DE MOORD TE BENNEKOM.
Het woord is aan...
47e Jaargang No. 14324
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 4 Maart 1930
HAARLEM S DAGBLAD
PIRECTEUREN: J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR» ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2734. met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) ƒ3.5734. Franco per post door Nederland ƒ38734. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5734, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 33 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels f O.bO,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer f 0-10. aitsl. k contant*
Gratis On gevallen verzekering voor Weekabonoés. litkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden i 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog I 400.-. Doim I 250.-. Wij,vinger I 150.-. Elke andere vinger I 50.-, Arm- ol Beenbreak 1100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
19 DU1TSCHE SCHIPBREUKE
LINGEN TE IJMUIDEN
AANGEKOMEN.
EEN AANVARING OP ZEE...
Men schrijft ons uit IJmuiden:
Maandagavond kwam vóór de haven van
IJmuiden het Zweedsche stoomschip Gudur
met aan boord de uit 19 personen bestaande
bemanning van het Duitsche stoomschip
Kohlenimport, welk stoomschip na een aan
varing met de Gudur was gezonken. De Duit
sche schipbreukelingen werden overgegeven
aan den loodsafhaler en ondergebracht in
het Koning Willemshuis.
Aldaar hadden we een onderhoud met één
der officieren. Van hem vernamen wij, dat
de Kohlenimport, een boot van 1800 ton, met
39 man equipage, met 1400 ton cokes op weg
was van Londen naar Elseneur. Maandag
morgen omstreeks 9 uur, tijdens dikken mist
werd de Kohlenimport door de Gudur aan
gevaren en wel in het voorschip ter hoogte
van het stokerslogies. De aanvaring was zeer
hevig. De voorsteven van de Gudur boorde
zich diep in den romp van de Konlenimport,
tengevolge waarvan laatstgenoemd vaartuig
letterlijk uiteen werd gereten. Het Zweedsche
stoomschip bekwam een gat boven de water
lijn. De Kohlenimport maakte veel water en
de kapitein zag spoedig in. dat z'n schip ver
loren was. Daar de zee rustig was konden
alle opvarenden zonder veel moeite op de
Gudur overgaan. De Kohlenimport vertoonde
echter spoedig neiging te gaan zinken, zoo
dat geen der opvarenden iets van have en
goed heeft kunnen redden. Twee stokers, die
tijdens de aanvaring te kooi lagen, moesten
in hun onderkleeren hun schip verlaten. Zij
werden door de bemanning van het Zweed
sche stoomschip van de benoodigde kleeding-
tukken voorzien.
De Kohlenimport bleef na de aanvaring
nog geruimen tijd drijven. De Gudur bleef in
de nabijheid, teneinde andere stoomschepen,
die herhaaldelijk signalen gaven, voor het
zinkende vaartuig te waarschuwen. Toen ein
delijk het Duitsche stoomschip in de diepte
was verdwenen, zette de Gudur koers naar
JJmuiden, waar het omstreeks 12 uur na de
ramp arriveerde.
Voor de zooveelste maal vindt dus weer
een aantal schipbreukelingen gastvrij on
derdak in het Koning Willemshuis, dat in
den loop van z'n bestaan een internationale
vermaardheid heeft gekregen. We hebben nog
met verschillende leden der bemanning ge
sproken. Een van hen, een jongen van om
streeks 18 jaar was pas ziek geweest. Steu
nende op den schouder van een even jon
gen lotgenoot, strompelde hij van den steiger
naar het Koning Willemshuis. De stemming
onder de schipbreukelingen was vrij opge
wekt. Zij waren blij, dat de geheele beman
ning gered kon worden.
STAGNATIE IN HET SPOORWEG
VERKEER.
DE SPOORBRUG TE VELSEN 2V2 UUR
STROOMLOOS-
Men schrijft ons uit Velsen:
Maandagavond 6 uur geraakte, juist toen
men de spoorbrug te Velsen wilde dicht
draaien, een der kabels der electrische
krachtinstallatie defect, zoodat de brug niet
in beweging gebracht kon worden. Dit onge
val veroorzaakte op de stations Beverwijk en
Velsen groote consternatie, vooral op eerst
genoemd station, waar juist een trein voor
Velsen was gearriveerd, waarin zich vele fa
brieksarbeiders en arbeidsters bevonden, op
weg naar huis.
Aangezien niemand wist, hoe lang de sto
ring zou duren, gingen vele reizigers, die ver
der moesten, te voet of per autobus van Be
verwijk naar Velsen. Ook aan laatstgenoemd
station bevonden zich reeds vele reizigers
voor de richting Alkmaar, die door dit onge
val gedupeerd werden.
