„DE LAATSTE RONDE"
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 25 FEBRUARI 1230
DE SPAARNE-BRUGGEN.
HET EERST DE NIEUWE BRUG BIJ
HET DONKERE SPAARNE?
Het, is bekend dat Openbare Werken in de
naaste toekomst niet minder dan vier nieuwe
bruggen over het Spaarne zal bouwen. De
Lange Brug. bij den Kampersingel zal door
een nieuwe veel bneedere brug vervangen
worden. De Gravest-eenenbrug bij de Bake-
nessergracht, die nu nog slechts gebruikt
mag worden door voetgangers, fietsers en
üiandiharren, zal afgebroken worden, als
even Noordelijker een nieuwe brug gebouwd
zal zijn. die een verbinding zal vormen tus-
schen Houtmarkt en Donkere Spaarne. Ver
eer zullen er twee geheel nieuwe verbin
dingen tussehen de Spaarne-oevers komen.
Een brug over het. Zuider Bulten Spaarne.
ongeveer ter hoogte van de Rustenburger
laan en een over het Noorder Buiten Spaarne.
vermoedelijk in de omgeving waar nu de
Zaanenlaan op den Spaarndammerweg uit
komt.
Het is de vraag welke nieuwe brug het eerst
gebouwd zal worden. Vermoedelijk zullen B.
en W. den gemeenteraad binnenkort in de
gelegenheid stellen om daarover een beslis
sing te nemen.
Wel kunnen wij zeggen, dat voorloopig
nog niet gedacht wordt aan de nieuwe brug
over het Nooraer Buiten Spaarne. Die brug
zal eerst noodig zijn als de terreinen aan
den overkant van het Spaarne volledig ln
exploitatie zullen komen. B. en W. hebben
wel meer dan een jaar geleden een com
missie benoemd om de havenplannen te be-
studeeren, maar veel voortgang züt er nog niet
in die plannen. Het bouwen van die brug zal
dus nog wel eenige jaren uitgesteld kunnen
worden.
Aan de nieuwe brug over het Zuider
Buiten Spaarne bij de Rustemburgerlaan
welke brug de pont bij de Bakkerstraat ver
vangen zal bestaat wel reeds groote be
hoefte. Het voorbereidende werk is evenwel
nog niet zoover gevorderd, dat reeds binnen
kort met den bouw begonnen zou kunnen
worden.
WU toch de brug beteekenis voor it doorgaan
de verkeer hebben, dan moeien ook meteen
de aansluitende wegen gemaakt kunnen wor
den, waardoor een nieuwe verbinding ver
kregen zal worden tussehen den Rijksweg
HaarlemAmsterdam, achter het Amsterdam-
sche- en Slachthuiskwartier om, via de
nieuwe brug, met de ver-tweede Rustenbur
ger laan en den Kleinen Houtweg. Er wordt
evenwel aan dit voorbereidende werk alle
aandacht geschonken.
Resteeren dus nog ter bespreking de nieuwe
Lane Brug en de nieuwe Gravesteenenbrug.
Ons werd verzekerd, dat er reden is om te
veronderstellen, dat het eerst de brug bij het
Donkere Spaarne aan de beurt zal komen.
De gemeente heeft in den loop der jaren al
verschillende panden aangekocht die daar
voor noodig zijn. De Koralensteeg wordt
verbreed, waardoor een nieuwe verbinding
komt tussehen de Amsterdamsche poort en
de Houtmarkt. De Houtmarkt wordt van een
beter plaveisel voorzien, terwijl de nieuwe
brug zoo gemaakt zal worden, dat een goede
verbinding verkregen wordt met het Donkere
Spaarne. Vandaar kan het verkeer twee kan
ten uit. Rechts naar den Koudenhorn om
via de Zandersbrug naar Haarlem-Noord te
gaan, links naar het Spaarne en vla de Dam
straat naar do binnenstad. Daarom is het
ook van beteekenis, dat thans uitvoering ge
geven zal worden aan de verbreedingsplan-
nen voor de Damstraat.
PROTESTANTSCHE OUD&WEEZEN-
VEREENIGING.
