De Amsterdamsche
Automobieltentoonstelling.
De tendenzen der Automobiel-industrie.
AGENDA
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 25 JANUARI 1930
TWEEDE BLAD
Een der mooiste tentoonstellingen
can dit jaar.
door HERMAN LEVY
(Hoofdredacteur van Autoleven).
Het getuigt mijns inziens van een goed
zakeninzicht dat het bestuur van de
Vereeniging de Rijwiel- en Automo
biel Industrie de Jaarlijksche tentoon
stelling t« Amsterdam steeds eind Januari
of begin Februari houdt. Want daardoor toch
zijn de meeste importeurs in staat om de
laatste modellen van de door hen vertegen
woordigde merken te exposeeren, en krijgt de
tentoonstelling zelf tevens het karakter van
een volledige weerspiegeling van den stand
der moderne constructie.
Men vraagt meestal ais de tentoonstelling
tn het ruime R.AJ.-gebouw op het punt staat
te worden geopend, of er wat nieuws te zien
is en zoo ja, waaruit dat nieuws dan wel moet
bestaan. Immers men verwacht veel, te veel
zelfs, van zulk een expositie, maargeen
nieuws. Om de eenvoudige reden, dat men te
veel gewend is ann een rustige verbetering
van de conservatieve vormen der automo
biel, en wellicht ten hoogste verbaasd zal zijn
wanneer eenmaal de tijd zal zijn gekomen,
dat de auto in haar grondprincipes volkomen
veranderd te voorschijn treedt. Het klinkt
misschien ietwat fantastisch, maar het rus
teloos zoeken der ingenieurs en constructeurs
wijst er op, dat wij ten opzichte van de
automobiel zeker ingrijpende veranderingen
mogen verwachten. Een poging van Rump-
ler met zijn Tropfen-auto, welke kort na den
oorlog verscheen, bewijst zulks. Evenals nu
trouwens het feit, dat de voorwielaandrijving
ook *in Amerika gebouwd en verkocht wordt;
en enthousiaste aanhangers heeft gekregen.
De voorwielaandrijving is geen vraagstuk van
dit oogenblik. Er zijn reeds jaren lang
proeven mede genomen, vooral in Frankrijk,
waar een idealistisch-aangelegd construc
teur blijkbaar zonder al te groote moeite in
staat is om geld voor zijn proefnemingen bij
een te krijgen. Maar practische resultaten
hebben die pogingen al heel weinig afgewor
pen. Toch verschijnen er telkenjare te Parijs
op de Salon een paar merken met voorwiel
aandrijving, waarvan alleen de Tracta ook
over de landsgrenzen eenige bekendheid
heeft verworven.
Voorwielaandrijving.
In het afgeloopen najaar ls echter plotse
ling uit Amerika de eerste auto met voor
wielaandrijving verschenen. Het was bekend,
dat er reeds enkele jaren door den bekenden
constructeur Miller, wiens race-auto's steeds
successen boekten, proeven werden genomen
met deze constructie. En dank zij zijn mede
werking heeft de Auburnfabriek zulk een
wagen kunnen maken, welke onder den naam
van Cord de wereld is ingestuurd. Die Cord
nu vormt een der nieuwtjes van de Amster
damsche tentoonstelling. Waarmee ik maar
zeggen wil dat er te Amsterdam wel wat
nieuws is te zien.
