China en de vreemde
mogendheden.
Niet Duitsche Herstel
vraagstukken.
BALANS OPR UIMINC
WEILL ZOON
BUITENLAND.
De afschaffing van de exterritoriale rechten.
Protesten van verscheidene staten.
Haagsche Conferentie.
Bontwerkers - Dameskleedermakers
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 6 JANUARI 1930
TWEEDE BLAD
DE OOSTENRIJKSCHE VERPLICHTINGEN.
-
En het verdrag van St. Germain.
Een geleidelijke oplos
sing waarschijnlijk.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Naar Havas uit Peking meldt, heeft de
Fransche gezant in China, der regeering te
Nanking een noia doen toekomen n. a. v. de
verklaring der Chineesche regeering van 29
December betreffende de afschaffing der
exterritoriale rechten.
Daar deze verklaring in strijd is met de
Fransch-Chineesche verdragen, wordt de re-
geering te Nanking aan het handhaven van
internationale verplichtingen herinnerd.
Te Tokio ontvangen officieele berichten
uit China bevestigen, dat de aankondiging
van de regeering te Nanking inzake de af
schaffing der exterritoriale rechten in geen
enkel deel van China door eenige practische
maatregelen gevolgd is. De Jan-pansohe regee
ring maakt bekend, dat zij voorloopig offi
cieel geen nota neemt van de afschaffing van
de exterritoriale rechten doch de ontwikke
ling van den toestand afwacht.
Inmiddels heeft ook Italië zich bij de pro-
testeerende staten gevoegd. liet ziet er wel
naar uit, dat Nanking geen haast zal maken
met het afschaffen van bepaalde maatrege
len. De aankondiging van die afschaffing,
die op 1 Januari plaats gevonden zou heb
ben, moet klaarblijkelijk opgevat worden als
een onveilig sein, dat de vreemde mogend
heden zal moeten nopen zich in te stellen
op een toestand van geleidelijken overgang.
Het Belangrijkste Nieuws blijft verder be
perkt tot de Haagsche conferentie, waarvan
men elders op deze pagina de verslagen
yindt.
L. A.
De exterritorialiteit in China.
Italië heeft aan de centrale regeering een
nota gezonden waarin de handhaving ge-
eischt wordt van hun speciale rechten.
Volgens een Amerikaansch bericht heeft
de Chineesche regeering de oorspronkelijk
voor 1 Januari aangekondigde opheffing der
exterritorialiteit thans tot 1 April uitgesteld.
Van dit tijdstip af zullen de speciale voor
rechten voor buitenlanders stapsgewijze wor
den opgeheven. De regeering der V. S. zou
hiermee accoord gaan.
De toestand in Britsch-Indië.
LONDEN, 5 Jan. (V.D.) Gisteren sprak
Lord Russell, onderstaatssecretaris voor In-
dië, op een bijeenkomst van de Labour-par -
tij, waarbij hij herinnerde aan den toestand
in Indië. Hij verklaarde dat niemand beter
wist dan de Indiërs zelf, hoe dwaas het is te
spreken van volkomen onafhankelijkheid. Hij
zeide, dat op het oogenbiik de dominion sta
tus nomogelijk is en nog lang onmogelijk zal
zijn. Engeland ging Indië voor op den weg
naar democratie. Indië plotseling loslaten,
zou een ramp voor Indië beteekenen. De la-
bour-partij zou niet toestaan, dat zij op zij
wordt gezet bij haar streven dcor dwaze be
sluiten of andere vormen van propaganda.
Zij waren zeer eerlijk toen zij hebben gezegd,
dat hun streven was zelfbestuur voor Indië.
Daarnaar hebben zij gestreefd, maar zij
werden tegengewerkt, door deze dwaze be
sluiten, welke door alle vrienden van Indië
in Groot-Britannië worden betreurd.
Huiszoekingen te Genève.
GENEVE, 4 Jan. (VT.l Op aanwijzing van
de Zwitsersche Bondsautcritelten heeft de
veiligheidspolitie in den afgeloopen nacht
huiszoekingen verricht bij Ita'iaansche anar
chisten en anti-fascisten. Enkelen hunner
werden op het politiebureau aan een lang
durig verhoor onderworpen.
Daudet is weer aan den gang.