Het zeventiende jaarfeest van bovenge
noemde vereenlglng, dat Zaterdagavond
gegeven werd ln de tuinzaal van het Ge
meentelijk Concertgebouw is buitengewoon
goed geslaagd. Daartoe werkten verschillen
de factoren mede. In de eerste plaats het
gunstig bekend staande Haarlem's Klein
Cabaret, dat zich ook nu weer van zijn gun
stigste zijde liet zien; in de tweede plaats de
zeer goede en pittig gespeelde muziek van
Pennarts' Jazz ..The Siivermoon Dance Or
chestra en tenslotte het in grooten getale
opgekomen publiek, dat direct in een opge
wekte stemming kwam.
Haarlem's Klein Cabaret had een dank
baar publiek, dat bewees door een krachtig
applaus deze humoristische en kunstzinnige
medewerking zeer op prijs te stellen. Tus
sehen de verschillende nummers door speel
den Pennarts en de zijnen vroolijke muziek,
terwijl zij tevens door goede dansmuziek de
aanwezigen tot drie uur 's nachts bijeen hiel
den.
Vermeld dient nog te worden, dat een
groot gedeelte der leden hun medeleven met
de vereeniging toonde door met mooie zelf
vervaardigde of daarvoor bestemde artikelen
een groote verloting mogelijk te maken.
NET). REISVEREENIGING.
Voor de leden der afd. Haarlem van de
Ned. Reisvereeniging voerde Zaterdagavond
Haarlem's Tooneel Mr. van Rossum's comedle
„Phyllis" op.
Een stampvolle zaal genoot van de uit
muntende opvoering van dit geestige stuk.
Spel en st-uk zijn in dit. blad reeds uitvoerig
en oritisch besproken zoodat wij kunnen vol
staan met. te zeggen, dat .Phyllis" ook Za
terdagavond weer zeer veel succes had.
Na afloop van de voorstelling bracht, bij
afwezigheid van den voorzitter der afdeeling
den heer Sabel en den vice-voorzitter, den
heer Bremer, een bestuurslid van Haarlem's
Tooneel dank voor het vele schoons dat den
leden der Reisvereeniging geboden was.
De dames kregen bloemen.
De regisseur: Joh. Kaart, die ln dit stuk
zooveel met de werkende leden heeft weten
te bereiken, werd ten tooneele geroepen en
ook hij deelde in de huldiging.
Daarna Was er nog een gezellig N.R.V.-
b&l.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
De filmvoorstelling die a.s. Vrijdagavond
over Bail gehouden wordt in den Protestan
tenbond is alléén toegankelijk voor leden en
donateurs van het Instituut.
Maandag 3 Maart wordt de jaarvergadering
gehouden van het Instituut in de Centrale.
„NEDERLAND EN ORANJE".
De anti-rev. Kiesvereeniging ..Nederland
en Oranje" houdt Donderdagavond een ver
gadering. De agenda vermeldt- onder meer.
bestuursverkiezing u-.r voorziening in een va
cature on verder rede van den "neer A. Jonk
man. lid van den Onderwijsraad over het on
derwerp „Pacdagoglek cn Politiek",
GEMASKERD BAL.
BIJ „DE OOSTHOEK".
De vereeniging van Overljselaren te Haar
lem „De Oosthoek" heeft Zaterdagavond in
gebouw Olympia haar bal-masqué gegeven,
en hoe kan het anders dan dat deze bij
eenkomst van in een vreemde stad wo
nende provmeiegenooten gezellig en kame
raadschappelijk werd? Vooral een gemaskerd
bal leent zich tot het herscheppen van den
gewestelijken sfeer, die allen dierbaar is en
daarvan ls dan ook in ruime mate profijt ge
trokken. Niet alleen de domino's, niet alleen
de Biedermayers of de Pierrots cn Pierret
tes zagen wij op dit carnavalsbal. De boer uit
de omgeving van Zwolle liep er rond in zijn
merkwaardig fluweelen vest en ventte eieren,
het paar uit de buurt van Rijsaen danste er
in zijn karakteristieke kleedij en de klossende
klompen op den grond versterkten het ryth-
me van de twee orkesten, die beurtelings
zorgden, dat er muziek was. En die allen, de
lui uit de omgeving van Deventer, die uit
den Twentschen Achterhoek, zij beleefden
de vreugde van een echten Overijselschen
„Driekusman", den dans met het eigenaar
dige rythme.die 't in deze bonte omgeving
nog zooveel beter deed dan op andere fees
ten van de Overijselaren.