Het is uiterst moeilijk om na te gaan of
de voorwielaandrijving een succes zal worden
ja dan neen. Immers dat zal de toekomst
moeten uitwijzen. Er waren tot nu toe ern
stige bezwaren, voornamelijk ten opzichte
van de besturing en de soliditeit van de voor
as welke bij dit systeem het grootste gewicht
te dragen krijgt. Het schijnt echter dat de
Cord-ingenieurs die bezwaren op uitstekende
wijze hebben ondervangen, en in dat geval
heeft de voorwielaandrijving ontegenzegge
lijk bet eekenis. Bij den vliegtuigbouw heeft
men toch ook aanvankelijk den schroef aan
het achtergedeelte geplaatst, terwijl tegen
woordig algemeen de schroef van voren zit;
deze trekt dus het toestel, inplaats van vroe
ger het te duwen. Een paard plaatst men
toch ook niet achter den wagen om te
duwen! Bij de Cord trekt de motor de auto
en dat bemerkt men ter dege in een bocht
of op een gladden weg. En wat de besturing
aangaat, deze ls nog lichter dan bij menige
gewone auto. De geruchten gaan dat Ford
ook ernstige proeven neemt met een zes-
cylinder model met voorwielaandrijving. We
mogen gerust aannemen dat dit juist is en
dat zou dan voor ons het bewijs mogen zijn
dat er een groote toekomst inzit.
Er zou over dit vraagstuk en daarnaast
over zoovele andere heel wat te zeggen zijn,
dat echter met het oog op de noodzakelijke
beknoptheid van dit artikel maar ongezegd
zal moeten blijven.
Luchtkocling.
De lezer verlangt een algemeen overzicht
van hetgeen de Amsterdamsche tentoonstel
ling te zien geeft, en de tendenzen van de
industrie op dit oogenblik. Een daarvan is
de kwestie van de voorwielaandrijving. En
een andere die van de luchtkoeling. De
eenige vertegenwoordiger daarvan is de
Franklin, eveneens een Amerikaansche wa
gen, welke het stoute stuk bestaan heeft om
de traditioneele koeling overboord te gooien.
De Franklin is niet een merk van vandaag of
gisteren. Het is geloof ik. jaren geleden hier
te lande reeds eens geïmporteerd geweest. In
ieder geval voldoet deze luchtkoeling. en
daaruit blijkt dus dat- men het ook daarmede
doen kan, en dus niet de kans behoeft te
loopen. dat bij een strengen winter de radia-
teur of de motor stukvrlest.
TwaaH-cylinder.
Een derde op den voorgrond tredende op
vallende bijzonderheid is de 12 cylinder
Voisin. Reeds eenige Jaren ls er een streven
naar vermeerdering van het aantal cylinders
merkbaar geworden. Het is bevonnen met
den overgang van den viercylinder naar den
zescvlinder motor. Daama begon de acht-
cylinder veld te winnen en tegenwoordig is
er geen merk dat zich zelf eenigszins respec
teert, dat niet met een achtcylinder voor den
dag ls gekomen. Ofschoon het juiste aantal
mij niet bekend is, zijn er voor zoover ik ze
heb kunnen tellen, reeds meer dan twintig
nieuwe achtcylinder modellen op de Amster
damsche tentoonstelling. En nu doet Voisin
er nog een schepje op en toont een 12 cylin
der. Het is niet de eerste keer dat deze
vliegtuigenbouwer een dergelijken motor aan
de markt brengt. Reeds kort na den oorlog
heeft hij het ook met een 12 cylinder gepro
beerd, maar meer dan een proefneming was
het toch niet. Maar nu, ongeveer tien jaar
later, is het hem toch ernst geworden. Zoo
erg vreemd is het niet. Voisin heeft in ztyp.
vliegtuigbouw voldoende ervaring omtrent
motoren kunnen opdoen om te weten wat hij
kan en wil. Hij is van meening dat de zes-
cylinder of een veelvoud daarvan den juisten
constructievorm vertoont. En hij staaft zijn
meening door als voorbeeld uit de praktijk
aan te wijzen het gebruiken van 12 cylinder
motoren in de race-auto van Segrave. waar
mede deze het wereldsnelheidsrecord ver
beterde, en thans weer in de nieuwe Sun
beam van Kay Don, die zal trachten dit re
cord weer te slaan.
Meer cylinders is dus tegenwoordig het
motto, waaronder de automobielindustrie
werkt. Hetgeen toch niet wegneemt, dat we
voorloopig nog gerust mogen aannemen, dat
de vier-cylinder nog een zeer lang leven zal
hebben. Als economische gebruikswagen heeft
de viercylinder vele voordeelen, welke men
niet mag wegcijferen. Dat is dan ook wel de
reden dat Fiat en Peugeot, twee bekende fa
brieken met nieuwe vier cylinder modellen
ter Amsterdamsche tentoonstelling zijn ver
schenen.
wel geheel compleet en in de meeste gevallen
ontbreekt zelfs de koffer achterop niet
meer.
