De brand te Middelburg 47e Jaargang No. 14255 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 10 December 1929 HAARLEM S DAGBLAD directeuren, j. c. peereboom en p. w. feereboom. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER hoofdredacteur. robert peereboom ABONNEMENTEN: per week 0.27%. met (geïllustreerd Zondagsblad Z0.32 Per 3 maanden; Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der Temeente) 3.57%. Franco per post door Nederland 387%. Losse uummers 0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden 0-57%. franco per post. Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12 Telefoon Nos.: Directie 13C82 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724. 14825 Drukk-rïj 10122, 12713 Postgiro No- 38810 ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer t 0J5 Reclames /0.60 per rcgeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regelt 0.60^ elke regel meer f 0.15. buiten Arrond- dubbele prijs Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer 0.10. uit»! i contant. Criti» onfev>lleo»enekering .oor Weekalonné». lilkeeringen: lm.ds ange ongesthiktfceid en Overlijden I 600... Verlie» van Hand, Voel of Oog i 400.-, Do.m I 250... Wijn oger I 150.-. Elke andere ringer I 50.-. Arm- ol Beenbreuk I 100. EERSTE BLAD DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 10 December Wereldstad. De Amsterdamsche gemeenteraad heeft ge praat over „bouwen in de hoogte". De wol kenkrabber-gedachte is blijkbaar groeiende. Ik hoop dat ze zich in Amsterdam bijtijds bezinnen zullen. Er wordt in de hoofdstad veel goeds tot stand gebracht, al kost het dan ook vaak onmatig veel geld. Er is durf genoeg, en er heerscht een mate van locale trots, die Amsterdam altijd heeft gekenmerkt en die dikwijls tot groote dingen heeft geleid. Het soms wat kinderlijke bluf je van den ge boren Amsterdammer dat wel eens dreigt te verworden tot een verkleinden vorm van pro vincialisme het zou .municipalisme" kun nen heeten neemt men dan maar op den koop toe. Het neemt niet weg, dat waarschijn lijk geen enkel gemeentebestuur in ons land kan bogen op zooveel steun van de burgerij LxS het de uitvoering van groote plannen geldt. Er wordt buitengewoon veel werkkracht in commissies enz. om niet gegeven, ten bate van de stad. Maar in de laatste jaren is een streven ont staan om van Amsterdam een ..wereldstad" te maken, dat eenigszins belachelijk is. Som migen noemen het alvast maar een wereld stad. Dat is het niet. Het lijkt er niet op. En naar mijn meening zal het dat ook nooit worden, omdat teveel factoren daarvoor ont breken. Het is moeilijk om precies te definiëeren wat onder een wereldstad verstaan wordt, maar wie deze oorden bij ervaring kent voelt het heel goed. Die weet ook, dat deze hoeda nigheid niet bepaald wordt door het zielental, het aantal huizen, de breedte van de straten, de mate van asfalteering en de hoeveelheid hotels en schouwburgen. Dat zijn allemaal bijkomstige factoren. Het wereldsteedsche moet leven in den cosmopolitischen geest die in zulk een stad leeft. Zij moet een centrum zijn van internationale kunst, wetenschap, politiek, handel ën industrie. Dat is Amster dam niet. Het is zelfs op geen van deze ter reinen het typische centrum van ons land. Een bepaald kunst-centrum kunnen wij eigenlijk niet aanwijzen, onze wetenschappe lijke centra zijn ook verdeeld en de inter nationale vermaardheid op dit gebied ligt veeleer in Leiden en Utrecht onze politieke en society-,.centrale" is Den Haag, onze