HET VERKEER TE BERLIJN.
LETTEREN EN KUNST
Jlspiïiai-
52555 VOOR
HAARLEM'S DAGBLAD
9 9
TTct Nieuwjaars-oplimisme.
Klaart dc toestand in Duitscbland
op? Dc achteruitgang der indus-
trieele bedrijvigheid in Amerika.
De bcteckcnis der Indische cultu
res. Herstel op de suikermarkt
te wachten? Altius in liquidatie?
De slechte toestand der vrach-
tenmaxkt.
Dat de wensch de vader der gedachte is,
komt wel in zeer sterke mate uit bij de
beoordeeling der vooruitzichten van een
nieuw jaar. En men moet daarom bij ce
waardeering dier beschouwingen wel wat
voorzichtig zijn. Het is een gelukkige trek
in het karakter van den menscli, dat hij, hoe
somber ook het oude jaar moge zijn geëin
digd, toch het nieuwe met optimisme begint.
Zoo is het ook ditmaal. Wanneer men de
verschillende artikelen leest, welke er bij de
Jaarwisseling geschreven zijn, is men geneigd
zijn effectenmakelaar met een flinken order
voor den eersten beursdag van het jaar blij
te maken. Blijkbaar hebben velen echter die
neiging weerstaan, want van levendige zaken
was er deze week op de effectenbeurzen nog
geen sprake. Het lijkt ons ook beier. o:n even
af te wachten in hoeverre het gebruikelijke
NieuwsjaarsoptimLsme in vervulling gaat;
beter een kleine winstderving dan nieuwe te
leurstellingen. waaraan de laatste maanden
van 1929 voor den fondsenhouder zoo rijk
waren. Wij doelden hier natuurlijk niet op ce
beleggingsaffaires, welke in de maand Ja
nuari plegen te worden uitgevoerd. Op het
stuk der voorzichtige, goed gesecureerdc
geldbelegging heeft 1929 gelukkig weinig de
cepties opgeleverd. De groote misère der
Europeesehe Staatsfinanciën hebben we
achter den rug en het aantal Staten dat in
gebreken blijft zijn oude schulden te regelen,
is met enkele verminderd. En voorzoover de
gewenschte schuldregelingen in Europa zijn
uigebleven, hebben de houders der Staats
fondsen het geleden verlies thanc vermoede
lijk wel weer geheel afgeschreven. Voor de
minder goed gewaarborgde Staatsleeningen
en ande.re beleggingswaarden van soortgelijk
karakter, is de positie van Duitsohland van
het allergrootste gewicht. Op Duitsche Obli
gaties zijn verleden jaar groote bedragen
verloren. Wanneer hiervan ;n 1930 een deel
kon terecht komen zou het aspect der be-
leggingsmarkt heel wat opklaren. Het eenige
wat hiervan kan worden gezegd is dat men
sinds enkele weken in Duitsch'and den pre-
cairen toestand der publieke lichamen in
ziet en krachtige maatregelen neemt om den
Augiasstal der Staats- en Gemeentelijke
Hulshouding schoon te vegen, met behulp
van een niets sparende ijzeren bezem. Er
zijn gelukkig bij de intrede van 1930 ook voor
den houder van Duitsche fondsen enkele
lichtpunten, waaronder in de eerste plaats
moet worden genoemd de verbeterde positie
van Duitsehland's handelsbalans, die voor
1929 weer een klein overschot aanwijst. Wan
neer de eerstvolgende maanden redelijken
grond bieden voor een herstel van het ver
trouwen in Duitschland's credietwaardig-
hcid. mag worden verwacht dat de verrui
ming op de Internationale geldmarkten het
Koersredrcs van Duitsche Obligaties on het
tot stand komen van nieuwe ieenlngen zal
bevorderen. Hot is wel Jammer, ook uit dit
oogpunt bezien dat. juist voor het einde van
1929 de Hcy 1-Berlnger AG. in moei
lijkheden is geraakt, tengevolge van Irauöu-
leuze handelingen, welke voor aandeelhou
ders vermoedelijk het verlies van het geheele
kapitaal en voor obligatie-houders van een
gedeelte hunner vorderingen beleekenen.