Tal van kolommen der „Action Frangaise".
verlucht met verscheidene foto's, zijn gewijd
aan den terugkeer te Parijs van Leon Daudet
den royalistischen leider, na zijn ballingschap
te Brussel waar de Hertog van Guise, hoofd
van het Maison de France en Kroonpreten
dent, in onvrijwillige ballingschap leeft-
Dat Daudet niet in het minst voornemens
is de wapens neer te leggen of zelfs maar
zijn toon te matigen, blijkt uit de „Verkla
ring", die hij in zijn blad heeft gepubliceerd
aldus het Hbld.
Hij zegt daar oa. in: „De regeering der
Republiek heb ik geen dank te zeggen voor
de beëindiging eer.er schadelijke onbillijk
heid en voor het afbreken een er ballingschap
van negen en twintig maanden. Mijn besluit
om de afstraffing der politie-ambtenaren, de
moordenaars van mijn zoon, voort te zetten
en de serviele en verraderlijke magistraten
die het laaghartige vonnis velden, te brand
merken. blijft volkomen bestaan". Daudet be
tuigt den personen, die voor hem zijn opge
komen. zijn dank cn besluit: „Wat Bart'nou
cn Po inca ré betreft, wij zullen elkaar weer
vinden
In zijn toespraak na zijn huldiging Sn het
redactiebureau der .Action Frangaise" zeide
Daudet dat hij nochtans met eenigen weemoed
Brussel heeft verlaten, omdat hij daar moest
achterlaten „den bewonderenswaardigen man,
onzen koning, den Hertog van Guise; Madame,
die ge allen kent en wier prachtige figuur
en heldhaftige wilskracht ik voor u niet heb
te schetsen, en tenslotte den jeugdigen
Dauphin Prins Henri, in wien de hoop van
ons land en die onzer kinderen is gelegen".
En hij vervolgde: „Wanneer men ziet hoe
ons land opnieuw optrekt naar de invasie,
naar de slagvelden, naar de hetacomben, on
der dc leiding der stommelingen en viezerik-
ken, die er aan het hoofd van staan, en
wanneer men bedenkt dat daarginds in bal
lingschap te Brussel degenen zich bevinden,
die ons dit zouden kunnen besparen, dan
krimpt het hart ineen, de toorn stijgt in ons
op en ik zou te Parijs hebben wiilen terug
keeren in uw midden met den degen in
den vuist, om onzen vorst met mij te doen
terugkeeren. Het belangrijke in het leven is
een groote taak te dienen. Wij hebben de ge
wichtigste aller taken gekozen, d.w.z. die van
het Vaderland, doch zij is voor ons belichaamd
in den Koning, omdat Frankrijk zonder den
koning tot sterven veroordeeld is".
„Mijne Heeren, als de Republiek voortduurt,
is het Vaderland verloren. Weg met de Repu
bliek, leven de Koning!"
De valsche Russische bank
noten.
Vandaag zal te Berlijn eindelijk de open
bare behandeling beginnen van het proces
tegen de makers van valsche Russische bank
noten, waarmede waarschijnlijk een politiek
en anti-bolsjewistisch doel werd nage
streefd.
Beklaagden zijn de Georgiërs Sadathierasj-
wili cn Karoemidse, de „ongekroonde koning
van de bergvolken van Georgie; verder een
boekdrukker te München, Schneider; dr.
Becker wordt beschuldigd vaisch geld in
omloop te hebben gebracht. Verder staan
nog verschillende llieden uit München,
Frankfort enz. als medeplichtigen terecht,
zoo o.a. een koopman uit Neurenberg
Schmidt, die echter door de andere beklaag
den wordt beschouwd als een soort agent
provocateur. Oorspronkelijk zou ook baron
v. Steinheil, de vroegere particuliere secre
taris van Raspoetin, onder de beklaagden
behooren, maar hij is door de autoriteiten te
Parijs, waar hij gearresteerd is, niet uitge
leverd, aldus het Hbld.
Twee jaar lang heeft het vooronderzoek
geduurd, dat op uitgebreide schaal gehou
den is te München, Hamburg en Frankfort.
Ook politie-autoriteiten te Moskou, Parijs
en Lissabon, hebben aan het onderzoek deel
genomen.
