WALES ANTHRACiET
Te Haarlem zijn 1000 onvol
waardige arbeidskrachten.
GELUKKIG NIEUWJAAR
HAARLEM'S DAGBLAD
NIEUW JAARSWENSCH
G. KRAAY Co.
47e Jaargang No. 14269
Verschijnt «JagelijEs, Behalve op Zon- en Feestdagen
ZATERDAG 28 DECEMBER 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN» J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27*4. met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland 13-87J4. Losse nummers
0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 10-57$4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten spa arne 12
Telefoon Noe.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 A Drukkerij 10122,12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN15 regel» 11.75, elke regel meer 0J5. Reclame*
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 10.6H
elke regel meer /0.L5, bniten Arrond. dubbele prijs. Onre Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer 10.10. nitsL i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog I 4(10.-, Duim 1 250.-. Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
INGEZONDEN MEDEDEEL!NGEN
afm. 20 30 30i50
p. H.L. franco huis f 3.10
N.V. Brandstoffenhandel
Turfmarkt 10
Telef. 11088
Bestelkantoor P. BIERENBROODSPOT
Rijksstraatweg 147 H.N. Telef. 14653
KAPITEIN J. C. DE QUANT
VERMOORD.
IN ZUID-OOST-BORNEO.
'Aneta seint uit Bandjermassin;
De kapitein der infanterie J. C. de Quant
is tijdens een inspectie van kampongs door
twee inlanders vermoord. De daders werden
later neergelegd.
Een brigade is uit Bandjermassin, onder
bevel van den eersten luitenant der infante
rie R. M. Dom, met spoed naar de plaats van
<len moord vertrokken.
ORGANISATIE VAN BEROEPS
MOORDENAARS ONTDEKT.
NEW-YORKSCHE RECHTER DE
BESCHERMHEER.
SENSATIONEELE ONTHULLINGEN
VAN EEN POLITIE-SPION
BERLIJN, 27 December (VX>.) De ..Ber
liner Zeitung am Mitttag" meldt uit New
York:
De politie te New York, beeft ara onthul
lingen door een politiespion een over het ge-
iheele land verbreide organisatie van beroeps
moordenaars ontdekt, die haar hoofdzetel te
Chicago had en welker beschermheer de
stedelijke rechter van New York Albert Vit alt
was. Door deze ontdekkinfg begint de geheim
zinnigheid rondom tailooze moorden, bom
aanslagen en roofovervallen te New York en
Chicago te wijken. Uit de onthullingen is ge
bleken, dat het diner, dat op 9 December bij
den rechter Vitalt werd gegeven en waar de
dertig aanwezigen door movers werden uitge
plunderd in scène was gezet en dat de be-
rooving in hoofdzaak plaats had om in het
bezit t-e komen van een huwelijkscontract.
Do geheime politie heeft nog meer mate
riaal verzameld, waaruit blijkt, dat de pre
sident van de club Terra Nova" zeer be
vriend was met Vitalt, dab hij zeven maal
gearresteerd en bestraft was en dat de z.g.
democratenclub, waarvan Vitalt bescherm
heer was 820 vroeger gestrafte misdadigers
onder zijn leden had, dat Vitalt tot den
vriendenkring van den beruchten Rothstein
behoorde, een vermoorden millionnair en
bendenleider en dat hij bij Rothstein 1900
dollar speelschulden had. Hoever de onthul
lingen zulen gaan hangt thans van de politie
autoriteiten en rechters in Chicago af. Op het
oogenblik bevindt de rechter Vitalt zich nog
in vrijheid, i
STIKSTOFFABRIEK TE
IJMUIDEN.
WEER EEN ONGEVAL.
Vrijdag vond wederom een ongeval plaats
in de stikstoffabriek van de M.E.K.O.G. te
IJmuidën. Het ongeval geschiedde ook dit
maal in gebouw I, dat door velen al het
„explosie-gebouw" wordt genoemd. Terwijl
arbeiders bezig waren met het monteeren
van een luchtcompressor, sprong hiervan een
onderdeel los. dat den arbeider Sch., wonen
de te Beverwijk, in het gelaat trof en hem
ernstig verwondde. Hij werd naar het Roorie-
Kruis Ziekenhuis te Beverwijk overgebracht
doch behoefde niet te worden opgekomen.