Ook te Amsterdam zijn de obligaties en aan
delen dezer Maatschappij verleden jaar aan
de markt gebracht, en is van de beurswaarde
der Obligaties reeds 40 pet. verdwenen.
MAANDAG 6 JANUARI 1930
Dc New-Yorksche beurs heeft deze
week een zeer stil verloop gehad. De loons-
verhooging waartoe Ford is overgegaan heeft
weinig indruk gemaakt en de koersstijging
op de laatste dagen van 1929 was hoofdzake
lijk aan contramine dekkingen te danken. Er
schijnt voorshands ook geen reden te zijn
om een nieuwe hausse te verwachten, waar
omtrent de industrieele bedrijvigheid nog
steeds berichten van achteruitgang inkomen.
In November 1929 was het desbetreffende
indexcijfer reeds met 8 pet. \rerminderd, een
achteruitgang, welke volgens de New-York
Times" sedert 50 jaar niet meer is voorge
komen. Opmerkelijk is de uiting van het
Harvard Economie Institute, volgens hetwelk
de economische gevolgen der beurscrisis nog
niet tenvolle zijn uitgewerkt en we in de
Unie nog 2 a 3 maanden van algemeene ma
laise voor den boeg hebben, zoodat de hoop
op een herstel der aandeelenkoersen wel zal
moeten worden uitgesteld tot een oogenblik,
waarop gunstiger economische berichten
binnenkomen. Een voorzichtiger uitspraak is
nauwelijks denkbaar, en er is dus alle reden
om ten aanzien van de Amerikaansche
Markt een afwachtende houding te blijven
aannemen.
Zulk een houding past ook nog het best
voor de Amsterdamsche fonds e n-
markt, die ook deze week nog weinig
..Overzichtelijks" te zien gaf. In de positie
der verschillende Indische cultures is er nog
geen verandering gekomen en zoolang deze
uitblijft worden dc tegenwoordige koersen
der cultuurwaarden voldoende betaald. Wat
de cultuur van Tabak. Suiker, Rubber. Kof
fie en Thee voor moederland en koloniën be-
teekent moge blijken uit het feit dat de op
brengst dier producten in 1929 met
f 130.000.000is verminderd. De nadeelen
hiervan worden wat het moederland betreft
eerst in 1930 en 1931 gevoeld, wat ook door
den fiscus en den beheerder van 's Lands
schatkist moge worden bedacht. Voor zoover
thans kan worden beoordeeld, z ij n de
vooruitzichten van de suiker
cultuur nog het. minst somber, in verband
met de verwachting dat de wereldoogst in
1030 cira 700000 tons kleiner zal zijn dan
verleden jaar en consumptie vermeerdering
niet onwaarschijnlijk is, met het oog op de
accijnsverlaging welke in verschillende lan
den wordt overwogen of reeds is doorgevoerd.
Daar komt bij dat onze Indische fabrieken
wegens hun bijkans volmaakte outillage, een
gunstige uitzonderings-positie innemen en
financieel meerendeels in sterke conditie ver-
keeren. Men acht daarom een bescheiden
prijsherstel binnen niet, al te langen tijd op
de suikermarkt mogelijk. Van de andere ru
brieken behoeft ditmaal weinig te worden
gezegd. Wij releveeren alleen dat aandeelen
Margarine Unie blijkbaar den nadeoligen in
vloed ondervinden van de oprichting van
nieuwe onafhankelijke Margarine Fabrieken
en dat aandeelen Koninklijke enkele punten
konden verbeteren in verband met de ver
hooging der .stikstofproducten, waartoe in
samenwerking met de Koninklijke hoogovens
en staalfabrieken te IJmuïden is besloten.
Voorts stippen wij aan dat een voorstel is
gedaan om de NV. Houthandel v.h. Altius
Co. te liquideeren. een voorstel dat o.i-
door dc aandeelhouders mag worden toege
juicht.. Als een somber slotaccoord van deze
eerste beschouwing in het nieuwe jaar moet
hier worden vermeld, dat de Directie van
Van Nievelt. Goudriaan Co's Stoomvaart
maatschappij aan het. „Handelsblad" heeft
medegedeeld, dat de toestand der
vrachten markt momenteel zoo on-
gunstlg is. als na den oorlog niet. voorkwam.
