Het woord is aan
47e Jaargang No. 14296
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 30 Januari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27S4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland ƒ3.8754. Losse nummers
ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden ƒ0.5754. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1-5 regels f 175. elke regel meer /035. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ025. elke regel meer /0-10. nitsl. i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
1
RADIORUBRIEK.
Wij vestigen er de aandacht onzer lezers
op, dat wij voortaan de Radiorubriek
van den heer E. W. Ott, met de daaraan
verbonden radio-vragenrubriek, op Woens
dag zullen opnemen.
DE EERSTE STRAFZITTING IN
VATICAANSTAD.
VATICAANSTAD, 29 Jan. (VD.) Heden
morgen is voor de eerste maal de rechtbank
van Vaticaanstad bijeengekomen voor de be
handeling van een strafzaak .Er was veel be
langstelling en vertoon.
Het bej-of de behandeling van een diefstal
uit kerkbussen. De dader van dit misdrijf werd
na lange beraadslagingen veroordeeld tot een
gevangenisstraf van drie maanden, te onder
gaan in de gevangenis van Vaticaanstad.
RUSLAND.
DE ANTI-GODSDIENSTIGE
CAMPAGNE.
KOWNO, 29 Jan. (V.D.) Naar uit Moskou
gemeld wordt, zijn gedurende de laatste drie
maanden in Rusland 980 kerken en onge
veer 200 moskeeën en synagogen gesloten.
Het Verbond van Atheïsten heeft bij de
6ovjet-regeering een nieuw wetsontwerp in
gediend waarbij met ingang van 1 Juli de
bouw van kerken wordt stopgezet. Het ver
bond eischt verder, dat de bestaande parti
culiere religieuse academieën, die onafhan
kelijk van den staat zijn, onmiddellijk langs
wet tellj ken weg gesloten worden.
De strijd tegen den godsdienst in Sovjet-
Rusland is gedurende den laatsten t,yd zeer
sterk toegenomen.
Te Woronesch werden Dinsdag op de markt
meer dan drie duizend Heilige beelden ver
brand, die tot nu toe in verscheidene kei-ken
en kloosters ondergebracht waren.
EEN TUNNEL ONDER DE MAAS
BIJ ROTTERDAM?
KOSTEN 36.000.000 GULDEN.
In October van het vorige jaar maakten de
directeur van gemeentewerken te Rotterdam,
ir. L. W. H. van Dijk, de chef-ingenieur van
de hoofdafdeeling speciale werken, ir. L. J.
van Dunné en de ingenieur aan deze afdeeling
ir. J. P. van Bruggen een studiereis naar
Amerika, die ruim een maand duurde. In
dien tijd werden verschillende steden bezocht
waar verkeerstunnels in gebruik waren, om
dat men bij gemeentewerken te Rotterdam
tot de overtuiging was gekomen, dat een tun
nel onder de Maar door een afdoende oplos
sing van het oeververbindingsvraagstuk al
daar zou brengen.. Deze tweede vaste ver
binding zal, zoo meent men, voorgoed een
einde maken aan alle verkeersellende tusschen
rechter- en linker Maasoever.
Na hun terugkomst moest een rapport over
de bevindingen in Amerika worden samenge
steld, welk rapport tevens een voorstel voor
den bouw moest inhouden.
Naar de Voorwaarts verneemt is dat rapport-
door de drie ingenieurs bij B. en W. van Rot
terdam ingediend. Daarin wordt voorgesteld
de tunnel te leggen van den Westzeedijk en
Charlois. Zij zal ongeveer 25 meter onder den
waterspiegel van de Maas komen te liggen.
Zoowel aan den rechter- als aan den linker
oever van de rivier zal een oprit van 750 M-
lengte toegang tot de tunnel geven. Dit is de
uiterste lengte, die men kan maken. Het
gevolg daarvan is, dat de nieuwe verbinding
alleen voor snelvervoer kan gebruikt wor
den.
