Het woord is aan 47e Jaargang No. 14262 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 18 December 1929 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN, J. C. PEEREBOOM ER P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR» ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week 0.275$, met GeïBastreerd Zondagsblad f032 Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd ia (kom der gemeente) 3-57*4. Franco per post door Nederland 3.87*4. Losse nummers ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0,57*4, franco per post. Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Baitenspaarne 12 Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Poet giro No. 38810 ADVERTENTIEN: 1—3 regels ƒ1.75. elke regel meer f 0-35. Reclan-.ee ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 1—4 regel» 0.6(^ eflce regel meer /0.1A bniten Arrond. dubbele prijs. Onxe Groentje# (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer 0.10. nitsl. i contant» Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies ▼an Hand, Voet ol Oog i 400.-, Daim 1 250.». Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100. EERSTE BLAD DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN Uw wasch komt nooit droog wanneer U geen praktisch Amerikaansch Droogrek koopt. De Klompen Centrale beeft ze in alle mode len SCHADEVERGOEDING AAN TEUNISSEN EN KLUNDER. HET GEVRAAGDE GEDEELTELIJK TOEGEWEZEN. Het Ainisterdamsche Gerechtshof heeft dezer dagen een beslissing genomen over de verzoekschriften van de beide hoofdperso nen uit de zaak Giessen-Nieuwkerk J. Teu- nissen en J. C. Klunder, inzake de aan hen te yerleenen schadevergoeding. Het Hof besloot een aantal der gevraagde iposten te moeten verminderen en achtte geen termen aanwezig het gevraagde we gens de moreele schade toe te kennen. Naar Mr. Roobol mededeelde was het Hof voorts de meening toegedaan, dat de voide- ringen van de advocaten Mrs. Van Meerten, ■de Vrieze, Roobol en de Hollander niet in overeenstemming zijn met stand en fortuin yan de verdachten. Het Volk meldt nog: Het Hof heeft aan de beide onschuldig- veroordeelden toegewezen een bedrag, over eenstemmende met het door hen gederfde loon gedurende de 4 1/2 jaar, welke zij in de gevangenis hebben doorgebracht, onder af trek van de kosten daaraan verbonden („lo- geerkosten")Een schadevergoeding, ge vraagd door den heer Klunder voor het slech ter worden van zijn gezichtsvermogen, werd afgewezen, als zijnde niet bewezen. Een soortgelijke vergoeding aan den heer Teunis- sen voor lichamelijke verzwakking, voorna melijk bij het loopen, werd gedeeltelijk toe gewezen. Voorts werd toegewezen een bedrag over eenstemmende met ongeveer 2/3 der werke lijk gemaakte kosten voor het leveren van het bewijs hunner onschuld. Een vergoeding voor het leed en de moreele schade werd niet toegekend, daar de wet, volgens het oordeel van het Hof. hierin niet voorziet. DE WERKEN AAN DE HOOI- MARKT. HET WORDT EEN FLINKE VERKEERSWEG. Openbare Werken Is thans bezig met het uitvoeren van de bestratingswerken aan de Hooimarkt. Pe bestaande rijweg wordt met ongeveer 3 Meter verbreed en daardoor ge bracht op 10 Meter. Het tegeltrottoir aan den Westkant blijft, maar aan de Spaarnezijde wordt naast den rijweg een verhoogd trot toir gelegd van ongeveer 8 Meter breed- Daarin zijn boomen geplant, terwijl