Op de geldmarkt kwam geen verandering.
Prolongatie 4 1 '4 a 4 1/2 pet.
LETTINGA.
Opmerkingen van een inspecteur van politie.
HET TOONEEL.
JACOB VAN LENNEP.
DODDY.
Jacob van Lennep had zich Zaterdagavond
weer eens ln dienst van de liafdadigheid ge
steld. Voor een stampvolle zaal voerde het
ln den 8chouwburg aan den Jansweg ten
bate der vereeniglng „Snelverband" Doddy
op. een klucht, die ons was aangekondigd
als een „verschrikkelijke verwarring ln drie
bedrijven." Nu, verschrikkelijk was de ver
warring zeker en het leek mij niet toevallig,
dat Doddy juist voor de vereeniglng van
eerste hulpverleenlng bij ongelukken werd
gespeeld, want dit stuk hangt van ongelukjes
aan elkaar. Maar het, blijkt, ten slotte min
der erg dan het oorspronkelijk schijnt, want
als het. doek voor hef laatst zakt, dan weten
wfj, dat mama Iddy alleen maar hulp zal
behoeven.
Waar Van Lennep deze klucht van verwar
ringen wel vandaan gedaan mag hebben?
De namen Doddy. Florry, Teddy, Brown en
Page zouden je doen vermoeden, dat om
in den stijl van het stuk te blijven een
Engelschman de vader is, maar als je den
aard der verwarringen en sommige woord
spelingen nagaat, dan krijg ie ernstige ver
denkingen tegen een Franschman. De aard
van de klucht, de opzet vooral van dat.
meisjespensionaat en de typcering van
enkele personen zooals van dokter Dote
en den professor doen je weer twijfelen en
je afvragen, of een Duitscher niet de schul
dige is. Maar wie dan ook de vader is, ver
makelijk kun je deze klucht- zeer zeker noe
men, al is zij dan ook niet altijd even fijn-
Fransche acteurs en actrices weten cie
waarde van het: ,-glissez. glisscz, n' appuyez
pas!" wat wij. Hollanders en zeker dilet
tanten niet zoo verstaan. Bij ons krijgt
elke aardigheid ook de frivole haar
volle gewicht en aan duidelijkheid laten ze
dan ook niets te wenschen over! Te raden
behoef je nooit! Dat bleek ook bij de opvoe
ring van Zaterdag.
De lach daverde telkens door de zaal en
Doddy had een uitbundig succes.
De geroutineerde krachten van Van Len
nep hadden weinig moeite met deze klucht.
Dc regie had voor een vlot. levendig tempo
gezorgd en het was duidelijk te zien. dat de,
dames en heeren zeil plezier in deze inge
wikkelde verwarringen hadden. Mevrouw
Dit Tunlnga was een charmante, jeugdige
Doddy, mevrouw Co van den Berg als de
oudere zuster een meer geposeerde, beza
digde Florrie. mevrouw Toni Groeneweg een
kittige, hupsche, bij de hande Page en me
vrouw Bep Lingem.m een levendige, drukke
Iddy, wier nervositeit onder de zeer bijzonde
re omstandigheden van deze mama alleszins
verklaarbaar was. Van Zandbergen vond in
den drogen professor mor. temperament
wel te verstaan een kolfje naar zijn hand
en had dan ook een gelukkigen avond, Huib
Tuninga speelde den jongen arts in de rich
ting van den niais en deed dit wel vermake
lijk, Toon Snoeks bracht al zijn aplomb mee
op het tooneel en het verwonderde niemano,
dat Dr. Phil Brown ln de gedaante van
Wim Nottelman in elkaar kromp van
schrik bij dezen tegenstander ,-zwaar ge
wicht".
Een vroolijke avond dus. waarmee Van
Lennep de vereeniglng Snelverband een flin
ke hulp heeft verleend. Over de beteekenis
van deze vereeniging had do voorzitter, de
heer J. H. Fortgcns ons in een inleidend
woord ingelicht en wij hopen, dat zijn ver
zoek om steun voor Snelverband niet onver
hoord ls gebleven.