DE POSTVLUCHTEN.
Het vijfde retourvliegtuig
heden op Schiphol.
Bij de KD.M. is bericht ingekomen, dat
het vijfde retourvliegtuig hedenochtend uit
Praag zou vertrekken en om 1 uur op Schip
hol verwacht werd. Het heeft mail aan
boord.
DE „MADIOEN" OP EEN RIF IN
ROODE ZEE GELOOPEN.
864 Passagiers van boord
gehaald.
GEVAAR VOOR ZINKEN?
Het stoomschip „Madioen" van den Rotter-
damsche Lloyd. op weg van Batavia naar
New York, is Vrijdagochtend op een afstand
van 8 mijlen van Djeddah in de Roode Zee
op een rif geloopen. Er waren 864 pelgrims
aan boord, die overgenomen zijn door het
stoomschip „Atreus" van de firma A. Holt
en Co. te Liverpool. De pelgrims zullen naar
Djeddah worden overgebracht. Voor de be
manning bestaat geen gevaar.
Nader wordt gemeld, dat heb schip op
het rif Mesmari zit. Het heeft vrij emtsige
schade De voorsteven is verbogen en het
heeft ook schade aan den bodem. In een der
ruimen staat water. Men vreest, dat het schip
bij het vlot komen zal zinken.
De directie van den Rotterdamsohe Lloyd
deelde nog mede, dat voor zinken van 't schip
in het geheel geen gevaar bestaat. Een ber
gingsboot is naar de „Madioen" toe. De zee
is zeer kalm.
DE BRUG OVER DE DELFT IN DE
KLEVERLAAN.
VERBREEDING IS NU NOODIG.
De gemeenteraad van Bloemendaal heeft
onlangs besloten financieel bij te dragen in
de kosten van h6t. verbreeden van den spoor
overweg in de Kleverlaan, zóó, dat het- thans
vrijwel ongebruikte gedeelte van de Klever
laan, n.l. de Zuidzijde tusschen den spoorweg
en de Delft, roor het verkeer gebruikt kan
worden.
De Ned. Spoorwegenzullen het werk uit
voeren. Hierdoor zal een groote verkeersver-
betering tot stand komen en veel gevaar wor
den afgewend bij dezen drukken overweg.
Maar nu zal de gemeente Haarlem niet
kunnen nalaten, de brug over de Delft in de
Kleverlaan te verbreeden, zoodat het verkeer
dat de Zuidzijde van de Kleverlaan. berijdt,
in rechte verbinding de breede Kleverlaau ten
Oosten van de Delft zal kunnen bereiken. Dan
pas zal het verkeer belangrijk gebaat zijn met
een verbreeden spooroverweg. Wordt de hing
niet verbreed, dan zal het verkeer bij de
brug met een scherpe bocht van de Zuid-
naar de Noordzijde van de Kleverlaan moe
ten oversteken, dwars over de dubbele tram
baan. Dan wordt het gevaarlijke punt van
den spooroverweg verplaatst naar de kruising
bij de Delf tbr ug en zal een verkeersagent
reeds dadelijk op die plaats geposteerd moe
ten worden. Verbreeden van de brug beleekent
eigenlijk het verbinden van twee breede
verkeerswegen met elkander. Thans kan
slechts één helft van dezen weg door het rij-
verkeer gebruikt worden.
Wat gedaan moet ivor»
den cm die bruikbaar te
maken.
Het vraagstuk der onvolwaardige arbeids
krachten vraagt in dezen tijd veler aandacht.
Hier ter stede bestaat reeds de Nazorg voor
zwakzinnigen, die het buitengewoon onder
wijs gevolgd hebbeiv-terwijl eenigen tijd ge
leden ook de Blindenzorg met energie ter
hand genomen werci.
Maar er zijn hier veel meer onvolwaardige
arbeidskrachten. Het hoofd van de Nazorg,
de heer E. P. Schuj't, stelt thans, in samen
werking met Dr. Moi, een onderzoek in naar
het aantal. Het rapport is nog niet gereed,
maar wel hoorden wij reeds, dat er hier ter
stede ongeveer 1000 onvolwaardige arbeids
krachten zijn. Daaronder zijn behalve dan
zwakzinnigen en blinden gebrekkigen die een
of meer lichaamsdeelen missen, lijders aan
tuberculose en andere ziekten die zooveel ge
leden hebben, dat zij niet meer over hun volle
arbeidskracht beschikken, enzoovoort.