Door het O. M. zijn 40 getuigen gedag
vaard.
Als bewijsmateriaal geldt o.a. een groote
hoeveelheid van een watermerk voorzien pa
pier, hetwelk voldoende zou zijn geweest voor
het maken van vaisch Russisch bankpapier
voor een waarde van 100 millioen M. Verder
een koffer met eenige clichés, welke bij on
derzoek bleken gebruikt te zijn.
De beklaagden geven het hun ten laste
gelegde in hoofdzaak toe. maar stellen zich
op het standpunt, dat de Russische bank
noot geen door de Duitsche strafwet be
schermd bankpapier is, terwijl de daad bo
vendien onder de politieke amnestie valt.
Tenslotte nog een bijzonderheid. De
„Staatsanwaltschaftrat" dr. Wasmund, die
het geheele vooronderzoek geleid heeft, zal
verder geen aandeel aan het proces hebben.
Hij is met verlof gestuurd, daar gebleken
is, dat hij behoorde tot den intiemen vrien
denkring der Sklareks; aangezien zijn naam
in verband met de Sklarek-affaire herhaal
delijk genoemd is, is tegen hem een dicipli-
nair onderzoek ingeleid.
Zooals wij Zaterdag meldden is er brand
uitgebroken in het Capltool te Washington.
Nader vernemen wij nog;
De brand brak uit in den oudsten vleugel
van het kapitool en kon na anderhalf uur
gebluscht worden. Waardevolle documenten,
welke gedeeltelijk een eeuw oud zijn, zijn
Tsjitsjerin af.
Volgens een V.-D. bericht uit Moskou zal
de volkscommissaris van bultenlandsche
zaken Tsjitsjerin 8 Januari bij den Raad
van Volkscommissarissen en het Politiek Bu
reau zijn ontslag indienen. Zijn verzoek om
ontslag zal worden aanvaard.
Tsjitsjerin zal niet slechts aftreden als
volkscommissaris van buiteniandsche zaken,
doch ook ontslag nemen als lid van het
hoofdbestuur van de communistische pan ij.
Voorloopig zal hij geen enkele functie in
staatsdienst, meer aanvaarden en zal hij
naar Wiesbaden terugkeeren.
KERKELIJKE STRIJD IN EEN
FRIESCH DORP.
De predikant geschorst.
VERGADERINGEN VAN HET KERK
BESTUUR SF.DERT ZES JAAR NIET
GEHOUDEN.
Dr. Pijnacker Hordijk, predikant te Nijehor-
ne, een dorpje t.usschen Heerenveen en Oos-
terwolde, is voor den tijd van drie maanden
geschorst. De geschiedenis van den kerkelij-
ken strijd te Nijehorne dateert van 1923 en
wordt dus nu reeds zeven jaren in alle hef
tigheid gevoerd, schrijft de TeL
In 1923 toen op een Zondagmorgen gestemd
moest, worden over de beroeping van een
vrijzinnigen predikant, die reeds de toezeg
ging had gekregen, hebben de rechtzinnige
leden ontzettend gewerkt- Het gevolg hier
van was, dat de vrijzinnigen dien morgen
werden overrompeld en met één stem de
nederlaag leden, waardoor een rechtzinnig
predikant werd gekozen, die aan de gemeente
geheel onbekend was. Van dat oogenbiik af
dateert de strijd- Toen de predikant op 29
Juli 1923 zijn intrede deed. na bevestigd te
zijn door prof. dr. Slotemaker de Bruine,
moest zoowel bevestiger als bevestigde door
een sterke politiemacht worden beschermd-
De pastorie was verhuurd, zoodat de predi
kant zijn ambtswoning niet kon betrekken en
genoodzaakt werd per auto heen en weer te
reizen. Op 1 Dec. 1923 kwam de pastorie vrij
en werd vervolgens door het hulsgezin van
den predikant betrokken. Op 2 Dec. d a.v.
men had het niet vlugger kunnen doen
werden alle ruiten van de pastorie ingegooid.