J. B. SCHUIL.
MUZIEK.
DE BROADWAY-MELODIE
„Amerikaansche Revue-Operette" heet dit
stuk. Ik zou zeggen dat- de inhoud zoomin den
naam van „revue" als dien van „operette"
rechtvaardigt. Een ..revue", terugblik, doet
veronderstellen een looneelbehandeling van
actueele of kort geleden belangrijke gebeur
tenissen: toespelingen van dien aard hebben
we alleen in den negerzang „Pietje patje"
enz. gehoord; bij een „operette" verwachten
wc allicht eenige draad in de handeling en
althans oorspronkelijke muziek: beide zijn
in „de Broadway-Melodie" afwezig. De sa
menstellers zijn eclectici; zij hebben melo
dieën van hier en van daar ingelascht. We
vinden een aria uit Romeo en Julia van Do
nizetti naast jazz-wijzen. Maar. of men dit
mixtum compositum nu hutspot of mixed
pickles wil noemen, gelachen is er. Zondag
avond geducht en het applaus toonde dat de
nagenoeg uitverkochte zaal voldaan was.
Verschillende der medewerkenden kregen
reeds bij hun eerste optreden open doekjes.
Er is ook door enkelen lang niet onver
dienstelijk gezongen. Mac Whipper'. -F.
Meermans» droeg het enkele lied dat hij te
zingen had gevoelig en beschaafd voor:
Freddy (George du Bree) toonde een zeer
goede cn welluidende tenorstem te bezitten,
die bij nog verdere scholing mooie vooruit
zichten zou bieden; Jenny Donald (Lilly Cas-
sani) bleek een goede soubrette te zijn. De
anderen waren meer door komisch spel en
dans dan door zang opmerkelijk. Van hen
noemen we in de eerste plaats Deef Goubits,
die als Tom Teadock het publiek telkens
deed schateren, maar ook in zijn haast acro
batische komische dansen, vooral in het
dwaze Tiroler dansduet met Titty (Emmy
Emerants). zich den bijval waardig toonde.
En Jans Poppes moest als Lotte Humpferdich
wel een oude malloot verbeelden, maar toon
de als danseres zulk een virtuositeit te bezit
ten, dat zij het bezit van een gevorderden
leeftijd zeer onwaarschijnlijk maakte.
Onwaarschijnlijk leek ons ook het decor
dat Miami moest voorstellen; of al die cac
tussen en die twee besneeuwde vulkanen aan
het vlakke strand van Florida te vinden zijn
is ten minste twijfelachtig.
Er was een klein orkestje dat zich zeer
verdienstelijk maakte in de begeleiding der
verschillende zangnummers. De pianist heeft
de noodige zekerheid voor de variabele ryth-
men en de sprongen die de jazz-muziek ver-
eischt; de violist bewoog zich in glijvlucht
veilig in de hoogste, meestgestreepte octaven
boven den zang. en kwam zelfs eens als solist
voor het voetlicht om de Broadway-melodie
nog eens voor te dragen: het slagwerk illus
treerde af en toe zeer duidelijk. En aan het
einde van het eerste deel der voorstelling
kregen verscheidencn der hoofdpersonen, en
ook" de violist bloemen cn kransen.
Maandagavond wordt dit stuk nogmaals
gegeven. Wie geen liooge kunst zcekt, doch
onschuldig vermaak zal zich bij dit vlotte
spel waarschijnlijk wel amuseeren.
K. DE JONG.
GEMEENTERAAD
Er wordt een vergadering van den Raad
der gemeente Haarlem gehouden op Woens
dag 8 Januari 1930 des namiddags ten 1.30
ure. zoo noodig voort te zetten des avonds ten
8 ure in de Statenzaal «Prinsenhof».
Aan de orde zal worden gesteld:
1. Mededeelingen en ingekomen stukken.
Verzoekschrift P. Mur om ontslag als onder
wijzer school no. 5. Idem J. van Daalen om
eervol ontslag als tijd. leeraar. Hoogere Bur
gerschool B met 5-j c. Prooes-verbaal opne
ming kas en boeken Gemeente-Ontvanger.