Nu wordt een belangrijk gedeelte van deze
menschen geheel of gedeeltelijk gesteund
door armbesturen en weldadigheidsinstel
lingen.
Het streven is nu evenwel om die onvol
waardige arbeidskrachten bruikbaar te ma
ken voor de maatschappij.
De heer H. J. Klein, lid van het Haarlem-
sche Burgerlijk Armbestuur .interesseert zich
sterk voor het vraagstuk der onvolwaardige
arbeidskrachten. Hij vertelde ons, dat het
zijns inziens zal moeten komen tot het op
richten hier ter stede van een afzonderlij
ken dienst. Het streven, dat hier en daar
merkbaar is. om de zorg voor de onvolwaar
dige arbeidskracht?' "hij de instellingen van
het Burgerlijk Armuestuur of Maatschappe
lijk Hulpbetoon onder te brengen, achtte hij
niet juist.
Veel-onvolwaardigen zullen als zij een
goede opleiding krijgen in een bepaald vak
of met een bepaald werk hun brood kunnen
verdienen. Na den oorlog heeft men daarvan
in Duitschland sterke staaltjes gezien. Man
nen zonder armen kregen zulke technisch
volmaakte hulpmiddelen, dat- zij bij het me-
taaldraaien evenveel presteerden als een
valide arbeider. Ford geeft er zelfs de voor
keur aan om voor een bepaald soort werk
van onvolwaardige arbeidskrachten gebruik
te maken, omdat die intensiever werken.
Natuurlijk zullen er dan inrichtingen moe
ten komen om aan die ongelukkigen speciaal
vakonderwijs te geven. Hierbij kan landelijk
samengewerkt worden, want ook de regee
ring heeft zich het lot der onvolwaardigen
aangetrokken. Er Is een Staatscommissie be
noemd, die reeds aan het onderzoeken is wat
gedaan kan en moet worden.
Als zoo vervolgde de heer Klein de
zaak goed wordt aangepakt, zullen vele on
volwaardigen in de toekomst in staat zijn om
voor zich zelf te zorgen. Het is evenwel mo
gelijk daarop ls trouwens al gezinspeeld
op het congres dat eenigen tijd geleden te
Amsterdam gehouden is dat de werkge
vers door de overheid verplicht zullen moe
ten worden om medewerking te verleenen.
Dat zou kunnen door voor te schrijven, dat
een werkgever op een bepaald aantal werk
lieden een of meer onvolwaardige arbeids
krachten moet aanstellen. Die menschen zou
den het volle loon moeten ontvangen, maar
de werkgever zou van het armbestuur of de
gemeente een toeslag kunnen ontvangen als
de onvolwaardige niet voor volle 100 pet-, werk
presteert.
Want het is wel aan te nemen, dat een
zeker gedeelte toch niet tot volle arbeids-
geschiktheid zal komen. In het bijzonder zal
dit het geval zijn met de zwakzinnigen, de
blinden en de lichamelijk zwakken. De er
varingen met de werkverschaffing voor de
blinden te Haarlem zijn evenwel niet ongun
stig. De menschen krijgen 22 per week,
waarvan 7 betaald wordt door het Armbe
stuur. Verschillende blinden werken zoo goed.
dat zij dc overige 15 ook werkelijk ver
dienen. Voor de producten is steeds een af-
zet-gebied gevonden. Vooral op de stoelen-
matt-erlj ls vrij geregeld druk werk.
De onvolwaardigen moeten de overtuiging
krijgen, dat zij weer bruikbare menschen in
de maatschappij geworden zijn. Dit zal een
gunstige uitwerking hebben op het moreel.
Ér is zelfs daardoor een algeheeie verhooging
van het geestelijk peil van de menschheid te
verwachten.
