OM ONS HEEN
DE R.-K. EN HET ONDER WIJS AAN ZWAKZINNIGEN.
Scheepvaartberichten
BIOSCOOP
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 25 JANUARI
DERDE BLAD.
1930
No. 3838
ONS SPOORWEGSTATION.
Het spoorwegstation in onze stad is een
wereldje apart, waarin wij allen min of meer
een rol spelen. Sommigen zijn er als het ware
kind in huis; zij kennen er iedereen, van den
stationschef af tot de controleurs en de
kruiers incluis en het personeel mannelijk of
vrouwelijk, dat er abonnementen of kaartjes
uitgeeft, welke laatste met een deftig woord
plaatsbewijzen worden genoemd Dat zijn de
forensen; zij weten precies hoe laat de trei
nen gaan, die zij noodig hebben, waar die
staan, hoeveel het nog lijden kan voor ze
vertrekken en met welk tempo het geraden is
door de controle UITGANG heen te schieten,
die voor hen oogluikend een ingang mag zijn.
Het station is met hun leven als het ware in
eengegroeid; zij zouden zich op weg naar
hun werk en daarvan terugkeerende het be
staan niet kunnen voorstellen zonder contro
leurs in uniform, die hen controleeren, zon
der rollende wielen, die hen naar hun be
stemming brengen en weer terug naar huls.
Die forensen hebben in de laatste jaren een
stap vooruitgedaan sedert een gedeelte van
onze lijnen is geëlectrificeerd en een ander
gedeelte voor hetzelfde doel zal worden ver
bouwd. Toch gaat de eerste trein, die 's mor
gens in de vroegte vertrekt, dat. is die naar
Uitgeest te 5.25 uur, nog altijd met stoomver-
mogen naar zijn bestemming, maar ook dit
ouderwetsche feit zal weldra tot het verleden
behooren; althans er bestaan plannen, dat
in 1931 voor den zomerdienst de lijn Amster
damAlkmaar electrisch zal zijn gemaakt
en in verband daarmede ook het kleine stukje
HaarlemUitgeest, zoodat dan Noord-Hol
land voor een groot deel de zegeningen van
cie electricitelt zal genieten.
Onze forensen zijn dus met ons spoorweg
station het best vertrouwd, de rest van het
publiek, u en ik en een ander, min of meer-
Of is er wel iemand in een stad als Haarlem,
die niet af en toe den spoorweg gebruikt voor
een kleine of grootere reis? Maken wij er
nog iets van om op stap te gaan, al is het
naar Groningen, Maastricht of Middelburg?
Ik heb te veel sympathie voor een goeden
spoorwegdienst om hem toe te wenschen, dat
hij spoedig de concurrentie van zijn vliegen
den broeder zal ondervinden, maar een ding
is toch wel zeker; mettertijd zullen wij, 01
liever zij, die na ons komen, even kalm en
eerust in het vliegtuig stappen als zij nu
doen in den trein. Toch is het nog geen eeuw
geleden, dat het reizen per spoor als een
even gevaarlijk avontuur werd beschouwd
als nu nog velen doen met het reizen per
vliegtuig. Maar voorloopig zijn wij nog zoo
ver niet en al mocht het waar zijn, dat het
vliegtuig in verhouding tot het totaal aantal
tochten in een jaar weinig ongelukken,°Ple-
vert, de spoor is niettemin nog altijd veel
veiliger gebleven en het zal in ieder geval
nog wel jaren zoo niet kwarteeuwen duren,
voordat de dan levende mensch naar een
centraal punt in iedere plaats van eeruge
beteekenis kan instappen in een mensche-
lijkerwijze gesproken zoo voimaakten dienst
als die van den spoorweg. Juist de electnfi-
catie heeft dien dienst ontzaglijk verbeterd,
omdat hij alleen zin en doel heeft by een in
tens verkeer, zooals de stoomspoor nimmer
heeft kunnen bereiken. Achtereenvolgens
hooren wij van stations, die vernieuwd zullen
moeten worden o.a. ook door de eischen van
den electrischen dienst. Het pleit voor den
bouwer van het Haarlemsche station, dat dit
middelpunt van beweging ongeveer 25 jaar
geleden, dus in een tijd toen er van electn-
ficatie nog geen sprake was, z°odamg is m-
gericht, dat het nu het zooveel drukkeie ver
keer zonder bezwaar opneemt en verwerken
kan. De beveiliging van het station, die na
tuurlijk één van de hoofdzaken is van het
spoorwegverkeer, is op enkele kleinigheden
na onveranderd gebleven en voldoet aan de
moderne eischen. Zoo kunnen de perrons van
het station ruimte geven aan 7 treinentege-
liik en al kan men die niet alle tegelijk den
geheelen dag op ons stationsemplacement vin
den, op drukke uren zijn vaak alle spoorlij
nen noodig.