2. Onderzoek gelodfsbrieven nieuw lid.
3. Wijziging benaming Gem. Geneeskundi
gen dienst.
4. 2e suppletoire kohier zakelijke belasting
op het bedrijf dienst 1929.
5. Wijziging raadsbesluit 9 Oct. 1929 no. 14
betreffende benoeming personeel Vervolg
cursus no. II.
6. Balans 1928: a. Woningbouwvereeniging
„Spa urnoog", b Coöp. bouwvereeniging
„Volkshuisvesting".
7. Begrooting 1930 Woningbouwvereenigin-
gen 'Stichtingen).
8. Aanvaarding geschenk Tcekencollege
„Kunst zij ons Doel".
9. Aanvaarding legaat wijlen mevr. Wed. C.
van 't Hoff.
10 Verhuring grond Donkere Spaarne (Coöp.
Haarl. Groenten- cn Bloembollenveiling
W.A.).
11. Vergoeding art. 100 L.O. Wet 1920 bij
zondere scholen.
12. Verkoop grond: a Westzijde Rijksstraat
weg «mevr Rc/emaKok); b. Duvenvoorde-
straat «J. E. Postri c. Meester Cornelisstraat
(S. L. Blom en Tj. dc Vries): d. nabij Mid
denweg «G. Kamminga); c. Burgemeester Bo-
reelstraat. (S. L- Blom en T j.dc Vries); f.
Zaanenlaan (G- Kamminga).
13. Aanvaarding van voor straat bestemden
grond: a. Duinoordslraat en Akendamst-raat;
b. nabij de Rijnstraat; c. Timorstraat.
14. Aanleg rijwielpad oostzijde Dreef
15. Wijziging besluit vaststelling Bouwver
ordening.
16. Uitgraving gedeelte Goowatering enz.
17. Verzoekschrift vereenigingen kosteloos
gebruik gymnastieklokalen
18 Verzoekschrift R. Bijker om toekenning
vergoeding in verband met bouw Jans- en
Manégebrug.
19. Aankoop grond met schoolgebouw nabij
Jan Gijzenvaart.
20. Aankoop perceelen: a. Vrouwesteeg. b.
Pijlslaan.
21. Verzoekschriften met prae-advies B. en
W. terzake inwerkingtreding Werktijdenbe
sluit.
22. Benoeming: a. gedelegeerde gemeente
in bestuur Prot. Chr. Nijverheidsschool; b.
Idem School voor Bouwkunde, versierende
kunsten on kunstambachten (in liquidatie).
c. lid (raadslid) Commissie van Toezicht
Haarl. Orkestvereeniging. d. leden commissie
van Toezicht op de Stadsbibliotheek en Lees
zaal. e. Regenten St. Elisabeth's of Groote
Gasthuis. f. tijd. leeraar (boekhouden) avond
school voor Handelsonderwijs, g. idem (staat
huishoudkunde), idem. h. onderwijzer school
no. 40.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct«. per regel.
welk een weldadigen Invloed
Asplrin-Tabletten bij alle ver-
koudheidsziekten.rheumatiek
hoofd-en tandpijn, grleo enz.
uitoefenen. Maar waarom
die gevaren niet reeds voor
komen?
Handel van nu af aan
daarnaar en neem al bij de
eerste teekenen vanverkoud-
heid, rheumatiek, griep enz.
1—2 Aso-rin-Tabletten. Gij be
spaart dan zeker veel pijn.
Gij weet het dus nu:
tijdig
Tabletten
Het wezenlijk verschil met Hol
land. Er zijn geen wielrijders. De
onbekende transportfiets. Vei
lige taxi's. De verkeersmiddelen
brengen de drukte te weeg. Goed
opgevoede weggebruikers, voet
gangers inbegrepen. De verkeers
toren een practiscli regelings-
middcl, behalve Zondags. Mili
tair uitgeruste politie. Er loopen
geen honden los.