Toen na verloop van ongeveer drie kwar
tier de zaak nog niet in orde was, heeft men
de brug met behulp van een 16-tal arbeiders
met de handbeweging dichtgedraaid, waarna
cenige treinen konden passeeren.
Op deze manier heeft men een ernstige
stagnatie zoowel in het treinverkeer als op
het Noordzeekanaal kunnen voorkomen. Om
half negen was de schade hersteld.
Een dergelijk ongeval heeft zich bij de
Velserspoorbrug nog nooit voorgedaan.
DE UITVAART VAN KARDINAAL
MERRY DEL VAL.
ROME. 3 Maart (V D.) In de St. Pieters-
keik heeft heden de plechtige uitvaart plaats
gehad van wijlen Kardinaal Merry del Val.
1> H. Mis die gecelebreerd werd door den
vicaris-generaal van de Vaticaansche Stad,
werd behalve door de naaste familie mede
bijgewoond door een 19-tal kardinalen, hel
geheele corps diplomatique, een vertegen
woordiger van den Koning van Spanje, vele
leden der hooge geestelijkheid en talrijke
persoonlijkheden der Romeinsche aristo
cratie-
Kardinaal Merry del Val werd. in overeen
stemming met zijn laatsten wensch, bijgezet
Jegenover de tombe van Paus Pius X.
Sherlock Holmes:
„U noemde zooeven uw naam. op een toon
alsof ik hem dadelijk herkennen zou, maar
behalve de duidelijk zichtbare leiten dat u
vrijgezel, advocaat, vrijmetselaar en een
asthmalijder bent weet ik heelemaal niets
van u af".
NEDERLANDSCHE OPERA, t
(De Nederlandsche Opera, vroe
ger de Co-operatie, wordt opge
heven hoofdzakelijk omdat de
gemeente Rotterdam het subsi
die heeft ingetrokken).
De Nederlandsche opeTa
daalt wederom ten grave,
Dit droevige bericht is nieuw
maar het is tevens oud,
De kunst kan zich nu eenmaal niet
aan louter tonen laven,
Men houdt geen opera in stand
'met niets dan klatergoud;
Ach *t zelfde is helaas al reeds
Zoo vaak gebeurd voor deze,
Zoo vaak verstierf de hooge noot
in zulken hoogen nood,
En altijd is zij weer vol moed
tot nieuw bestaan herrezen,
Gelijk een Phoenix uit de asch
herboren uit den dood;
Aan bloedarmoede moest als steeds
de opera bezwijken
Staan wij nu aan het graf en spreider
diepe smart ten toon?
Welnee, we hebben opera genoeg
laat naar je kijken,
De pianola, radio
en dan de grammofoon;
Zooals het nu weer is geschied
ging het al vele malen,
Wat ons betreft mag d' opera.
zoolang ze kan, bestaan,
Maar wordt het operatie
waar men wat voor moet betalen,
Dan doen we niets en laten haar
weer kalm te gronde gaan.
P. GASUS.
HAAGSCH BANKIER
GEARRESTEERD.
VERDACHT VAN VERDUISTERING.
Het Haagsch Corr. bureau seint ons:
Naar wij vernemen is Maandag te Haarlem
waar hij den laatsten tijd woonde, door de
Haagsche politie gearresteerd de bankier
Kloppenburg, verdacht van verduistering van
gelden en elfecten en onttrekking van gel
den aan de kas der gefailleerde Provinciale
Bankvereeniging te 's Gravenhage, waarvan
hij Directeur was.
Kloppenburg bevindt zich thans in politie
bewaking te 's Gravenhage,
Te kort van f 800.000
De Tel. meldt nog, dat na de faillietver
klaring van de Provinciale Bankvereeniging
te 's Gravenhage een tekort werd geconsta
teerd van f 800.000. De Justitie heeft toen
aan een accountant een onderzoek opgedra
gen. Het rapport is dezer dagen bij de Jus
titie ingediend. Hieruit zou gebleken zijn.
dat de heer Kloppenburg zich heeft schul
dig gemaakt, èn als directeur, èn als parti
culier..
Zeer bezwarende feiten zijn aan het licht
gekomen, o.a. verduistering ten nadeeïe van
verschillende cliënëten der bank. Ook be
langrijke geldsommen zijn verdwenen.
De Haagsche politie meende op grond
hiervan tot arrestatie te moeten overgaan.
EEN SERIE-INBREKER
GEARRESTEERD.
HIJ WERKTE OOK TE HAARLEM EN
BLOEMENDAAL.