Chroomnikkel heeft ook stormenderhand de
autofabrikanten verblind. Het is echter de
vraag of dat zoo blijven zal, want Ford blijkt
met zoogenaamd Stainless Steel voor den dag
te komen, dat veel mooier en duurzamer
schijnt te zijn dan chroomnikkel. Als dat
inderdaad waar is, zullen de andere merken
ongetwijfeld wel volgen.
Koetswerken.
Rest mij nog een enkel woord over de
koetswerken. Natuurlijk hebben Sedan en
Coach nog verre de overhand. Maar opmer
kelijk is toch de toeneming van Cabriolets,
vooral voor vier personen onder den kap. Het
heeft er veel van, dat dit type de oplossing
wil brengen van de vraag naar een open
wagen welke tevens gesloten kan worden
gebruikt.
En zelfs zijn op enkele stands weer de
tourings verschenen, die aan de vroegere
jaren herinneren, toen een gesloten wagen
nog een zeldzaamheid was. De touring is nu
een luxe-wagen geworden; maar een waaraan
men in ons land met zijn vele regens toch
niet veel heeft.
Mijn totale indruk van de Amsterdamsche
tentoonstelling is, dat er zeer vele nieuwtjes
te bewonderen zijn en dat, wie een indruk wil
hebben van de groote vorderingen, welke de
automobiel-techniek heeft gemaakt, niet mag
verzuimen eens een bezoek te brengen aan de
RAI. Ook al is er geen cabaret of verloting
aan verbonden, en let men niet op lederen
duizendsten of tienduizendsten bezoeker.
EEN OUD-ZAANSCHE GEVEL
BEHOUDEN.
Veering.
Er is in de moderne automobielconstructie
nog een vraagstuk, waaraan niet al te veel
aandacht door de ingenieurs is en wordt be
steed, n.l. de veering. Iedere automobilist,
hoe tevreden hij overigens ook over zijn wa
gen zal mogen zijn, zal toch moeten erken
nen, dat de veering nog verre van ideaal is.
En dat weten de fabrikanten en construc
teurs ook wel. Zij zoeken naar verbeteringen,
brengen ze ook wel aan, maar het zijn niet
de veranderingen, welke een radicale oplos
sing van het vraagstuk brengen. In Frankrijk
zijn talrijke kleine constructeurs met proef
nemingen verschenen, maar zoolang de
groote fabrieken er nog niet aan beginnen, is
daarvan niet veel heil te verwachten. Men
brengt hydraulische schokbrekers aan, welke
inderdaad hun beteekenis hebben. Maar het
is toch niet de ware oplossing. Toch zijn er in
Amsterdam eenige merkwaardige pogingen
tot verbetering te constateeren, en wel ten
opzichte van de onafhankelijke wielveering.
Lancia b.v. heeft onafhankelijke voorwiel
veering; en de Oostenrijksche Steyr een on
afhankelijke achterwielveering door middel
van de zoogenaamde Schwingachse. De
nieuweling op de Hollandsche markt, de
Röhr 8 cylinder waarmede ik vorig jaar op de
Berlijnsche tentoonstelling heb kennis ge
maakt, heeft behalve het Steyr-systeem nog
een speciale voorwielveering, doordat de
wagen van twee transversale veeren is voor
zien. Maar de rest blijft bij de gewone tra
ditioneele veering, welke toch in vergelijking
met enkele jaren geleden aanzienlijk verbe
terd is, vooral bij de Amerikanen, die wel be
grepen hebben dat de opvoering van de snel
heid ook verbetering van de veering nood
zakelijk maakte.
Vier versnellingen.
Van niet minder groote beteekenis ls de
groote toeneming van het aantal wagens dat
met een gangwissel met vier versnellingen
is uitgerust.