breede openingen verbinding geven van rijweg naar de zes Meter breede strook langs het water die bestemd blijft als loswal. MAN IN ROTTERDAM DOOD GESTOKEN. DE .DADER GEARRESTEERD. Vannacht om kwart over één is de 56-jarige W. D. Timmermans op den Coolsingcl te Rot terdam voor het postkantoor door een jon gen man neergestoken. De dader is gearres teerd. Het slachtoffer werd naar het zieken huis op den Coolsingel overgebracht, waar hij bij aankomst bleek te zijn overleden. EEN TEKORT VAN 150.000. Bij een Amsterdamsch commis- sïonnair in geslepen diamant. Naar het Volk verneemt, is een belangrijk tekort ontdekt bij de firma M- P-, Amster- damsch commissionnair in geslepen diamant. Het tekort zou een bedrag beloopen van 150-000, dat ten laste Komt van een viertal Amsterdamsche firma's. Ook de erfgenamen van P.'s gewezen compagnon, die enkele maanden geleden is overleden, zullen waar schijnlijk de dupe zijn. BOKSEN. PRIMO CARNERA SLAAT DIENER. In Albert-Hall te Londen had Dinsdag avond de bokswedstrijd plaats tusschen den reus Primo Camera en den Duitsc'nen kam pioen Diener. In de zesde ronde plaatste Car nera een harden slag op Diener's kin, die Diener de nederlaag bracht. Kort hierna brak de scheidsrechter den strijd af en ver klaarde Carnera tot overwinnaar. ERNSTIG ONGELUK TE GOUWSLUIS. JONGE VROUW ONDER DEN TREIN. Op het station Gouwsluis van de spoorlijn UithoornAlfen a. d. Rijn is gisteravond de 26-jarige onderwijzeres, mej. M. de Moor. woonachtig te Amsterdam, toen zij met- haar verloofde op den reeds in beweging zijnden trein wilde springen, uitgegleden en tus schen de wielen gevallen. Beide beenen wer den haar afgereden. Het slachtoffer is te Alphen verbonden en in zorgwekkenden toe stand naar het Academisch ziekenhuis te Leiden vervoerd, meldt de N. R. C. ERNSTIGE ONTPLOFFING IN DE VEREENIGDE STATEN. 65 Mijnwerkers ingesloten. 1230 M. ONDER DEN GROND. NEW YORK. 17 Dec. (VD.) Dooi* een geweldige ontploffing van mijngas, werden in een kolenmijn bij Mac Allister (Oklamoma) 65 mijnwerkers op 1230 meter onder den grond ingesloten. De uitgangen zijn versperd- Het reddingswerk is in vollen gang. Tot nu toe werden een doode en twee gewonden ge borgen. De hoop de anderen te kunnen red den is gering. MISLUKTE AANSLAG IN BERLIJN. OVERVAL IN F.FN JUWELIERS WINKEL. BERLIJN, 17 Dec. (V-D.) In den goud standpunt ten opzichte van de Personeels- en Co. werd hedenmiddag een roofoverval gedaan. Er verschenen twee jongelui, die zich uitgaven voor beambten der crimineele politie en de in den winkel aanwezige dames, de echtgenoote van den eigenaar en haai- nicht, sommeerden enkele zoogenaamde van heiing- afkomstige artikelen te toonen. Eensklaps sloegen zij mevrouw Piltz tegen den grond en bedreigden haar nicht die evenwel vol doende tegenwoordigheid van geest bezat zich los te rukken, de vlucht te nemen en om hulp te roepen. Terwijl het een der indrin gers mocht gelukken te ontsnappen, werd de ander die een revolver in de hand hield door voorbijgangers overweldigd. Hij werd aan de politie overgeleverd. Een kiikie tn de aerechtszaal te Szolnok maar de Bongaarsche gi/tmengsters terecht ston- ien De ho^n tmkaweri ter dood veroordeeld. Drie andere vroumen noorden ^slaw tZhthJetrat tegen zich ehenen m0™ 5"- zanne Tazckas. Hier. toerden. vergiftigde mgemaaktc vruchten oewaara. EEN WEG MET EEN MIDDEN