Het woord is aan
De aanvaring op het IJ.
47e Jaargang No. 14277 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 8 Januari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week f0.27'A, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J^- Franco per post door Nederland 3.87^5. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerü 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1-5 regels 1.75. elke regel meer 035. Reclames
ƒ0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag cn Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. ƒ0.25, elke regel meer 0.10. uitsL a contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijderf f 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog I 400.-, Duim I 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreak f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TEEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DE WILDEMANSBRUG.
VERANDERINGEN OP HET DONKERE
SPAARNE.
De bruggenbouw heeft de laatste jaren de
bijzondere zorg van ons gemeentebestuur. In
eenlge jaren zijn verscheidene nieuwe brug
gen gebouwd. Wij noemen: Schalkwijkerbrug,
Zandersbrug, brug over de Brouwersvaart,
Kennemerbrug, Nagtzaambrug, Manegebrug
en Jansbrug. Thans is begonnen met het
bouwen van de nieuwe Houtbrug.
Enkele bruggen werden ook verbeterd, zoo
als de brug over de Garen kokers vaart bij de
Pleter Kiesstraat en de Nassaubrug.
Maar er zijn nog verschillende bruggen die
om verbetering vragen. Een daarvan is de
Wildemansbrug over de Bakenessergracht bij
het Spaarne.
Langs het Spaarne is het verkeer tusschen
de Kaasmarkt en het Donkere Spaarne be
langrijk toegenomen. De Wildemansbrug is
slechts 5 Meter breed. De trottoirs zijn ruim
een 1/2 Meter, zoodat er voor rijbreedte nog
geen 4 Meter overschiet.
Bovendien ligt het bruggetje niet recht in
de as van den weg. De voertuigen die van het
Donkere Spaarne komen moeten een bocht
maken.
Het bruggetje is oud. Vroeger was het voor
het verkeer voldoende, maai: nu niet meer.
Het is noodig dat het bruggetje aan den
kant van het Spaarne belangrijk verbreed
wordt. Daarvoor is voldoende ruimte. Boven
dien zullen de kosten niet groot zijn, want dé
bestaande landhoofden zijn voor de verbree-
ding voldoende.
In de toekomst zal de Wildemansbrug nog
meer beteekenis voor het verkeer krijgen. Er
komt namelijk een nieuwe brug over het
Spaarne, die de Gravesteencnbvug moet ver
vangen, maar die wat Noordelijker zal ko
men te liggen. Nog bij de behandeling van
de gemeentebegrooting is een maand gele
den door den wethouder van Openbare Wer
ken in den raad gezégd, dat nog uitgèmaakt
moest worden waar de nieuwe brug precies
zal komen. Daarom heeft het ons verwon
derd, dat men nu begonnen is met het maken
van een nieuwen kademuur langs het Donkere
Spaarne, dus tusschen Bakenessergracht en
Koudenhorn. Zal nu niet* als over eenige
Jaren de nieuwe brug gebouwd wordt, een
gedeelte van den nieuwen kademuur moeten
worden afgebroken?
Het Donkere Spaarne wordt, doordat de
nieuwe kademuur wat verder in het Spaarne
gebouwd wordt, iets breeder. Ook het Spaar
ne tusschen de Bakenessergracht en de Dam
straat wordt nu opnieuw bestraat en wel zoo,
dat de rijweg wat verbreed wordt. In de toe
komst zal het vorkeer van de Amsterdamsche
poort door de verbreede Koralensteeg naar
de Houtmarkt gaan. Dan over de nieuwe
Spaarnebrug naar het Donkere Spaarne, om
daarna langs het Spaarne en de verbreede
Damstraat in de binnenstad te komen.
GOUDEN HORLOGE GESTOLEN.
Bij de politie ls door een dame aangifte
gedaan, dat vermoedelijk op de Maandag-
markt uit haar taschje een gouden horloge
is ontvreemd. De politie stelt een onderzoek
in.
SCHOORSTEENBRANDJE.
Dinsdagmiddag half drie ontstond door
aanlading van roet een schoorsteenbrandje
in het perceel Botermarkt 14. De brandweer
heeft het vuur met een paar emmers water
gebluscht.
WEER TWEE VERPLEEGDEN
ONTVLUCHT.
UIT HET PSYCHOPATHENASYL TE
LEIDEN.
Dinsdagmiddag omstreeks zes uur zijn
wederom twee verpleegden uit het Psycho-
pathenasyl te Leiden ontvlucht. Het zijn de
24-jarige S. J. van M. uit Losser en de 25-
jarige S. G. uit Duivendrecht., die kans za
gen aan hun bewaking, die blijkbaar niet
al te nauwkeurig is, te ontsnappen. Het is
thans binnen een tijdsverloop van een half
jaar de vijfde maal, dat iemand uit het asyl
weet te ontvluchten, schrijft de Tel. Van de
beide voortvluchtigen is nog geen spoor ont
dekt.
