'47e Jaargang No. 14244
Verschijnt dagelijEs, BeEalve op Zon- en Feestdageïi
Woensdag 27 November 1929
HAARLEM S DAGBLAD
pIRECTEURENs J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURi ROBERT PEEREBOOH
ABONNEMENTEN: per week /0-27JS, met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) /3-57J4. Franco per post door Nederland 13.87J4- Losse nummers
0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57J4, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuid er Btritenspaame 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerg 10122,12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer 055. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels U.60;
dke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 055. elke regel meer 0.10. nitsL i contaoC»
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overigden l 600.-, Verlies ran Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere ringer f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
WOENSDAG 27 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Mij. tot Bevordering
der Toonkunst. Weener Strijkkwartet. 8 u.
Gem. Concertzaal. Ledenconcert H. O. V.
o. 1. v. Ed. v. Beinum. 8.15 uur.
,.De Kroon", Groote Markt. Alliance Fran-
caise. Lezing Edouard Driault: „Napoléon,
le Genie de l'Ordre", 8.30 uur.
Proveniershuis. Alg. verg. „Weldadigheid
naar Vermogen". 4 uur.
Westerkapel, Leidschestraat 20: Apologe
tische voordracht ds. L. D. Poot „Is de Gods
dienst gemaskeerde zelfdienst?" 8.15 uur.
N.V. Lour ens Coster, Groote Houtstraat 93.
Algemeene vergadering van aandeelhouders,
3.30 uur.
Gebouw Caeoilia: Solistenavond. „Volks
zang". 8 uur.
Palace. Cinema en Variété. „De Wilde Or
chidee". Tooneel: Tholen en Van Lier. 8.15 u.
Luxor Theater: „Trapeze" en „In den greep
der Wet". 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Circus Prinses".
Tooneel: Louisette. 7 en 9.15 uur.
St. Nicolaasmatinée. 2.30 uur.
Standaard Theater: „Sammie, de wielren
ner." Tooneel: Harry Hart. 8.15 uur.
St. Elisabethsgasthuis: Bazar van artike
len vervaardigd door patiënten. 25 en
79 uur.
Stadhuis, Oude Raadszaal: Gemeenteraad.
1.30 en 8.15 uur.
IJmuiden-Oost: „Het Wapen van Vel-
sen": Vergadering IJsclub Velsen en Omstre
ken, 8 uur.
DONDERDAG 28 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Het Nederlandsch In
disch Tooneel (Cor Ruys). „Puberteit (Young
Woodley)", 8 uur-
Gebouw Ged. Oude Gracht 79, Lezing ds.
Waardenburg „Bekeering". 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen
St. Elisabethsgasthuis: Bazar van artike
len vervaardigd door patiënten. 2—5 en
7—9 uur.
Stadhuis. Oude Raadszaal. Gemeenteraad.
1.30 en 8.15 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
Heemstede: Raadhuis. Gemeenteraad.
8 uur.
SPELBOEK EN PUZZLEBOEK.
De tweede oplaag van ons Spelboek en ons
Puzzleboek was vandaag binnen een uur to
taal uitverkocht. Ruim drieduizend dezer boe
ken zijn thans door ons geleverd, tot uitgave
van een derde oplaag zullen wij niet over
gaan.
VROUWENKLEEREN GEVONDEN
BIJ IDE IN DRENTE.
MISDAAD NIET UITGESLOTEN
GEACHT.
Aan een totaal overgroeiden en onbegaan-
baren weg onder Ide in Drente is Maandag
op een beschaduwde plek een eigenaardige
vondst gedaan. Er werd een collectie vrou-
wenkleeren gevonden, benevens een paar
lagen veterschoentjes, waarvan een stuk
was weggesneden, die niet lang geleden al
daar gedeponeerd moeten zijn. Het merk
waardige was, dat alle kleedingstukken een
bijzonder vervuilden indruk maakten. De
politie doet een nauwkeurig onderzoek, het
geen in het boschachtigc terrein vrij be
zwaarlijk is. Misdaad wordt niet uitgesloten
geacht, meldt de Tel
HET DRAMA TE ESSEN.