Daarbij doen zich twee eischen voor. de eer
ste en voornaamste is natuurlijk de veilig
heid, de tweede het belang van het pubhek.
Dat belang brengt mee, dat de treinen zoo
veel mogelijk op het middengedeelte van de
perrons staan en niet zoo ver, dat de reiziger,
ofschoon hij op tijd aan het station is. door
den grooten afstand soms den trein nog kan
missen. Er wordt dan ook wel eens gemop
perd over de omstandigheid, dat de treinen
zoover van den ingang van het station zyn
opgesteld, maar het publiek kan er zeker van
zijn, dat wanneer dit het geval is, dit altijd
geboden wordt door dien eersten elsch ran
absolute veiligheid en allerminst uit lust tot
plagen, die wellicht een zenuwachtig haas
tende passagier bij de leiding veronderstelt
Daarvan is nooit sprake. Staat een trein ver
weg dan is dit onvermijdelijk; als het mo
gelijk is, blijft hij dicht bij de hand. In het
gebouw met de bruggen, dat men aan het
einde van het perron (boven het telegraaf
kantoor) kan opmerken, wordt de treinen
loop in een afzonderlijk vertrek beheerd en
bestuurd met behulp van een toerei waarop
de verbindingen naar alle richtingen zyn
vastgelegd, zóó vastgelegd, dat sommige ver
bindingen van de sporen in het station op
vernuftige wijze onmogelijk zijn gemaakt.,
wanneer zij gevaar zouden opleveren voor
liet verkeer. Het is b.v. niet denkbaar, dat
een trein naar een verbinding zou kunnen
gaan. waarbij hij door een anderen trein zou
kunnen worden achterhaald of in de flank
gereden. De leek. die voor den eersten keer
dit zoogenaamd enclanchement aanschouwt,
kan zich daar moeilijk een voorstelling van
maken, maar het feit is. dat mechanisch cn
electrisch de beveiliging is gewaarborgd, of
schoon natuurlijk er altyd nog dit- gevaar
overblijft, dat een machinist zou kunnen rij
den door een onveilig gesteld signaal. Het
heeft in een algemeen dagblad geen zin om
op deze aangelegenheid mot technische by-
zonderheden in te gaan, die bovendien met
teekcningen zouden moeten worden toege
licht en dan nog voor den leek niet volko
men duidelijk zouden zijn.
Laat ik dus volstaan met te zeggen, dat het
door middel van practisch geplaatste wissels
met de beveiliging, die ik daareven noemde
mogelijk is om de 472 treinen, die met dezen
winterdienst 1930 het station passeercn vei
lig op hun plaats te brengen en weer uit het
station te geleiden. Deze 472 treinen, die
dagelijks of facultatief loopen. zijn vereenlgd
op een staat, die door den chef wordt opge
maakt en door den Inspecteur van het Ver
voer voor „gezien" wordt geteekend. HIeroy
komen nog tal van treinen die alleen in den
zomer loopen, zoodat dan een aantal van 520
wordt bereikt. Wat dit beteekenen kan, be
grijpt men beter als men weet, dat met Pink
steren 1928 72 extra-treinen waren ingelegd,
dat er bovendien extra-treinen dienen voor
gezelschappen van toeristen, meest Amerika
nen, extra-treinen voor circus bezoek, of be
zoek aan bloemenvelden, extra-treinen voor
Zandvoort, voor IJmuiden, voor een crematie
op Westerveld, voor den trein van onze Ko
ningin, extra-treinen voor onderhoud van
den weg. voor allerlei feesten zooals concer
ten, het concours hippique in Haarlemmer
meer, voor voetbalwedstrijden en voor her
stelling van de bovenleiding vooral in den
nacht en voor proefritten van de locomotie
ven, motorrijtuigen en gewone rijtuigen, die
door de Centrale Werkplaats hier ter stede
worden afgeleverd na herstelling. Men weet,
dat het goederenvervoer, het vervoer name
lijk van groote goederen, geschiedt aan de
Westergracht, maar bovendien is er een zeer
belangrijk vervoer van bestel- en ijlgoederen
met personentreinen en afzonderlijke bestel-
goederentreinen, die tot het werk van het
station behooren. Natuurlijk staat dit alles
onder leiding van den stationschef, maar hij
deelt zijn verantwoordelijkheid met den chef
commies van den buitendienst en de chefs
van het plaatskaartenkantoor en van het
goederenkantoor, die met hem samenwerken.