In deze gewestelijke entourage zagen wij
ook veel algemeen Hollandsche figuren, en
zelfs internationale. Zoo was er een groep,
die propaganda maakte voor een gelijke ra
dio-zendtijd, de gelukkige vader van den
750.000sten Amsterdammer bewoog zich
vreugevol tussehen de menigte en er vas
een sarcast, die zich getooid had met op
schriften „Verboden toegang", „Verboden te
vlsschen", en zulke Hollandsche slagzinnen
meer, waaraan hij het opschrift „Holland,
land der Vrijheid" had toegevoegd.
Internationaal was de groote Zeppelin, die
midden in de zaal was opgehangen en welks
bestuurders een uitstapje door den Oosthoek
maakten.
Een grappenmaker had zich verborgen ln
een kastje en deed of hij de radio was, waarin
hij wonderwel slaagde. Verder noemen wij
van dit bal-masqué den groep Overljselsche
zangvereenlging van „De Oosthoek" en den
met koopwaar behangen man, die zich den
verzamelnaam „De Botermarkt" had too-
bedacht.
Het was jammer, dat de bekende leider van
de Oosthoek-feesten, de heer J. Wester
voorde, wegens ziekte niet aanwezig kon zi]n,
doch de vereeniging had in den heer J. Hel
der een uitstekend rempla$ant gevonden. De
Overijselaren zullen de prettigste herinne
ringen behouden aan dit carnavalsfeest.
De jury, gevormd door mej, Francisca
Busquet- en de heeren J. P. Ph. Uldering en
H. J. van Tcunenbroek Sr. kende prijzen toe
aan: Graf Zeppelin (tevens publieksprijs)
met compliment van de jury; groep Zend-
tijdverdeeling, Zangvereeniging, Rogge-
maaiers, Winterbekoring, Prins en Prinses
Biedermayerpaar, directeur, heer en dame,
leden van de dansclub Oranjezwart, de Len
te, Theemuts, Amor met pijl en boeg,
Schooljongen, Luidspreker, Overysselsche
eierenboer, de Jantjes, de Gelukkige Vader,
de Botermarkt, mysterieuse Pierrette
Er werden in den loop van den avond ver
schillende, Overijselsche liederen gezongen cn
de Lente bracht een .Lentelied" ten ge-
hoore.
HET LICHTEN VAN DE GEZONKEN
ZANDBAK.
Het 'lichten van de de vorige week in de
Leidschevaart, voor de Schouwtjesbrug ge
zonken zandbak van de N.V. Duan-Exploitatie
Maatschappij gaat niet zoo heel vlot. De bak
Ls met zand geladen en het blijkt moeilijk de
zware vracht naar boven te brengen.
Maandag was men daarmede nog niet veel
opgeschoten.
COÖPERATIEVE VERBRUJKSVEREENIGING
PATRIMONIUM.
Uit het jaarverslag der Coöperatieve Ver-
bruiksvereeniging „Patrimonium" over het
afgeloopen jaar blijkt, dat. ook ditmaal 7 pet.
dividend zal kunnen worden uitgekeerd. Door
het bestuur is voor het meerendeel van het
personeel een pensioen-verzekering gesloten.
Zoowel het aantal leden als dat der verbrui
kers nam voortdurend toe. De coöperatie
mag zich in een gezonden groei verheugen.
De balans sluit met een totaalcijfer van
f £8.701.92 en de exploitatierekening met een
van f 67.608.14. De brutowinst bedraagt
f 4.856.14 1/2. Er is aan arbeidsloon gedurende
het jaar 1929 uitgekeerd een bedrag van
f 16.493.74 1 2.
De jaarvergadering wordt gehouden op
Donderdag 6 Maart. De agenda vermeldt on
der meer de verkiezing van drie bestuursleden
en van een Commissaris. Als bestuursleden
zijn aan de beurt van aftreding de heeren
J. D. Wijkhuizen, P. Bruijn en A. Hoekema;
als Commissaris is aan de beurt, van aftre
ding de heer H. M. Abrahams.
MET TENT EN AUTO NAAR ZUID
FRANKRIJK EN NOORD-SPANJE.