TROTTOIR IS ééN WEG. UITSPRAAK VAN DEN KANTON RECHTER TE HAARLEM. Hedenmorgen heeft de kantonrechter te Haarlem, mr. P. H. F. Bijll de Vroe schrifte lijk vonnis gewezen in de zaak van den heer Th- H. M- van Swieten. hoofdredacteur van het weekblad „De Auto" te Heemstede, die in principe uitgemaakt- wenschte te zien of een straat waarin een middentrottoir aan wezig is als één weg beschouwd wordt of ieder der wegbanen als een weg afzonderlijk, die in twee richtingen berijdbaar is. De heer Van Swieten die het laatste stand punt innam had zich op den Kleverparkweg te Haarlem laten bekeuren en 14 dagen ge leden diende de zaak voor het Kantonge recht. De eisch was 0-50 boete of 1 dag hechtenis. De Kantonrechter zeide in zijn vonnis den Kleverparkweg te beschouwen als één weg, welks karakter niet gewijzigd wordt door de aanwezigheid van een middentrottoir of vluchtheuvel. Dit standpunt acht hij niet in strijd met de definitie in de Motor- en Rij- wiehvet van een weg gegeven. Wegens over treding van artikel 6 van de Motor- en Rij- wielwet, het zonder noodzaak links rijden ls verdachte dus strafbaar, doch omdat het een principleele uitspraak gold werd hij veroor deeld tot de minimum-boete, 0-50 of 1 da" hechtenis. Verdachte, vertegenwoordigd door diens raadsman, mr. R. N. van Essen, rechtskundig adviseur van de K-NJLC. te Amsterdam zal naar te venvachten ls van dit vonnis in hoo- ger beroep gaan, bij de Arrondissc-me.its- Reehtbank te Haarlem. EEN BAKFIETS GESTOLEN. De rijwieldie ven in Haarlem worden steeds brutaler. Het. politierapport meldt meestal eiken dag diefstal van één of meer rijwielen. Vermoe delijk betreft liet hier dezelfde bende, die op deze wijze voo: een ..broodwlnninkje" tracht te zorgen. Meestal worden gewone rijwielen (natuur lijk geen oude afgereden karrtejes) gestolen. Die worden dan gewoonlijk meteen door het verwisselen van onderdeden, bijvoorbeeld een ander stuur of zadel, onherkenbaar gemaakt waardoor het feit verklaard wordt, dat deze fietsen bijna nooit terug gevonden kun nen worden. Maar nu is er voor de variatie eens een bakfiets gestolen en die is blijkbaar niet van gedaante veranderd. Met het gevolg, <lat die wél terug, gevonden is en wel op een heel merkwaardige manier. Bij de politie was aangifte gedaan, dat de vorige week Donderdag, ten nadeele van den koopman C, L. een bakfiets was gestolen en nog wel een met een hoeveelheid boter en worst in den bak! De benadeelde za! zich wellicht reeds, zij het ook tegen wil en dank, met zijn verlies getroost hebben, of in ieder geval hebben gedacht, zijn wagentje nooit meer te zien. Doch dit liep nu eens anders uit! Hij liep Dinsdagmiddag door de Bartel- jorisstraat en wie schetst zijn verwonde ring en blijde verrassing! zag daar een ander op zijn bakfiets rijden! Dat kon natuurlijk niet. getolereerd wor den! De koopman liep den dief na en bulderde hem toe: „Hé. stap-es af! Hoe kom je aan die bak fiets!" „Die heb ik gekocht!", antwoordde de aan gehoudene brutaalweg. L. wist echter wel beter. „Ga-'es even mee naar het politiebureau", aldus noodigde hU hem uit. „dan zullen we dat zaakje wel eens uitzoeken!" Getweeën gingen ze toen het was ge lukkig niet ver naar het bureau in dc Smed est raat. Ook hier werd de rol van den grooten on bekende voortgezet. „Die bakfiets heb ik bij me om te ver- koopen voor A. T.'