EEN BOMAANSLAG?
De oorzaken voor de ontploffing op den
Weber-Platz te Essen zijn nog niet opgehel
derd, aldus de Tel., doch op grond van ver
schillende aanwijzingen r.eemt men meer en
meer aan, dat men hierbij met een bomaan
slag te doen heeft gehad. Naar het oordeel
der geneesheeren zijn de verwondingen bij
een aantal slachtoffers typcerend voor de
uitwerking van explosieve stoffen. De ge
meentelijke autoriteiten achten de moge
lijkheid van een lichtgasontploffing uitge
sloten.
SCHOUWBURGBRAND TE
MIDDELBURG.
BEPERKT TOT WATERSCHADE.
Dinsdagmorgen is tengevolge van het af
branden van den gevel brand ontstaan in
een deel van den schouwburg in Middelburg
in gebruik bij de Vrijmetselaarsloge. Door
vlug ingrijpen van het personeel der naast-
staande gasfabriek was de brand spoedig ge-
bluscht. De waterschade in de loge en de er
onder liggende damesfoyer is groot,
VIJFTIG JAAR BIJ DE WATERLEIDING.
Op 1 December a.s. herdenkt de heer J.
Sluyter den dag, waarop hij vóór 50 jaar in
dienst trad bij de Amsterdamsche Waterlei
ding, Pompstation Leidschevaart.
AUTO IN DEN RIJN GEREDEN.
3 TANDARTSEN UIT COBLENZ
VERDRONKEN.
Sinds Woensdag jl. werden drie tandart
sen, ar'. Arthur Salomon, dr. Elfriede Heine-
mann en dr. Karl Meyer uit Coblenz, die aan
een congres te Mainz hadden deelgenomen
en in een dichten mist 's avonds per auto
naar Coblenz waren teruggekeerd, vermist.
In den Rijn bij Frei-Weinheim, heeft men
thans nabij de aanlegplaats van de Rijn
booten, den auto op ongeveer tien meter van
den oever gevonden. De drie inzittenden wa
ren om het leven gekomen. Men vermoedt,
dat de auto ten gevolge van den mist op den
bewusten avond in het water is gereden.
MAINZ, 26 Nov. (V. D.) Bij Frel-Wein-
heim aan den Rijn niet ver van den steiger
van den stoomvaartdienst-van Coblenz naar
Dusseldorf, werden de lijken geborgen der
drie vermiste tandartsen uit Coblenz.
BESCHERMING VAN DEN
DUITSCHEN LANDBOUW.
Het nieuwe Douane-ontwerp.
REGELING TEN AANZIEN VAN
GRAAN, VEE EN VLEESCH.
BERLIJN, 26 Nov. (VD.) Officieel worat
medegedeeld:
In de laatste week zijn in de dagbladpers
tegenstrijdige mededeelingen gedaan over
den agrarisch-politieken inhoud van het
nieuwe douane-ontwerp. Om alle twijfel te
doen ophouden kan over den uiteinde lij ken
inhoud van het regeeringsontwerp het vol
gende mede worden gedeeld:
A. Graan.
De prijs van dc voornaamste graansoorten
is deels onvoldoende. De verbouwer krijgt
niet een prijs betaald, die in overeenstem
ming is met zijn productiekosten, terwijl an-
derszijds de verbruiker geen voordeel heeft
kunnen hebben van de lagere noteeringen.
Daarom wil de Rijksregeering trachten door
een aantal maatregelen voor elk der graan
soorten den prijs te stabiliseeren op een pas
send niveau; waarom voor de hoofd-graan-
soorten en melkproducten bewegelipjke
douane-rechten zullen worden ingevoerd,
waarbij de tegenwoordige autonome
douane-rechten als de normale rechten zul
len gelden.