Zou de tunnel ook voor het sleepersverkeer
geschikt moeten zijn, dan zou een helling van
1 op 75 noodig zijn en de lengte van de op
ritten ruim 2200 M. moeten zijn. De mon
ding op den rechteroever kwam dan ergens
in de binnentsad te liggen. En dat is na
tuurlijk onmogelijk.
In de tunnel zal alleen snelverkeer worden
toegelaten. Er komen zes verkeersbanen. Ooi-
voor de trams is er ruimte. Voetgangers en
wielrijders zullen evenmin worden toegelaten
Overwogen kan echter worden om voor hen
een speciaal vervoermiddel beschikbaar te
stellen, waardoor zij in korten tijd van den
eenen naar den anderen oever kunnen wor
den overgebracht.
De kosten van den bouw worden geschat
op ruim 36 millioen gulden en volgens de
berekeningen zal de bouw vijf jaar vergen,
zoodat in 1935 of 1936 de tweede verbinding
in gebruik zal genomen kunnen worden.
Overwogen wordt nog of tunnelgeld ge
heven zal worden of dat de passage geheel
vrij zal worden.
De gemeen'eraad zal, als straks het rapport
in behandeling komt, hebben te beslissen
of een tunnel de tweede vaste verbinding zal
zijn en zoo ja. of dan de plannen in net
rapport nader aangegeven, voor uitvoering
in aanmerking komen.
CE MOORD B'J VOORBURG.
N^ar men aan de N.R.C. meldt, is Dins
dagmiddag gearresteerd en naar het Huis van
bewaring 'in Den Haag overgebracht de on
geveer 30-jarige G. H. uit Den Haag, ver
dacht van moord of medeplichtigheid aan den
moord, die eenige weken geleden aan den
Vlietweg bij Voorburg is gepleegd.
De gearresteerde is een bekende van de
poli. 3.
VEREENIGING „KONINGINNE
DAG".
CENTRUM-COMITe'.
Woensdagavond hield het Centrum Comité
van de Vereeniging „Koninginnedag" haar
algemeene jaarvergadering in „De Kroon".
De jaarverslagen van secretaris en pen
ningmeester werden goedgekeurd.
Bepaald is, dat bij een jaarlijksche con
tributie van f 1 (per maand te innen) het
bedrag per maand te betalen vijf en twintig
cents zal zijn, te betalen in de vier eerste
maanden van het jaar of de vier opeenvol
gende maanden, na toetreding als lid; bij een
betaling per week, zal zulks gebeuren met
tien cents per week, gedurende de eerste
tien weken van het jaar, of de tien opvol
gende weken na toetreding als lid der Ver
eeniging Koninginnedag.
Voor deze betalingen worden bonnen afge
geven en bij inlevering van vier bonnen a
vijfentwintig cents of tien bonnen a tien
cents, wordt een lidmaatschapkaart verstrekt
die dan toegang geeft tot alle uitvoeringen,
terreinen, enz. van Koninginnedag.
Door deze nieuwe regeling vertrouwt het
Centrum Comité, dat weinigen meer zich
zullen onttrekken aan het lidmaatschap der
Vereeniging Koninginnedag.
Daar met de a.s. Julia nafeesten de plaat
sen, waar een en ander vertoond zal worden
speciaal gereserveerd zullen worden voor de
leden van Koninginnedag op vertoon van
hun lidmaatkaart 1930, is het gewenscht zich
zoo spoedig mogelijk op te geven als lid, wil
men van de gemakkelijke wijze van betaling
gebruik maken.
Het ontwerp programma Julianadag werd
met algemeene stemmen aangenomen en
wordt ter goedkeuring aan het hoofdbestuur
van Koninginnedag opgezonden.
Zoodra deze goedkeuring zal zijn afgeko
men, zal de publicatie van het programma
plaats vinden.
De aftredende bestuursleden werden
op voorstel van den heer van Maris, bij ac
clamatie hei-kozen; de voorzitter, de heer
W. Worst, had echter reeds lang het voor
nemen gekoesterd, om te bedanken en hoe
op aanblijven door bestuur en leden was
aangedrongen, de heer Worst was niet te
vermurwen.