\ zei hij tegen den inspec teur. Deze geloofde daar natuurlijk niets van. HU liet dien T. naar het bureau brengen Ook deze wist van den prins geen kwaad en zei met het onschuldigste gezicht van dc wereld: „Ik heb die wagen op 12 December in een café aan den Koudenhorn van drie onbe kende personen gekocht Ten bewüze daarvan liet hij zelfs een ver zegelde kwitantie zien! De politie maakte toen aan al die leugens een einde en stelde ten huize van den in de Barteljorisstraat gesnapten man, G. B. ge naamd, een onderzoek in en daar vond zij nog een gedeelte van de boter (eigenlijk was margarine), die in den gestolen bak had ge zeten! De politie zet nu natuurlijk het onderzoek ijverig voort. LANGE AFSTANDSRECORD DOOR COSTES GEBROKEN. MARSEILLES, 17 Dec. (V.D) De Fran- sc'ne vlieger Costesc landde op het vliegveid Istrls om 13 uur 24 m. na 5060 mijlen'te hebben gevlogen in den rijd van 54 uren en 40 minuten. Hiermede heeft liU het lange afstandsrecord voor rondvluchten vcrbeteici met 260 mijlen. Mirabeau De jonge Robespierre zal het ver brengen, icant hij gelooft zelf ieder woord dat hij zegt. HAARLEM, 18 December Een Onthulling. Een van de bekendste Engelsche legeraan voerders tijdens den grooten oorlog was de generaal Sir Ian Hamilton. HU voerde o.a. het bevel over het Engelsche expedltieleger in de lange en hopelooze Gallipoli-affaire. BU de onthulling van een oorlogsg>ienk- teeken heeft deze nuchtere Schot nu oen rede gehouden, waarin hU een belangrijke bU- drage heeft geleverd voor de anti-oorlogs- actie. Niet door te zwetsen in sabelzwaaiers- trant. of met een ouden tegenstander eens nrettig te drinken op den ..grootsten rijd uit hun leven", zooals de generaals Smuts en Von Lettow-Vorbeck. Neen. Sir Ian heeft- zich ooenlUk in de gelederen der oorlocsbestrUders geschaard, door het geheime gekonkel met müitaire verdragen openlyk te erkennen. Hij zei ronduit: „dat de Britsche staatslieden den oor log met een woord zouden hebben kun nen teeenhouden wanneer zU niet op noodlottige wüze gebonden waren ge weest door die militaire en maritieme besprekingen, welke in den loon der ja ren waren gevoerd, in het geheim, achter den rug van het parlement en het vo'.k om, soms zelfs achter den rug om van sommige leden van het kabinet, Acht jaar lang waren die militaire besprekingen gaande geweest en vier maanden lang die maritieme besprekingen. Die bespre kingen werden door een handjevol men- schen nauwgezet gebezigd om de handen der regeering te binden, teneinde te be letten dat zU op het laatste ooaenbMk zeide zooals zij had moeten kunnen zeggen „wie het eerst mobiliseert, moet in de eerste r>laats met Engeland rekening houden". Toen de vrede op het uiterste lag, heeft de Britsche minister van buitenlandsche zaken inderdaad ge poogd die kaart uit te spelen, maar hij faalde omdat de geallieerde mogendhe den wisten dat Engeland zich door de militaire besnrekinven op zlin eer ver bonden had te vechten als zU vochten". Deze rede van Sir Ian komt u ongetwijfeld bekend voor want in een heele reeks artike len in den aanvang van dit jaar heb ik pre cies hetzelfde betoogd. Op deze wUze wor den oorlogen voorbereid, in geheime onder onsjes. ondanks het parlementaire stelsel, ondanks de democratische wetgeving. Zelfs achter de ruggen van ministers om! Toen tijdens de Utrechtsche documenter.