RELLETJES TE BERLIJN
TIJ DE BEGRAFENIS VAN EEN
COMMUNIST.
BERLIJN. 7 Januari (VX>.) Op den
Lausitzerplatz hebben hedenmiddag ernstige
botsingen plaats gehad tusschen Schupo en
communisten. De communist Walter Neu
mann, die door Nationaalsocialisten gedood
werd. zou door zijn partijgenooten ter aarde
besteld worden. Voor deze uitvaart bestond
van de zijde der communisten groote belang
stelling en er had zich een optocht gevormd
waarin tal van plakkaten en doeken werden
meegedragen. Daar de bevelvoerende inspec
teur de opschriften van öpruienden aard
achtte, greep hij onmiddellijk in, doch werd
op hetzelfde oogenblik door de betoogers
aangevallen .waarbij hij Zware verwondingen
aan het hoofd bekwam. De politie slaagde er
tenslotte in den Optocht te ontbinden.
Daar de botsingen met de politie hedenmid
dag een dreigenden omvang aannamen, wer
den de Eiscnbahnstrasse, Mühlenstrasse en
andere straten door politie-afdeelingen ge
demarqueerd, die zich meermalen genood
zaakt zagen opstootjes met den gummiknup
pel uiteen te drijven. Er vielen hierbij geen
gewonden. Een 33-tal Rotfrontkampfer werd
gearresteerd. Daar de pogingen om een In
specteur, die door communisten werd aange
vallen, te ontzetten, geen onmiddellijk succes
hadden, loste de politie verscheidene revol
verschoten in de lucht. Het duurde nog ge-
ruimen tijd voor de rust was weergekeerd.
EEN PORTUGEESCH SCHIP
VERGAAN.
EEN MOEILIJKE REDDING.
LONDEN, 7 Jan. (V. D.) Te Kaapstad ont
vangen berichten uit het gebied van de Lü-
deritzbocht in voormalig Duitsch-Zuidwest-
Afrika, melden, dat het Portugeesche stoom
schip „Limpopo", dat op weg was van Schot
land naar de Delagoa-baai, ten Noorden van
de Lüderitz-bocht op de rotsen is geloopen
en vergaan. Twee leden van de bemanning
zwommen naar land en vuurden vandaar
met behulp van raketten een redlijn naar
het scheepswrak af, waarmede alle opva
renden; met uitzondering van den gezagvoer
der die weigerde het schip te verlaten, gered
konden worden. Drie leden van de beman
ning boden aan den woestijn tot aan de Lü
deritz-bocht door te marcheeren. Na een
marsch van vijf dagen, zonder eten of drin
ken, arriveerden zij aldaar in volkomen uit-
geputten toestand. Voor de redding van de
overige twaalf leden van de equipage is een
hulpexpeditie uitgezonden.
Naar gemeld wordt, was het de eerste reis
van de „Limpopc",
VERLIES VOOR HET PARK
„VELSERBEEK".
Iii de gemeente Velsen moeten nogal eens
boomen gerooid worden. Ook Dinsdagavond
stond de gemeenteraad weer voer een moei
lijk geval: B. en W. moesten voorstellen, de
weleer zoo prachtige eikeboomen in de Lin-
denlaan in het Wandelpark „Velserbeek"
wegens hun vervallen toestand te doen rooien
De raad kon niet ariders doen, dan dit voor
stel aannemen, maar hij deed dit slechts
noode, waaraan vooral de heer Bosman uiting
gaf. De Burgemeester troostte hem met de
belofte, dat er zware jonge lindeboomen voor
in de plaats zullen komen. Hierboven een af
beelding van de Lindenlaan met de ten doode
gedoemde boomen.
DE TABAKSHANDEL IN
DU1TSCHLAND.
Opzegging aan 100.000
werknemers.
DOOR DE NIEUWE BELASTING
REGELING.
LEIPZIG. 7 Jan. (W. B.) De ba den een-
tralen bond van Duitsche groothandelaars
in tabak aangesloten firma's hebben haar
geheele personeel opgezegd. Hierbij zijn in
geheel Duitschland 1600 firma's met 100.000
werknemers betrokken.
De werknemersbond deelt mede, dat men
hier met een voorzorgsmaatregel te doen
heeft. De nieuwe bepalingen inzake den ta-
bakshandel hebben een wijziging der prijzen
noodzakelijk gemaakt en een onderzoek
heeft thans aangetoond, dat onder de ver
anderde omstandigheden nog slechts 5 pet.
winst wordt gemaakt, waardoor een voort
zetting der zaken op dezelfde schaal onmo
gelijk is. De bond van groothandelaars heeft
den personeelbond verzocht zijn vertegen
woordigers in hot parlement te verzoeken
bemiddelend in de zaak op te treden.