Het is duidelijk, dat aldus groote belangen
aan den stationschef zijn toevertrouwd, dit
in samenwerking met de hoofdpersonen die
het toezicht hebben op het seinwezen, de
telegrafie, de telefonie, het wegonderhoud,
het locomotievendepöt van stoom- en electri-
sche tractie en het onderhoud van de bo
venleiding en het onderstation voor de elec-
trische tractie zelf. Jammer genoeg had de
chef geen vrijheid mij mededeelingen te
doen van cijfers, zoodat ik geen melding kan
maken van de sommen, die ontvangen wor
den voor het vervoer van ijl- en bestelgoede-
ren en in het. plaatskaartenbureau en zelfs
niet in staat ben het aantal personen mede
te deelen, dat in dit aparte wereldje van den
spoorwegdienst daaraan zijn krachten wijdt.
Dit is zeker, dat ons Haarlemsche station is
wat men noemt een continubedrijf, d.w.z. een
bedrijf, dat nooit in rust is, want zelfs na
dat de laatste electrische trein uit Amster
dam 14 minuten na middernacht in Haarlem
aankomt, heeft het publiek er wel geen toe
gang meer, maar passeeren toch nog voort
durend treinen het station en nauwelijks 5
uur later, zooals ik hierboven zeide, namelijk
te 5.25 uur begint het passagiersverkeer in
de richting Uitgeest opnieuw.
Het Is de moeite der vermelding waard, dat
alle treinen een vaste samenstelling hebben
en een vasten omloop. Sommige treinen
hebben hun standplaats, wat in spoorweg-
taal het depót wordt genoemd, in Haarlem,
maar sommigen daarvan overnachten in Hil
versum of Utrecht om daarna weer naar hun
depót terug te keeren. Op dien treinenomloop
bestaat een wettelijke controle. Daarna moet
het materieel in revisie om zoo noodig te
worden hersteld. Over de voordeelen van de
electrische treinen boven de stoomtreinen is
het spoorwegbeheer zeer tevreden. Rangeeren
van locomotieven is daarbij onnoodig, over
bodig ook het innemen van kolen en van
water en het smeren der machines, althans
op de stations. Electrische tremen laten geen
kolenasch vallen, maar het grootste voordeel
van den electrischen trein boven den stoom
trein is het korte oponthoud en de groote
vaart, die de treinen krijgen reeds onmiddel
lijk na hun vertrek, waardoor het mogelijk is
om op een betrekkelijk klein emplacement,
als het station te Haarlem heeft, een groot
aantal treinen In korten tijd te verwerken.
Die eigenschap maakte het b.v. mogelijk,
aan het uiterst drukke verkeer tijdens de
lichtweek te Amsterdam zonder bezwaar te
voldoen.
Tot het station behoort ook de verbindings-
baan tusschen den spoorweg Rotterdam
Amsterdam en Haarlem—Uitgeest voor goe
derenvervoer, die dwars over de lijn Haar
lemZandvoort loopt.
Alles wordt er op gezet, de bestel- en ijl
goederen, die des avonds uit Haarlem weg
gaan, reeds op den volgenden dag in den
voormiddag door het geheele land te laten
aankomen. Belangrijk is ook hét postvervoer
en dat van rijwielen, waarvoor onder het sta
tion een ruimte is gereserveerd, die men
zich nauwelijks kan voorstellen. In den win
ter is dit vervoer natuurlijk betrekkelijk ge
ring, in den zomer worden hooge eischen ge
steld aan deze bergruimte en het is wel eigen
aardie, dat er tal van rijwielen overblijven in
deze berging, die soms pas na dagen worden
opgevraagd. Zelfs nu in wintertijd logeeren
er aldus vele fietsen, waarvoor de bescheiden
prijs van een dubbeltje staangeld per dag
moet worden betaald. Goedkooper hotel is
voor het paard der democratie wel haast niet
denkbaar.