-affalre de Beleische oud-ministers Vandervelde, An- seele. Wouters en Huysmans bU monde van den laatste verklaarden, dat er geen geheime overeenkomsten gemaakt konden ziin, want zij waren toen aan het bewind en zU wisten er toch niets van, heb ik de meening geuit dat dit argument waardeloos was. Natuurhik zou men hen er buiten hebben gehouden. LU waren immers erkende tegenstanders! Welnu, hier hebt u een insider, een der voornaamste Engelsche legeraanvoerders, die deze redeneering bevestigt. „Achter den rug van sommige leden van het kabinet om!" Precies. Dat is dus in Engeland gebeurd, vóór 1914, jaren lang. buiten medeweten van libe rale ministers, die blikbaar een andere op vatting huldigden van de taak eener demo cratische regeering en van de bevoegdheden van het oudste parlement in Europa, dan de generaals en admiraals die geheime afspra ken maakten! En tenslotte kon de minister van Buitenlandsche Zaken, Sir Edward Grey, er niet uit komen omdat „Engeland zich op zün eer verbonden had te vechten Engeland? Neen. een kleine kongsie van lieden, wier bevoegdheden als zoodanig door geen enkele wet erkend werden. Engcland's eer? Neen, de eer van die enkelingen om hun woord na te komen, hun woord tegenover enkelingen van een andere natie, dat dus zwaarder woog dan hun plicht om de wettc- lUke overheid van hun land in hun daden te kennen. Een wonderlyke begripsverwarring, een allerzonderlingste opvatting van pa- triotisrae! Maar een feit niettemin. Ec-nige maanden geleden heeft de wereld zich verontwaardigd over de onthullingen betreffende den Amerikaan Shearer, die be taald was om de vloot-ontwapeningsconfc- rentie in Genève in de war tc sturen, en blUkbaar volkomen geslaagd was in dc uit voering van zUn opdracht. Ook dat geval gaf een duidelyke bevestiging van hetgeen ik betoogd bad, en het bewees bovendien, dat de methodes van voor 1914 volstrekt niet zUn opgegeven. Het „geheime instrument" werkt nog steeds. In vredesrijd rust het ergens in de diepten van archieven, heeft geen vnkele sanctie, is niet door eenige regeering aan vaard. Iaat staan door een parlement gera tificeerd. en zou door eenvoudige publicatie onmidaelUjk krachteloos worden. Maar als het oorlogsgevaar, tn het geheim aangestookt, eenmaal acuut wordt, als ze nuwachtige ministers en opgewonden parle menten het hoofd kwUt raken en in hun wanhoop jammeren: „Onze generaals! Het woord is thans aan onze generaals!" Het woord is thans aan onze generaals! als de staat van beleg wordt afgekondigd de mobilisatie bevolendan komt het ge heime instrument voor den dag, cn wordt erkend. Het overheerscht, het doet zUn nood lottige werk. Het is „het woord van de gene raals" Truth is stranger than fiction, zegt een Engelsch spreekwoord. Waarheid is vreemder dan verdichtins. Vele menschen zdjn te nuch- Het Belangrijkste. Zeer ernstig ongeluk in de V. S. (pag. 1, le blad). De schadevergoeding aan Teunissen cit Klunder. (pag. 1, lc blad). Costes breekt het langc-afstandsrecord rondvluchten. (pag. 1, le blad>. Primo Carnera slaat Diener. (pag. 1, le blad). Een man in Rotterdam doodgestoken. (pag. 1, le blad). Een jonge vrouw bij Gouwsluis onder den trein. (pag. 1, lc blad). Om Ons Heen. Centrale stedenvencarming. (pag. 1, 2e blad) De huiszoekingen bij Ncdcrlandschc com munisten. (pag. 1, 2c blad) Het ontwerp tot verlaging der crisislasten in de 2de Kamer. 