Om verder den roggeprijs te stijven zal
een prikkel worden gegeven rogge te ver
zekeren. Met regeeringssteun zal uit het
Oosten des Rijks rogge worden aangevoerd
naar de voornaamste streken van verbruik,
o.a. om te dienen voor het vetmesten van
varkens. Alleen de boeren die bij het mesten
deze door een crediet van 20 millioen mark
goedkoop ter beschikking gestelde rogge ge
bruiken zullen voergerst. tegen de bestaande
douanerechten van 2 RM. kunnen impor
teeren, daar overigens dit invoerrecht op 5
Mark wordt gebracht. Deze geheele regeling
geldt alleen voor het jaar 1930.
Wanneer de douanerechten veranderlijk
zullen zijn zou gevaar bestaan voor speculati;
in „Einfuhrscheine" waarom voor deze
materie een geheel nieuwe regeling wordt
ontworpen.
Wat de tarwe betreft, zal de maaldwang
voor tarwe voorloopig niet worden afge
schaft.
B. Vee en vleesch.
In overeenstemming met de besluiten van
de commissie voor handelspolitiek van den
Rijksdag wordt ook voor vee en vleesch een
nieuw recht vastgesteld, waarbij ook reke
ning wordt gehouden met een vermindering
van invoerrecht bij dalen van den prijs, ter
wijl de autonome invoerrechten voor vleesch
(45 R.M. per dubbele centenaar) gehandhaafd
blijft.
KLEIN NIEUWS.
(Onder Leiden is een fietsrij
der door een autobus aangere
den en gedood).
Slechts een simpel klein berichtje,
Dagelijks wel minstens één,
Enkele regels in een hoekje,
Ach, je leest er overheen;
Fiets door auto aangereden,
En de fietser is gedood,
Dat is niet erg wereldschokkend,
Want de wereld is zoo groot;
En er zijn zoovele fietsers,
Al door autos meegesleurd,
Enkele regels is voldoende.
Het is al zoo vaak gebeurd;
Slechts een anonieme fietser,
Die daar uit het leven ging,
Verder hoorden wij er niets van,
Dus niet uit onz' eigen kring;
Zeg, het regent maar weer leelijk,
Ligt de poes al in 'r mand?
Ik ga maar naar bed, er staat weer
Niets bijzonders in de krant....
In het somber schemerduister,
Van één huis heerscht diepe rouw
Tranen rollen langs de wangen.
Van de kindren en de vrouw,
Sinds een anonieme fietser,
Op een baar werd thuis gebracht,
Waar een levenslustig vader,
Na zijn fietstocht werd verwacht;
Een bericht van enkle regels,
Was voldoende in de krant,
Voor zoo'n alledaagsch gebeuren,
In ons fietsend vaderland;
Wie er eventjes bij stil staat,
Voelt het weer eens, hoe wij klein
Hoe wij anoniem en misbaar
Voor de groote wereld zijn;
Slechts een simpel klein berichtje,
In een hoekje van de krant,
Maar er is weer een familie,
Wreed gescheurd uit haar verband.
P. GASUS.
DE BURGEMEESTER VAN
HILLEGOM EN DE TRAM.
De burgemeester van Hillegom, de heer
mr. D. F- Pont, die ach veertien dagen gele
den te verantwoorden had voor het veroor
zaken van verkeersbelemmering op den
openbaren weg, is Dinsdag door den kanton
rechter te Leiden veroordeeld tot 15 boete,
subsidiair 15 dagen hechtenis, meldt de TeL
NIEUWE BANKBILJETTEN
VAN 25.—.
BEGROOTING VAN FINANCIëN.
In de Memorie van Antwoord inzake het
zevende hoofdstuk der Rijksbegrooting 193C
(hoofdstuk Financiën) zegt minister De Geer
o.a., dat hem uit verschillende gegevens ge
bleken is, dat de invoer-fraude van gedistil
leerd na de accijnsverlaging belangrijk is
afgenomen. Ook de clandestiene fabricage
vermindert, naar valt af te leiden uit daar
omtrent verstrekte gegevens.