be langrijkste handelsstad Rotterdam, en onze industrie komt zeker niet op haar machtigst tot uiting in de hoofdstad. Amsterdam heeft van alles wat, en is een sterke, welva rende koopmansstad, maar ik geloof niet dat één enkele vreemdeling het ooit in de groep der wereldsteden zou rangschikken. Te min der, omdat het als society-oord heelemaal geen beteekenis heeft en als „uitgaansstad" erg ten achter blijft. Buit-enlandsche toeristen die zich in ons land amuseeren willen, prefe- reeren allen Den Haag, en de meesten vin den, omdat zij er de speciale bekoring en ka rakteristiek niet van kennen, Amsterdam nogal somber. Wel mooi, wel belangwekkend vooral in de oude stadsgedeelten, maar niet opwekkend. Ik heb er in den loop der jaren heel wat Fransche, Engelsche en Amerikaan- sche opinies over gehoord. Amsterdam is voor den vreemdeling wel een merkwaardig heid om te bezoeken, maar geen wereldsch oord waar hij gaarne een poosje blijft, zooals in Parijs, om er zich te laten opnemen in een maalstroom van internationaal gedoe, en er te genieten van de kaleidoscopische verschei denheid van dat leven. Het is heelemaal geen luxe-stad. Maar he't aantrekkelijke wereldsteedsche bluf je werkt tegenwoordig zwaar, en het doet ongetwijfeld zijn invloed gelden op zulke plannen als dat in-de-hoogte-bouwen, die „wolkenkrabberij Dit is, geloof ik, iets waaraan we in Ne derland nooit beginnen moeten. Ieder land, iedere hoofdstad kan bogen op een eigen ka rakteristiek. Amsterdam kan dat ook. Maar hoogbouw, wolkenkrabberij, is op ons platte terrein een abominatie. De schoonheid van Holland vindt haar climax in zijn vergezich ten, zijn eindelooze, prachtige luchten. Die te breken door steenen monstergebouwen, die van tientallen kilometers afstand zichtbaar zullen zijn, zou een schennis zijn van ons landschap. Haarlem's stadsleelijkerd, dc nieuwe gashouder, geeft er een extra-leelijk voorbeeld van. De Amsterdamsche hoogbouw zou op zichzelf wat minder leelijk zijn, maai de lijn van het geheele stadsbeeld, boven het platte polderland gezien, zou afschuwelijk worden. En het geheel zou in wonderlijk con trast komen met de sfeer, de stemming, de schoonheid van de lage landenin rauwe, protsige opzichtigheid. Ook heeft ons volk niet alleen veel frissche lucht en zon noodig, zooals ieder volk, maar het leeft bij de wijde verten en het houdt van den sterken wind, die van de zee komt. Sluit het niet op tus- schen hooge steenmassa's. En dan ook vooral: aap niet na. Imiteer niet. Gun New-York en Londen hun huizen zeeën. Bedenk dat ook Parijs, dat viermaal zoo groot is als Amsterdam, ze niet naaapt en zichzelf blijft, zijn eigen bekoring weet te houden. Overigens geloof ik dat het voorloopig nog een onmiskenbare, nuchtere waarheid zal blijven, dat alleen de hoofdsteden van de grootste landen wereldcentra zijn, en kunnen zijn. Laat Amsterdam, met zijn prachtige eigen karakteristiek en eigen volksaard, trotsch op dat kostbare bezit zijn, het tegen aanslagen op zijn typische schoonheid be schermen, en niet probeeren om slechte imi taties te geven van het begrip Wereldstad waarvan het altijd verre zal blijven. B. P, De Heemsteedschc kunstenaar Herman Heuff is met zijn schetsboek naar Middelburg getrokken. Links Hotel Verseput, dat door het vuur geheel verwoest is. Nadat deze teekening Maandagmorgen gemaakt was is het gedeelte van den gevel dal nog teas blij ven staan door de brandweer omgetrokken. Rechts een kijkje op de ruïne. Belangrijkste berichten. Een 