1 Februari gaat dc belas tingverlaging in. (pag. 1. 2e blad) Dc Koningin krijgt paarden van de Horii gaarsche regeering ten geschenke. (pag. 1, 2e blad* Moeilijke dagen voor dc Engelsche regee ring. Het ontwcrp-Mijnwct in behandeling. (pag. 1. 4e blad). Majoor Franco in Madrid gearresteerd? (pag, 1, 4e blad). Panaït Istrati over het Bolsjewistisch regiem. (pag. 1, 4e blad), (Voor dc laatste berichten zie men de 2a pagina van het Eerste Blad). tor en daardoor te onverstandig om dit to beseffen. Intrige en konkclarU beschouwen zij maar liet liefst als .sonsatieromannctje.s- onderwerpen. ZU doen er nlot aan, hun keu nissen doen er niet aan, dus het zal wel niet zoo wezen. En zdj kunnen zich niet voorstellen dat zijzelf en al wat hun dierbaar is vernie tigd kunnen worden door toedoen van een klein groepje onverantwoordelUke fantasten, die ondanks 's lands wetten hebben samenge spannen om hun dolzinnige combinaties to kunnen vastleggen. Wat sir Ian Hamilton gesproken heeft toö het Engelsche volk, bU dat gedcnktccken voor enkele van de mlllloencn Engelschcn, die door den oorlog vermoord zU», komt ecnvoudi,: hierop neer: „GU zljt bedrogen. Achter uw rug om, achter den rug van uw volksverte genwoordiging en van verscheidcnen van n.v ministers om, is over uw lot beschikt. Er Ls een vonnis over u uitgesprokenby u, over u en zonder u, hoewol er lieden aan deelna men die tot de uwen heeten te behooren Dat is het ontstaan van oorlog. Van den nobelen, ridderlijken, romanti- schcn, geestdrlfUgen oorlog, gevoerd met on derzeeërs tegen weerloozo koopvaardijsche pen. met vliegtuigen, luchtschepen cn vér- dragend geschut tegen onbeschermde steden, met gifgassen cn bacillen-culturen op het slagveld. Eigenlijk blijft het volkomen in de lUn. Do voorbereiding moet wel even laag, achter baksen en minderwaardig zUn als dc strijd - methodon zelf. Sluipmoord werkt alleen 14 het duister R. P. VROUW IN BRAND GERAAKT TE VELSEN. BIJ HET VERPLAATSEN VAN EEN SPIRITUSLAMPJE. Mejuffrouw LJ, wonende aan den Wijker- straatweg tc Vclsen wilde Dinsdag een bran dend spirltuslampjc verplaatsen. ZU had daarbU het ongeluk te vallen, tengevolge waarvan hare kleoren In brand geraakten. De hevig ontstelde vrouw snelde de trap op. Een kostganger, die des nachts gewerkt had en zich nog te bed bevond snelde dc vrouw te hulp. HU wierp een deken om de vrouw, die ln vlammen was gehuld en slaagde er 1:1 de vlammen te doovcn. Zij had echter reed ernstige brandwonden aan het gelaat en dT borst bekomen, terwUl ook de kostganger, c heer S. brandwonden had bekomen. Beidei werden naar het Roodc KruLs Ziekenhuis Beverwijk vervoerd, waar bij onderzoek blee'c dat de wonden van den heer S. niet ernstig waren, zoodat hU niet behoefte tc worde4 opgenomen. Mej. IJ. was er echter slecht aa r toe, daar haar lichaam over een groot- ge deelte met brandwonden was bedekt. Haar toestand is zorgwekkend, doch niet levens gevaarlijk. LANGE AFSTANDSVLUCHT LONDEN-KAAPSTAD. LONDEN, 17 Dec. (V.D.) Te CranweQ 'Lincolnshire) Ls de tot de Engelsche lucht strijdkrachten behoorendc eendekker heden morgen te 7.50 gestart voor een lange af- standsvlucht van Londen naar Kaapstad. Di start van het. vliegtuig, dat vier ton benzine aan boord had, verliep v!ot. De piloot hoopt Donderdagavond te Kaapstad te arrlvcercn.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1