47e Jaargang No. 14220
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 30 October 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 30754- Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers
0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post.
BureauxGroote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspa&rne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels /1.75. elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.60t
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 035. elke regel meer 0.10. uitsL i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
ONZE GRATIS ONGEVALLEN
VERZEKERING VOOR
WEEKABONNéS.
Aan den Heer J. VAN DEN NIEUWENHOF,
Jan Nieuwenhuizenstraat 13 rood. te Haarlem
keerden wij heden wegens armbreuk, uit een
bedrag van
HONDERD GULDEN
aan den Heer J. W. HEERSMA, Amsterdam-
schevaart 132 rood te Haarlem wegens arm
breuk een bedrag van
HONDERD GULDEN
en aan den Heer J. R. WALGIEN, Vergierde-
weg 52 te Haarlem, wegens verlies van een
wijsvinger en twee andere vingers een be
drag van
TWEEHONDERD EN VIJFTIG GULDEN.
Sinds 1 Januari 1929, dus in 10 maanden,
keerden wij uit een bedrag van
DRIE DUIZEND VIERHONDERD GULDEN
DE ADMINISTRATIE
AGENDA.
WOENSDAG 30 OCTOBER
Stadsschouwburg: Operette Gezelschap
j,De Narren", Dir. Paula de Waart „Hans en
.Grietje", 2.30 uur.
Nieuw Nederlandsch Tooneel: Louis Saai-
toorn. „Nummer Zeventien". 8 uur.
Gem, Concertzaal. Ledenconcert H. O. V.
o. 1. v. Ed. van Beinum. Louis Zimmerman,
yiool. 8.15 uur.
Gebouw Ned- Protestantenbond. Ned. Bij
belgenootschap. Lezing met lichtbeelden J.
(L. Pierson: „Rembrandt en de Bijbel". 8 uur
Palace. Cinema en Variété. „De Kozakken"
^Tooneel: Bolgaroff Troupe. 2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „De Held van Frisco" en
'^De Prins, en het Dansmeisje". 2.30 en 8.15 u.
Rembrandt Theater: „De Carnavalsprins".
jTboneel: Madeleine Harrisch. 2.30, 7 en 9.15
M>ur.
Standaard Theater:' .Atlantis". Tooneel
JMary Curter. 2.30 en 8.15 uur.
i Diaconessenhuis: Bazar ten behoeve van
het Huisvlijtwerk der patiënten. 2.305.30 en
l 730—9 uur.
BIoemendanL Hotëï Vreeburg: Voïkstoo-
tteelavond Instituut voor Arbeidersontwikke-
jlrng, 8 uur.
DONDERDAG 31 OCTOBER
r Grootje Kerk: Laatste middag-orgelbespe-
Jïng. 34 uur.
Stadsschouwburg: Piano-avond! Frances
Nash. 8 uur.
Kloppersingelkerk: Herdenking Hervor
mingsdag. Spr. M. den Boer.
Bioscoopvoorstellingen.
Waaggebouw, Spaame. „Kunst zfj ons
Doel". Eeretentoonstelling A. L. Koster.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 113 uur.
Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Heemstede: Raadhuis. Gemeenteraad
8 uur.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
BEURS.
Als de beursklok zich laat hooren,
In dit nat Octoberwe'er.
En haar tonen gaan verloren,
In de grauwe atmosfeer....
Zie het zenuwachtig duwen,
In een onontwarbaar kluwen,
Hoor in opgewonden groepen,
Vragend, biedend, cijfers roepen,
Die maar dalen, steeds weer dalen,
In een uur tijds vele malen,
Als een noodlot, niet te remmen,
Als een zondvloed, niet te stremmen,
Zie de spanning der gezichten,
Bij de nieuwste koersberichtc.i,
Als de beursklok zich laat hooren,
En millioenen gaan verloren,
Op de Beurs van Amsterdam,
Bim! de doodsklok beiert Bam!
Boven op de galerij,
Staat een klein, eenvoudig man,
Hij begrijpt er niet veel van,
Maar het harte is hem blij,
Want hij voelt zich arm en.... vrij.