Er is schier geen merk meer dat niet kan
bogen op een vierversnellingsbak met geruisch-
looze derde. Er is natuurlijk veel voor te zeg
gen, want het veraangenaamt niet alleen het
rijden maar komt ook ongetwijfeld den
levensduur van den motor ten goede Immers
het overschakelen behoeft nu niemand meer
af te schrikken, niet alleen omdat het niet
moeilijk meer is, maar ook omdat het rijden
op 3 niet meer zulk een onaangenaam lawaai
maakt als vroeger in de tweede versnelling.
De centrale chassis-smering wint steeds
meer veld- Zulks ten gerieve van de zooge
naamde zelfrijders die daardoor niet -neer
genoodzaakt worden om steeds een groot aan
tal smeerpunten met de vetspuit te bewer
ken.
Overweldigend groot is ook het aantal mer
ken dat als standaard-uïtvoerirf* de radia-
teurja'.ouzie, automatisch bediend door een
thermostaat, heeft. Het nut van een derge
lijk radiatorscherm kan niet ontkend worden;
de motor wordt er beter door op een constante
werktemperatuur gehouden, en daaraan den
ken de automobilisten zelf veel te weinig.
Het vacuum moest in vele gevallen plaats
maken voor de benzinepomp. En overigens
kan er op gewezen worden dat vrijwel alge
meen getracht is naar verlaging van het
chassis, zonder daardoor de ruimte der car
rosserie te verminderen De verlaging van
het zwaartepunt bevorderd de vaste ligging
en ook in dat opzicht is er dus vooruitgang
ten opzichte van het streven naar grootere
veiligheid, welke tevens ook door verbetering
der remmen is verkregen.
Toepassing van trilling-dempers en ophan
ging van den motor in rubber, zijn midde
len om de trillingen zooveel mogelijk tegen
te gaan. Bij vele modellen zijn de veeren in
rubber opgehangen, zoodat weer eenige smeer
punten komen te vervallen. De chassis zijn
over het algemeen stijver en sterker ge
maakt.
En triplex glas wordt op vele merken hetzij
alleen voor de voorruit of voor alle ramen
'oegepast.
Opmerkelijk ls, dat de fabrieken steeds
meer streven naar een volledige uitrusting
hunner wagens. Men behoeft daartoe hier en
daar maar eens rond te zien, om te bemer
ken wat tegenwoordig al tot de standaard
uitrusting behoort. Wie vroeger een auto
kocht moest er nog een halve automobiel
extra bijkoopen. Dat is allemaal veranderd.
De wagen, welke men thans aanschaft is vrij
Ongeveer 11/2 geleden zou in „het huls van
Verwer" aan de Zulder-Hoofdstraat te Krom
menie een winkel komen. Om dit te verhinde
ren en den mooien oud-Zaanschen gevel te
behouden heeft de heer J. C. Kaars Sijpe-
steijn toen het perceel gekocht. Thans heeft
de heer Kaars Sijpesteijn den voorgevel en
nog eenig verder toebehooren weer verkocht
aan den heer C. N. De Jong Jzn., te Zaan
dam.
De heer De Jong is nu van plan het uit
wendige van het huis weer in zijn oorspron-
kelijken vorm op te bouwen en wel indien
hij daarvoor terrein kan krijgen waarop het
gebouw geheel tot zijn recht zal kunnen
komen) te Koog aan de Zaan.
Onze afbeelding geeft het fraaie gebouw
omstreeks 1900.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct*. per regel.
BIJ HOOFDPIJN, duizeligheid, suizen in 't oor,
gestoorden slaap, slechte gehumcurdhcid. prikkel
bare stemming, neme men dadelijk het van ouds
beproefd gebleken „FraiuE-Jo»eP'»bitterwatcr te
baat. In rapporten van eerste gcnecshccrcn in in.-
richtingen voer maag» en darmkwalen wordt
nadrukkelijk gezegd, dat het „Fran**Jo»ef*,-water
een bepaald voortreffelijk werkend natuurlijk
afvoermiddel is. -Bij Apoth- en Drog. verkrijgbaar.