De politie te 's-Gravenhage heeft een goe
de vangst gedaan door een serie-inbreker te
arresteeren, die „gewerkt" had te Warmond,
Oegstgeest, Wassenaar, Voorburg en ook te
Haarlem en Bloemendaal. Hij wordt er van
verdacht in onze stad een inbraak gepleegd
te hebben aan de Emmakade, waar eenige
lepeltjes zijn buit gemaakt.
Te Bloemendaal zou hij dezer dagen een
huis binnengeslopen zijn en gouden en zil
veren voorwerpen en een bedrag van f 20
ontvreemd hebben.
Hoewel hij deze diefstallen niet bekent
zijn er aanwijzingen tegen hem.
Hij is door de mand gevallen toen een in
woner van Oegstgeest een bij hem gesto»en
koffer in het bezit van den als heer ge-
kleeden inbreker zag. De ander beweerde dat
de koffer van hem was, doch wilde hem wel
deponeeren in het bagage-depót van het
station Den Haag. Intusschen werd de politie
gewaarschuwd en deze kreeg van den eige
naar het onomstootelijk bewijs van diens
rechten op den koffer. In den koffer bevon
den zich van diefstal afkomstige voorwer
pen.
De dief bleek een pas ontslagen gevangene
te zijn, die ook verpleegd was in her Psycho-
pathen-asyl te Lenden en tot de uitbrekers
uit deze inrichting behoorde.
Alle verklaringen van H. blijken onjuist te zijn.
Hij wordt spoedig ter beschikking gesteld.
Omtrent het ondeizoek naar den moord,
gepleegd op mei. T. K., vernemen wij nader,
dat de verklaringen van den gearresteerden
J. H. op allerlei wijzen worden gelogenstraft.
Zoo verklaarde hij oa. op den moorddag te
half vier 's middags te zijn thuisgekomen.
Een buurman deelde echter mede, dat hij om
vijf uur nog niet thuis was. Voorts beweerde
verdachte, dat zijn vrouw dien middag nie
mand heeft ontvangen. Zijn vrouw verklaar
de daarentegen bezoek van een buurvrouw
te hebben gehad.
Verschillende personen hebben min of
meer vage aanwijzingen gegeven. Een twee
tal dames verklaard in, dat zij op den dag
van den moord een verdacht persoon in de
nabijheid van de plaats van het misdrijf had
den gezien. Het was een half uur, nadat de
moord was gepleegd. Toen de man de dames
zag aankomen, heeft hij zich snel uit de voe
ten gemaakt.
Maandagmiddag hebben de beide dames
hem bij de confrontatie herkend. Bij deze
confrontatie gaf de verdachte, die tot nu toe
zeer cynisch was, blijken van zenuwach-
heid.
Geen bloedvlekken.
Zooals men weet heeft men op de jas en
het vest van den verdachte J. H„ die in ver
band met den moord, te Bennekom op me
juffrouw K. gepleegd is gearresteerd, vlek
ken gevonden welke men voor bloedvlekken
nield. Een deskundig onderzoek, dat Maan
dagmorgen plaats vond, heeft echter uitge
maakt dat bedoelde vlekken niet door bloed
zijn veroorzaakt.
De inspecteur van politie te Ede deelt het
volgende mede:
Zooals reeds bekend, heeft getuige Boer
winkel verdachte ii. pertinent herkend als
dengene, die zich aan het misdrijf zou heb
ben schuldig gemaakt. Thans hebben ook
meer personen H. herkend als den persoon
dien zij omstreeks den tijd, dat 't misdrijf is
gepleegd, in de onmiddellijke omgeving heb
ben gezien.
Zoodra mogelijk zal hij ter beschikking
van de justitie worden gesteld.
Een stille getuige.
Een belangrijke „stille getuige" schijnt de
Edesche politie te hebben gevonden in een
fietsband-ventiel, toebehoorende aan den ge
arresteerde J. H. Men heeft hem nl. gevraagd,
waar hij op den tijd dat de moord plaats
vond, zich bevond. Hij neeft hierop geant
woord, dat hij er met zijn fiets op uit was
en met een lekken band te kampen had ge
had. Dit zou veroorzaakt zijn door het slech
te ventiel, waaraan hij een nieuw slangetje
had.
Dr. Hesselink heeft het ventiel onderzocht
en daarbij is komen vast te staan, dat het
slangetje minstens drie maanden geleden
over het ventiel moet zijn geschoven.
Hoe men Hoek op het spoor
kwam.