DE BEURS TE NEW-YORK.
De banken interveniëeren weer
AANVANKELIJKE PANIEK
STEMMING.
LONDEN, 29 Oct. (V. D.) Heden kwamen
aan de beurs te New-York opnieuw groote
transacties tot stand. Zoo werden het eerste
half uur ongeveer 3 1/4 millioen aandeelen
verhandeld. "Koersdalingen tot 15 pet. kwa
men voor. Aanvankelijk heerschte een pa
niekstemming totdat de groote banken op
nieuw intervenieerden met 't gevolg, dat te
gen het middaguur de rust cenigszins weer
keerde. Ook de Londensche beurs vertoonde
hetzelfde beeld.
CONCENTRATIE IN HET
AUTOBUSWEZEN.
EEN VERVOERRAAD?
In het Voorloopig Verslag der Tweede Ka
mer wordt opgemerkt, dat de praktijk van
de gewijzigde wet op de openbare middelen
van vervoer heeft doen zien, dat de werking
van deze wet onvoldoende is wat betreft de
autobussen. Overal elders vindt men een be
hoorlijke concentratie in het autobuswezen;
voldoende kapitaalkrachtige ondernemingen
zijn gevormd, die over goed materieel en een
verzekerden dienst beschikken en die dik
wijls tot behoorlijke overeenkomsten met de
spoorwegen zijn geraakt, waarmede zoowel
de spoorwegondernemingen als de autobus
ondernemingen en het publiek zijn gediend.
In Engeland ontwikkelt zich b.v. deze nieuwe
vorm zeer gunstig, nu de spoorwegen ook
wettelijk de vrijheid hebben gekregen om
hun taak in het wegverkeer te vervullen.
Hier te lande blijft het echter een verbrok
keling en een concurrentie zonder einde.
Veel te veel wordt bij het verle enen van ver
gunningen slechts gelet op het verkeer van
een bepaald traject in plaats van op het ge-
heele verkeerssysteem. De hier aan het
woord zijnde leden, vroegen, of de minister
er niet voor gevoelt het systeem zoo te^ver
anderen, dat vergunningen niet langer door
Gedeputeerde Staten, maar door de Kroon,
na behoorlijke voorlichting, worden verleend.
Voorlichting, die b.v. door een Vervoerraad
zou kunnen worden gegeven.
De kleine koning Michael van Roemenië heeft zijn achtsten verjaardag gevierd,
in een omgeving van oude vorstenromahtiek het park van het koninklijk bui
tenverblijf Sinaia
Het woord is aan.,
Jacob Wassermann:
Deze beroemde 20ste eeuw, zoo jong als zij
is, grijpt mijn zenuwen aan; de menschhcid
kronkelt zich als een leelijke plompe wurm
over de aarde. Zij wil van haar ivurmach-
tigheid verlost icorden en in haar verlangen
tot ontpopping ontstaat in haar de lust om
te huppelen. Het is het toppunt van bar-
baarsche komiekigheid.
31 OCTOBER: WERELDSPAAR-
DAG.
Morgen is het Wereldspaardag.
Dat beU'ekent, dat op dezen dag de spaar
banken zich moeten afvragen of zij wel ge
noeg hebben gedaan om het sparen te be
vorderen.
Dat beteekent, dat ieder zich zelf eens
moet peilen, om na te gaan, of hij wel door
drongen is van de noodzakelijkheid om te
sparen, zoowel in eigen als in algemeen be
lang.
Op dezen dag maken alle spaarbanken ter
wereld nog eens extra propaganda voor het
sparen.
En de blozende kleuter van ons prentje,
die er dubbel warmpjes in zit, geeft het
goede voorbeeld ook aan ouderen dan
hij.
NA DE ANNEXATIE.