De heer Van Tetering sprak den scheiden
den voorzitter namens het Centfum Comité
in hartelijke bewoordingen toe, herdacht de
groote werkkracht door hem aan den dag
gelegd bij de oprichting van het Centrum-
Comité, zijn prettigen omgang en samen
werking met de overige leden, zijn stuw
kracht bij het aanwerven van nieuwe leden.
Spreker vertrouwde dat het Centrum Comité
steeds in gedachten zou blijven bij den
scheidenden voorzitter.
De heer Worst bracht den spreker dank,
herdacht op zijn beurt de prettige samen
werking in het bestuur en het geheele Cen
trum Comité, doch dankte inzonderheid den
secretaris en penningmeester, met welke
functionarissen, hij sedert de oprichting van
het Centrum Comité onafgebroken prettig
had samengewerkt.
De verkiezing van een nieuwen voorzitter
werd nog uitgesteld.
Het Centrum-Comité zal binnen eenige
weken weer bijeen komen.
Nog eenige zaken van huishoudelijken aard
werden bij de rondvraag in behandeling ge
nomen, waarna de vergadering gesloten
werd.
VEREENIGING VAN VROUWELIJKE
STUDENTEN TE LEIDEN.
De lustrumviering.
In de Stadsgehoorzaal te Leiden heeft de
Vereeniging van vrouwelijke studenten te
Leiden een muzikale thee gegeven, die werd
voorafgegaan door de uitvoering van „Een
dag vol verrassingen" van het lid der vereeni
ging mej. N. Farensbach. Het kleine sympho-
nieorkest van de Kon. Mil. Kaoel onder lei
ding van den kapelmeester D. F. Bandel ver-
'eende muzikale medewerking.
Op den tweeden feestavond in het Clubge
bouw aan het Rapenburg werden door Joanne
Boogers dansen uitgevoerd. begeleid door
Betsy Koopman uit Heemstede. Prinses Ju
liana was hierbij tegenwoordig.
POGING TOT DOODSLAG OP
VERZOEK.
IN HET HUIS VAN BEWARING
TE AMSTERDAM.
Voor de Amsterdamsche rechtbank stond
gisteren de 21-jarige gedetineerde T. J. X.
terecht wegens poging om een ander op zijn
uitdrukkelijk verzoek en ernstig verlangen
van het leven te berooven. Verd. was gedeti
neerd in verband met den schilderijen-dief
stal in het Rijksmuseum te Amsterdam cn
in het Frans-Halsmuseum te Haarlem.
In Augustus 1.1. was hij met twee andere
gedetineerden ingesloten in een cel van het
Huis van Bewaring te Amsterdam. Een
mede-gedetineerde was veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf. Deze straf viel
hem zoo zwaar, dat hij een eind aan zijn le
ven wilde maken doch hij miste hiertoe den
moed. Verd. V. had hem toen gezegd, de pol
sen door te snijden, dat was een zachte dood
Ten slotte had verd. zijn mede-gevangene
aangeboden diens polsslagaders door te snij
den, mits deze een briefje schreef, waarin
hij mededeelde, dat zijn mede-celbewoners
onschuldig aan zijn dood waren. Nadat
dit gebeurd was, ging de man geblinddoekt
achter een scherm zitten en verd. V. gaf hem
met een gilettemesje een diepe snede over de
pols. De wonde bloedde vrij erg en de man
verbond zijn pols met een handdoek. Den
volgenden dag werd de historie herhaald.
Toen bloedde de wond nog erger en de man
met de zelfmoordplannen werd blijkbaar
angstig, want hij belde om zich door den
ziekenvader te laten verbinden. Aanvanke
lijk vertelde de gewonde dat hij zichzelf had
gewond om een einde aan zijn leven te ma
ken. Later echter had hij verteld, dat ver
dachte hem op zijn verzoek had gesneden.