ANARCHISTISCH COMPLOT.
Tegen Umberto en Marie José.
GEEN NEDERLANDER ER BIJ
BETROKKEN.
In aansluiting op de berichten uit België
betreffende een anarchistisch complot ge
richt tegen den Kroonprins van Italië en
zijn bruid. Prinses Marie José van België
waarin ook de naam van een Nederlandsch
anarchist werd genoemd, kan het navol
gende worden medegedeeld. De politie te
Brussel had zich tot. de politie te Amsterdam
gewend met verzoek een onderzoek te willen
instellen naar genoemden anarchist, secre
taris van de Anarchistische Jeugdinternatlo-
nale cn te Amsteram woonachtig. Bij te
Brussel gearresteerde anarchisten was toch
in notities diens naam en adres gevonden,
terwijl de politie tc Brussel mededeelingen
had ontvangen, dat hij bij het complot be
trokken zoude zijn.
De centrale recherche te Amsterdam heeft
daarop een uitgebreid onderzoek ingesteld,
waaruit bleek, dat de man nog steeds te Am
sterdam vertoeft en Nederland het laatste
half jaar niet heeft verlaten. Door de recher
che gehoord, verklaarde hij dat 't zeerwel
mogelijk is, dat buitenlandsclie anarchisten
zijn naam en adres kennen, omdat deze in
het orgaan der ..Anarchistische Jeugd Inter
nationale" vermeld staan.
Aan de hand van het ingestelde onderzoek
meent de Centrale Recherche dan ook, dat
«hij bij het complot niet is betrokken,
A. J. Cook:
Gij hebt niets aan luchtkasteclen als gij
geen ladders bouwt om ze te bereiken.
RAADSRAADLOOSHEID.
(De Radio-Raad schynt onmach
tig te zijn gebleken, aan de regeering
te adviseeren in zake een billijke
verdeeling van den beschikbaren
zendtijd over de verschillende om-
roepsgroepen. Courantbericht.)
Door de eeuwen is er altijd
Over 't vraagstuk gekrakeeld.
Hoe de aarde voor de menschheid
Onderling zou zijn verdeeld
En tot algemeen genoegen,
Is 't zelfs thans niet klaargespeeld;
Men haalt zeeën en woestijnen,
Ja de Polen zelfs er bij,
Slechts de lucht was onbestreden,
In de menschenmaatschappij,
Maar helaas sinds kort Is deze
Ook van 't vraagstuk niet meer vrij;
De minister wist er gister
Geen beslister medicijn,
Dan een raad die hem moest raden,
Hoe de lucht verdeeld zou zijn,
Zoodat elk zich zou verheugen
In een billijk luchtdomein;
Luchtig ging de Raad aan 't raden,
Op 't etherische gebied.
Uren, dagen, maanden gingen.
Maar de wijsheid kwam maar niet.
Een bekentenis van onmacht,
Werd het einde van het lied;
Zonder leiddraad in den aanvang,
Moest het vraagstuk draadloos zijn,
Zonder wijsheid in het raden
Moest de Raad wel raadloos zijn,
Zonder eendracht in zijn daden
Moest het slot wel daadloos zijn;
En de ether blijft maar golven
In den ethergolvenstrijd,
Wat zou leiden voert tot lijden,
Bij gebreke aan beleid,
Van een Raad die niet kon raden
In zijn draad-, raad-, daadloosheid.
P. GASUS.
DUITSCHLAND.
PETROLEUMFABRIEK IN VLAMMEN.
BERLIJN, 7 Jan. (V. D.) Volgens een be
richt ui Maehrisch Ostrau is hedenavond
door tot nog toe onbekende oorzaak brand
uitgebroken in de paraffine-afdeeling van
de „Oderfurter Mineraal-oliefabriek". Het
vuur greep zeer snel om zich heen en had
om 10 uur des avonds reeds 5 gebouwen der
3 fabrieken aangetast. In de grootendeels
onder den gr on cl gebouwde paraffinereser-
voirs is een groote hoeveelheid paraffine ge
smolten en in brand geraakt, zoodat thans
een ware vuurzee woedt. Verschillende ex
plosies hadden plaats, gevolgd door machtige
vuurzuilen. Uit een in brand staand gebouw
werden 2 arbeiders met zware brandwonden
bedekt naar buiten gedragen. Het verluidt,
dat een arbeider vermist wordt.
DE RADIORAAD.
OPNIEUW EEN WEEK UITSTEL.