DE BLOEMENDAALSCHE BEDRIJVEN
Men zal zich herinneren dat indertijd de
heer J. C. Laan. wethouder van Bloemendaal.
door den Raad dier gemeente gemachtigd
werd, met Haarlem te onderhandelen over
de vergoeding voor de schade die de Bloe-
mendaalsche gemeentebedrijven door de an
nexatie hebben geleden. Over de overgeno
men eigendommen is men het al eens ge
worden.
Naar wij vernemen zijn Haarlem en Bloe
mendaal het in dezen nog niet geheel eens
geworden, maar verwacht mag worden, dat
de zaak nu spoedig tot een beslissing zal
komen.
VELSEN
HET METAALBEDRIJF.
COLLECTIEF CONTRACT OPGEZEGD
Voor het tijdvak van 1 Januari 1928 tot
31 December 1929 werd tusschen de Vereeni-
ging van Werkgevers in de Metaalindustrie
en aanverwante bedrijven in de gemeente
Velsen en de metaalbewerkers, georganiseerd
in den Algemeen Nederlandschen Metaalbe-
werkersbond, den Ned. R.-K. Metaalbewer-
kersbond, den Christelijkcn Metaalbewerkers
bond en de Syndicalistische Federatie van
metaalbewerkers een collectieve loon- en ar
beidsovereenkomst afgesloten.
Naar wij thans vernemen, hebben de ge
combineerde besturen der werknemersorga
nisaties besloten, dit contract op te zeggen en
voor het afsluiten van een nieuw contract
onderhandelingen met eerstgenoemde werk-
geversvereeniging te voeren.
Besloten werd, ten opzichte van een nieuw
contract de volgende eischen te stellen:
1. Verhooging van het minimumuurloon
van alle vakgroepen met 5 cent.
2. Verhooging van het gemiddelde uurloon
eveneens met. 5 cent.
3. Invoering van een loonklasse voor 22-
jarige arbeiders.
4. Toekenning van één week vacantie bij 6
maanden diensttijd.
5. Verhooging van den maximumduur der
ziekte-uitkeering van 10 op 26 weken.
REGISTRATIE VAN BORG
TOCHTEN.
EEN NIEUW IDEE.
In het op de Justitie-begrooting uitge
brachte voorloopige verslag komen de jaar
lijks terugkeerende onderwerpen terug. Dit
maal was er een nieuw idee.
De wenschelijkheid werd nl. betoogd van
registratie van borgtochten. Heel veel cre-
diet wordt verstrekt met als zekerheid borg
tocht, terwijl den credietgever onbekend is,
welke andere borgtochten de borg op zich
genomen heeft of nog nemen zal. Bij voor
geschreven publicatie van borgtochten zou.
meende men, het stelsel kunnen worden
aangenomen, dat-, evenals bij het zakelijk
recht van hypotheek, de oudste borgtocht
den voorrang heeft. Alleen op deze wijze is
voor den credietgever liet bezwaar te ont
gaan, dat een borg goed is voor het bedrag,
waarvoor hij zich borg stelt, terwijl Liter
toch de borgtocht geheel of gedeeltelijk
waardeloos wordt tengevolge van verplich
tingen, welke de borg naderhand op zich
heeft genomen.
HET VOl.KSBEGEIIREN.
KEULEN. 30 October (Wolffbpreau). In
de stad Keulen hebben van dc 530.000 kies
gerechtigden slechts 3703 personen dc lijsten
voor het Volksbcgchren geteekend.
In Bremen hebben slechts 8 pet. van de
kiesgerechtigden er voor gestemd, tc Breslau
slechts 17.904 van de 453,137 kiesgerechtig
den.
OPERAVOORSTELLING GESTOORD.
DüSSELDORF, 30 October (Wolffbureau)
In de opera was gisteravond bij oen voor
stelling van de „Vroolijke vrouwtjes van
Windsor" een aantal patronen in het parket
geworpen. Onder het geroep van „Er wordt
geschoten" drongen allen naar de uitgan
gen Ecnige schuldigen werden gearresteerd.
EEN KOtJDB BERGTOCHT.