Het drankmisbruik is na de verlaging van
den accijns niet toegenomen.
Door de verhooging van den gedistilleerd-
accijns had indertijd een verplaatsing var
het gebruik plaats: dat van gedistilleerd nam
af, dat van bier en van zuidelijke wijnen
nam toe. Deze beweging is na de verlaging
van den gedistilleerd accijns vrijwel tot staan
gekomen, doch een verplaatsing van het ge
bruik in omgekeerde richting is uitgeble
ven. Dit is mede een oorzaak van de sterke
daling van de opbrengst; een daling ver be
neden wat de accijns vroeger opbracht, toen
hij nog tot 150 werd geheven. De hoofd
oorzaak schijnt echter te moeten worden ge
zocht in veranderde drinkgewoonten van ons
volk.
De Nederlandsche Bank is met haar stu
die over een wijziging van het uiterlijk der
bankbiljetten van 25 thans zoover gevor
derd. dat zij de uitgifte van een eenigszins
gewijzigd model in uitzicht kan stellen waar
bij het verschil met het biljet van 10, do"*-
een roode kleur sprekender zal zijn.
Het woord is aan
Sir Arthur Pinero:
Zie vastberadenheid nooit voor onvriende
lijkheid aan.
DE VAART OP HET NOORDZEE.
KANAAL.
VERBETERING REEDS IN 1931.
Dinsdag behandelde de Raad voor de
Scheepvaart een aanvaring in het Noordzee
kanaal op 15 Oct. 1929 nabij de Hembrug
tusschen het s.s. „Proteus" der KNJ3.M. en
het Engelsche s.s. „Wenning".
De hoofdinspecteur zegt: Zoolang het
Noordzeekanaal en de controle bij de Hem
brug niet verbeterd worden, blijft de kans
op aanvaringen groot.
Van 17 u. 05 af wachtte de .Proteus" voor
de Hembrug. Het schip passeerde deze te
18 u. 30 en nam toen vijf vrij kort op elkaar
volgende .„tegenliggers" waar. De voorlaat
ste „tegenligger" was een groot schip, geas
sisteerd door 2 sleepbooten. Hierdoor werd
het vaarwater wat nauw en het zicht voor
beide bij de aanvaring betrokken schepen
niet te best. Toen de Proteus" dit schip
passeerde, geraakte zijn voorschip in zijn
zog. Ondanks wederzijds getroffen maat
regelen volgde een aanvaring tusschen de
.Proteus" en de laatste tegenligger „de Wen
ning", waarbij het laatste schip midscheeps
werd geraakt.
Belangrijker dan de aanvaring zijn, aldus
het Hbld-, waarschijnlijk de verklaringen van
den loods van het Engelsche schip en de op
merkingen van den hoofdinspecteur voor de
Scheepvaart.
liet „haasten" om door de
brug te komen.
Hetgeen de loods o.a. verklaarde kwam
hierop neer, dat bijv. schepen, geladen met
levensmiddelen, zoo bang zijn dat zij ten
gevolge van het oponthoud bij een brug van
het Noordzeekanaal, te laat voor de volgende
brug komen (het-geen een oponthoud van 5
a 6 uur kan beteekenen!), dat men zich wei
eens een beetje te veel haast cn dan kan het
wel eens voorkomen dat de schepen onder
ling hierbij niet steeds de veiligste afstan
den onderling houden en ook wel bij het
door de brug gaan wat meer vaart nemen
dan eigenlijk wenschelijk ware.
De eigenlijke oorzaak.
De hoofdinspecteur merkte o.a. op dat hij
niet den indruk had, dat In casu groote
fouten gemaakt waren en dat de grond eigen
lijk oorzaak van deze en dergelijke aanva
ringen is, het feit dat het Noordzeekanaal
voor de drukke vaart te nauw is en dat er
met het oog hierop, onvoldoende controle is
bij de bruggen.