Heden;
ZATERDAG 25 JANUARI.
Stadsschouwburg: Nieuw Nederlandsch
Tooneel. (Louis Saalborn): „Kwart voor
Tien". 8 uur.
Palace. „Submarine". Tooneel: The Joh»
Alex Brothers, 2.30 en 8.15 uur.
Luxor-Theater: „Musette", Tooneel: Pol-
ly-Dassy Co. en Renore en Partner. 2.30
en 815 uur.
Rembrand-Theater: „Mahasoetji" Tooneel;
The Franklin Co. 2.30, 7 en 9.15 uur.
ZONDAG 26 JANUARI
Stadsschouwburg. ..Eva Bonheur", 8 uur.
Schouwburg Jansweg. „De Broadway Melo
die". 2 uur.
„Rose Marie", 8.15 uur.
Gem. Concertzaal. Namiddagconcert H. O
V. o. L v. Ed. van Beinum. Jos. de Clerck,
viool. 2.30 uur.
Ned- Operette Gezelschap (Joh. Langena-
ken en P. Beukman). „De Boemelbaron", 8
uur.
Remonstrantenhuis, Wilhelminastraat 22
Ver. van Spiritisten „Harmonia". 10.30 uur
Zondagmorgenwij ding.
Bioscoopvoorstellingen van 2 uur af.
MAANDAG 27 JANUARI
Schouwburg Jansweg „Rose Marie" 8.15 u
Stadsschouwburg: Abonn. voorstelling 3e
serie. „De Groote Reis", 8 uur.
Cabaret Modern Nieuw programma.
H B. S. voor Meisjes, Krocht. Volksuniver
siteit. Cursus prof. W. v. d. Pluym 8.15 uur
Bioscoopvoorstellingen.
Waag, Spaarne. Tentoonstelling van wer
ken der leden TeckencoUegc Kunst zij ons
Doel". Dagelijks 104 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. toegang vrij.
DE PROEVEN OM REGEN TE MAKEN MISLUKT.
Er waren geen wolken.
REGEN-VERWACHTING IN ZANDVOORT.
Met een benauwd gezicht keek de chauf
feur naar zijn glanzende limousine, toen ik
hem vertelde dat we er op uit moesten ora
ons nat te laten regenen, en even angstig
vroeg de fotograaf of hij ook een paraplu
mee zou nemen. Indachtig het gezegde van
mijn oude tante, dat het niet regent als je
je paraplu meeneemt, en dat het juist wel
gaat regenen wanneer Je dat instrument
thuis laat. togen we op weg naar Schiphol
zonder paraplu. Want ik, die als alle recht
geaarde Hollanders eenige maanden van het
jaar dag-in, dag-uit mopper op 't regenweer,
wilde 't nu zien regenen, hoopte dat het neer
zou plens en, dat ik drijf-, drijfnat zou wor
den.
Omstieeks half elf zag het er gisteren naar
uit dat het zou gaan regenen. Maar dat
mocht niet. dat ware te vroeg. De regen
moest wachten op het ijs. dat bij porties van
honderd pond uit vliegtuigen aan de wolken
toegediend zou worden.
Doch de lucht klaarde op. de nevels trok
ken weg naar den horizon waar ze blauwig
bleven hangen. En zonneschijn speelde over
'j wijde veld van Schiphol, waar drie vlieg
tuigen voor oen regenfabrikant klaar ston
den en mannen het dampende ijs fijn klop
ten en in zakken pakten.
Terwijl de groote verkeersvliegtuigen aan
kwamen en vertrokken, terwijl als-maar het
zwaar geronk of 't zacht gezoem der machi
nes over de hoofdstedelijke luchthaven trok.
werd daar gewacht, lang gewacht op wolken.
En de lucht was zoo klaar en zoo diep blauw,
de zon glansde zoo fijn over de landen, 't was
zoo lekker in de luwte, dat het welhaast
voorjaar leek. De weerkaarten werden beke
ken. de kansen op bewolking overwogen, het
hielp niets. We moesten wachten.