In het plaatskaartenbureau' heb ik de
stempelmachine gezien, waarmee de kaartjes
of plaatsbewijzen worden gestempeld en aan
het publiek uitgereikt. Het is een eigenaar
dige gewaarwording om wanneer je zoo vaak
voor het loket je bestelling hebt gedaan, ook
daarachter eens te zien hoe ze worden uit
gevoerd. Men heeft de vriendelijkheid gehad
de stempelmachine voor mij open te maken
en mij de clichés te laten zien, die daarin
naast elkaar voor de verschillende trajecten
zijn gerangschikt. Die clichés omvatten bijna
het geheele land; er zijn nog enkele stations,
waarvoor de kaartjes geschreven moeten
worden, zooals vroeger een reiziger ervaren
heeft, die een retour wenschte naar Koog
aan de Zaan. Maar thans is dit slechts voor
heel weinig voorkomende bestemmingen. Na
tuurlijk vallen de reisbiljetten naar het bui
tenland buiten deze machinale afdeeling.
Op drukke dagen, zooals in de Lichtweek
worden op de stempelmachine plaatsbewij
zen in voorraad gemaakt-, waardoor het pu
bliek op de snelste manier kan worden ge
holpen.
Als ik van mijn bezoek aan het station een
totalen indruk zou moeten geven, dan zou
het deze moeten zijn, dat door een ver door
gevoerde organisatie de veiligheid, die dan
toch het voornaamste Is omdat zij verband
houdt met ons leven en onze gezondheid, aan
hooge eischen voldoet, al is daarbij natuur
lijk ~de aandacht van de menschen, aan wie
dat werk is opgedragen, noodzakelijk ja on
misbaar. Er bestaat ter wereld geen automa
tische inrichting, die de attentie van den
mensch en in sommige gevallen zijn bestu
rende hand missen kan, maar wij kunnen er
zeker van zijn, dat alles wat met automati
sche apparaten te bereiken, is, hier ook is
aangebracht en dat indertijd terecht door de
gemeente Haarlem een bijdrage is gegeven
voor den bouw van het Haarlemsche station
met name voor de tunnels, die het ongehin
derd verkeer met ons noordelijk stadsgedeel
te mogelijk maken. Wanneer wij ons nu nog
even voorstellen het enorme bezwaar van de
overwegen en wij denken ons daarbij de ver
snelling van het verkeer met trams, autobus
sen en auto's, dan kunnen wy zeggen, dat
de tonnen gouds, die in het begin van deze
eeuw besteed zijn aan het maken van onze
tunnels onder den spoordijk, hooge rente
hebben afgeworpen. Wat toen een groote
uitgave scheen, is nu al lang een noodzake
lijkheid gebleken te zijn. De uitbreiding van
Schoten alleen al, om die maar te noemen,
zou onmogelijk zijn geweest, wanneer de
overwegen waren blijven bestaan. Dit onom
stotelijke feit kan ieder nagaan, die opmerkt,
hoe vaak op de Zandvoort-sche laan de hoo
rnen van den overweg nog moeten worden
gesloten en daarmee het onbelemmerd ver
keer tegenhouden.
J. C. P.
ONGELUK BIJ DE WINTER
SPORT.
Twee dood en.
BOEKAREST. 24 Januari (Wolffbureau).
In de nabijheid van Rahovo zijn twee
knapen met een bobslede van de goede baan
afgegleden en zonder tijdig te kunnen remmen
op een spoorbaan terecht gekomen, juist even
voor het passeeren van een trein. De slede
werd door den trein gegrepen, één knaap was
terstond dood, de ander stierf in. het zieken
huis.
Er is dringend behoefte aan een nieuw schoolgebouw!
Nadat ik twee gemeentescholen voor buiten
gewoon onderwijs bezocht had, heb ik met
medewerking van het bestuur der Vereen, voor
onderwijs aan R.K. zwakzinnigen ook eens
een kijkje genomen ln het schoolge
bouw aan de Witte Heerenstraat. Het is niet
mijn bedoeling om wat het onderwijs zelf
betreft veel vergelijkingen te maken. De
methode is natuurlijk vrijwel gelijk, alleen
in détails vindt men afwijkingen. Dat kan
trouwens ook niet anders want elke onder
wijzer en in het bijzonder de hoofdonder
wijzer, drukt zijn persoonlijk stempel op zijn
werk. Als hij in zijn onderwijs zich geen per-
soonlijkheid toont, deugt een onder
wijzer niet voor dit inderdaad zoo buiten
gewone onderwijs.
Wel wil ik beginnen met te constateeren.
dat ik op deze school dezelfde liefde voor de
geestelijk zoo misdeelde kinderen gevonden
heb, als ik beschreven heb bij de andere
scholen. De onderwijskrachten krijgen ook
aan deze school f 400 meer dan bij het ge
wone lagere onderwijs, maar dit geld kan
den doorslag niet geven. Het onderwijs is
toch zooveel moeilijker, eischt zooveel meer
van de leerkracht, dat dit niet door eenige
honderden guldens te waardeeren is.Er is voer
dit onderwijs feitelijk een speciale aanleg,
een gave, noodig. Iemand die die mist, zal
niet ter wille van het hoogere salaris bij
het zwakzinnigen-onderwijs gaan en blij
ven.
