Het woord is aan 47e Jaargang No. 14283 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 15 Januari 1930 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per weck ƒ0.271', met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ032 Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3.57J4. Franco per post door Nederland 3.S7J4. Lo;sc nummers ƒ0.06. GetlL Zondagsblad per 3 maanden 0Ö7JS, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Noa.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75, elke regc! meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per rcgeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 10.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag ea Zaterdag) 14 rcg. ƒ0.25, elke regel meer 0.10, uitsl. i coauiit» Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. EERSTE BLAD HAARLEM, 15 Januari. Noordzee-drooglegging. Onze Zuiderzee-drooglegging schijnt groo- ten invloed, ja bcr'-'-nde geestdrift, vooral op de Duitschers uit te oefenen. Heeft inder tijd de ex-keizer, toen hij nog maar pas „Heer van Doorn" was geworden, niet zelf verklaard, dat dit nu juist een werk voor Hem zou zijn om te leiden en tot stand te brengen? Dat onze regeering de wenk niet begreep, of niet wou begrijpen, en hem niet uitnoodigde om als Zuiderzee-opperhoofd zijn ongestilden landhonger te gaan bevredigen, was niet zijn schuld. Duitschers van bescheidener allure zij worden slechts aangeduid als „een groep in genieurs" hebben onlangs een ander blijk van Zuiderzee-bezieling gegeven, dat vooral niet minder bescheiden is dan dat van hun ontslagen staatshoofd. Zij hebben een plan ontworpen om het grootste deel van de Noordzee droog te leggen, Engeland in het vasteland op te nemen, de gevaarlijke kusten van Nederland en België dus als zoodanig te liquideeren, en in het nieuwe territoir twintig steden te stichten. U zult opmerken dat hiertegen, buiten de technische moeilijkheden nog enkele bezwa ren bestaan, en ik ben het er mee eens. De schatten, die de Duitsche ingenieurs uit ge zonken schepen denken te halen, lijken een fantastisch voordeel, want ze zullen vrijwel alle in den zeebodem zijn weggezogen. De rijke ertslagen, die de Duitsche ingenieurs profeteeren, zouden wel eens tegen kunnen vallen. De ondergang van de havens van Rotterdam, Antwerpen, Londen, Huil enz. is een nadeel, dat door de Duitschers en spe ciaal door Hamburg met eenige nonchalance, maar door de Belgen, de Engelschen en ons ietwat anders beschouwd kan worden. Er zijn nog enkele andere bezwaren de Engel schen zouden er b.v. weinig voor voelen om hun land in het continent te laten opnemen maar is het noodig ze alle op te sommen? Neen. Het wonderlijke is, dat ontwikkelde men- schen in allen ernst samen gaan werken om een dergelijk plan op te zetten, en nog te pu- bliceeren ook. Het is akelig om te weinig voorultzienden blik te hebben en in onder nemingsgeest tekort te schieten, maar het andere uiterste is haast even tragisch. Het graf der onbekookte plannen kan men vinden bij de Parijsche Beurs, op het voor plein. Ik vermoed tenminste dat die kraam pjes, waarin zwaar-gedeprecieerde en geheel- waardelooze aandeelen verkocht worden, er nog altijd zijn. Het zijn'gewone markt kramen tafels onder tentdoek, op houten staken en er staan handelaars onder, die zich in uiterlijk en methode niet onderschei den van de zakenlieden op onze Botermarkt, cf op het Amsterdamsche Waterlooplein. Al leen hun artikel is