Zaterdagavond hield Nico v. d. Sleen een
lezing over dit onderwerp voor de afdeeling
Haarlem van den Nederlandschen Jeugdbond
voer Natuurstudie. De opkomst was zoo groot
dat men naar een grootere zaal moest ver
hulzen.
De spreker voerde ons aan de hand van
vele mooie lichtbeelden langs de Maas naar
het Zuiden, naar Glozel, Vichy, naar Les
Eyzies in het prachtige Vézèredaï. In dit
zonnige vruchtbare dal heeft heel lang ce
leden de oermensch gewoond. We vinden nu
nog de vuursteenen wapens en de interes
san :e muurschilderingen in de grotten. Hier
van kreeg men vele moolgekleurde beelden
te zien.
Dan gaat het over het Plateau van
Auvergne verder naar het Zuiden, over
Toulouse en Terrascon sur Ariège naar Foix.
Zeer belangrijk is daar de grot van Nlaux,
met bison op de muren gekrast, waarop pijlen
geteekend zijn en wonden waar het bloed
uitloopt, waarschijnlijk om den teekenaars,
door magische kracht, geluk op de jacht te
verzekeren. Een bezoek aan de bisons van
klei in de Tuc d'Audoubert en aan Le Grand
Esprit ln de Grot-te des Trois Fxères is de
moeite overwaard.
Vla Luchon-Bagnères. vanwaar de reizigers
een prachtig uitzicht hebben op de Maladebta-
groep, gaat het naar Lourdes.
Dan leidt de spreker ons langs de Canta-
brlsche kust naar Santlilana. een der oudste
stadjes van Spanje, vlak bij Santander, met
een mooi. oud Romaansch kerkje. Daar vlak
bil ligt de beroemde grot van Altamira. De
zoldering van deze grot is bijna geheel be
dekt me:, leekeningen van bisons.
Tenslotte een bezoek aan de Landes en de
itarswinning daar.
OUD-GEPENSIONNEERDEN.
NORMEN VOOR STEUN.
In de Memorie van Antwoord aan de Eerste
Kamer over de begrooting van Financiën
wordt o.m. medegedeeld, dat een wetsontwerp
beoogende uitvoering te geven aan het voor
nemen, de normen, waarnaar steun verleend
wordt aan oud-gepensionneerden, in een
algemeenen maatregel van bestuur op te
nemen, het departement van den minister
heeft verlaten.
Dit ls voor oud-gepenslonneerden een ver
blijdend bericht. Wordt het wetsontwerp aan
genomen, dan zal dit voor hen gunstige
resultaten opleveren.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
a 60 Cts. per regel.
BRONCHITIS U overvalt,
de prikkelende hoestbuien U zoo
benauwd maken en het slapen be
letten. grijp dan naar de siijmop-
lossende, boeststlllende Akker's
Abdijsiroop, welke Uw adem
haling weer diep en vrij maakt.
AKKER* ABDIJSIROOP
rf-f--
nieuws' h« at'»1" awii«"°opi
.«oll» u» J
\Mou$mgp:BomoHs^i>Mggj
(Onderstaande berichten zijn reeds ln een
deel van de vorige oplaag opgenomen.)
JAN GREGOIRE.
Een tentoonstelling van
diens werk bij Buffa,
Amsterdam.
Zoo, ln den breede bezien, ben ik, geloof
ik, geen oncollegiaal collega. En als het mij
overkomt, dat een welgezind medearbeider op
het veld der publieke voorlichting, hij moge
dan uit den aard zijner voorkeuren *meer
gespitst zijn op de mérites van een nieuwe
auto-constructie (waar ik geen flauw benul
van heb) of op de meest waarschijnlijke
fluctuaties ter beurze (waar ik een bijna
heiligen angst voor meedraag), wanneer,
zeide ik, zulk een vriendelijk medestander
wij willen immers allen het goede mij met
aandrang wijst op de kunst, van dezen of
dien toch zoo belangrijken artistdan
smelt mijn hart en ga ik kijken. Als mijn
imaginaire vriend zijn ontdekkingen in Rome
of in Oonst&ntinopel deed en onze directie
de reiskosten wilde vergoeden, zou hij mij
natuurlijk nog nader aan 't hart liggen,
maar enfin, soit. Buffa ligt niet in het land
van Buffalo-Bill en voor achttien stuivers
gaan we heen en terug naar den Dam.
also
Moet ik mijn gangmaker nu erken-elljk-
heid betuigen of niet? Dat willen we straks
zien.