De taak die de onderwijzer bij het. zwakzin
nigen-onderwijs heeft is behalve moeilijk, ook
schoon. Aan hem worden kinderen toever
trouwd die geestelijk bij anderen ten achter
staan. Nu wordt er van hem geëischt dat hij
zijn onderwijs zóó inricht, dat de leerling
toch voldoende praetische kennis opdoet om
zich zelfstandig in de maatschappij te kun
nen helpen. Bij het gros der leerlingen slaagt
dit! Gelukkig is het percentage, dat het niet
verder brengt dan de werkinrichting van de
Nazorg aan het Donkere Spaarne slechts
klein.
Men zou het zegenrijke resultaat van het
buitengewone onderwijs dan ook groot on
recht doen, door de ergste imbaoillen die hun
verder leven in de werkinrichting moeten
slijten, in gedachten te verbinden met den
doorsnee-leerling van de buitengewone school.
Want de doorsnee-leerling toch vergaart er
zooveel kennis, dat hij, zij het dan ook soms
op een bescheiden plaatsje, zich door het leven
kan slaan.
Reeds op de school openbaart zich die
scheiding. De ergste imbacillen worden daar
in de bezinkingsklasse afgezonderd. Voor elke
school is één bezinkingsklasse voldoende.
7 8 k 8,9 van de leerlingen is voor ont
wikkeling vatbaar en kan het onderwijs in de
7 klassen volgen, ook al kan dit onderwijs
natuurlijk in veel opzichten niet gelijk ge
steld worden met de 7 klassen op de gewone
lagere school.
Het hoofd van deze R. K. school, de heer
B. Schaap, prees zijn onderwijzers zeer. En
zoo liet hij er op volgen wij werken
hier onder zeer ongunstige omstandigheden.
Dat moest ik beamen. Het gebouw in de
Witte Heerenstraat is als schoolgebouw ab
soluut onbruikbaar. Oude Haarlemmers her
inneren zich, dat er vroeger de school
van den heer Nlephaus in gehuisvest was.
Maar dat is al vele tientallen jaren geleden.
Wat in den ouden tijd redelijk was, kan, nu
de eischen die wij aan een goed schoolge
bouw stellen zooveel hooger geworden zijn,
onbruikbaar genoemd worden. En
vooral is zoo'n gebouw onbruik
baar voor het onderwijs aan zwak
zinnigen. Dat moet onder de meest-gunstigc
omstandigheden gegeven worden! Ruime,
geriefelijk ingerichte lokalen, die door vrien
delijke rust de meestal nerveuze zwakzin
nigen zooveel mogelijk tot kalmte .stemmen.
De lokalen in het gebouw in de Witte Hee
renstraat zijn veel te klein, voldoen in enkele
opzichten zelfs niet aan de wettelijke minl-
mum-eischen. Veel in dit gebouw is somber,
neerdrukkend. Terwijl er Juist behoefte is
aan vroolijkkeid. opbeuring! Alles is even
bedroevend, de W. C.'s, de gangen, de kap
stokken, de speelplaats. De speelplaats heeft
nog geen 30 M2 oppervlakte.
Er zijn ook te weinig lokalen in het ge
bouw. Er zijn eenige klassen tijdelijk onder
gebracht in het oude militaire hospitaal,
maar dat heeft nog niet genoeg ruimte ge
geven. Er ritten nog in verschillende
klassen 20 en meer leerlingen, terwijl het
wettelijk maximum 18 bedraagt. 18 Ls feite
lijk a! te veel omdat voor alle kinderen in
dividueel ond<rwijs noodig is.
In een klasje vonden wij zelfs 30 leerlin
gen. Ook al ii het waar. dat in die klasse
een hulpkracht aangesteld is om de onder
wijzeres wat te verlichten, elk gevoelt, dat
aan dien toestand terwille van het resultaat
van het ondervijs zoo spoedig mogelijk ver
andering moet worden gebracht.
Toen de Incasso-dienst nog in het oude
hospitaal gehiisvest was. moest de heer
Schaap tevreden zijn met een der vertrekken
in de kap van de oude kapel. Daar was het
nóg treuriger. Ru zijn de oude lokalen van
den Incassodieist in gebruik. Het is iets be
ter, maar er werdfc toch verlangend uitgezien
naar het tijdstb waarop de school een waar
dige huisvestir.f zal krijgen. Het hospitaal is
een finaal uitgewoond gebouw. De ratten
knagen aan de leermiddelen!