CALCUTTA. 30 October (N.T.A.) De ex
peditie van Duitschc onderzoekers die po
gingen gedaan lieert om den 8580 Meter
h co gen, tot het Himalaya-gebergte behoo
renden, Kanshanjangaberg te bestijgen,
heeft nadat een hoogte van 7450 meter be
reikt was, moeten terugkeeren.
Op den terugtocht hebben alle deelnemers
zwaar van de koude te lijden gehad. Een
hunner moest in het ziekenhuis worden op
genomen.
DE CRISIS OP DE AMST ERDAMSCHE BEURS.
Terugslag van de débacle in Wallstreet
EENIG HERSTEL INGETREDEN.
Toen vorige week Woensdag op de New-
Yorksche beurs een groot aantal papieren
sterk in koers daalden en ook Donderdag de
verkoopen in enorme mate werden voortge
zet, veroorzaakte deze sensationeele koers
daling ook op de Londensche en later even
eens op de Amsterdamsche beurs groote on-
rust-.
Na den „zwarten Maandag" heeft de koers
daling Dinsdag in Wallstreet nog geen einde
genomen. N.T.A. seinde hierover:
De gebeurtenissen van Dinsdag hebben
veeleer „die van Maandag en van den .zwar
ten Donderdag" der vorige week nog in de
schaduw gesteld. Reeds bij 't begin der beurs
leden enkele fondsen verliezen van 40 doll.
In het verdere verloop daalden verschillende
fondsen met 70 doll., hoewel de banken voor
interventiedoeleinden voortdurend in gewel
dige mate materiaal opnamen.
Het gelukte de banken steeds slechts tijde
lijk een verdere daling tegen te houden en
eerst tegen het slot viel eenigszins een her
stel waar te nemen, dat echter voor de
meeste fondsen niet voldoende was om den
laagsten koersstand van den vorigen dag ln
te halen.
Bijzondere sensatie verwekte het Dinsdag
bereikte omzetcijfer van 16.410.000 aandeelen.
De koersdaling nam voor een aanal fondsen
recordbrekende verhoudingen aan, daar de
koersen ineenzakten onder wat scheen tc zijn
een wereldliquidatie. Voor sommige actieve
soorten hadden koersteruggangen plaats van
1070 p., terwijl meer dan ae helft van de
algemeene lijst op een nieuw laag niveau van
het jaar kwam te staan. De banken tracht
ten verlichting in den toestand te brengen
door het reduceeren van het benoodigde sur
plus van 40 tot 25 pet. en verleenden nu en
dan steun om een ordelijk verloop van de
markt te verzekeren, maar dit was onvol
doende om den stroom van verkoopen tegen
te houden.
De invloed op de Amster
damsche Beurs.
Ondanks de zeer ernstige koersverliezen die
op de Amsterdamsche beurs geleden werden
als gevolg van de situatie in Wallstreet. ont
stond er op het Damrak geen paniek.
Hoe enorm de verliezen zijn, blijkt wel uit
het volgende staatje dat de „Telegraaf" he
denmorgen publiceerde. Ten einde het koers
verlies van de laatste twee dagen te bereke
nen werd het verschil genomen tusschen den
voorkoers van Maandag en de laagste offi-
cieele noteering van Dinsdag.
GEWONE AANDEELEN-KAP IT AAL.
(In millioenen guldens).
Koersdaling Verlies
op Maandag
in
en Dinsdag
mill.
(in pet.)
guldens
A. K. U.
121.9 ca. 14
17,0
Marg. Unie
136,7 60
82.0
H. V. A.
40 62
24.8
Philips
53,7 134
71,9
Koninklijke
496,3 41
203,4
Accoustiek
19,5 56
10,9
Boeton
3.6 68
2,5
Alg. Exploratie
5 98
4.9
Calvé Delft
11,8 54
6.3
Van Berkel
14,9 41
6,1
Nederl. Ford
5.0 89
4.4
A'dam Rubber
13,4 37
6,8
Totaal beurswaarde verlies
441
Hieruit blijkt dus, dat op twaalf fondsen
in twee dagen reeds een beursverlics werd
geleden van f 441.000.000.