Intusschen vertelde de heer Veraart, die op
de nu wel bekende gedachte gekomen is. de
wolken door sterke afkoeling met ijs van
ongeveer 100 graden Celsius beneden nul tot
neerslaan te bewegen opdat het zou gaan
regenen, intusschen vertelde hij dan nog
tal van interessante bijzonderheden over re
gen, en regenfabricage.
Wij stedelingen kunnen uit principe nu al
hard foeteren op den regen, als die een zo-
mersche duinwandeling tot een onmogelijk
heid maakt, een boer kan in 't droge getij
nog zoo lang naar de lucht turen of er nog
geen regen op komst is, we kunnen er niets
aan doen. Het regent of het regent niet. Maar
de tegenwoordige mensch die de natuur in
verschillende opzichten al aardig gedresseerd
heeft zocht en zoekt, en de heer Veraart denkt
nu een manier gevonden te hebben om re
gen te veroorzaken als die noodig is en om
een regendag te veranderen in een dag van
zonneschijn voorafgegaan door een flinke
plasbul. En wie weet, met hoeveel zorg de
heer Veraart zijn plannen uitgewerkt heeft,
hoe hij alle mogelijkheden onder 't oog heeft
gezien, die móet wel vertrouwen krijgen in
deze uitvinding. Theoretisch kan het. 't is
echter de vraag of zich in de praktijk niet
bezwaren kunnen voordoen, die thans nog
niet overwonnen kunnen worden. De heer
Veraart weet, dat de vliegtuigen die men nu
gebruikt, te weinig ijs mee kunnen nemen,
om een regenbul te veroorzaken die de kosten
waard is, maar men bouwt, reeds grootere
vliegtuigen zooals de D. O. X en de geweldige
machines die Christmas in Amerika op sta
pel heeft gezet. Wat nu geschiedt, zijn dan
ook proefnemingen, terwijl later, onder be
paalde gunstige omstandigheden, het regen-
maken misschien loonen en van belang zal
blijken te zijn.
De heer Veraart heeft rekening gehouden
met de mogelijkheid dat wolken ontbreken
terwijl in een streek groote behoefte aan re
gen ls. Hij zou dan bewolking willen doen
ontstaan, door stoffen van groote hoogte
naar beneden te werpen, die op geringere
hoogte verdampen, nevels vormen, doordat
zij zich vereenigen met gassen uit de atmos
feer. Nog verder strekken zijn onderzoekin
gen zich uit. zoo meent hij op soortgelijke
wijze als het verwekken van regen, mist te
kunnen maken omin tijd van oorlog te
gebruiken voor dekking van troepen; groote
hoeveelheden ijs, b.v. na een vorstperiode snel
tot smelting te brengen, en motregens te
kunnen vervangen door flinke buien, waarna
men een heeien dag zon zou hebben.
Professor Keesom uit Leiden die den heer
Veraart aan koude geholpen heeft voor het
op zeer lage temperatuur brengen van het
ijs en die veel belangstelling voor de proeven
betoont, vroegen wU naar zijn meening
Voorzichtig, als man van de wetenschap,
antwoordde hij: „Onmogelijk acht ik het
niet". Het feit dat deze hoogleeraar verge
zeld was van twee trouwe helpers uit het
Leidsche kryogeen-laboratorlum zegt ons
toch wel dat hij op wetenschappelijke gron
den zekere waarde hecht aan de plannen
des heeren Veraart.
Zoo werd gewacht tot tegen tweeën, ht Paar
Ijle windveeren hingen hoog tegen 't azuur
van den hemel maar ver in 't Westen schenen
wolken op te komen zetten. Noord-Hinder
meldde draadloos bewolking, de meteorolo
gische dienst had eveneens bewolking uit het
Westen voorspeld, en dus werd besloten niet
boven de Zuiderzee bij Schellingwoude. maar
aan de kust bij Zandvoort de zakken met ijs
leeg te strooien.