Men kan zoo besloot de heer Klein
opmerken, dat reeds nu de hoeveelheid ar
beid in onze maatschappij voor het aantal
arbeiders te gering is, omdat er veel werk
loosheid is, zoodat die werkloosheid nog zou
toenemen als het leger der nu onvolwaardi
gen ook hervormd werd tot bruikbare ar
beidskrachten. Maar ik meen. dat- beide za
ken niets met elkaar te maken hebben. Het
vraagstuk der werkloosheid is een afzonder
lijke quaestie en zal geregeld moeten wor
den les van de opheffing der arbeidsonvol-
waaraigen. Maar ongetwijfeld zal de Staats
commissie ook haar aandacht wijden aan
deze belangrijke zijde van het vraagstuk.
SCHEEF RECHT.
(In Amerika is ontdekt, dat
een New-Yorksch rechter als be
schermheer van een wijdvertakte
misdadigersbende optreedt).
Dat 's nog eens een linke rechter,
Die van beide wallen eet,
Meester der verheven kennis
Die opportunisme heet;
Rechter-moordenaarsbeschermheer,
Keer klinkt goed in dit verband,
Maar als ik het uit mag kiezen.
Pas ik voor zoo'n heer-lijk land;
Een tweeslachtig soort positie,
Die je zoo begrijpen moet,
Dat de rechter niet mag weten,
Wat zijn linkerhand wel doet;
Zijn figuur zou kunnen dienen,
Ware niet het feit zoo droef,
Als de held in een vertooning
Van het genre opéra-bouffe;
Zeker op den naam van rechter
Heeft zoo'n boefjesmaat geen recht,
En de titel schuinsmarcheerder
Past op zijn geval niet slecht.
P. GASUS.
OUDEJAAR EN DE WINKELSLUITING.
Wij vestigen er de aandacht op. dat vol
gens dc verordening op de winkelsluiting de
winkels den dag voorafgaande aan Oude
jaarsdag, dus Maandag 30 December, des
avonds geopend mogen zijn tot 10 uur en op
Oudejaarsavond zelf tot 12 uur.
Vólgens de laatste berichten stormt het weer hevig 'aan de Engelsche Zuidkust. Ziet zccU:
'een lievigheid de vloed dc boulevards beukt blijkt wel duidelijk ult_ deze jota,
Wenscht Uw Vrienden en Cliëntèle
door middel van
Ook dit jaar bieden wij onzen lezers weder dc gelegenheid» tegen vergoeding van slechts
60 cents voor vier regels (elke regel meer 15 cent) luin NIEUW*JAARSGROET EN in
HAARLEM'S DAGBLAD tc plaatsen.
Zoo bereikt U meer dan 18800 gezinnen voor enkele dubbeltjes.
Kunt U zich voorstellen hoeveel tijd cn geld het U zqu kosten, wanneer U dit aantal
kaartjes moest verzenden, gedrukt, van postzegels voorzien en geadresseerd?
Wij verzenden meer dan 1S-S0O wcnschcn voor U cn bezorgen ze alle op tijd.
U heeft slechts het onderstaande intcckenbiljct in te vullen cn ons met het verschuldigde
bedrag, liefst zoo spoedig mogelijk, toe tc zenden. WIJ DOEN DE REST.
Ondcrgecckcnde verzoekt plaatsing van onderstaande NIEUWJAARSGROET in Haar»
lem's Dagblad van 31 DECEMBER op - kolom regels.
Het bedrag ad gaat hierbij.
S.v.p. duidelijk invullen.
Het woord is aan
Goethe:
Denken is gemakkelijk; handelen is moei
lijk; te handelen volgens onze gedachten is
hei moeilijkste van alles ter wereld.
Het Belangrijkste.
Te Haarlem zijn 1000 onvolicaardigc arbeids
krachten.
(pag. 1, le blad).
Politic-reorganisatie noodzakelijk?
(pag. 2, 2e blad).
Kapitein J. C. de Quant in Zuid-Oost-Bornco
vermoord.
(pag. 1, le blad).
Hei auto-ongeluk bij Maarsbergen. Scherpe
bocht te laat gemerkt.
(pag. 1, 3e blad).
Het brandende schip. Wat kapitein Slis ver
telde.
(pag. 2, le blad),
Dc Madioeop een rif geloopen. Passa
giers van boord gehaald.