De man, G. J. E. was weer geheel hersteld
en werd als getuige gehoord. Hij bleef bij
zijn verklaring dat verd. V. hem met een gi
lettemesje de polsen had doorgesneden. Hij
wilde een eind aan zijn leven maken, doch
miste hiertoe den moed. Reeds eerder was
hij uit een raam van de tweede verdie
ping en van een trap gesprongen, beide po
gingen waren echter mislukt. Get. deed een
droef verhaal van de omstandigheden waar
in zijn gezin verkeerde. Verd. had ook met
hem gesproken over een volgenden schilde
rijendiefstal.
Verd. V. hield echter vol, dat de man zich
zelf heeft verwond met een scherf van een
gebroken medicijnfleschje. Wel had hij hem
aangeraden een einde aan zijn leven te ma
ken. Het doel van de geheele geschiedenis
zou zijn om in de Bijzondere Strafgevange
nis te Scheveningen te komen. Volgens verd.
was de get. een simulant, die nu een senti
menteel verhaal over zijn gezin ophing, doch
die in werkelijkheid niets om zijn vrouw en
kinderen gaf.
Pres. mr. Huysinga; Hebt u met getuige
over een eventueelen schilderijendiefstal ge
sproken?
Verd.: „Niet in ernst Edelachtbare, dat is
geen man om mee samen te werken."
De derde celbewoner wist zich van de ge
heele geschiedenis weinig meer te herinne
ren, wél was verd. in het bezit wan een gi
lettemesje geweest.
Een bewaarder in het Huis van Bewaring,
als getuige gehoord, verklaarde dat get. B. bij
hem was gekomen en zei: „Kijk eens be
waarder, ik heb m'n pols doorgesneden, ik
houd het niet langer uit."
Pres.: „Heeft get. wel eens gezegd, dat hij
een eind aan zijn leven wilde maken?"
Get.: „Ik heb nooit iets anders van hem
gehoord, maar simulatie is niet uitgesloten."
De Officier van Justitie, mr. Overbosch,
achtte het ten laste gelegde bewezen en
eischte een gevangenisstraf van negen
maanden.
De verdachte verzocht een psychiatrisch
rapport zoowel over hem als over den hoofd
getuige.
Uitspraak volgt op 12 Februari.
DE KONINGIN OP REIS.
MET DE PRINSES NAAR BEIEREN.
Het ligt in het voornemen van de Koningin
om met prinses Juliana op 3 Februari naar
Beieren te vertrekken, teneinde daar twee
a drie weken te verblijven.
Mazarin
De Tijd en Ik.
(levensspreuk van den kardinaal).
DE REDDING.
(New-York, 28-1, N.T.A. Te
Chicago is een radiobericht op
gevangen, dat meldt, dat de
Macdonald-expeditie twee Duit-
schers, Dr. Ritte en zijn vrouw,
op een der eilandjes van de
Galapos-eilandengroep heeft
gevonden. Het echtpaar was daar
5 maanden geleden gestrand.
De expeditie voorzag hen van
proviand voor den duur van
een jaar.)
Een eiland zonder menschen,
Een echtpaar dat er strandt,
Wie kan zich beter wenschen.
Als nieuwtje in de krant?
Ons geestesoog ziet helder,
Hoe 't alles is gegaan,
Hun schip ging naar den kelder,
En zij, zij spoelden aan.
Op 't onherbergzaam landje,
Wat wrakhout of een vlot.
Bracht redding op het kantje,
Doch eenzaam wordt hun lot;
Herr Doktor slijt zijn dagen,
Al turend in 't verschiet,
Frau Ritte komt hem vragen,
Of hij geen rookpluim ziet,
Ach, bring doch Hilfe, bitte!
Roept vol van angst mevrouw,
Geduld, troost Doktor Ritte,
Dat gaat maar niet zoo gauw;
Zij bouwen zich een krotje,
Als eertijds Crusoe dee.