Het Utr. Dagblad meldt over de wijze waar
op men J. H. op het spoor kwam. dat een
Wageningsche politie-agent Vrijdag werd
aangesproken door den chauffeur K Rob-
bertsen, uit Wageningen, die hem mededeel
de, dat hij een tweetal personen kende, wier
signalement vrijwel geheel overeenkwam met
dat van den gezochten moordenaar. Deze
personen waren een zekere Jan Hoek uit Ede
en een halve broeder van dezen. Jan Hoek
was reeds eerder voor een zedenmisdrijf ver
oordeeld en volgens hem tot de misdaad In
staat. De politiebeambte verwees hem daar
op naar zijn chef, den commissaris van po
litie te Wageningen, die hem hoorde en daar
deze mededeelingen hem van veel belang toe
schenen, werd terstond van deze verklarin
gen proces-verbaal opgemaakt.
Pertinent verklaarde Robbertsen dat hij
den aangeduide tot het gepleegde misdrijf
volkomen in staat achtte, er bij voegende, te
weten dat Jan Hoek in het bezit is van een
dolkmes. Door deze aanwijzingen is de aan
dacht van de Edesche politie op Jan Hoek
gevestigd en naar aanleiding hiervan is eerst
toen tot zijn arrestatie overgegaan.
LAFFE AANRANDING IN
AMSTERDAM.
OUDE MAN NEERGESLAGEN EN
BEROOFD.
Een 77-jarige man, die een kleine ver
dienste heeft, door in verschillende Amster-
damsche café's loterij-briefjes te verkoopen,
werd Zondagavond omstreeks tien uur nabij
zijn woning in de Gerard Doustraat aange
sproken door een onbekend persoon. Deze
vroeg hem of hij nog een lootje overhad en
toen de oude man hierop bevestigend ant
woordde. verzocht de onbekende of hij van
een gulden kon teruggeven. De grijsaard kon
dit met, evenmin kon hij, zooals de onbeken
de hem daarna verzocht, van tien gulden te
ruggeven. Terwijl hij zulks kenbaar maakte
gaf de onbekendè hem plotseling een slag op
het hoofd, met het gevolg dat de grijsaard
versuft op straat viel. De onbekende man
heeft hem toen aldus heeft de oude man
aan de politie verklaard, van twintig gulden,
welke hij in zijn zak had, beroofd. De grijs
aard is ter observatie in een ziekenhuis op
genomen. De politie zoekt op het oogenblik
ijverig naar den dader, van wien een vrij
nauwkeurig signalement bestaat.
WERKLOOSHEID.
VRAGEN VAN DE COMMUNISTEN.
De heeren Peper en Oversteegen hebben
voor de raadszitting van Woensdag 5 Maart
de volgende vragen ingezonden:
.Hebben Burgemeester en Wethouders, ge
zien de toenemende werkloosheid en het, zeer
waarschijnlijke, langdurige karakter ervan,
bijzondere plannen om de gevolgen dier
werkloosheid, voor de getroffen arbeiders, te
verlichten?
Indien wel, willen B en W. dan deze voor
nemens aan den Raad mededeelen?
MOORDAANSLAG
VLISSINGEN.
TE
Op een caféhouder.
Twee te Vlissingen bij de politie zeer on
gunstig bekend staande broers hebben Zon
dagnacht een caféhouder, die geweigerd had
hen toegang tot zijn zaak to verleenen, in de
Hellebard ierstraat opgewacht en hem met
een mes een een hamer zoo ernstig verwond,
dat het slachtoffer in ernstigen toestand in
het ziekenhuis moest worden opgenomen. De
politie, die de zaak in onderzoek heeft, heeft
mes en hamer in beslag genomen.
Ieder jaar vieren dc in San Francisco verblijf houdende Chineezen het feest van den „Chi-
neeschen Leeuw", Tijdens den optocht zamelen de Chineezen gela in voor dc in
standhouding der Chineezenstad,
Het Belangrijkste
De moord te Bennekom. Verklaringen van
den verdachte, die niet kloppen.
(Ie blad, le pag.)
Een aanvaring op zee. De 19 opvarenden van
het gezonken Duitsche stoomschip zijn te
IJmuiden aangekomen.
(le blad, le pag.)
Door een defect aan de spoorbrug te Velsen
ondervond het treinverkeer veel vertraging
(le blad, le pag.)
De dader van eenige inbraken te Haarlem,
Bloemendaal en andere plaatsen gearres
teerd.
(le blad, le pag.)
Te Haarlem is een Haagsch bankier gearres
teerd, verdacht van verduistering.
(le blad, le rag)
Groote overstroomingen in Frankrijk. Er
zijn vermoedelijk 20 dooden.
(le blad, pag. 2).
Wat de minister van Justitie in zijn merjiorle
van antwoord over dc zaak Giessen-
Nieuw kerk zegt.