exceptioneel. Zij étaleeren het keurig en het ziet er nogal vroolijk uit, zoo op het eerste gezicht. Drukkers van waar depapieren bezitten een wondere verschei denheid in ontwerpen, lettertypen en kleur combinaties, en er liggen gezakte, getuimelde, vermoorde aandeelen en obligaties van maat schappijen die nauwelijks bestaan, alleen in theorie nog bestaan of heeleniaal niet be- Om er over te schrijven heb ik jaren ge leden aan zoo'n kraampje eens een twintig tal aandeelen en obligaties gekocht. De oor spronkelijke nominale waarde zou toen zco- wat zestigduizend francs hebben moeten zijn. Ik betaalde een goede twintig. Er waren Rus sische spoorwegen bij, die nog op een heelen franc „stonden", en vermoedelijk door een of andere zielige oude Fransche keukenmeid, wier zuur bijeengepotte spaarduitjes in de débacle waren verdwenen, hier van de hand waren gedaan. Er waren ook vele stukken van sinds lang geliquideerde ondernemingen, en die versjacherde de koopman op hun artis tieke waarde Den lithoerafischen smaak van den drukker werd eer bewezen. Hij leverde mij een prachtig Spaar»seh aandeel van wij len een Comnania. die zich het kanallsee- ren van de Ebro ten do°l had gesteld, voor „quatorze sous". Het prijkte als een bril- lante kleurbouquet in zijn collectie. De naam van den president-commissaris der onderne ming was op het stuk nimmer ingevuld, en een van de ongelukkige bezitters, ongetwij feld door galgenhumor bezield, had daar „Sancho Pancha" voor ingevuld. Er waren meer bezweken kanalir^ie-maatschappijen er moet een tijd geweest zijn vol gezwol len kanaalfantaisieën en daartoe behoor de de Compagnie pour-la-Canalisation de la Manche letterlijk vertaald: de kanali seering van het Kanaal, "^et was ongetwijfeld niet haar bedoeling om „een open deur in te trappen", al leek het er op, maar dit stuk had tenminste een humoristisch tintje. Toen ik over mijn nieuwe effectenbezit schreef werd het toch een weemoedige be schouwing een soort van grafrede. Het lag nog een poosje in een kast, en daarna nam de Parijsche gemeentereiniging het gratis van mij over. Misschien zit de een of andere vuilnisman nog steeds hoopvol te wachten op de herleving van de Compagnie des Fiacres du Grand Hotel (zooiets was er ook bij) of van de kanalisatie van de Ebro, of van een paar der Hollandsche bezweken ondernemin gen, welker namen ik R. I. P.! kiesch- heidshalve verzwijg. Maar er moesten in alle steden van eenige beteekenis zulke stalletjes zijn, met zulk een handel in oude litho's, ci-devant waardepa pieren. Tot waarschuwing van velen, dio er anders in de toekomst weer zöuden invlie gen. Want wie weet, of ook die groep Duit sche ingenieurs nog niet een Aktien-Gesell- scliaft tot drooglegging van de Noordzee zal stichten? en als ons ernstige Zuiderzee- plan nog meer dolzinnige school maakt kom: er ook een Société Anonyme voor'de Golf van Biscaye, en een Limited Liability Company voor de Iersche zee, terwijl Mussolini's te zeer-bezielde onderdanen niet van de Adria- tische zullen kunnen afblijven We moeten niet te sterk in droogleggingen gaan gelooven. De zee» is nog altijd machtig. Zij spot met veel. En ons eigen Zuiderzee-plan geelt, behalve dat het veel duurder is dan berekend was, ook nog geen zekerheid van welslagen, terwijl wij Nederlandsche belas tingbetalers er allemaal „in zitten".... R. P. DE WONINGBOUW. TEGENWERKING VAN HET RIJK? Onze lezers weten dat er moeilijkheden ge rezen zijn tusschen ons gemeentebestuur en de