16-jarige Amsterdamsche loopjongen fingeert een berooving van 64.000. (Ie pag. Ie blad). De storm. Nog steeds berichten van vele rampen. Vooral Engeland zwaar geteis terd. (le pag.. Ie blad en 2e pag. lc blad). Het legioen van Eer voor Madame Curie. (le pag. le blad). Nadere bijzonderheden over den brand in Middelburg. Een millioen gulden schade. (ie pag. 2c blad). Een beslissing Inzake de PMUps-licenties. (le pag., 2c blad). Vreeselijke chaos in China. (2c pag., 3e blad). Het proces Stolberg Wernigerodc. (2e pag., 3e blad). De aanstaande uitvoering van Handei's „The Messiah" door dc Chr. Oratoriumvereeni- ging. (2e pag., 3c blad). De ondergang van het groote dok. Verhaal van ooggetuigen. (3e pag., 2e blad). CVoor de laatste berichten zie men de 2o pagina van het Eerste Blad). MOOIE GEVEL AANGEKOCHT. Het perceel Korte Spaarne 25 aangekocht, door dc vcrecnlglng Hendrik dc Keyscf De vereeniging „Hendrick de Keyser" die reeds veel gedaan heeft v<xhet behoud van mooie oude gebouwen r t opnieuw de Haarlemmers aan zich verplicht. Eenige jaren geleden werd het perceel °-iaarne 108 gekocht, het mooie trapgeveltje tusschen de Ged. Oude Gracht en de Gravinnesteeg. Nu is het pand Korte Spaarne 25, hoek Wijde Steeg door aankoop eigendom der vereeni ging geworden. In het huis was reeds een winkel geweest, waardoor er ai gemoderniseerd was. Nu be stonden er evenwel plannen om het perceel te verbouwen en een moderne winkelpui te maken. Dan zou ook de fraaie binnenbetlm- mcring die uit historisch oogpunt nog fraaier is dan het mooie 17de ecuwsche trap geveltje ook groot gevaar vr'-open hebben. Het perceel Korte Spaarne 25 heeft met het daaraangrenzende no. 23 een geheel ge vormd. Vroeger was daarin dc b:?rbrouwerij „de Olyphant" gevestigd. Het is bedoeling van de vereeniging om het aangekochte perceel te verhuren. DE TAXI-TARÏF.VEN ONVER- ANDERD. GEEN ROULEERSYSTEEM. Heden, Dinsdagmorgen, had ten Stadhuize een conferentie plaats tusschen de Haar- lemsche taxi-ondernemers, den wethouder, Mr. J. Gerrltsz en den commissaris van poli tie, den heer E. H. Tenckinck. Besproken werden dc voorstellen van B. en W. inzake tariefsverlaging, alsmede het rouleersysteem. De ondernemers waven van meenlng, dat de tarieven niet verlaagd kunnen worden, eigenlijk a! te laag zijn en dat het rouleer systeem voer Haarlem onmogelijk is. Naar onze zegsman ons mclMeolde mag verwacht worden, dat de tegenwoordige toe stand in ieder geval "-handhaafd zal blij ven tot het eind van 1031. PASTOOR HOMULLE. Pastoor A. H. M. J. Homulle van de St Josephkerk te Velsen-Noord is benoemd tot deken te Lelden. Tot opvolger van pastoor Homulle is benoemd pastoor J. Schoenma ker te Haarlem. DE „BEROOVirG" OP HET KONINGSPLEIN TE AMSTERDAM DE JONGEN BEKENT DE TASCH MET 70.0"0 AAN FEN FAM'LIELID GEGEVEN TE HEBBEN. Maandagmiddag is op het Koningsplein bij het Singel te Amsterdam, een 16-jarige kan- toorlooper, die per fiets op weg was naar zijn kantoor door een auto aangereden. De iongeman kwam te vallen en werd door een der voorbijgangers geholpen bij het opstaan en vervo'r?ns in een winkel binnen geleid. Hij verklaarde duizelig geworden te zijn en hem werd in den winkel een glas water ge geven. In den winkel bemerkte de banklooper dat bij zijn tasch kwijt was. In deze tasch had hij 60.000 aan bankpapier van ver schillende grootte en cheques tot een be drag van 4000. De jongen weet niet hoe hii de tasch is kwijtgeraakt. De politie, die voorloopig den jongeman op het politiebureau