ontvangen berichten drie dooden,
tien ernstig gewonden en achttien lichtge
wonden geëischt. Gedood werden twee post
beambten uit München en een spoorwegcon-
dudteur. Onder deze ernstige gewonden is.
naar tot dusver kan worden vastgesteld, een
stoker en een machinist en onder de overige
stig gewonden zijn naar het ziekenhuis te
stige gewonden zijn naar het ziekenhuis te
Nürnberg overgebracht. De opruimingswerk
zaamheden zijn in vollen gang.
Naar tot dusver kon worden nagegaan is
het ongeluk waarschijnlijk ontstaan doordat
de sneltrein D. 39 bij het verlaten van het
station Reichseldorf door een onveilig signaal
is gereden, waardoor de sneltrein D. 389, die
juist passeerde, in de flank werd aangereden.
Dc locomotieven en twee personenrijtuigen
ontspoorden. Het station Reichelsdorf ligt op
ongeveer acht kilometer afstand van Nürn
berg.
DE VERDEELING VAN DEN
ZENDTIJD.
Het dagelijksch bestuur van de Vereeni-
ging van Liberale Radio-Amateurs (V. L.
R. A.) heeft zich met een telegram tot den
Radioraad gewend, waarin het o.a. zegt, dat
naar zijn inzicht het liberale volksdeel aan
spraak mag makon op minstens één tiende
deel van den totaal beschikbaren zend
tijd en wanneer niet tot de insteLling van
een Algemeenen Nationalen Omroep, doch tot
verdeeling van den zendtijd over dc verschil-
lenrio groepen wordt overgegaan, dan kunnen
de liberalen naar billijkheid recht doen gelden
op een evenredig deel van den zendtijd.
EEN OUD-LID DER EERSTE
KAMER VOOR DE AMSTER-
DAMSCHE RECHTBANK.
Vijf verduisteringen en valsch
heid in geschrifte ten laste
gelegd.
EEN JAAR GEVANGENISSRAF
GEëlSCHT.
Wegens vijf gevallen van verduistering,
één van het openbaar maken van een val-
sche balans en één van valschheid in ge
schrifte, heeft zich Donderdag voor do
Vijfde Kamer der Amsterdamsehe Recht
bank te verantwoorden gehad het gewezen
Eerste Kamerlid P. J. J. H.. 53 jaar oud, assu
radeur van beroep en in Zutphcn woonach
tig.
Al deze delicten dateeren van eenige ja
ren.
In de eerste plaat-s was verd. ten laste
gelegd, dat hij zich in het tijdvak tusschen
Maart 1923 en September 1926 op onder-
scholden tijdstippen te Amsterdam of elders
in Nederland geld in verschillende bedra
gen tot een totaal bedrag van bijna tien
duizend gulden, opzettelijk en wederrechte
lijk heeft toegeëigend, welk geld toe'oe»-
hoorde aan de N.V. Nederlandsche Spaar-
verzekcring voor Katholieken te Amsterdam.
Volgens de dagvaarding hield verd. dit geld
ondttr zich. Verd- zou zich uit de kas be
dragen door den boekhouder hebben doen ter
hand stellen of door drie banken in zijn
hoedanigheid van directeur der Spaanrerze-
kering hebben doen uitbetalen.
In de tweede plaats was verd. verduistering
van acht accepten, gepleegd in Juli 1926, ten
laste gelegd.
De overige verduisteringen, loopende over
dc jaren 1922, 1923 en 1924, beloopcn resp.
f 1351, f 210, en f 300. Ook deze bedragen
waren het eigendom der Spaarvi'.-zekering.
In de derde plaats was verd. het open
baar maken per 1 Januari 1925 van een on
ware balans ten laste gelegd, tcvwljl hij
zich in dc vierde plaats te verantwoorden had
voor 't opzettelijk vervalschen der notulen der
op 3 Juni 1922 gehouden vergadering van
don Raad van Commissarissen.
Er waren 16 getuigen a charge en 3 a
décharge gedagvaard.
Verd. voerde te zijner verdediging aan
dat het vaak voorkomt bij Verzekerings
maatschappijen cn Spaarkassen, dat cr voor
schotten op salarissen werden opgenomen.
Verd. gaf toe» dit meermalen gedaan te heb
ben. Een belangrijk deel der voorschotten
is niet door hemzelf genoten; zoo waren
kastekorten ontstaan door frauduleuze han
delingen van bepaalde personen, waarvan
hij do nadcelen voor zijn rekening nam.
Als getuige-deskundige werd gehoord de
politic-scheikundige C. J. van Ledden Hul
sebosch, die een rapport heeft opgemaakt
betreffende de aan verd. tenlastc gelogde
vervalsching van de notulen.
Verd. zelf beweert recht te hebben op
f 1.25 per inschrijving van f 500 en op 62.5 ct.
pev inschrijving van f 250. Vaststaat dat
aanvankelijk in de notulen heeft gestaan
f 1 inplaats van f 1.25.
Volgens verdachte is de wijziging geschied
onder het opmaken der notulen.
Een incident.
Bij het hierna volgende verhoor van don
heer Ir. L. J. M. Fc'aer, president-commis
saris, kwam het tot een Incident. Nadat de
president get. gevraagd had of hij zich mis
schien door de politiek aan verd. zoo verwant
gevoelde, dat hij hem niet durfde weerstaan,
hetgeen get. ontkennend beantwoordde, vroeg
de verdediger Mr. H. Brans in verband hier
mede aan get. of bij een bespreking over de
laatste opname door verd. niet is ter sprake
gekomen, dat verd. een ander R.K. Kamer
lid zou bewegen om heen te gaan naar aan
leiding van oen wethoudersbenoomlng in de
plaats van zijn inwoning, waardoor het get.
mogelijk zou worden alsdan in 1926 Kamerlid
te worden.
Get. Feber maakte zich over deze vraag
buitengewoon kwaad en antwoordde in hef
tige bewoordingen, dat hiervan nicr,s waar
was!
Een drietal getuigen a décharche kwam
hierna verklaren dat de buitendienst der
Spaarverzekering overhoop lag met den bin
nendienst.
Requisitoir,
Het O.M.. Mr. Overbosch, botoogdc dat verd.
in strijd met de statuten en zonder overleg
met de commissarissen gelden en accepten
heeft opgenomen zonder deze te kunnen
valoriseeren. De» verduisteringen en ook de
overige ten laste gelegde feiten achtte spr.
bewezen.
In verband met den ernst er van elscht
hij één jaar gevangenisstraf.
Pleidooi
De verdediger M. H. Brans ging do da^vnr-
iing na, waarbij hij betoogde dat de off. er
bij de samenstelling daarvan een sys. m
heeft gevolgd, dat niet juist Is. ZooaLs de
officier de feiten van verduistering heeft
ten laste gelegd, zijn deze op zichzelf niet
strafbaar en zal onslag van rechtsvervolging
moeten volgen.
Uitvoerig trachtte pl. aan te tooncn dat
z.i. de officier ook in de tenlastegelegdc ver
valsching in de notulen en openbaarmaking
van een valsche balans niet geslaagd is, hier-