Zij jagen voor hun potje
En tuien naar de zee;
Hoe zij daar maanden leven,
Daar weet u alles van,
Zooiets is vaak gegeven,
In film en in roman;
Maar na vijf lange maanden,
Toen kwam er toch een dag.
Dat hij naai- 't strand toegaande,
Een stoomschip komen zag,
Wij voelen nu de spanning,
Van dit zoo grootsch moment,
Hun eenzame verbanning,
Is eindelijk ten end;
Je hoort hem bijna roepen:
Frau Ritte, wij zijn vrij
Een schip; zij sturen sloepen,
De redding is nabij!.
Maar dan wrijf je verwonderd
Je geestesoogen uit,
't Verhaal zij niet bijzonder 't
Krijgt wel een vreemd besluit;
Zij komen met hun booten
Op 't eenzaam eiland aan,
En zien de echtgenooten
Reeds uit de verte staan,
Maar voeren zij hen mede
Naar 't schip in d'Oceaan?
Dat ligt wel in de rede,
Maar zoo is 't niet gegaan,
Zij brachten na die maanden
Aan 't zwaar beproefde paar,
Die zich reeds veilig waanden,
Slechts voedsel voor een jaar;
Toen wendden zij den steven,
En roeiden weer naar boord,
Het echtpaar is gebleven,
Het schip voer verder voort;
Zij zitten niet in 't schuitje,
En varen dus niet mee.
Zij blijven op hun kluitje
En turen naar de zee.
Zij die het bootje misten,
Zy blijven in de kou,
Nieuw-Duitsche kolonisten,
Herr Ritte und seine Frau.
P. GASUS.
HET WOONWAGENKAMP.
EEN BELANGRIJKE VERBETERING.
Het woonwagenkamp aan den Oudenweg
!s gereed gekomen en door de bewoners me
bun wagens weer ingebruik genomen. De ver
betering is belangrijk. Het terrein is over de
geheele oppervlakte van een betonvloer voor
zien, waardoor het kamp veel zindelijker
gehouden kan worden.
Het Belangrijkste.
De gevolgen van Primo's aftreden. Het voor
loopige ministerie. Primo's afscheid.
(2e blad, le pag., en le blad, le pag.)
Poging tot doodslag op verzoek. In het huis
van Bewaring tc Amsterdam.
(le blad, le pag.)
Ter Londenschc Conferentie. De agenda
wordt opgemaakt. Het belang van lunches
en diners.
(2e blad, le pag.)
Theorieën over regenmaken.
3e blad, 2c pag.)
De verbinding ZandvoortAmsterdam.
(3e blad, 2e pap.)
(Men zie voor dc laatste berichten le blad,
pagina 2).
ARTIKELEN, enz.
Bij de gebrekkigen. Het onderzoek naar da
onvolwaardige arbeiders te Haarlem.
(4e blad, le pag.)
Drie veel besproken SpanjaardenPrimo de Rivera, markies van Estella, die „dictator" was, Generaal Damasso Berenguer, die het
vdorloopig kabinet heeft gevormd (.zie het Buitenlandsch Overzicht) en koning AlfonsoSpanje's eerste diplomaat, doch de man van
den achtergrond.
NAAR DE GROOTE COALITIE IN
PRUISSEN?
BERLIJN. 29 Jan. (V. D.) De toestand in
Pruisen met betrekking tot het vormen van
een regeering der groote coalitie is nog niet
veel duidelijker geworden. De moeilijkheid
bestaat hierin, dat de Duitsche Volksparty
geen genoegen neemt met het voorstel, om
ln het kabinet vertegenwoordigd te zyn door
een minister van Handel, en een minister
zonder portefeuille. De kwestie van de bezet
ting van de zetel voor Eeredienst schynt
men niet van het eerste belang te achten.
Uit de houding van de democraten en vun
het Centrum leidt men af dat de candiduat
Koenig niet meer ln aanmerking komt. Als
nieuwe man wordt genoemd de vice-presi
dent van het provinciaal schoolcollege, Grim-
me. De sociaal-democratische fractie heeft
over deze aangelegenheid nog niet gesproken.