Terwijl de rotatiepers al dreunde werd het
nieuws geseind en in een groot deel onzer
oplaag van gisteren kon het nog vermeld
worden.
De auto raasde over den weg door de Meer
naar het Westen, de zwaar geladen vlieg
tuigen taxieden over 't veld van Schiphol,
kwamen los, stegen op, koersten naar de
duinen.
En toen we daar stonden tusschen de
wuivende helm op een top van de zecreep,
cirkelden, steeds kleiner wordend, de vliegtui
gen omhoog tot ze bijna niet meer te zien
waren. Prof. Keesom en een der andere waar
nemers volgden de motor-vogels met hun
kijkers. Alles was klaar, men kon zoo regen
gaan maken, maarde wolken bleven weg.
hingen laag wa^r lucht en zee in nevels
elkaar ontmoetten.
Zeven minuten over drie floept echter op
eens een klein wit wolkje weg onder de
twee-motorige F VII waarin de heer Veraart
de leiding had van het ijs-strooien. Het ver-
waast, verdwijnt. Een tweede wolkje volgt,
een derde. De andere machine doet nu ook
mee. Wolkjes zweven neer ln de ijle nevels
die daar in de hoogte hangen. Zak na zak
wordt er leeggestort. Dan zwaaien met wij
den boog de toestellen weer over de duinen,
't land in, naar Schiphol.
Onbekommerd gaan eenzame wandelaars
langs 't strand, genietend van de wijdheid van
zee en zonnelucht. En 't regent niét!
Wij volgen de vliegtuigen naar 't Oosten,
de auto snort de wegen langs en lk laat het
aan een collega over, ln Zandvoort naar re
gen te zoeken. Hieronder vertelt hij er van.
Even hebben wij nog gesproken met den
heer Veraart. ..De natuur moet 95 procent
doen", zeide hij- ..WU willen haar een handje
helpen. wU zorgen voor de overige 5 procent.
Maar de natuur liet ons ln den steek, er wa
ren geen wolken, alleen wat dunne nevels.
Force majeure. Maar de volgende week pro
beer ik het weer. Net. zoo lang tot het gaat".
En dus zal de volgende week de regen-ma
ker wat op Schiphol reeds de bijnaam is
geworden van den heer Veraart weer do
lucht in gaan, weer trachten den regen, dien
spelbreker, dien weldoener, dien Jollgen rak
ker van Meimaand, dien zeurkous van herfst
tijd, een beetje in zijn macht te krijgen.
C. G. B.
LANGS HET STRAND.
„From my wings are shaken
the dews."
SH«Uey. „The Cloud."
Ik ben de ervaring rtjker geworden, dat
je ook naar Zandvoort kunt gaan. omdat het
zal gaan regenen. Nog nimmer heb ik het
vurige verlangen naar regen zoo hartstochte
lijk in mij omgedragen als op dezen wonde
ren Vrijdagmiddag in Januari, waarop do
Oostenwind het voorjaar naar ons toe scheen
te waaien.
Ik ben een eenzame gast geweest in een
verlaten restaurant, waar ik den eigenaar
lichtelijk deed verbazen, niet alleen door het
onverwachte van de verlossing uit zyn isole
ment. doch ook door mijn ernstige vragen
waarom het niet regende, of het ai geregend
had en of hij met dezelfde zekerheid als
lk geloofde, dat het straks regenen zou.
Ik heb mijn ongeduld verborgen ln de een
zaamheid van het heerlijk lecge strand. Do
hemel was Lido-blauw met een parelgrijze
nevelbank aan den einder, waarboven paars-
getinte wolkenslierten waaerigvormlg uitston
den, verloopend in lange melkwitte wind
veeren. Geen regenlucht, maar wel een hemel,
waartegen het wordingsproces van den kunst-
matigen regen zich tot in details zou afteckc-
nen.