Het eenige voordeel ls, dat er oen ruime
binnenplaats goronden wordt* die uitstekend
geschikt is voer speelplaats. Met veel lust
wordt daar ln het spcelkwarticrljc gekorf
bald!
Er moet nu raet de beschikbare lokalen
zoo gewoekerd vorden, dat de gymnastiekzaal
voorloopig opgeofferd is. Die wordt nu ge
bruikt voor den handenarbeid. Nu wordt een
gewone klasse-school eenige dagen in de weck
ontruimd om georuikt te worden voor de
lichamelijke opvteding.
Natuurlijk brengt dit allerlei bezwaren met
zich mede!
Men zag evenwel in, dat het onderwijs in
den handenarbeid moest voorgaan. Hel
buitengewoon onderwijs toch streeft er naar
om den leerling, behalve kennis die hem
in 't latere maatschappelijke leven van nut is,
ook algemeene handvaardigheid bij te bren
gen. Niet alleen door houtarbeid, maar ook
door riet-vlechten, klel-arbeid, kartonnage,
boekbinden enz.
Op alle scholen worden de meisjes onder
wezen in het werken met de naaimachine
Zelfs met de electrische!
De heer Schaap heeft voor zijn Jongens
zelfs machinale kracht Ingevoerd voor hout
bewerking. ZIJ krijgen onderwijs in electrisch
zagen, schaven, enz. De een heeft er mee:
aanleg voor dan de ander, maar het ls reeds
nu met zekerheid te zeggen, dat eenige jongens
wel zoover kunnen komen, dat zij geschikt
zullen zijn voor een timmerfabriek.
Hier heeft men dus reeds gedeeltelijk vak
onderwijs!
Natuurlijk worden alle voorzorgen geno
men, dat ongelukken met de machines niet
kunnen gebeuren. Voor alles wordt den jon
gens voorzichtigheid ingeprent.
Het schoolbestuur heeft plannen gemaakt
voor het stichten van een nieuw gebouw. Het
oog is gevestigd op een terrein aan den Kin
derhuissingel. Daar zou dan moeten komen
een flink gebouw met 10 klasse-lokalen, ver
der een gymnastiekzaal, lokaal voor handen
arbeid, kookonderwijs, handwerkonderwijs,
en zoovoort.
Er zijn evenwel moeilijkheden om de stlch-
tingsonkosten te regelen. In de Lager On
derwijswet worden de gemeentebesturen ver
plicht om te zorgen voor de schoolgebouwen
voor het bijzonder onderwijs. Die verplich
ting is niet geregeld ten opzichte van het
onderwijs aan zwakzinnigen. Er wordt even
wel door het gemeentebestuur gevoeld dat het
in dit verband plichten heeft.
Als deze R.-K. school voor bijzonder on
derwijs niet zou bestajan, zou de gemeente
geroepen zijn om zeU een derde school te
stichten, want de 120 zwakzinnige kinderen
moeten zulk buitengewoon onderwijs volgen.
Reeds bij de behandeling van de gemecn-
tebegrooting heeft de wethouder van onder
wijs in den gemeenteraad medegedeeld, dat
hij hoopte, dat binnenkort voor de R.-K.
school voor buitengewoon onderwijs een
nieuw gebouw gesticht zal kunnen worden.
Hij rekende daarbij op de medewerking van
het college van Gedeputeerde Staten.
Het bestuur vleit zich met de hoop, dat de
voorbereiding van dezen schoolbouw binnen
niet te langen tijd haar beslag zal krijgen.
De gemeente stichtte in het Zuiden der
stad de nieuwe school „Buitenrust", terwijl
in het Noorden de nieuwe school „Prinsen-
bolwerk" in aanbouw is.
Als nu ook nog getracht wordt een waar
dige huisvesting te vinden voor de R.K. school
voor onderwijs aan zwakzinnigen, dan ls op
dat gebied voorloopig aan alle wenschen vol
daan.
C. J. van T.
QUITANTIES GESTOLEN.
Door een loopjongen?
De bedrijfsleider van een firma aan de
Heerengracht te Amsterdam heeft bij de po
litie aangifte gedaan, dat twee quitanties,
van elfhonderd gulden elk, uit een lessenaar
zijn ontvreemd.
In verband hiermede heeft een recher
cheur een veertienjarigen loopjongen aange
houden als verdacht van diefstal en poging
tot Inning zulks op aanwijzing van een per
soon, die zeide. den jongen te herkennen als
dengene, die hem één van de quitanties had
aangeboden.