regeering over den arbeiderswoningbouw Het rijk wil geen financieelen steun geven aan den bouw van de 114 woningen in het Slachthuiskwartier en de 50 in Haarlem- Noord, tot welken bouw de gemeenteraad reeds besloten heeft. De gemeenteraad heeft nu besloten om den bouw zonder rijkssteun te laten geschieden. Bij Ged. Staten van Noord-Holland zal met klem aangedrongen worden om dit raadsbe sluit goed te keuren. De architecten van de betrokken woning- bouwvereenigingen hebben van het gemeen tebestuur mëdedeeling ontvangen dat zij, in afwachting van de beslissing van Ged. Sta ten, kunnen voortgaan met het gereedma ken van het bestek voor de aanbesteding. Wij vernemen, dat in den laatsten tijd vrij wel alle gemeente bestorren die woningbouw plannen hebben tegenwerking van het rijk ondervinden. Dit niettegenstaande _de volks vertegenwoordiging onlangs nog 15 millioen gulden beschikbaar gesteld heeft voor den bouw van arbeiderswoningen. Het is zoo werd ons verzekerd of het rijk op dit oogenblik door een stroeve werking bereiken wil. dat thans zoo weinig mogelijk gebouwd wordt. Bouw- en Woningtoezicht heeft over den bouw van de twintig huisjes voor ouden van dagen aan de Zomervaart zooveel stukken met den rijksdienst, voor woningbouw moeten wisselen, dat het dossier doet denken aan een werk van millioenen. Daar bij de behandeling van de gemeente- bcgrooting in het laatst van het vorige jaar duidelijk gebleken is, dat de groote meerder heid van den raad prijs stelt op een regelma tige afwerking van het programma voor den bouw van arbeiderswoningen, zal het noodig zijn om van Ged. Staten toestemming te krij gen om deze bouwplannen uit te voeren zon der rijkssteun DE ZAAK-LIEBERMANN VOOR HET AMSTERDAMSCHE HOF. Mr. Van Gigch beroept zich terecht op zijn ambtsgeheim. DE ZITTING VAN WOENSDAG. Disraeli: Fortuin, succes, roem kunnen ons geluk vermeerderen, maar zij kunnen het niet scheppen. Het kan alleen gevormd worden 1 door diegenen die van ons en van wie wij icederkeerig houden. Huiienhooge golven teisteren de kademrren van Cuxhaven. Geweldige watermassa's wer den in den Ebbemond geslingerd en richtten zware overstroomingen aan. Liebermann geeft een uiteenzetting over de wijze waarop de .Atlas Hypotheekbank" zou werken. Mr. Duys concludeert dan uit verschillende vragen dat men de zaak niet begrijpt. „Ik ben met een groot partipris te gen deze zaak begonnen", zegt hij, „en ik heb weken noodig gehad om mij in de ma terie in te werken. Ook ik heb meermalen ge dacht, als ik de zaken met Liebermann be sprak: „nou zeg je maar wat!" Maar als Lie bermann dan alles uiteenzette, kon ik niet anders zeggen dan: „je hebt gelijk!" Als mr. Duys op een gegeven moment den heer Van Nierop op scherpen toon ondes kundigheid verwijt, waardoor hij in conflict komt met den president, zegt deze: „Een der gelijke toon wordt hier van u, meneer Duys, niet geduld!" Hierna treedt mr. L. van Gigch Jr. als der de getuige voor het hekje. Getuige beroept zich op zijn ambtsgeheim, hetgeen Lieber mann doet opmerken: „Ik wil absoluut dat de heer Van Gigch spreekt!" De heer van Gigch blijft echter het geven van elke getuigenis weigeren en zegt, om zijn houding te motiveeren het volgende: „Ik weet, dat de heer Liebermann mij van mijn beroepsgeheim wenscht te ontslaan. Dit kan echter niets aan mijn plicht tob geheim houding veranderen, zooals in een analoog geval door den Hoogen Raad ook beslist is. Hot- spreekt toch vanzelf, dat indien het vol