Berlijn, dat met ongeveer 4 millioen inwo
ners als de vierde stad der wereld beschouwd
wordt, is nummer één wat oppervlakte be
treft. Wie per trein de stad binnenkomt rijdt
er meer dan een uur door en dat men in de
autobussen afstanden van 2 uur gaans kan
afleggen tegen het gewoon tarief van 20
pfennig, dat is 12 cent, duidt er op, dat deze
trajecten niet ongewoon zijn. Voor dit be
drag kan men bovendien zijn reis met een
andere bus of tram, boven of ondergronds
v< rtzetten.
Wat het eerste de aandacht van een po
litieambtenaar vraagt is: het verkeer. Het
verkeer, dat te 8 uur 's morgens al in vollen
gang is.
Het verschil tusschen het verkeer te Haar
lem en dat in Berlijn is niet alleen de groo-
tere intensiteit, in de Duitsche hoofdstad,
zit niet alleen in denomvang. Een essentieel
verschil is de al of niet aanwezigheid van
een wielrijder. Als wij in Haarlem 's mor
gens tusschen 8 en 9 uur het verkeer gade
slaan zien wij een groot aantal wielrijders,
het aantal auto's is slechts gering. In Ber
lijn is het juist omgekeerd. Het aantal fiet
sers is er zeer klein, wij zouden haast met
zekerheid kunnen zeggen, dat in Berlijn nie
mand per rijwiel naar fabriek of werkplaats
gaat. Iedereen maakt gebruik van een der
verkeersmiddelen, vooral de ondergrondsche
spoor. Wij overdrijven niet, wanneer wij het
aantal wielrijders, die wij per dag in Berlijn's
straten tegenkomen op slechts 20 schatten.
En transportfietsen zijn er totaal onbekend.
Wanneer wij dus een vergelijking met het
verdeer in Haarlem of Amsterdam maken,
moeten wij met dezen factor terdege reke
ning houden. Want juist de wielrijders bren
gen de grootste moeilijkheden te weeg. Niet
alleen door hun groote aantal, maar ook door
te geringekennis van de verkeersregels, al
thans, het niet voldoende naleven daan'an.
Daarbij komt. dat een wielrijder met zijn
rijwiel aan de hand als een gewoon voetgan
ger wordt beschouwd, wat vaak tot allerlei
moeilijkheden aanleiding geeft. In dit op
zicht is het verkeersvraagstuk voor Berlijn
gemakkelijker op te lossen dan in onze Hol-
landsche steden.
Het tramverkeer is te Berlijn zeer dnik. Uit
het feit, dat een der lijnen het nummer 191
draagt, zou men kunnen afleiden, dat er
een dergelijk groot aantal lijnen was. maar
dit schijnt niet zoo te zijn, omdat verschil
lende in den loop der tijden vervangen wer
den door ondergrondsche tram of door auto
bussen. Al dc lijnen komen in het centrum
der stad. Hetzelfde geldt voor de autobussen.
„Unter den Linden" heeft men punten, waar
achtereenvolgens zeven autobuslijnen haar
halt-en hebben. Deze punten zijn dan ook
bijna voortdsirend met autobussen bezet.
Meermalen spoedden wij ons naar zoo'n
plaass. omdat wij dachten, dat er iets bij
zonders voorviel, doch bemerkten dan. dat
de menigte slechts uit personen bestond, die
op een autobus stonden te wachten. Het
vervoer per autobus gaat met, groote snelheid
en overtreft dat van de electrische tram. Wij
mogen wel respect hebben voor de autobus
chauffeurs, die handig met hun kolossen ma
noeuvreeren.
Behalve dat met autobussen is ook het ge
wone automobielverkeer zeer druk. Het be
staat, wij kunnen het zonder overdrijving
zeggen. voor 60 procent uit verkeer met
taxis. Dit verhoogt de veiligheid in niet ge
ringe mate. want de taxi-chauffeur, die dag
in dag uit met zijn auto op straat is. leert de
verkeerstoestanden op zijn duimpje, kent zijn
wagen goed en is volleerd in hot besturen als
geen ar.öer. Het drukke gebruik van taxi's
is niet alieen toe te schrijven aan de groote
afstanden in Berlijn, maar ook aan de lage
tarieven. En dan bestaan er de aapjeskoet
siers nog met htm wagentjes.