Infame stukken werden geplaatst in „De Ploe
ger" en in andere bladen en op allerhande
manieren trachtte men den predikant het
leven onmogelijk te maken, schril ft het blad
verder. Naar aanleiding van beleedigende
uitdrukkingen in één dier stukken deed ds-
Pijnacker Hordijk aangifte bij de politie en
het gevolg was, dat de heer G. de Beer, ouder
ling der kerk en hoofd der school te Nije
horne werd veroordeeld tot 125 boete.
De verstandhouding werd er hierdoor niét
beter op en vergaderingen van het Kerkbe
stuur werden niet gehouden of onmogelijk
gemaakt. Klacht op klacht kwam binnen bii
het classicaal bestuur en hoewel dit wel
eenige tuchtmaatregelen toepaste, is naar
aller meening niet op voldoende wijze inge
grepen. De ingekomen stukken zijn sinds 1926
niet- door het kerkbestuur behandeld.
De gemeente, die in het bezit is van een
prachtig kerkorgel ziet zich hiervan het ge
bruik ontzegd, daar dit door het kerkbestuur
is afgesloten. Alleen wanneer een vrijzinnig
predikant een godsdienstoefening in de kerk
houdt, wordt van het orgel gebruik gemaakt.
In alle andere gevallen doet ds. "Pijnacker
Hordijk dienst als voorzanger.
Prikkeldraadversperring voor dc
pastorie.
Om het den predikant nog onaangenamer
te maken heeft het kerkbestuur voor de
pastorie een prikkeldraadversperring laten
aanbrengen op eigendom van de kerk. Hier
door wordt de predikant en diens gezin ge
noodzaakt om altijd achterom te gaan.
Slechts langs een modderweg kunnen zij den
hoofdweg bereiken.
Bij een volgende gelegenheid, na een on
mogelijk geworden vergadering van stemge
rechtigde lidmaten, werden de predikant cn
een zijner aanhangers mishandeld, waarvoor
een zekere B. B. 250 boete heeft moeten
betalen. Toen op een visitatie-vergadering de
predikant zich beleedigend uitliet over het
kerkbestuur, heeft dit bestuur deze kwestie
aanhangig gemaakt bij het classicaal bestuur,
dat de zaak heeft verwezen naar het provin
ciaal bestuur, dat. zooals gemeld, den predi
kant heeft geschorst- op grond van zijn tyran-
niek optreden, terwijl de kerkeraadsleden een
berisping ontvingen
Het betreft hier echter niet alleen een par
tijkwestie, maar ook geldelijke aangelegen
heden zijn aan dezen toestand niet vreemd.
De kerk bezit nl. vijf boerderijen. De predi
kant krijgt als salaris de opbrengst van drie
dezer plaatsen; het kerkbestuur de opbrengst
van twee. Volgens den predikant heeft hij
recht op de opbrengst van de vijf plaatsen,
en neemt hij dan ook niet genoegen met de
opbrengst van de drie. Ook hierover is het
laatste woord nog niet gesproken.
Met belangstelling ziet men de uitspraak
van de Synode op het beroep van ds. Pijn
acker Hordijk tegemoet.
verbrand of ernstig beschadigd. Een schil
der, die in het gebouw werkzaam was, werd
gewond en werd bewusteloos gevonden. Wij
herinneren er nog eens aan. dat, eenige da
gen geleden, bij een brar.d in het Witte Huis
te Washington ook archiefstukken verloren
gingen.
Afzonderlijke besprekin
gen met de schuldeischers.
<m
Schober.
's-Gravenhage, 4 Jan. 1930.
Omtrent de hedenochtend gehouden bijeen
komst van de commissie betreffende de niet-
Duitsche herstelvraagstukken is in een
Egeische persconferentie het volgende mede
gedeeld
De bijeenkomst onder leiding van den heer
Loucheur was ongeveer van denzelfden aard
als de gisteren gehouden bijeenkomst, daar zij
gewijd was aan het vaststellen van een werk
probleem. Dit programma bestaat hderin, dat
het. Oostenrijksehe vraagstuk hedenmiddag zal
worden behandeld, het Bulgaarsche as. Maan
dag en het Hongaarschc Dinsdag of Woens
dag. De bedoeling is, hiermede zoo spoedig
mogelijk door te werken.
Vervolgens is er een algemeene bespreking
gehouden met betrekking tot het standpunt
door de verschillende mogendheden, die be
trokken zijn bij het Oostenrijksehe vraagstuk,
ingenomen.