doende zou zijn een advocaat te dwingen als zijn cliënt hem er vrijheid toe geeft, dit in het nadeel zou zijn van eiken cliënt, die dat weigerde en die dus zou blijken iels te verbergen te hebben. Het beroepsgeheim is niet ingesteld ten behoeve van een bepaal den cliënt doch van de maatschappij. Natuurlijk heeft de heer Liebermann groot gelijk te verklaren, dat hij niets te verbergen heeft en ik dus alles mag zeggc-n wat ik weet. Het moet de groote troef van eiken verdach te zijn, dat zonder vrees te kunnen zeggen en de heer Liebermann weet en heeft dat reeds voor zijn uitlevering geweten, dat ik zal blijven zwijgen. Ik zeg niet dat mijn verkla ringen iets te zijnen nadeele zouden ople veren, doch het kan ook anders zijn. Dat kan de heer Liebermann niet beoordeelen en kan ik zelf ternauwernood weten, omdat het af hankelijk is van het inzicht van den rech ter". „Persoonlijk heb ik niets te verzwijgen. Maar door niets te verklaren laat ik het veld vrij aan den heer Liebermann en aan zijn verdedigers voor elk, ook tegen mij gericht, systeem" Ik zal op geen enkele bewering kun nen antwoorden, op geen enkele tot mij ge richte beschuldiging mij kunnen verdedigen. Ik ben mij er van bewust, dat daarvan door de verdedigers ruim gebruik kan worden ge maakt, En indien door hen uitvoering wordt gegeven aan hun voornemen, reeds aan on derscheiden personen kenbaar gemaakt, te weten dat. indien ik mij op mijn ambtsge heim zou blijven beroepen of zou wegblijven, zij mij zouden afmaken en vernietigen, dan is het gevaar waaroo ik doelde niet denkbeel dig. Ik zal dit echter moeten dragen en ik zal op deze wijze den heer Liebermann waar schijnlijk meer van dienst zijn dan ik ooit door mijn getuigenis zou kunnen zijn. Mijn tnnerlijkste overtuiging verzet er zich tegen mijn geheimhoud in esplicht te breken, mis schien zelfs in striid met mijn cliënt te ko men of mijn getuigenverklaringen in een eventueel vonnis tegen mijn cliënt te zien ge bruiken. Ondanks het verzoek dus van den heer Liebermann om te getuigen, ondanks den klaarbllikelijken risico dien ik loop. dat men. wetende dat te dezer plaatse geen te genspraak te wachten is. zal trachten zooveel mogelijk de schuld op mijn schouders te la den en mij als advocaat te treffen, zal ik blij ven zwiigen omdat ik niet kan en niet mag spreken". De advocaat-eeneraal vraaet er acte van. ^at mr. Van Giech zich or> riin 8^btseeheim beroent: voorts zou snr. beslist willen z'en of bii elke vraag een beroep op het ambtsge heim ooeaat. Ook mr. D«w? richt in dien geest een ver doek tot het Hof Hef Hof easrt h»'*>ma tnd In Raad kamer; na terugkeer deelt de president me de dat naar het oordeel van het Hof mr. Van Gigch zich terecht op zijn ambtsgeheim heeft beroepen. Vervolgens wordt gepauzeerd. Na de pauze treedt de oud-directeur der „Vcendammer Hypotheekbank" J. J. Wolf man als getuige voor het hekje. Uitvoerig gaat dc president met hem de besprekingen na, welke over verkoop van de Bank zijn ge voerd, besprekingen welke reeds bij twee gelegenheden voor de Rechtbank en by een voor het Hof zijn gememoreerd. Er ontspint zich een vinnig debat tusschen president en verdachte over de grootte van Liebermann's privé-vermogen, dat volgens verdachte minstens een millioen geweest zou zijn. Mr. Duys zegt brieven over te willen leg gen van verschillende banken in België, waar uit zou blijken welk vermogen Liebermann had vóór de transactie met de Veendammer Pres.: Liebermann kan ook wel met