Keercn we ons eerst tot wat ons plicht en
vriendschap (mooie naam voor een konink
lijke Joumalistentafel) voorschrijft.
Jan Gregolre dan. Daar hebt ge nu een
Limburgsch schilder, een Maastrichtenaar,
die naam gemaakt heeft ln Holland. Het is
wel interessant, nu zijn gewest-genooten op
de Waag te gast zijn, dat even te mèmo-
reeren. Overigens is hij geheel Amsterdam
mer geworden, waar wij al jaren geleden
groot opgezette doeken van hem op de On-
afhankelijken tegen kwamen en hij door de
Muurschilderingen voor het gebouw van den
Geneeskundigen Dienst bekendheid verwierf.
In mijn geheugen was met die groote Moedcr-
schaps-schilderijen en de bedoelde muur
schilderingen de figuur Gregolre vrij wel af-
geteekend. En de expositie bij Buffa heeft
daarin niet veel wijziging gebracht. Hij is eer.
werker met een breed gebaar. In een picturaal
orkest zou hij de trombone of de contra
bas met virtuositeit bespelen. Ge kunt zijn
kunst moeilijk als die ran den solo-violist
of den cellist genieten; ondanks zijn sonoor
geluld, mist hij de verfijning der intimiteit.
Dat is geen kleineerin-g d.och een poging
tot typecrlng. Hij is een onderlegd experi-
menta.er, die op allerhande wijs, ln tempera
warme was, kalkschllderlng fresco, warme
wasverf en olieverf zich uitspreekt. In dezen
tijd nu het „werkmanschap" hoog ls aan
geslagen, lijkt dat bijster interessant. Is dat
ook tot op zekere hoogte, waar het wegen
baant die den schilder naar den architect
voeren, het schilderwerk doen begrijpen als
versierend onderdeel van iets anders, het
zij muur of gevei, meubel of zaalwand- Een
echt „schilder" ls Gregolre niet; ook waar hy
een „schilderij" maakt is hU constructivist,
die met kleur invult, niet een, by wien de
kleur op zich zelf warm leeft. Toch heeft hU
nu en dan dc neiging, naar aie muzikaliteit
ln de kleur te zoeken, maar hot is juist de
voortdurende aarzeling voor bet één of het
ander te kiezen, die ons de figuur van dezen
kunstenaar nog niet als belangrijk doet aan
vaarden.
Hij lijkt ons van allerhand mooi materiaal
ln zich om te dragen, doch ontroert ons
niet door zijn gevoeligheid en verblijdt
slechts matig door zijn technische poten
ties.
Wat Is het dat ons dit werk belangrijk kan
doen schijnen? Is het de verrassing der ver
schillende technieken: is het dat breede
maar eenigszln» holle gebaar; is het de voor
stelling veelal, die vaak een llttera'ren in
houd heeft, waardoor in onze hersenen
associaties ontstaan, die met schilderkunst
niets te maken hebben? Zooals vaak bij
kunstbeschouwing zijn het deze dingen, die
ons Interesseeren, als ons werk wordt voor
gezet, soms meer dan 't werk zelf. We un-
nen erkentelijk ervoor zijn, dat we weer eens
aan het denken gebracht zijn over die nim
mer constante strooming tussehen het kunst
werk en den beschouwer. Merci collega.
n Februari 1930,
J. H. DE BOLS.
Aan den vooravond der Beslissing over Gent.
(Van onzen correspondent.)
Brussel, 21 Februari.
Wanneer ik de opgewonden Interrupties
tijdens de rede van dr. Frans van Cauwe-
laert. Antwerpen's katholieke burgemeester,
uitzonder, dan moet ik, met nadruk en vol
doening constateeren. dat de debatten over
de vemeieriandschlng van de Genioche
Hoogeschool op een verheven plan blijven.