(le blad, 3e pag.)
Ernstige crisisstemming in Spanje. Alphonso
contra Berenguer,
(2e blad, le pag.)
De toestand in Duitschland.
(2e blad lc pagj
ARTIKELEN.
R. P.: De Dichter.
(lc blad, lë pag.)
J. GreshoffGent. Vlaamsch. Geen oplossing
van het taal- en volksvraagstuk in België.
(2e blad, le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e
pag. van het Eerste Blad).
HAARLEM, 4 Maart.
De Dichter.
Martlen Beversluis heeft Maandagavond
voor den Heemsteedschen Kunstkring ge
sproken over het genieten van poëzie, cn
daarbij getracht een verklaring te vinden
voor het feit, dat nog maar zoo'n heel klein
deel van het publiek belang stelt in dicht
kunst. De meeste menschen weten er niet
veel meer van dan de namen van enkele
dichters van vroeger; de namen der tegen
woordige dichters kent men nauwelijks.
Nu erkent Beversluis, dat de schuld zoo
wel bij de dichters zelf als bij „het publiek"
ligt. Het publiek leeft te gejaagd en heeft
geen tijd voor het diepe denken, dat do
dichtkunst vraagt. De dichters, vooral sinds
de periode 187»;1900, bezingen alleen hun
eigen leven, hun eigen liefde en hoop. Als
zij de belangstelling van het publiek willen
hebben moeten zij weer terug naar dc breede
gemeenschap. Dc dichter moet het gansche
leven willen geven.
Zoo spreekt Beversluis, en wie zijn woorden
gehoord hebben en ze vandaag lezen, zullen
beamen, dat de dichtkunst een machtigen
opbloei zal beleven en een veel grooter en
nobeler Invloed uitoefenen, als het besef der
werkelijkheid dat hij tot uiting brengt tot
een algemeene strooming onder de Jongo
dichters van dezen tijd wordt. Hetgeen een
moeilijk proces ls, dat zich niet zonder schok
ken zal kunnen ontwikkelen, en dat onge
twijfeld velen hun dichterschap zal ontroo-
ven, omdat zij zich. in den maalstroom des
modernen levens, op het getij van het goed-
koope succes zullen laten meevoeren. Ande
ren zullen evenwel zichzelf blijven, en zich
zelf daarbij opvoeren tot grooter schepping
en breeder visie.
Naar mijn niecning wordt „het publiek"
waarmee ik bedoel dat groote gedeelte, dat
de dichter Martien Beversluis zou willen be
reiken als hij zich soms afvraagt „waarvoor
hij werkt", en zich „een balling" voelt wel
het meest afgeschrikt van vele dichters door
dat het hen niet begrijpt. Zelfs als het zich
tot het diepe doordenken dwingt, dat Bever
sluis eischl, begrijpt het deze dichters nog
niet. Het staat te ver van hun gedachten-
sfeer, van hun intellectueele coterie. Dit
blijkt onherroepelijk als de eenvoudige
mensch, die geen bijzonderen letterkundigen
aanleg heeft cn wiens levenstaak hem slechts
weinig tijd overlaat om het schoone in dicht
kunst en proza te zoeken en te genieten, zijn
tekortkomingen tracht te niet te doen door
de critische beschouwingen der dichtersbent
te lezen. Hij werpt zich met moed op hun
tijdschriften die tijdschriften die slechts
weinige honderden vaste lezers tellen, en die
overigens een ondefinieerbaar nomadenbe
staan in leesportefeuilles leiden. Hij concen
treert zijn wil en zijn gedachten op een arti
kel van een dichter over een anderen dichter,
en weldra duizelt het hem. Hij geeft het op,
beproeft het opnieuw met een algemeene be
schouwing over Nederlandsche litteratuur, en
leest een zin zooals bijvoorbeeld deze: „Kleine
volken met een grooten expansic-drang,
waarvan kolonisatie-talent een der banaal
ste uitingen is, benarde volken, zonder rulm-
te-bewustzijn, zooals Frobenius het teeke
nend zegt. vinden nooit tijd tot stille ze'f-
besplegeling waaruit een lltte-atuur geboren
wordt, die hetzij poëtisch hetzij filosofisch
georiënteerd, een lange pauze maakt bi) de
idealen, alvorens zich uitsluitend met feite
lijkheden te occupeeren".
Dit is een zin uit een artikel van Lou
Lichtveld. Er zouden nog veel erger voorbeel
den van anderen aan te halen rijn. Kan het
Beversluis verwonderen, dat den eenvoudigen
lezer deze beschouwings-trant te machtig is?
Kan het hem verbazen, dat zij hem irriteert