Naar de Tel. uit goede bron verneem.*, is
de Radioraad niet alleen onmachtig geble
ken, een advies aan de Regcering uit te
brengen over de zendtljdverdeeling, maar
ook om advies te geven in zake de golflengte-
toewijzing aan den Hilversumschen en Hui-
zer zender, na den llden Januari a.s.
De minister heeft daarom deze toewijzing
opnieuw voor een week uitgesteld, zoodat de
A.V.R.O. thans tot 18 Januari des avonds
blijft uitzenden op de 1071 meer en overdag
op de 298 meter.
Het Belangrijkste.
Hoe de Hofplein" verging.
(pag. S, 2e blad).
De vrije halve dag voor de winkelbedienden.
(pag. 1. 2c blad)
Duitschland: 100.000 werknemers in den Duit-
schen tabakshandel ontslag.
tpag. 1, lc blad).
Italië: Anarchistisch complot tegen Umberto
en Marie José.
(pag. 1, le blad).
Londen: Voor dc Vlootconferentie. Een voor
stel van de Times".
(pag. 2, 3e blad).
Haagsche conferentie: Gedeeltelijke overeen
stemming bereikt. Verscheidene punten
voorloopig uitgesteld.
(pag. 2, 3c blad).
Voor de laatste berichten zie men dc 2de
pagina van het Eerste Blad).
ARTIKELEN, enz.
R. P.; Konings huwelijk.
(pag. I, le blad).
J. C. P.: Om Ons Heen; Haagsche Babbel".
(pag. 1, 2e blad)
J. B. S.: Het Tooncel: „Een nieuwe GysbreghV
(pag. 1, 2e blad).
HAARLEM, 8 Januari.
Koningshuweliik.
Vandaag wordt in Rome het huwelijk vol
trokken van den kroonprins Umberto van
Italië met prinses Marie Jose van België, en
de wereld is vol berichten over dc geweldi
ge geestdrift waarmee het Romeinsche volk
het bruidspaar reeds gehuldigd heeft. „Prin-
cipino" Umberto is zeer populair bij de massa,
die populariteit is ongetwijfeld nog aanmer
kelijk versterkt door zijn koelbloedig optre
den bij den moordaanslag, die een anti-fas
cist te Brussel op hem gepleegd heeft, en
de verbintenis met het Belgische koningshuis
vindt in Italië algemeenc instemming. Bo
vendien is de kroonprins een flinke, man
nelijke figuur en voldoet de vrouwelijke
openbare meening zeer als „een knappe jon
gen", terwijl de Belgische prinses ontegen
zeggelijk een bekoorlijke verschijning is. Met
de huwelijksplechtigheid gaat een kostelijke
praal van koninklijke stoeten met schitte
rende uniformen, pompeuze ambtsgewaden
en nationale costumes gepaard. Als wij lezen
dat, na de aankomst, van dc Belgische ko
ninklijke familie, de luisterrijke stoet halt
hield op de Piazza Esedra, waar een triomf
boog was gevormd uit lauwertakken, in den
vorm van den boog van Titus, en de gou
verneur van Rome, die den schallenden naam
draagt van Prins Ludovico Boncompagnl-
Ludovici, onder een baldakijn staande in zijn
prachtig ambtsgewaad, omringd door „fedeli"
in gewaden van purper en oranje fluweel,
een welkomstrede uitsprakdan herinnert
dit op wonderlijke wijze aan de oude tij den
van het koningschap in Europa, die haast
uitgestorven schijnen. Er resten nog enkele
koningen, maar er rest heel weinig van den
sprookjesachtiger. praal uit de groote dagen
der monarchie.
Wie dit Romeinsche schouwspel vergelijkt
met het Haagsche tafereel, dat dc regeerders
van vele mogendheden in conferentie ver-
eenigt, voelt wel heel schen) dc tegenstelling.
De reeks kieken van ministers in doodge
wone, soms niet eens goed-gesneden en vaak
zelfs slordige pakjesministers met dood
gewone burgermans-gezichten onder onver
schillige vilthoedenstaat in fel contrast
met de weelderige praalvertoonlng op do
Piazza Esedra, met prins Ludovico Boncom-
pagni-Ludovici in ambtsgewaad, onder bal
dakijn
Het tweede contrast, eigenlijk nog scher
per dan dat met de democratische regeerders
Op het IJ had Maandagavond een aanvaring plaats tusschen het stoomschip „Vliestroom"
en de Rijnaak SteenwiikDe aak toerd midscheeps geramd en de schok was zoo he-
via. dat het anker van de -Vliestroom" brak en gp het dek van de mSteenwijk" viel,
De intocht der „Koningskinderen" in Rome. Umberto van Italië en prinses Marie José
van België met den broeder van de bruid en de zuster van den bruidegom in het rijtuig
dat hen door. Rome voerde,,