Het is. zonder een zweem van twijfel, een
parlementaire discussie ln grooten s UI.
welke wij hier. met oprecht genoegen, hoo-
ren. En wij waardeeren dat des te meer waar
wij in deze tijden op dat gebied niet ver
wend zijn. Over het algemeen ls het kamer-
pell, hier en elders, niet zeer hoog, helaas. De
betrekkelijke sereniteit van de openbare be
sprekingen is trouwens heel wel te verkla
ren uit het feit, dat de uitslag nu reeds be
kend is. Dit feit werk: er natuurlijk sterk toe
mede om de hartstochten te betoomen. Het
spreekt verder vanzelf dat er niet veel, men
kan gerust zeggen niets, nieuws ter tafel ge
bracht wordt. In den loop der Jaren is deze
quaestle zoo uit en te na besproken en nog
eens besproken, dat het waarlijk geniaal zou
zijn om er nog nieuwe kanten aan te ont
dekken. Alle sprekers halen dus bekende,
meest overbekende, argumenten vóór eu te
gen nog eens op en zij trachten daaraan een
persoonlijken vorm te geven.
Gent moet een zuiver Nederlandsch cul
tuurcentrum worden, dat staat- dus vast.
Zooals de sympathieke Katholieke leider,
oud-minister, vicomte Poullet zeide: de zaak
ls beklonken. Over de details der uitvoering
wordt men he-t ook wel eens en na de groote
en waarlijk magistrale redevoeringen van
Emile Vandervelde en den Minister van Jus
titie Janson is de kans op een rogeerlngsne-
derlaag vrijwel uitgesloten. Wij kunnen dus
zonder ln die voor een deel technische de
tails af te dalen eenige algemeenc Indruk
ken en overwegingen weergeven.
Wat den onpartijd'gen toehoorder van deze
debatten allereerst opvalt, is de hardnekkig
heid waarmede sommige persoonlijkheden
en groepen een evident misverstand hand
haven cn er, met een vrijmoedigheid welke
bewondering wekt, op doorborduren. Ik
als voorbeeld de quaestle de „minderheden"
waarover, en niet zonder reden, zooveel te
doen ls. Door de wassende bevolking van
Vlaanderen en de slinkende van Wallonië is
het onvermijdelijk dat groote groepen
Vlaamsche arbeiders zich naar de Zuidelijke
industrie- en mijncentra begeven om er te
werk gesteld te worden. De Vlamingen
eischen, dat die groepen, zoodra zij eenigen
omvang krijgen en geconcentreerd wonen, de
gelegenheid zullen vinden om óók in het
Waalsche land aan hun kinderen een Vlaam
sche opvoeding te verzekeren. Met te meer
aandrang vragen zij dat omdat ln de pro
vincie Belgisch-Limburg een Poolsche school
is ten behoeve van de tallooze Poolsche ar
beiders. Men kan der landgenooten moeilijk
onthouden wat men aan ce vreemdelingen
schenkt. Die Vlaamsche scholen willen de
Walen echter niet. ZIJ redeneeren als volgt:
„Wanneer Vlaamsche gezinnen ln Wallonië
komen om hun brood te verdienen dan is
het in hun eigen belang, wanneer zij zich
zoo spoedig en volledig mogelijk assimlleeren.
En dat gaat héél goed, want er zijn voor
beelden te over van te vinden in ieder
Waalsch dorp." Men ziet den opzet. Op deze
wijze wil men de geboorte-tekorten ln het
Waalsche gedeelte trachten aan te zuiveren
door het ops.crpeu van zuiver Vlaamsche
elementen, welke zich. gedwongen door de
economische verhoudingen, in Walenland
vestigen moeten. Dit is één van de defensie-
middelen der Fransche zijde, welke zich lang
zaam maar zeker terug voelt dringen. Daar
de Vlaamsche leiders echter héél goed den
opzet dooralen, ls het tot stand komen van
een bescherming der Vlaamsche minderhe
den in een nabije toekomst zoo goed als ze
ker, ondanks de hartstochtelijke protesten
der Waalsche afgevaardigden, die aldoor
maar, niet zonder pathos, uitroepen: ,-Wij
willen dat Wallonië ééntalig blijft!" Een
wensch die volkomen to begrijpen ls. als men
de ellende der tweetaligheid van nabij gezien
heeft. Maar wenschen. hoe gerechtvaardigd
ook, kunnen niet op tegen dc nuchtere wer
kelijkheid en vooral niet tegen de overmacht
van het aantal. De heer Bovesse, de opge
wonden advocaat uit Namen, heeft de zaak
juist ingezien, toen hij. laat ln den middag
van 20 Februari, met- angst in zijn stem uit
riep: „Er worden in Vlaanderen zooveel meer
kinderen geboren dan bij ons!" Juist, mijn
heer Bovesse. Maar men heeft het recht te
vragen a qui la faute? Omdat Wallonië min
der vitaliteit vertoont dan Vlaanderen moe
ten daarom de Vlaamsche kinderen geofferd
worden? „Jarenlang kwamen bij ons Vlaam
sche gezinnen wonen: zij werden spoedig
door ons opgeslorpt". En hierop antwoorden
de Vlamingen: „Dat is het Juist, mljahrer
Bovesse. wij willen paal en perk stellen aan
die geforceerde opslorperij. wy willen dat
Vlammgen Vlaamsch blijven ook wanneer
zU elders gaan wonen." Hiertegenover stellen
de Walen dan weer den eisch van de erken
ning der Waalsche minderheden in Vlaan
deren. „Maar natuurlijk", zeggen de Vlamin
gen, „zullen wy die reepectecren. Zoodra zo
er zyn. Want op dit oogenbllk zijn er geen
Waalsche minderheden ln Vlaanderen. Er is
echter wel eon Vlaamsche minderheid, dte
om dor wille van verouderde vooroordeel en.