Spr memoreerde de daarover o.a. tusschen
loodswezen, rijkswaterstaat en den Amsier-
damschen havendienst gevoerde besprekin
gen, welke echter tot nu toe, zei spr., nog
niet heel veel nuttig effect afwierpen.
Eerst nadat de verbreeding van het kanaal
een feit is geworden en er niet meer door
een brugopening van twee richtingen be
hoeft en mag worden gevaren, wordt de toe
stand gezond, zoo meende spr- Zoolang een
en ander niet gebeurd is, voegde hij er aan
toe, blijft de kans op aanvaringen groot!
In tusschen, ging hij voort, wanneer in
1931 de lijn AmsterdamUitgeest geëlectri-
ceerd zal zijn, zal althans het aantal „ope
ningen" regelmatiger en veelvuldiger kun
nen worden. Dit zal tenminste de opstop
pingen van schepen tegengaan en de reden
tot ongewenscht „haasten" wat wegnemen.
KINDERVOEDING
De vcreeniging „Kindervoeding" reikte in
de afgeloopen week uit in hare afdeelingen:
Zoetestraat: Maandag 217, Dinsdag 212,
Woensdag 184, Donderdag 216, Vrijdag 223,
Zaterdag 186 porties.
Gen. Cronjéstraat: Maandag 103. Dinsdag
109, Woensdag 98, Donderdag 104, Vrijdag
104, Zaterdag 103 porties.
De eerste foto van dc ontploffingsramp in Essen, die volgens de autoriteiten toege
schreven moet worden aan een bomaanslag. Het huis stond op hel „Weberplat Drie
menschen werden door de explosie gedood, en verscheidene zwaar gewond. Enorme bc-
tonblokken werden meer dan honderd meter ver weggeslingerd.
HET LAGER ONDERWIJS.
VORMING VAN 8e EN 9e KLASSEN.
Er is bij het gemeentebestuur een belang
rijk voorstel inzake het Lager Onderwijs in
voorbereiding.
Tot nu toe hadden onze lagere scholen 7
klassen. In 7 jaar konden de kinderen dus
alle klassen doorloopen hebben.
Omdat er kinderen zijn die al op 5 1/2-ja-
ringen leeftijd naar school gestuurd werden,
is het aantal dat11 op 12 1 2 jarigen leeftijd
de 7de klasse gevolgd had vrij groot. Grooter
is natuurlijk nog het aantal der „afgestu
deerden" op 13-jarigen leeftijd.
De arbeidswet verbiedt dat kinderen bene
den den 14-jarigen leeftijd werken.
Wat moet er dus gedaan worden met de
kinderen van 12 l 2 cn 13 jaar die niet over
gaan naar het M.u.l.o. het middelbaar on
derwijs of het nijverheidsonderwijs?
Die kinde^n kunnen nog 1 a 1 1/2 jaar
nuttig besteden met leeren.
Het heeft evenwel geen zin die jongens
en meisjes nog eens de 7de klasse te laten
doorloopen.
Daarom is het plan opgevat om aan eenigc
scholen nog een 8ste en 9de klasse toe te
voegen. Er zijn thans 88 kinderen die voor
het onderwijs in de 8ste klasse in aanmer
king komen. Er zou volstaan kunnen worden
met aan vier scholen (over de stad verdeeld)
een 8ste klasse in te voeren. Na een jaar zou
dan kunnen blijken hoeveel 9de klassen
eventueel gewenscht zouden zijn.
Het is niet de bedoeling in die 8ste en 9de
klasse m.u.l.o. of uJ.o.-onderwijs te geven,
want het heeft geen zin om de kinderen een,
hoogstens twee jaar onderwijs te geven in de
vreemde talen.Het zal gewoon lager onderwijs
zijn, maar iets breeder opgevat dan in de 7de
klasse .Er wordt overwogen om ook Esperanto
op het onderwijsrooster te zetten. Die we
reldtaal leent er zich wel voor om in een of
twee jaar voor een belangrijk deel geleerd
te worden.