Uiteraard zijn er ook veel vrachtauto's,
maar naar verhouding toch niet meer dan
hier. Dat komt, omdat het paard nog veel
als trekdier gebruikt wordt, veel meer dan
bij ons, dat springt dadelijk in het oog. Voor
vrachtverkeer worden vaak een of twee groote
wagons achter een tractor gekoppeld. Hand
karren ziet men in Berlijn niet veel. Maar
wel drie-wielige vrachtauto's. En wat hon-
dekarren betreft, wij zijn er slechts één te
gen gekomen!
Eigenaardig, maar niet onpractisch is het,
dat in verschillende drukke straten de auto's
midden in dc straat parkeeren. De weg langs
het trottoir blijft dus vrij. Dit zijn, naar men
ons vertelde, straten, die cloor het verdwij
nen van de tram ruimer gemaakt zijn.
In het oog loopend is voor een Hollander,
die in Berlijn komt., dat voetgangers nage
noeg niet op den rijweg komen. Dit gebeurt
alleen als het noodzakelijk is om over te
steken en dan doet. men het nog in rechte
lijn van dc eene naar de andere zijde, niet
zooaJ. bij ons in schuine richting. Dit zou in
de Berlijnsche straten trouwens eenvoudig
onmogelijk zijn. Groepjes menschen, die
kalm op den rijweg loopen, zooals in Hol
land ziet men er dus nooit. Dit kunnen wij in
Holland dan ook niet anders dan een on
hebbelijkheid van den voetganger noemen,
daar hij twee afzonderlijke voetwegen te
zijner beschikking heeft. Op verschillende
plaatsen, op drukke kruisingen enz. staan
borden met het woord ..Fussganger", in het
bijzonder aangevende dus waar de voetgan
gers moeten oversteken. Overigens is het
lcopen er even moeilijk, zoo niet moeilijker,
als in Holland. Merkwaardig is, dat dc Ber
lijnsche voetganger niet weet van rechts
houden. Wij hebben nergens een verzoek van
overheidswege om dit te doen gezien, be-
halv? op de plaatsen, waar de rijweg moet
worden overgestoken. Daar geeft een pijl
de juiste riel)ting aan.
Bij de regeling van het verkeer vervult de
politie evenals hier een uitgebreide taak. Ten
eerste is daar het verkeerssein. Over den
verkeerstoren, die op het drukste plein van
Berlijn, de Potzdammer Platz is gebouwd,
zuit u reeds iets gelezen hebben of ge hebt
er wel een afbeelding van gezien. En ook in
ons land. in Rotterdam, is zoo'n toren sinds
et- iren tijd in gebruik Die verkeerstoren is
een eenvoudig bouwwerk van 4 meter hoogte,
waarin drie lichten zijn aangebrach'. zoo. dat
zij van alle straten, die cp 'net plein uitko
men. duidelijk zichtbaar zijn. Zij zijn rood,
geel en groen. Brandt voor en achter liet
roode licht, staat het sein voor die richting
dus op onveilig, dan brandt rechts en links
het groene, dat is: veilig. Na een halve mi
nuut worden rood en groen tegelijk vervan
gen door geel, dit is het overgangssein, dat
beduidt, dat degenen, die aan de zijde, waar
het op veilig stond, voorzoover ze over of op
de (denkbeeldige) stoplijn zijn, mogen door
rijden, doch dat zij die daarachter komen
moeten wachten. Voor de voertuigen, die aan
de zijde van het roode licht staan is het een
waarschuwing, dat zij weldra moeten door
rijden. Op de drukste punten zijn er verkeers
agenten bij geposteerd, die zoo noodig tee-
kens geve» overeenkomende met de lichtsei
nen en overigens toezien, of elke bestuurder
zich houdt aan liet nakomen van het gege
ven teeken. Het gele licht brandt siechts on
geveer twee seconden en gaat dan over in
groen, respectievelijk rood. In den toren zelf
staat geen agent.