mil lioenen van de Discontobank in zijn zak heb ben rondgeloopen. Mr. Duys: Maar dan zal dc aanklager dat BRUGGEN. (Uit de Nieuwjaarsrede van den burgemeester van Dordt: Aan de drie veren werden 376.000 auto's overgezet (vorig jaar 306000). Eindelijk is de brug in functie Aan het IJselijk Katerveer. Zij is niet te vroeg gekomen En haar komst geeft smaak naar meer; Zie maar eens het statistiekje. Dat zoo droog gegeven wordt In de laatste nieuwjaarsrede Van den burgervaar van Dordt; Heel dc wereld vraagt om bruggen. Bruggen groot en bruggen klein. Alom stuit de mensch opschachten, Die nog zonder bruggen zijn; Strakjes gaan de delegaties Uit Den Haag naar huis terug, Bijna is men 't eens geworden. Maar men zoekt nog naar een brug; D' opmarsch naar de wereldvrede Ging wel zeker eens zoo vlug, Als men niet bij elke klove Zwaar moest zwoegen aan een brug; Heel de wereld vraagt om bruggen Niet alleen bij Katerveer, Niet uitsluitend over water En niet enkel voor 't verkeer, Maar wij kunnen 't voorbeeld geven, Door met spoed en vaste hand. Flinke bruggen op te richten In ons waterrijke land; De betaler van belasting Met zijn on vermoeiden rug Komt gelaten, ja haast blijde Voor een brug over de brug. P. GASUS. hebben te bewijzen. Als men zoo redeneert, kan ik dc brieven wel vóór mij houden. Getuige Woltman zect van Liebermann zelve vernomen te hebben, dat er van de millioenen geen cent was overgebleven. Mr. Duys zegt nog tegen mr. Van Nieron naar aanleiding van zijn ironische opmer king aan het adres van dezen deskundige: „Ik geloof, dat 't ongelijk aan mijn kant was". Na nog eenige besprekingen wordt de zit ting verdaagd tot heden, Woensdag. „DE GROENE PLEUREUSE". Zaterdag 18 Januari a.s. komt het Rotter- damsch-Hofstad Tooneel in den Stads schouwburg opvoeren: „De Groene Pleureuse" van Pedro Munoz Séca en Pedro Pérez Fer nandez. Toen dit stuk in Madrid in de oorspronke lijke taal werd opgevoerd, waren pers en pu bliek vol geestdrift. Het blad „El Imparcial" sprak van „een werk. zoo vol van bekoring, zoo innig be gaafd, hartstochtelijk en door krachtig, doch teeder gevoel gedragen, van zulke veelzijdige en sterk sprekende eigenschappen, dat wij het moeten waardeeren als een der voortref felijkste onder de voortreffelijke voortbreng selen van hei Spaansche Tooneel." Het publiek was nu eens ontroerd en toon de door aandachtig zwijgen zijn warme be langstelling in de teedere opwellingen der menschelijke ziel, dan weer lachte het harte lijk in onbedwongen vroolijkheid. Dr. JAC. r. TlflJSSE WORDT 65 JAAR. 25 Juli wordt dr. Jac. P. Thijsse 65 jaar en zoo zal hij aan 't begin van de zomervacanbie dan afscheid nemer, als leeraar van het Kennemer Lyceum. Een zoon van den heer Thijsse woont in Indic en er bestaat het plan. dat dc neer en mevrouw Thijsse hem op zullen gaan zoeken, waardoor tevens een lievelingswensch van den heer Thijsse, onze Oost en de tropische natuur te leeren kennen, in vervulling zal gaan. Het staat echter nog niet vast of de reis dit najaar of voorjaar 1930 begonnen zal worden. Het Belangrijkste. De zaak Liebermann voor het Amsterdam' sche Hof. fpag. 1, le blad>. De uitvoering van het Werktijdenbesluit (pag. 1, le blad). Woningbouw. Tegenwerking van het rijk'' «pag. 1, le blad). Schacht en de Haagschc Conferentie. Over eenstemming met de Duitsche delegatie bereikt. tP' 1, 2e blad). Viscount Grey, voort. van den Liberalen Raad. valt Lloyd George aan. Een flirtation met dc Labour Partij? (pag. 