weigert de landstaal te spreken, wy willen
wel rekening houden met üw rechtmatige
taajeischer.. maar niet met de aanstellerU
van een klein groepje van onze eigen men
sen en die prat gaan op hun verbastering."
Ziehier een volkomen onpartydlg exposé
van het hoofdverschilpunt tussehen de par
tijen. Tegenover de onaantastbare eentalig
heid van Wallonië proclameercn de Wa'en
de noodzakelijkheid der tweetaligheid in
Vlaanderen. De Vlamingen hunnerzijds vcr-
k.aren. dat die eentaligheid van Wal onlë geen
dogma mag worden en dat cr geen enkele
réden bes'.aat om de Vlaamsche elementen
door de Fransche te laten ab'orbeeren; ter
wijl arj-e zyds die beweerde tweccaügheld
van Vlaanderen kunstmatig gekweekt ls en
er evenmin reden bestaat om die kunstma
tig te laten voortduren. Door deze formulee
ring kan men zich geloof lk. een vry duide-
AJke voo-stelling maken van den stand van
het probleem. Het ligt vcor het overige niet
on onzen weg om er conclusies uit te trekken
Nog overwegingen van gansch anderen aard
deed dit debat opkomen. Het was een won
derlijk gehoor om mannen als Vandervelde
Devèze, Ren kin en iast not least minister
Jansen van hun groote liefde voor do Vlaam
sche zaak te hooren getuigen om hen te
hooren uitroepen, dat hot Vlaamsche volk
zijn recht moet hebben en dat een inwilli
ging van de Vlaamsche eisch en ..een daad
van eenvoudige rechtvaardigheid" moet wor
den genoemd. En nog wonderlijker is het ona
uit hun mond te vernemen dat zy eigenlek
wel beschouwd altijd, diep ln hun hart, van
de waarde en de noodzakeiykheld der Vlaam
sche beweging overtuigd geweest zyn. Als do
heer Rénkln uitroept, in zijn overigens door
en door sympathieke rede: „Te recht of ten
onrechte hebben dc Vlamingen den Indruk,
dat er by ons een strekking bestaat om ze als
tweederangs Belgen te behandelen. Ze willen
de absolute geiijklieid: ze hebben geiyk." De
woo: den. die men vroeger en nog niet zoo
héél lang geleden alleen hoorde ln ae monden
van Vlaamsche leiders, die deswege voor
staatsgevaarlijk worden uitgemaakt, hoort
men nu met een bcnünneiyk élan ln het de
bat werpen door de vertegenwoo:dlgers der
verfranschte Brusselsche bourgco.sie. De
heer Devèze sprak openlijk over zyn
Groote Bekeering; de heer Janson verheelde
der vergadering niet dat, naar zyn opvattin
gen, het boetekleed den man nog altijd niet
ontsiert, integendeel! Kortom: het was een
combat de généroslté zonder weerga! En de
Waalsche extremist, de Luiksche rechtsge
leerde Jennissen, kon terecht by herhaling
spreken van de overwinnende Vlaamsche bo-
weging, van de almacht der Vlamingen
(„Vous qui étes les Mal tres de l'hourel). Doze
termen zijn natuuriyk met het oog qp het
parlementair gebruik iets aangedikt, maar ze
zijn toch niet ver van de waarheid. Al die lv?«
keeringen ln regeringskringen, al die Vla-
menhefde in de kringen der Brusse'.sche
bourgeoisie zijn niet spontaan. Ze zUn het
gevolg van de wassende economische en po
litieke macht der Vlamingen. Ze zyn een
voudig de offlcleele aanvaarding van een