aan het Stegel heeft vastgehouden, stelt een onderzoek in deze zaak in. Behalve de heer. die den iongen heeft ge holpen, zouden nog een andere heer en een meisje in de nabijheid zijn geweest en het ongeval hebben gadegeslagen. Hoewel in de onmiddellijke nabijheid- van de plaats, waar Je jongen door den auto moet ziin aangere den, een politie-agent on oost stond, heeft deze van het ongeval niets bemerkt. De jon gen was niet gewond en ook de fiets van den iongen was niet beschadigd. De jongeman kon verder niet meöedeelen door welken auto hii was aangereden. Het 16-jarige jonge mensch heeft precies opgegeven, waar hij het geld heeft ontvan gen. Het laatst is hij geweest bij de firma Gillissen op het Damrak. Tusschen het oogenblik. dat hij bij die firma vertrok en het ongeluk op het Ko ningsplein. ligt een tijd van 20 minuten, wat te lang is. Hij is op het Koningsplein op den hoek van de Heerengracht achter tegen een auto gereden, die plotseling stonte. Een man heeft hem, toen hij was gevallen, opgeno men en naar den rand van het trottoir ge bracht. Vandaar hebben een heer en dame hem tusschen zich ingenomen en naar een handelaar in schilderijen op de Heerengracht gebracht. Hij was niet bewusteloos, doch wel zenuwachtig. Voor den schrik heeft hij daar water gedronken. Toen hij naar zijn tasch vroeg, is een bediende uit die zaak op het Koningsplein op onderzoek uitgegaan, maar vond niets. Op de fiets is het jongemensch toen naar het bureau op het Singel gereden Gisteravond klaagde de jongen over pijn in het achterhoofd. Een geneesheer heeft hem onderzocht, maar deze heeft niets kun nen constateeren. De jonge man blijft voor loopig in arrest, op grond dat de politie meent, dat een valsche aangifte is gedaan. Iemand die bij het ongeluk op het Konings plein is tegenwoordig geweest, heeft zich bij de politie gemeld. Hij heeft geen tasch ge zien. De politie zet haar onderzoek ijverig voort. AMSTERDAM, 10 Dec. (V. D.) De commis saris van politie van het bureau Singel, de heer Harrebomee, bij wien gisterenmiddag de teoner van een bankierskantoor aangifte kwam doen, dat hem bij een ongeval op het Koningsplein een tasch inhoudende 65000 aan bankpapier en ongeveer 4800 aan cheoues was ontnomen, heeft de zaak giste renmiddag dadelijk goed doorzien teen hij het verloren gaan van de tasch niet ver trouwde. De jongeman die voorloopig werd vastge houden heeft vanmorgen bekend dat, toen hem het z.g.n. ongeluk op het Koningsplein overkwam, de tasch reeds weg was. Verschil lende getuigen hadden zich reeds aangemeld, onder wie de man die den jongen het eerst heeft geholpen. Hij had de tasch niet gezien, evenmin als de dame die den jongen den schilderijen winkel had binnengebracht. Dat alles was nog niet voldoende, om den tengeman tot een bekentenis te brengen. Eerst toen hem werd medegedeeld, dat hij niet regelrecht van het Damrak naar het Koningsplein was gereden, want dat een vroegere patroon, een kruiersbaas. hem el ders had gezien, bekende hij, dat hij de tasch op het Spui reeds had afgegeven aan een familielid. Dit famililid, een bij de politie bekend in dividu, wordt thans door de politie opge spoord. ERNSTIG SPOORWEGONGELUK. VIJFTIEN DOODEN EN 50 GEWONDEN BRUSSEL, 10 Dec. (VJD.) Hedenmorgen heeft nabij het station Namen een ernstig spoorwegongeval plaats gehad. Een voor Arlon in Belgisch Luxemburg bestemde ar- beiderstrein is vlak bij Namen in volle vaart ontspoord. De aangerichte schade is zeer groot. De locomotief'van den trein sloeg