Door den president werd een voor-ontwerp
of schema gedistribueerd, dat niet bepaald
volledige voorstellen inhoudt, maar denkbeel
den bevat, welke het comité zou kunnen
bespreken. Dit voorontwerp is het resultaat-
van den arbeid van de commissie welke te
Parijs zich heeft bezig gehouden met de
kwestie van dc liquidatie van het verleden-
Daarna heeft de heer Titulesco namens
Roemenië verklaard, dat Roemenië weliswaar
een verzoenende houding wensent aan te
nemen en in alle opzichten wenscht mede te
strijden om zoo spoedig mogelijk tot een ver
gelijk te komen, doch dat hij hoopte dat een
regeling kon worden getroffen met Oosten
rijk met betrekking tot de bijzondere vorde
ringen en het bijzondere standpunt van
Roemenië bij het algemeen vraagstuk.
Deze verklaring gaf aanleiding tot het uiten
van de hoop door den heer Marinkowitch
(Servië) dat een overeenkomst tot stand zou
kunnen komen tusschcn Roemenië en Oosten
rijk overeenkomstig het precedent tussclien
Polen cn Duitschland, dat. gisteren ter kennis
van de conferentie is gebracht. Het betreft
hier bijzondere vorderingen van Roemenië
tegen Oostenrijk buiten het herstelvraagsluk
om.
Na déze algemeene beraadslagingen is be
sloten om weder te 3.15 des namiddags bijeen
te komen. De Oostenrijksehe gedelegeerden
zullen worden uitgenoodlgd deze commissie
vergadering bij te wonen.
Eindelijk is een inleidende bespreking ge
houden omtrent de Bulgaarsche kwestie, welke
Maandag zal worden behandeld.
Schober klaagt.
's-Gravenhage4 Jan. 1930.
Heden zijn de besprekingen tusschcn de
Oostenrijksehe delegatie en de andere bij de
Oostenrijksehe kwestie betrokken staten
voortgezet. De Oostenrijksehe delegatie heeft
besprekingen gevoerd met de Tsjechische, de
Poolsche en dc Roemeensche delegatie,.
Omtrent de besprekingen tusschen Oos
tenrijk en Roemenië in hotel des Indes is
van Roemeensche zijde meegedeeld, dat deze
nog niet geëindigd zijn en waarschijnlijk
morgen hervat zullen worden. De Roemeen
sche delegatie heeft in deze besprekingen
haar principe niet prijs gegeven.
Inzake de Bulgaarsche kwestie zal een
bespreking gehouden worden door de credi-
teurstaten. In de kringen der Roemeensche
delegatie had men hoop op een aanvaard
bare beslissing ie dezer zake, daar dit geen
principieele, doch uitsluitend een geldkwestie
is.
Omtrent het bezoek van de Oostenrijksehe
delegatie aan de Poolsche, in hotel Paulez,
wordt van Poolsche zijde meegedeeld, dat
Schober daar betoogd heeft dat Oostenrijk
niet in staat is te betalen, daar het gebukt
gaat onder herstelcredieten.
Voorts heef Schober gewezen op het defi
cit van de handelsbalans en op den ongun- 1
stlgen invloed der bestaande betalingsver
plichtingen op de mogelijkheid voor Oos
tenrijk om te leenen.
Van Poolsche zijde is op deze uiteenzet
ting slechts geantwoord, dat een en ander
in overweging zal worden genomen.
Verder wordt nog gemeld;
Hedenmiddag te kwart na drie is de ver
gadering der Commissie voor de niet-Duit-
sche herstelvraagstukken hervat. De Oosten
rijksehe gedelegeerden waren tot deze ver
gadering uitgenoodlgd.
In een Engelsche persconferentie is over
deze vergadering het volgende meegedeeld:
De Oostenrijksehe bondskanselier, de heer
Schober gaf een uiteenzetting van de be
sprekingen oer commissie voor de regeling
oer Oostenrijksehe verplichtingen te Parijs.
De OostemyKsche delegatie heelt daar voor
gesteld aat luie verpacht ingen van Oosten-
rijk, voortvloeiend uit het verdrag van St,
Germain zouden worden geannuleerd-
De commissie, het standpunt der credit cur-
staten overwegenue, acntte zich niet bevoegd
een beslissing ve nemen over het Oostenrtjk-
scne voorstel.