Geheel overeenkomstig wordt op alle druk
ke punten en dat zijn er vele het ver
keer geregeld. Meestal hangt er in het mid
den boven den rijweg een rechthoekige bak
met de drie lichten.
Ook hierbij staat meestal een verkeers
agent. doch volstrekt niet, overal Wij heb
ben echter niet opgemerkt, dat- bestuurders
van voertuigen van de afwezigheid van een
agent gebruik maakten om door een onvei
lig sein te rijden. Dat zou bij ons door wiel
rijders nog wel eens worden geprobeerd. Deze
verkeerssein en hebben het groote voordeel,
dat ze op eenigen afstand al waarneembaar
zijn, wat met de teebens van den verkeers
agent in zulk druk verkeer niet altijd het
geval is.
Op plaatsen als Unter den Linden, een
breed e straat met. een beplant middentrot-
toir. hangen twee van deze seinen, een
rechts en een links. Naar ons oordeel kun
nen deze seinen ook op enkele plaatsen in
Haarlem wel worden toegepast. Trouwens,
men is te Amsterdam in de Leidschestraat
reeds in die richting werkzaam. Op één
plaats was het lichtsein voorzien van een
klok. doch het nut daarvan hebben wij niet
kunnen inzien. Ook voetgangers houden zich
strikt aan de automatische signalen, op
plaatsen als bijvoorbeeld achter den Bran
denburger Tor is oversteken anders eenvou
dig ten onmogelijkheid. Hoewel wij ons eiken'
dag op de drukste punten der stad ophielden
hebben wij geen enkel verkeersongeval ge
zien
Zeer eigenaardig en bovendien gevaarlijk
is het evenwel, dat Zondags de verkeerspos
ten niet bezet zijn en de verkeerssoinen bui
ten werking. Dat geeft wel eens aanleiding
tot stagnatie.
Met verkeersborden heeft een bestuurder
in de Berlijnsche straten nagenoeg niet te
maken. Enkele straten zijn voor het verkeer
in een bepaalde richting gesloten. Alleen de
bekende driehoekige waarschuwingsborden,
wit met rooden rand, bij scholen, uitholling
overdwars, kruising van wegen vindt men er
evenals bij ons.
De straten ln deze stad hebben alle eeni
groote breedte en ze zijn geasphalteerd.
Bekeuringen hebben wij de politie niet zien
maken.
Hoewel er veel politie op straat is, hebben
wij er slechts eenmaal motorpolitie ontmoet
en ook slechts eenmaal bereden politie.
Voor een Hollander gelijken de Duitschë
politie-uniformen veeleer op militaire uit
rustingen, met de glimmende sjako, den kop
pel, met bajonet en revolver. Alleen de gum
mistok, die aan den koppel gedragen wordt,
duidt op den politieman. Dc verkeersagenten
zijn slechts te onderscheiden van de surveil-
leerende politie door een witten handschoen.
De politie moet wel goed uitgerust zijn in
deze stad. Een optocht van communisten op
een Zaterdagavond werd begeleid door een
auto met agenten er voor, er achter en er
naast, behalve de agenten te voet. Tezamen
werden in deze drie auto's ongeveer 25
,,Schupo's" vervoerd met 3 inspecteurs.
Wat wij in Berlijn hebben gezien is het
toekomstbeeld van onze in opkomst zijnde
drukke steden.
Een vergelijking met onze steden ls ech
ter niet wel mogelijk, omdat onze straten
smaller zijn. Berlijn heeft een uitgebreid on-
dergrondsch spoorwegnet en bouwt op het
oogenblik nog nieuwe lijnen. Zou Holland de
oplossing kunnen bevorderen?
Tenslotte deze opmerking: Er is in Ber
lijn geen maximum snelheid en.... er loo
pen geen honden los!
D. DUYTS.
Vereenigings-Drukwerk
Handels-Drukwerk
Familie-Drukwerk
Massa-oplagen
Periodieken
DRUKKERIJ
LOURENS COSTER
HAARLEM
Uitsluitend goed verzorgd drukwerk.
Op den tijd dien wij beloven.
Tegen bMlijke prijzen.