over den kop, terwijl vier wagons zoo goed als ge heel vernield werden. Ook de spoorweg is ernstig beschadigd. Het aantal slachtoffers moet zeer groot zijn en volgens de tot nu tee binnengekomen be richten, zijn er zestien dooden en meer daa veertig gewonden. Huiptreinen zijn naar de plaats van de ramp gezonken. Geen Nederlanders onder de slachtoffers* BRUSSEL, 10 Dec. (V.D.) Omtrent het spoorwegongeluk bij het station Namen, ver nemen wij, dat zich onder de slachtoffers geen Nederlanders bevinden- Volgens de laatste berichten zijn er vijftien dooden en een vijftigtal ernstig gewonden. EEN STOOMBOOT GEZONKEN. DE OPVARENDEN GERED. Maandagavond is op de rivier de Maas nabij Bolnes eeri stoomboot gezonken. Aan den wal tegenover het huis „Ten Donck" lag een schip gemeerd. Tengevolge van den storm voer de stoomboot „Broedertrouw 11" van de N.V. Verschure's stoombootdiensten te Tilburg dicht langs het sleepschip en schuurde zelfs tegen dit vaartuig aan. Het schijnt dat het sleepschip een anker buiten boord had hanger, tengevolge waarvan een gat werd gestooten in de „Broedertrouw 11". De ongeveer 100 ton groote stoomboot zonk binnen vijf minuten. De drie opvarenden ge raakten te water. Zij wisten zwemmende den wal te bereiken. De gezonken stoomboot had slechts weinig lading aan boord. ZICHZELF AANGEMELD. Maandag heeft zich bij de politie alhier aangemeld de 26-jarige -childer A. L. le B-, zonder vaste woon- of verblijfplaats, die mededeelde dat hij zich te Mijdrecht had schuldig gemaakt, aan verduistering van een rijwiel en van een bedrag van 20. Hij is ter beschikking van de politie te Mijdrecht ge steld. Het woord is aan H. G. Wells: Er is een uitgang in de duistere gevange nis van onwetendheid, vooroordeel en harts tochten jvaarin wtj leven en die deur is al leen aan de binnenzijde gesloten. Wij hebben de macht, als wij slechts den wil en den moed er toe ontwikkelen om uit die gevan genis te komen. De oplossing der menschelijke ivanorde ligt in georganiseerde opvoeding volgens een algemeen toegepast stelsel. Het parool waaronder ivij al onze moeilijkheden kunnen oi)losseji is: de eenvoudige ivaarheid. BOUTADE. Schoon 'k Zaterdag nog critisch was Op Nurks, die altijd maar moet klagen, Wordt het mezelf nu ook te kras Met al die storm- en regendagen; Waar komen ze dan toch vandaan, Die onbesuisde stormwindvlagen, Weet u soms waarnaartoe ze gaan? Dat zou ik weieens willen vragen; Je krijgt d'impressie dat het weer. Slechts opgebouwd wordt uit depressie. Vergeef d'expressie voor dit keer. Maar 't leidt al spoedig tot oppressie; Mijn hoed is vijfmaal afgewaaid. Om in een modderpoel te smoren, Mijn paraplu is omgezwaaid En voor zijn taak totaal verloren; Mijn regenjas laat alles door En is niet eens meer droog te krijgen. Daar heeft het ding geen tijd meer voor. Om V2n mijn schoenen maar te zwijgen; 't Is alles goor en vies en nat En lek en donker en beslagen, Ik ben het waarlijk meer dan zat, Al mag ik van mezelf niet klagen; Het blijft maar storm en regenweer, Het uitzicht wordt nog steeds niet beter, De barometer daalt al meer, Ach, maak het niet te bar, o meter! P. GASUS. HOOGE ONDERSCHEIDING VOOR MADAME CURIE. PARIJS, 10 December (V.D.) Naar ver luidt zal worden voorgesteld om de bekende radiumonderzoekster madame Curie te be vorderen tot commandeur van het Legioen van Eer. Dit zou dc eerste maal zijn, dat aan een vrouw deze hooge Fransche onderschei ding wordt toegekend.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1