complex van machtige feiten. De liberalen,
die de haute bourgeoisie van Brussel, Gent
en Antwerpen vertegenwoordigen, hebben
gevochten tot het uiterste. Tot her laatste
moment hebben ce Jansons en de Devêze's de
overwinning der Vlaamsche gedachte tegen
gehouden. En nu er niets meer aan te doen
ls, gooien zy, als ervaren politici, het roer
om, ten einde niet ln den storm onder to
gaan. Wie zal het hun ten kwade dulden? zy
spelen hun politieke spel zoo goed mogeiyk
en inderdaad met talent, want waarlijk de
heer Janson ls een man van groote betee
kenis, die bovendien precies weet hoe hij
met de volksvertegenwoordiging moet om
springen. Zijn groote rede was een meesier-
stuk van tactiek en van precies Juiste men
geling van redciyke argumentatie en senti
ment- Men kan niet anders zeggen dan dat
deze Brusselaars hun nederlaag met zwier en
vernuft, weten te dragen, en dat zy. In dszen
tegenwind, de zeilkunst voortreffelijk mees
ter billeen te zyn.
Ten slotte ls nog duideiyk gebleken, dat de
Vlaamsche leiders zich door deze late liefde
niet laten winnen en zich niet laten vor'.el-
den.Zij verklaarden allen, zonder enderscheid
van de partyen waartoe zy behoorden, dat
de regeering en de tegenstanders zich niet
moesten verbeelden, dat biermede de quaes
tle opgelost, was. De affaire wordt op denze'.f-
cen voet voortgezet. Gent is een stap ln do
goede richting. Hierop moeten nog vele en
nog definitiever stappen volgen. Trouwens
wanneer oen bewoging zoover gekomen is. a'.s
de Vlaamsche thans, dan ls er geen sprake
meer van dat zy door wat ook ln haar ont
wikkeling is te stuiten. Het groote voordeel
van al die bekeerlngen ls dat die ontwikke
ling nu ln vrede kan geschieden cn dat
voorloopig althans aan de Vlaamsche extre
misten wat minder houvast voor hun anti-
Belgische propaganda wordt gegeven.
Nu is het wachten nog op het g oote s'ofc-
effoct van het vuurwerk. Wocns :g 28 Fe
bruari spreekt Jaspar. Er zal zoker weor veel
belangstelling zyn. In gsen geval minder dan
gisteren, toen er ongeveer 140 van de 170 af
gevaardigden aanwezig waren en de tribu
nes stampvol zaten met belangstellenden
Er heerscht allerwege een soort groot c-
verzoendag-stemming. Beha!ve by do libe
rale pers, d.wjs, de groote Fransche bladen
te Brussel. Deze gaan met een ietwat pljn-
iyk aandoende opgewektheid voort, o:n de
woorden der sprekers te verdraaien, toksteu
te vcrvalschen en onrust te zaaien zooveel
maar mogeiyk Ls. Er werd ln dc Kamer over
geklaagd. Ook dat gaat voorby. Het is een
kwestie van tijd. Alles ls ccn kwestie van
tyu
J. GRESHOFF.
ALS 01/
DRUKWERK
NO >DlO hEBl,
DRA AO HET
DAN OP
AAN
HAARLEM'S
DAGBLAD
OU ONTVANGT HET
SNELENKEURIO EN
DE PRl/S IS BI LUIK
Ter bespoediging en voor het gemak
"»n b-ij» - -«n v-wi-en wjj
voor de ver«cM'trnde afdeeMnven van
ons dagb'ad de volgende nummers op
te bellen:
Voor berichten en andere mededee-
lingen of vraeen voor de Rc'a' lie: 10600
Voor de Hoofdredactie: 15054.
Voor advertenties, abonnementen en
bezorging: 10724;
Voor aangelegenheden van de direc
tie: 13082.