Volgens den bedrijfsleider kan deze jongen
de quitanties ln geen geval op rechtmatige
wijze in handen hebben gekregen Zijn of
waren zij inderdaad in zijn bezit, dan moet
hij ze zich hebben toegeëigend.
De Jongen zelf ontkent de quitanties te
hebben gehad. De persoon die meent hem te
herkennen, moet zoo zegt de veertienja
rige zich hebben vergist.
Na het verhoor heeft de politie den loop
jongen weer laten gaan. De zaak wordt ver
der onderzocht.
And ijk 24 Jan. 17 u. van Antwerpen, Bom
bay n. Rotterdam.
Cottica 24 Jan. van Amsterdam naar West-
Indië.
Barneveld 25 Jan. n.m. van Chili te Rotter
dam verw.
Chr. Huygens 24 Jan. van Genua, Amster
dam n. Batavia.
DrechtdlJk 22 Jan. te %ïattle, Paciflckust n.
Rotterdam.
Dinteldijk 21 Jan. v. Cristobal, Rotterdam
n. de Paclfickarst.
Kota Radja p- 24 Jan. van Alexandria,
Batavia n. Rotterdam.
Kota Gede p. 24 Jan. 12 u. Point de Galle,
Rotterdam n. Batavia.
Nebraska 24 Jan. 19 u. 45 m. van Londen
Pactfickust n. Rotterdam.
Patrla 24 Jan. 18 u. van Southampton, Rot
terdam n. Batavia.
Prinses Juliana 24 Jan. van Southampton,
Batavia n. Amsterdam.
Poelau Laut 23 Jan. van Marseille, Batavia
n. Amsterdam.
Streefkerk p. 24 Jan. Perim, Rotterdam n.
Kurrachce.
SommeLsdljk p. 23 Jan. Gibraltar, Rotter
dam n. Calcutta.
/NGEZONDEN MEDEDEELINGEN
O0 Ct». P«r regel*
HEDEN IS DE ARTS
AAN HET VOORD.
Hij zegt:
Voor het leger van menschen. die vatbaar
tljn voor hart- en zenuwaandoeningen, t»
Koffie Hag van onschatbare waarde. Dieet-
voorschriften zijn steeds onSangenaara,
en hoe vaak moet niet Juist de ln thee cn
koffie aanwezige coffeïne worden verbodenj
In Koffie Hag, gegarandeerd coffeinevrtl
overeenkomstig de voorschriften van de
Nederlandsche Warenwet, hebben wij een
veredelde boonenkoffic. die volkomen on
schadelijk is en hetzelfde genot verschaft
als coffeine-bevattende soorten. Menschen
met een Jachtigen werkkring, sportbe
oefenaars. hart-, nier- en zenuwpatiënten
kunnen thans gelukkig hun kopje troost
onverminderd blijven genieten.
Van het toenemend gebruik van Koffie
Hag moet op den duur een groote Invloed
ten goede uitgaan op den algemeenen ge
zondheidstoestand van ons volk.
Ja. het ls inderdaad zoo: meer genot ea
betere gezondheid door Koffie Hag.
PALACE.
Submarine, de doodstrijd der S. 44.
.Deze film Is opgedragen aan de stille hel
den, die lederen dag opnieuw hun leven wa
gen op de woeste wateren", zoo ongeveer luidt
de opdracht van deze aangrijpende film aan
de dappere Jongens, de zeelui. Hoe grroot de
moed. de volharding en de doodsverachting
tvan den zeeman wel zyn. wordt ons in ..Sub
marine" duidelijk. Toen ln 1928 een duikboot
gezonken, en de bemanning reddeloos ver
loren wns, hebben de couranten vele kolom
men gevuld met de beschrUving van wat de
bemanning moest doormaken, voor de ver
lossende dood kwam. Heel de beschaafde
wereld heeft het leed meegeleden maar
het leven is zoo ingewikkeld en zoo snel, na
betrokkciyk korten tyd was dat al weer voor
de nlet-nabestaandcn, uit de gedachten weg
gevaagd. Nu wordt ons door Submarine aan-
schouweiyk voorgesteld, wèt en hóe er ge
leden is. Van een dlep-aangrypende beklem
ming is de scène van de duikbootbemanning
ln den gezonken onderzeeër op den bodem
der zee op 400 voet diepte. Van zoo groote
suggestieve kracht is deze scène dat onze
ademhaling moeliyker wordt en we de be
nauwde verstikkende atmosfeer voelen. Het
is van den scenarioschryver goed gezien, dat
er een „happy end" aan de film ls. Om vol
daan huis-toe te gaan, moesten we den red
der en den geredde weer op hun oude vroo-
ïyke manier samen zien, de indruk, dien deze
film maakt is zoo sterk, dat het voor ons toe
schouwers te zwaar zou geworden zyn, als
de S. 44 niet gelicht en de bemanning niet
gered was. Nu zeggen we, het is een pracht
film en gelukkig loopt het ten slotte goed
af, anders zou het te verschrikkeUjk zyn.