Het regen-avontuur wilde mij voorloopig
niet overkomen. De wijkende ebbe liet mij
schoone schelpen, doch de wijde lucht gaf mU
den Regen maker niet. Zoo wij van vele uit-
heemsche en speciaal van donker getinte cul
turen veel hebben overgenomen, dat niet
ieders goedkeuring heeft, zoo hebben wij toch
van de Indianen in den vorm van dezen
Regenmaker, na diens moderniseering iets
geërfd dat zeer practlsch is.
Het strand was als een schilderij van Marls,
met schelpenvisschers en de schoonheid van
de paarden, die de sterke spieren spanden
tegen de stroefheid van het rulle zand. De
zon maakte ze prachtig voor een tegenlicht-
fotografie. De fotograaf deed blij en ik
waagde het niet één voorbijganger er mijn
verwondering en teleurstelling over uit te
spreken, dat het nu nog niet regende.
Bij drieën kwam de groote Kans. Aluminium
van vliegtuigen blonk boven den watertoren
en de lucht werd vol van het geronk, dat
den modernen regen uit. den aard der zaak
pleegt vooraf te gaan. Zij cirkelden om den
toren en over het strand, heel hoog, t was
of de Regen aarzelde. WU zouden Adama van
Scheltema kunnen nazeggen: ,,'t Is of de
regen samen praat", want de Regen scheen
overleg te plegen, waar hU rich het beste
zou kunnen neerstorten.
Iris nu, die immers geboren is uit de zie
dende zee, wilde tot de zee weerkceren. Der
halve koerste de Regen zeewaarts.
De Regenmaker stootte nu witte stuifwol-
ken uit, die vluchtig verwoeien. Soms walkte
hU vlak boven mij. Twee duizend Kilogram
boven mUn sterfelijk hoofd uitstootend.
Maar de schelpenman ging zoo vredig voort
met schatten scheppen uit de zee en er wan
delden moeders met kinderen, die zelfs geen
aandacht schonken aan de bereiding van den
Regen. Zy wisten immers niets van dit regen-
avontuur.
Ik. de eenige ingewUde. voelde mU wel
een beetje medeplichtig, een beetje verant
woordelijk om te waarschuwen. Wie kent dc
hardheid van kunst-regen, die nog niet vol
komen tot ontwikkeling is gekomen?
Edoch, de lucht bleef zorgeloos helder, het
gecomprimeerde nat verstoof, zonder een
spoor, zonder een drup achter te laten. Zon
der dat de zon de kans maar had om er een
regenboog in te zetten.
Niet lang duurde het spel van den mensch
met de elementen. Twintig minuten, toen
schoof de eerste Regenmaker weg achter 'net
niets van de licht gebleven lucht en ook de
tweede wendde den steven en de derde ver
dween, Oostwaarts-
Nog regende het niet.
Het donkerde. De felle plek van de zon ver
vloeide tot mat licht en daarna tot effen
grijs boven zee. De hemel bleef machtig hoog
en wolkloos wUd.
Ik hc-b gewacht, tot de zon weg was en
de silhouetten van de schelpenkarretjes ver
dwenen achter de duinen Toen heb ik het
regen-avontuur als voorbU beschouwd. Regen
loos.
Natuur had rich niet laten dwingen.
Als ik een vrijen dag ln Zandvoort ben zal
het regenen. Onvoorspeld.
1 K. P.
OPZICHTERS WONING DER
BEGRAAFPLAATS.
Met den bouw van de nieuwe woning voor
den opzichters der Algemeene Begraafplaats
op den hoek van den Schoterweg en de Kle
verlaan, is een begin gemaakt. De oude wo
ning moest onlangs worden afgebroken voor
de verbreeding van den Schoterweg.
SCHOOL ONDER DE KAP.
De ln aanbouw zUnde school voor openbaar
lager onderwUs aan het Weltevrcdenplem ln
Haarlem-Noord Ls onder den kap gekomen.
De bouw vordert flink.
VLUCHTHEUVEL.
Op het gedec-le der Kennemerstraat tus-
schen de Vroomstraat en Saenredamstraat,
is thans voor de trampassagiers een vlucht
heuvel gemaakt.