(pag. 1, le blad).
Vereenigde Staten: Op zfn Amerikaansch:
Organisatie van beroepsmoordenaars ontdekt
(pag. 1, le blad).
Frankrijk: De h-nrootingsdebatten in dc
Fransche Kamer. Duel Tardicu-Franklln-
Bouülon.
(pag. 1, 2e blad).
Engeland: Tekst, van documenten gepubli
ceerdaangaande de onderhandelingen
tussche Gr.-Brittannic en Sovjet-Rusland.
le blad).
Griekenland: Een postvliegtuig vermist.
le blad)'.
Japan: 180 Koreaanschc studenten in Tokio
gearresteerd.
(p«g. 1, 2e blad).
Oostenrijk: Onccnighcid onder dc Hcim-
wehren.
(pag. 1, 2e blad),
ARTIKELEN EN ANDERE BIJDRAGEN.
R. P.: Kunst op straat.
(pagr. I, le blad)-.
Haarlemmer Halletjes. Een Zaterdagavond-
praatje.
(pag. 3, 4c blad).
P. Gasus: Scheef recht.
(pag. I, le blad).
Met dc camera op de olifantenjacht in Afrika
(pag. 1, 4e blad).
Joseph Caillaux: Kan een toekomstige oor-
log vermeden worden?
'pag. 2, 6c bladl.
Over de uitbreiding der Ziekenhulsverzckc-
ring,
- (pag- 1. 2c blad)
Voor dc Luistervinken. Dc veiligheid op zee.
(pag. 2, 3e blad)!
Uit Vergeelde paperassen. Hoe Jan Dirksz
t Lam zich van zijn opdracht kweet.
.(pag. 3, 4e blad).
HAARLEM, 28 December
Kunst op straat.
deBKeS^?k tentoonstellingsruimte op
IJicbben dc schilders van do
Beeld<?nck' Kunstenaars, tc Rot
terdam, huii schilderijen op straat verkocht.
DrooSlcovcr Fortuyn willigde
dadelijk hun verzoek in om te mogen expo
seer en op den Coolsingcl, voor het stadhuis,
en zij hadden succes. Er werden goede zaken
gedaan Dus zullen zij het niet bij deze eeno
poging laten.
M4?ct ld(* is niet nieuw. Sinds onheugelijke
tijden etaleercn de jonge Parijsche schilders
op Montmartrc en Montpamasse liun werken
op straat, en in ons land was vele jaren laur»
het bekoorlijke dorpje Kortenhoef beroemd
vanwege de schilderijen, die bij don tolboom
te koop hingen. Er zullen trouwens wel mee
gevallen geweest zijn.
Maar in dezen omvang, en ln een onzer
grootste steden toegepast, schijnt de zaak
toch een novum voor ons land, .Bekende
Rotterdammers", lees ik ergens, „stonden op
straat met de schilders to onderhandelen".
Dat wil heel wat zeggen. „Bekende Rotter
dammers" hebben den naam een zeer ge
sloten gezelschap te vormen, zich sterk be
wust van do bijzondere, en nochtans in zoo
vele vormen optredende nationale eigen
schap: de deftigheid. AJs zij het daarmee in
overeenstemming achten, om op straat over
schilderijen te onderhandelen, is er zeker
cachet aan verleend.
Wel schijnt Den Haag meer gerechtigd om
den toon in zulke dingen aaa te geven, en zal
Amsterdam, met zijn eigendommelijke denk
beelden, weinig voelen voor het nabootsen van
Rotterdam, maar in andere steden kan het
effect haast niet uitblijven. Als de schilders
bijtijds deze kans benutten, beseffen dat de
straten wit om te oogsten zijn en een
maandje sparen om hun winterjassen uit de
lommerd te halen, kunnen zij zaxen doen.
Wordt de zaak goed aangepakt, dan zal het
binnenkort bon ton zijn om kunstwerken op
straat te koopen. Onze schilders zullen nog
geharder tegen het klimaat worden, dan zo
gewoonlijk al zijn. En in Haarlem zullen we
op heel aardige gevarieerde openluchtten
toonstellingen kunnen rekenen, want naa.^
een aantal schilders gaan wc prat op. ve?i