De sociaal-democraten, die tot nu toe door
twee ministers in het kabinet vertegenwoor
digd waren, minister-president Braun cn den
minister van Blnncnlandsche zaken Gres-
zinskl, blijven aan hun eisch van drie mi
nisters in het nieuwe kabinet vasthouden.
Het Centrum, dat drie zetels bezet, wil geen.
enkele zetel afstaan.
HET AF5rMFin VAN PRIMO
DE RIVERA.
MADRID 29 Jan. (V. D.) Als laatste open
bare daad heeft Primo de Rivera door mid
del van een verklaring in/de ochtendbladen
afscheid als dictator genomen. Hij geeft toe
dat zyn Zondag gedane spontane ultnoodi-
glng aan de militaire bevelhebbers om hun
vertrouwen in hem uit te spreken een on
beraden stap is geweest, die het land moest
alarmeeren en de discipline van leger en vloot
had kunnen ondermijnen. Dftze onvoorzich
tigheid is slechts hieraan te wiiten. dat Primo
dezen stan als een laatste redmiddel zag om
onmiddeliyk gevaar voor het land tc ver-
myden. Bovendien hebben zyn overspannen
•^°nuwen hem parten gesneeld. Thans kan
hy zyn eigen optreden niet meer beerrynen.
Hij heeft echter de conseneuntles er van aan
vaard cn Is afgetreden. Verder spreekt Primo
de Rivera zyn dank uit on verklaart, dat ter-
wille van de ontwikkeling van Spanje het
land door een verstandige en milde dictatuur-
geregeerd moet worden. De mededeellng sluit
met een oproep aan de bevolking om vreed
zaam en actief samen te werken ln het be
lang van Spanje.
EEN OUD MISDRIJF?
De Commissaris van Politie tc Haarlem
verzoekt or.s plaatsing van het volgende:
Omstreeks 15 Aug. 1915 is uit zyn woning
aan den Aalsmeerderdyk no. 505 te Haarlem
mermeer spoorloos ver'iwonen: Johannes
•"Hannes) Ahrens, landarbeider, geb. 20 Mei
1868 te Putten.
Misdrijf wordt vermoed, doch het Is niet
onmogelijk, dat hy z'ch destyds (in 1915^
naar het buitenland heeft beveven onder
den naam en met papieren van Hendrik
Meeboer. landarbeider, geb. 17 October 1868
te Ermelo. Uit. verkregen inlichtingen is ge
bleken, dat Ahrens, voornoemd, zich reeds
gedurende 4 jaar in Duisburg had opgehou
den onder den naam Hendrik Meeboer
(18981902>, terwyi hy by zUn verdwynen
in 1915 nog in het bezit was van een bewijs
van Nederlanderschap ten name van Mee
boer.
Signalement van Ahrens: stevige gestalte,
1.70 M. lang. haar donkerblond, zware licht
blonde knevel, rond gelaat, hoog voorhoofd,
blauwe oogen, neus recht, midden bovenlip
litteeken van een snywond. miste vermocde-
ïyk eenige tanden en klez.en. trok met het
linkerbeen, linkerschouder lager dan de
rechter, had op de rechterhand vermoedelijk
tatoueering.
Ahrens droeg tlWens vu-dwitritno' on
gemerkt ondergoed. 7.wa''e kousen hem-i met
roode strepen, geb'oemd frontje rfonkerc
sportpet. donkerblauw cheviot colbert-cos-
tuum. zwarte rijgschoenen of zwartlederen
pantoffels.
zy. die Ahrens na 15 Aug. 1915 nog hebben
ontmoet of omtrent diens verdwijning 'nlich-
tingen kunnen verschaffen worden verzocht,
zich schrifteiyk of persoonlijk te wenden tot
den procureur-generaal, fungeerend direc
teur van poll tie te Amsterdam.