1, 2e blad). ARTIKELEN, enz. R. P.: Noordzee-drooglegging. (pag. I, lc blad). Dr. E. van Raaltc: Dc dag van Schacht. (pag. 1, 2o blad>. DE UITVOERING VAN HET WERKTIJDENBESLUIT. Het Georganiseerd Overleg. DE EERSTE KAARTEN OP TAFEL. Ter uitvoering van het raadsbesluit van Woensdag zal nu binnenkort tusschen de werkgevers en werknemers in het winkelbe drijf een georganiseerd overleg plaats hebben, om te trachten een bevredigende regeling to ontwerpen tot uitvoering van het Werktijden besluit voor winkels. Omdat het bij zulke onderhandelingen meestal moeilijk is om een begin te krijgen, lijkt het ons van beteekenis. dat de heer F. C. Gies, een der belangrijkste leiders van de werk nemers, bereid was, om het eerst de kaarten op tafel te leggen. Wij gaan zoo verklaarde dc heer Gies in vol vertrouwen naar het georganiseerI overleg in de overtuiging dat als aan den kant der werkgevers ook de wensch voorzit om te trachten tot een bevredigende oplossing te komen, een gunstig resultaat verkregen zal worden. Natuurlijk zien wij in, dat wij getu 100 pet. van onze wenschen vervuld kunnen krijgen. Maar er zal wel mee gerekend moeten worden, dat dc gemeenteraad met 23 tegen 13 stemmen heeft uitgesproken, dat hij het gewenscht acht, dat aan het Haariemsche winkelpersoneel zooveel mogelijk, cn voor zoo ver dit in het bcdrijt doenlijk is. ccn vrijer» middag wordt gegeven. Bovendien moet men bedenken dat de raads leden die tegen deze motie gestemd hebben, daarvan geen tegenstanders waren. maar verder-gaande besiulten wilden nemen. De afgevaardigden der winkelbedienden zullen dus in het overleg in het algemeen vasthouden aan den eisch van een vrijen middag, maar daarnaast medewerken om de bezwaren daartegen zooveel mogelijk te on dervangen. Het is immers ook het belang der bedienden, dat het bedrijf zoo goed mogelijk gaat. Wij begrijpen heel goed zoo vervolgde de heer Gies dat dc winkeliers er op lege i hebben om in drukke weken, bijvoorbeeld tegen St. Nlcolaas en Kerstmis, een middag te sluiten. Voor zulke weken moet ontheffing verleend kunnen worden van de verplichte middagsluiting. Het personeel zou zelfs wel geneigd zijn om het overwerk dan zoo te rege len, dat in die weken ook geen morgen vrij gegeven behoeft te worden. Als dc winkeliers overtuigend aantoonen, dat in een enkele branche geen mlddagslu;- ting mogelijk is zonder groot financieel nadeel zal het betrokken bersoneel daarmede reke ning moeten houden. Het winkelpersoneel vraagt alleen verplichte middagsluiting. liefst op Donderdag, van zaken die met bedienden werken. Desnoods kan de patroon zyn winkel open houden, evenals de winkelier die geen ^ersoneel heeft. Het is evenwel te verwachten, dat de patroons met personeel dan zullen aandringen op een algehee'.e verplichte win kelsluiting op Donderdagmiddag, ook dus voor Het conflict tusschen de Duitsche rijksregee links naar rechts: Staatssecretaris Schaffer. leidt, die deel zullen nemen aan de Interna Hjalmar Schacht en rechts Staatssecretaris bank die eventueel dc rol van de Rijksbank Schacht zich onderworpen te hebben, daar ccn wettelijke regeling, (Zie de verslagen ring en den directeur van de Rijksbank Vnn die de onderhandelingen met de bankm tionale Herstclbank. In het mtddcn Dr. Schroder, de leider van dc Pruisische Staats- overgenomen zou hebben. Inmiddels schijnt zijn handelingen gedekt zullen worden door. op dc lc pag. van het 2e blad).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1