In .,De Telegrafie en Telefonie ln Dienst
der Wereldvrede", een film gemaakt ter ge
legenheid van de Haagsche Conferentie, krij
gen we er een klein idee van, hoe Intens er
in die dagen door de dames en heeren aan
het Post- en Telegraaf- en Telefoonkantoor
in Den Haag gewerkt is.
Het programma vermeldt verder nog
..George Lyons", the singing harpist en de
allerdolste klucht „Kom Je ook in het Zieken
huis?" de titel zegt u al genoeg dunkt mij.
De acrobaten stellen de toeschouwers
steeds vroor grootere raadsels. The John
Alex brothers, die deze weck in Palace op
treden overtreffen weer. wat we tot nu op
dit gebied zagen. Ze hadden dan ook een
overweldigend applaus. Wat zou er met deze
energie, deze wil en deze durf ook niet op
ander, belangrijker gebied te bereiken zyn!
REMBRANDT-T1IEATER.
Mahasoetji.
Reeds twee maal schreven wy over de film
„Mahasoetji". die'deze week in 't Rembrandt-
theater wordt vertoond. En twee maal heb
ben wy gewezen op de prachtige kwalitei
ten van dit filmwerk dat zooveel schoon?
van Java en Bali, zooveel belangwekkends
laat zien van het volksleven en de grootache
natuur. Drie keer hebben wy deze film nu
gezien en zy blijft- boeien door de schoon-
herd van het onderwerp en de zuivere tech
niek waarmee zy werd vervaardigd.
Op het tooneel vertoont The Franklin Co
met bewonderenswaardige handigheid een
aantal origineele toeren op. om en boven
een groote sprtngmatras. Naast het inte
ressante Journaal komen in het byprogram-
ma twee geluidsfilms voor. éen van The Re
vellers en éen van het Florentynsche Koor,
waarvan de weergave te roemen is.
En laten wij den heer Snoek, den leider
van het orkest eens hulde brengen voor de
zeer goede muzikale illustratie van Maha
soetji, een begeleiding die stemmig, sugges
tief en mooi ls.
LUXOR-THEATER.
Anny Ondra als Musette, het model
van Mont-Parnasse. Op het
tooneel twee variété-nummers.
Anny Ondra, de film-artiste die wy vorige
week ook ln dit theather zagen, vervult nu
de hoofdrol in een stuk van geheel ander
genre. Het nummer is komisch cn als zoo
danig zeer geslaagd. Anny Ondra (Musette)
is als model zeer gezocht, maar niettegen
staande dit heeft ze altijd geld gebrek. Vooral
als de beeldhouwer voor wien ze geposeerd
heeft, zyn beeld niet verkoopt. Zy neemt
een krassen maatregel en vernielt het! Daar
na krUgt Musette de boodschap dat een rijk
buitenlander een model zoekt en zy besluit
naar dien man toe to gaan. En hiermede be
gint een ingewikkelde en vermakelyke ge
schiedenis. Op weg naar den schilder maakt
Musette zonder het te weten met hem kennis.
Anny Ondra was onbetaalbaar en wordt
uitstekend bijgestaan door haar medespelers.
Zooals gezegd een echt komisch nummer,
waarom harteiyk gelachen wordt.
Voor de pauze maken we een reis naar den
top van den Zugspitze. wy zien een leuk*
klucht in 2 acten, verder het Journaal vol
actualiteiten.
Op het tooneel: Ren ore en Partner die
blijk gaven zeer handig (of moet het ..beenlg"
heeten?) te zyn Vervolgens traden nog op
Polly-Dassy en Co.. met hun 4-beenigen
wereldkampioen boksen. Dit nummer is
grappig maar dwingt tevens bewondering af
voor de dressuur van het mooie paardje
dat de bokshandschoenen aankrijgt.
Zooals men z!et een veelzydlg byprogram-
ma dat er wezen mag en dat veel belang
stelling verdient. Ook de muziek was weer
uitmuntend.