De onderwijzers die in die 8e en 9e klasse
onderwijs zullen geven vallen onder de ge
wone. salarisbepallngcn. Als het u.l.o. of
m.uJ.o onderwijs zou zijn, zouden de onder
wijzers daarvoor speciale akten moeten heb
ben, die ook extra betaald worden.
WEER EEN WIJZIGING IN HET
AUTOBUSNET?
ALLE LIJNEN OVER DE GROOTE
MARKT?
Gelijk wij eentgen tijd geleden reeds kon-
der1 mededeelen is een wijziging te verwach
ter in de route van de stadsautobuslijn 1,
welke wijziging In verband staat met een
nieuwe door Ged, Staten vast te stellen
dienstregeling voor do interlocalc buslijnen,
waaronder deze lijn behoort sinds zij naar
IJmuiden verlengd werd. Nader vernemen
wij, dat de Haarlemsche Brockwaybusmaat-
schappij bij B. en W. ccn plan heeft inge
zonden tot een nieuwe reorganisatie van het»
autobusnet en wel in dien zien. dat alle lij -
ner. de Groote Markt zullen aandoen. Thans
komt alleen lijn 3 op de Groote Markt. Wan
neer dit plan door B. cn W. wordt goedge
keurd is het waai-schijnlijk. dat ook op lijn
1 een intensieveren dienst gereden zal wor
den dan een uurdienst.
DE BEGRAFENIS VAN
JHR. MR. F. W. VAN STYRUM.
BIJZONDER GROOTE BELANG
STELLING.
Op dezen schoonen stralenden herfstmor
gen. die wel contrasteerde met het somberd
van de plechtigheid is het stoffelijk overschot
grafwaarts gedragen van jhr. mr. F. W. van
Styrum cn mevrouw A. van StyrumVan
Heyst. In den loop van den morgen hadden
zich reeds velen verzameld op de Nieuwo
Gracht in de omgeving van het sterfhuis. Do
Haarlemsche burgerij toonde groote cn war
me belangstelling, nu een der bemindste en
meest geziene inwoners van de stad werd go
dragen naar zijn laatste rustplaats.
En er heerschte een merkbaar diepe ont
roering onder die allen, toen te ongeveer half
twaalf de beide lijkwagens voorreden.
Het eerst werd uitgedragen het stoffelijk
hulsel van jhr. Van Styrum. Kransen van
teer witte aronskelken, blanke seringen, roo
de en paarse asters werden op den wagen ge
hangen. een grooi aantal.
Ook de koets, waarin het stoffelijk over
schot van mevrouw Van Styrum werd gedra
gen werd omhangen met vele bloemstukken
en kransen.
Dc aan den kant van den weg geschaard o
belangstellenden ontblootten allen het hoofd
toen de droeve stoet zich in beweging zette.
In de eerste drie rijtuigen hadden plaats
genomen de familieleden van den heer cn
mevrouw Van Styrum.
In het vierde en vijfde rijtuig waren geze
ten de vertegenwoordigers der rechterlijke
macht mr. J. D. Pasteur, President der Ar-
rondisseinents-Rechtbank, mr. W. H. van Nes
van Meerkerk, vice-president, mrs. G. Sluis,
Th. Maassen en Jhr. E. J. Strick van Linscho-
ten, rechters, mr. W. G. Del Baere, kanton
rechter, mr. L. H. Roeters van Lennep, offi
cier van justitie en mr. TJ. Dijkstra, griffier
bij de rechtbank.
In het zesde rijtuig hadden plaats genomen
de plaatsvervangende Deken van de Orde
van Advocaten te Haarlem, mr. A. H. J.-Me-
rens en de bestuursleden mr. dr. W. P. vis,
mr. R. C. Bakhuyzen van den Brink en mr,
F. A. Davidson.
In het zevende rijtuig de leden van dort
Raad van Beroep voor de Directe Belastingeq