Het blad teekent hierbij nog aan:
„Als men nu in aanmerking neemt, dat
over de geheele linie de koersen gedaald zijn,
dan is het begrijpelijk, dat bovengenoemd
cijfer van 441 millioen slechts een gedeelte
vormt van het totale verlies, dat Maandag en
Dinsdag ter beurze van Amsterdam is gele
den. Hoewel het grootste gedeelte der Nedcr-
landsche fondsen in handen is van het Hol-
landsche bclegsend publiek, dient hierbij
J. Pierpont Morgan, één der voornaamste
leidersvan dc Atncrikaansche bankiers-
groepen, die stapelsgeivijze de aandeelen
opkochteno;/r verderen val te voorkomen.
toch opgemerkt te worden dat bij fondsen
als Koninklijke Olie, Accoustiek, Margarine
Unie etc., ook het buitenland in sterke mate
is geïnteresseerd".
Indien men den hoogsten koersstand van
de hierbovengenoemde twaalf fondsen in 1929
vergelijkt met de huidige noteeringen, dan
is liet verlies zoo groot, dat het aantal be
leggers, dat thans nog niet op verlies zit, wel
klein moet zijn".
Zoo was het koersverlies ln procenten tus
schen hoogsten koers 1929 en laagsten koers
van Dinsdag voor A. K. U. 287 <449—162)
Marg. Unie 291 (680—386>; H. V. A. 141 (691
5603; Philips 531 (948—435); Koninklijke 84
(460376) Accoustiek 206 <282—76); Boeton
273 (389-116"; Alg. Exploratie 174 (279-105»;
Calvé-Delft 162 «285—123); Van Berkel 173
«348—175); Ned. Ford 204 (429—225); A'dam
Rubber 114 (295—181).
De beursredacteur van de ..Maasbode"
schrijft over den toestand op de Amsterdam
sche beurs op Dinsdag o.s.:
„Dc opening was bepaald wild! Overal werd
de handel gedreven in „vliegende hoeken".
Meer dan één hoekman weigerde de hem
aangeboden orders tegen middenkoers te ac
cepteeren. hetgeen begrijpelijkerwijze de ver
warring in niet geringe mate in de hand
werkte. En de eerste k>crsen kwamen dan
ook op een ontstellend laag niveau tot stand.
Doch al spoedig trad er een kentering in.
Het buitenland, d. w. z. Parijs en Londen,
dachten er blijkbaar niet aan zich door de
débacle op het Damrak te laten intimideeren.
doch gingen integendeel in vervolg op wat
zij 's morgens reeds hadden gedaan, "voort
met het opnemen van belangrijke hoeveelhe
den materiaal, en zij bleven dit doen niette
genstaande de mogelijkheid om goedkooper
terecht te kunnen, allerminst denkbeeldig
was".
.„Natuurlijk namen de verliezen het karak
ter aan van een débacle doch wat op vorige
dagen niet. of in slechts onbeteekenende ma
te het geval was geweest, er werd een zeer
actieve kooplust aan den dag gelegd.
„De velen, die over contante middelen be
schikten, gaven hun afzijdige houding van
vorige dagen op. Zij hielden zich in hun
kooplust niet langer meer passief, doch met
de gedachte dat een gelegenheid als deze
zich in geen jaren meer zou voordoen, maak
ten zij van de aan de affaire onevenredig
groote koersverliezen gebruik om de koopjes
binnen te halen.
ÏIERSTEL?
„Niet alleen het buitenland, ook het Ne-
dt-rlandsche publiek trad dan ook agressief
als kooper op en dank zij deze omstandigheid
trad tijdens het verdere verloop van den
handel een herstel in. dat zich weliswaar
slechts matig in dc koersen reflecteerde,
doch dat zeer goed merkbaar was in de toe
nemend vaste stemming, waarin de markt
sloot".
Naar de ..World" verneemt, hebben de
groote N(aJ Yorksche banken gistermiddag