De Oostenrijksehe delegatie heeft daarna
voorgesteld, aat, in overeenstemming met de
aant>eveiingen van het Young-pian weder
zijds zou worden afgezien van ae claims, die
uit het verdrag mochten voortvloeien.
Deze kwestie zou, naar besloten werd aan
de Haagsche conierenue worden voorgelegd.
De heer Scnober betoogde vervolgens, aat
een opiossing nooazakenjK is, d3ar net ver
drag van bi. Germain en andere verdragen,
zoo ingewikkeld zyn, dat zij Oostenrijk prac-
tiscn verooraeeien tot mucnteioosncid in de
iinancieeie betrekkingen met. anaere landen.
aen voorbeeld daarvan noemde spr. de
voorgestelde leening voor dc kapitaalsuit
gaven. Het was, ohuanus de daartoe geaane
pogingen, onmogelijk de toestemming van
ane partijen te verkrijgen, met liet gevoig,
uat net gunstigste tijasup voor het plaatsen
der leening verstreek, tot groot financieel en
economisch nadeel van Oostenrijk. Het was
aan ook wenscneiijk voor alle landen om
een eind te maken aan deze kwesties, aie hm-
uerpaien vormen voor de consouaauc van do
econoimscne positie. Verder uitstel van dc
liquidatie van het verleden zou tot gevolg
neooen, dat de reeds bestaande depressie
nog ernstiger zou worden cn zou nieuw a
ninderpaien plaatsen op den weg naar een
uiteindelijke oplossing.
Spr. deed een beroep op dc commissie voor
het tot stand brengen van een overeenkomst,
aie eens en voorgoed een eind zal maken aan
de fuiancieeic kwesties, voortvloeiende uit
net verdrag van St. Germain.
De gedelegeerden van Roemenië, Tsjecho-
Slowakije, Servië en Polen wezen erop, dat
zij bijzondere vorderingen hebben op Oosten
rijk, maar waren van oordeel, dat het gc-
wenscht is tot een degelijk accoord te komen,
In den loop der discussies werd geopperd,
dat het wellicht de beste weg om tot het gc-
wenschte acoord te komen, zou zijn om on
middellijk afzonderlijke besprekingen te
houden tusschen de betrokken staten en Oos
tenrijk. Besloten werd, dat deze bilaterale
besprekingen zullen worden gehouden cn
dat, als resultaat daarvan een rapport zal
worden overgelegd aan de commissie ter ver
dere bespreking. De eerste dezer bilaterale
besprekingen zou om 5 uur worden gehou
den tussclien Oostenrijk en Tsjecho-Slowa-
kije in hotel De Bellevue. Morgen zullen dc
besprekingen van Oostenrijk met de andere
betrokken landen plaats hebben. Men hoopt
Maandag een rapport aan dc commissie te
kunnen overleggen.
De kans op overeenstemming wordt gun
stig geacht.
AGENDA
Heden!
MAANDAG 6 JANUARI
Stadsschouwburg. Abonn. Voorstelling Ie
serie. „Uitkomst". 8 uur.
Schouwburg Jansweg. „De Broadway Me
lodie". 8.15 uur.
Palace. „De Man met het IJzeren Masker".
8.15 uur.
Luxor Theater. „Saxophoon Susi". Toaneel!
Les Corcllis en 2 Barty's. 8.15 uur.
Rembrandt Theater. „The Singing Fool".
Tooneel: Yamamoto and Koyoski. 2 30, 7 cn
9.15 uur.
DINSDAG 7 JANUARI
Stadsschouwburg De Verecnigde Schouw
spelers. (Pierre Molsi. .Jdalle Patsy". 8 uur.
Gem. Concertzaal. Gem. Orgelconcert.
George Robert, orgel, Theodora Versteegh,
alt. 8 uur.
B ioscoopvoorstellingen
Teyleris Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags toegang vrij.
Vel sen: Raadhuis. Gemeenteraad 7 uur.
HET CAP/TOOL TE WASHINGTON.
-W'..
bis:
INGEZONDEN MEPEDEELINGEN 60 CU. pmr r«gel
BARTELJORISSTR. 26-28
