Het woord is aan...
Stilte in het Visscherijbedrijf.
47e Jaargang No. 14333
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 14 Maart 1933
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR» ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f 0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland f 3.87)4. Losse nummers
ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 33 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 175. elke regel meer 0.35 Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aar.bcd 1I regels 1 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. ƒ025. elke regel meer 0.10. aitsL contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-. Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DE JOHAN VAN OLDENBARNE
VELT TE IJMUIDEN.
HET GROOTSTE SCHIP VAN AMSTER
DAM DOOR DE GROOTSTE SLUIS
DER WERELD.
Reeds vöór elf uur Donderdagmorgen zag
anen velen zich naar de Noordersluis begeven
en toen eindelijk omstreeks half twaalf het
groote motorschip in de geopende Velser
spoorbrug zichtbaar werd, stonden tallooze
kijklustigen op de sluis, die zich allen de
lange wandeling van IJmuiden af hadden
getroost, om van deze belangrijke gebeurte
nis getuige te zijn.
Mei, een flinke vaart naderde de kolos;
twee sleepbooten van de N. V. Reederij vdi.
Gebr. Goedkoop, krachtige trekkers, maar
notedoppen, bij dit machtige modern ge
bouwde zeekasteel vergeleken, één vóór en
éen achter hielp hem in z'n manoeuvres. Bij
na zonder vaart te verminderen gleed eenige
minuten later de Johan van Oldenbarne-
velt de sluis in. Geen opgestuwd water, geen
geschreeuw van commando's, doch kalm en
waardig deed het grootste schip van Amster
dam's vloot, het tot nu toe grootste product
van Amsterdam's scheepsbouw, z'n intrede
in de grootste sluis ter wereld.
En nauwelijks waren de trossen uitge
bracht en vastgemaakt aan de zware bolders,
of de groote deur sloot zich achter den kolos,
ongemerkt.. Het ging alles zoo kalm en zoo
zonder omhaal, dat men zou denken, dat
hetgeen hier geschiedde een doodgewone ge
beurtenis was. Het schutten van een puf-
schuitje door de oude (Zuider-) sluis veroor
zaakt meer drukte, eischt meer krachtsin
spanning dan tot schutten van dit zeekasteel
in deze sluis.
De Johan van Oldenbarnevelt lag gevan
gen. ,,L' histoire se répète". Maar deze ge
vangenschap was slechts van korten duur,
want reeds spoedig werd de buitendeur ge
opend en was de weg vrij-
Alhoewel alles vlot van stapel liep, hadden
de menschen aan den wal. die nu nog aan
den sluiskant werden toegelaten, volop ge
legenheid het. vaartuig te bewonderen. Op
de promenadedekken bewogen zich de genoo-
digdèn, die den tocht zouden meemaken.
En op de tusschendekken wemelde het van
Javaantjes, die van hun hoogen standplaats
lna Boudier-Bakker
De eenzaamheid van niet gekend te wor
den heeft ieder mensch, die moet iedereen
aandurven en aanvaarden.
af evenveel belangstelling toonden voor de
drukte aan den wal, als waarmede de men
schen aan den wal de drukte aan boord ga
desloegen.
Een sleepboot van Bureau Wijsmuller
wordt aan het groote vaartuig vastgemaakt.
De machtige schroeven zetten zich in bewe
ging ên spoedig glijdt het 19.000 ton groote
schip de sluis uit.
Ronkent cirkelt een vliegmachine onop
houdelijk om de boot, heel laag, zelfs niet
veel hocger dan de masten.
Veertig minuten nadat het vaartuig de
sluis invoer, laat het 't buitensluishoofd ach
ter zich. Juist als het uit de sluis is komt de
Stuyvesant van West-Indië binnen. „Ook een
mailboot" zegt een IJmuidenaar. Beide
vaartuigen brengen elkaar een vlaggegroet.
Spoedig is de Johan van Oldenbarnevelt
buiten.
De reis zal slechts van korten duur zijn De
ijzig koude wind van de Noordzee zal nog
eenige dagen gieren door de touwen, zal de
Javaantjes doen rillen en doen verlangen
naar tropisch Nederland, waar de zon hun
lijven roostert.
Maar spoedig zal dit sieraad van onze
vloot z'n vlag vertoonen op de reede van
Batavia. En daar ongetwijfeld evenveel be
langstelling oogsten als hier.
Opvallend was het, dat het groote vaartuig
zoo afstak bij de afmetingen der sluis. De
Johan van Oldenbarnevelt zou de Midden-
sluis bijna geheel vullen. Maar de Noorder
sluis biedt nog plaats aan één vaartuig van
dezelfde grootte met daarenboven nog twee
schepen van drie a vierduizend ton. Twee
van deze zeekasteelen kunnen naast elkaar in
de sluis liggen.
PRINSES JULIANA NIET NAAR
INDIë.
Het Haag.sr.he Oorr.-bureau meldt ons:
Wij vernemen uit de beste bron, dat alle
geruchten als zou prinses Juliana eerlang
een reis naar en door Nederlandsch-Oost-
Indië ondernemen, volkomen uit de lucht ge
grepen zijn.
De „Johan van Oldenbarnevelt" in de „Noordersluis
ï3i i
Een dubbele triomf van HoUandsclie techniek. Het nieuwe motorschip van de ,fNederland"
dc Johan van Oldenbarnevelt" passeert de eerste deur van de nieuwe sluis te IJmuiden.
Een proef zoowel voor de sluis als voor het schip.
In aansluiting op de onheilspellende berichten uit Britsch-Indie genen wij hier nog een foto
van een protestdemonstratieGandhi (links) is inmiddels begonneti met den grooten ..op
tocht der Martelaren"die de ongehoorzaam heidscampagne ïnlui&dc. Reahts Balabbrai
Patel. Gandhi's rechterhand', door zijn arrestatie heeft de Eftgelsche regeering be
wezen, dat zij de Britsch-Indische actie met kracht zal tegengaan^.
Een gedeelte van de stil gelegde traxclervloot van de V. E. M. in de Vissc her shaven te
ymuiden. Als dc schepen thuis blijven zijn velen werkloon,.
DE BESCHERMING DER
DUITSCHE REPUBLIEK.
Severing bepleit de wet
dienaangaande
ERGERLIJKE COMEDIE IN DEN
RIJKSDAG.
BERLIJN, 15 Maart (V.D De Rijksdag
behandelde heden in tweede lezing de wet
tot bescherming der republiek- De Rijksmi
nister van Binnen.iandsche Zaken Severing
leidde de discussies ir. en herinnerde aan de
gebeurtenissen die zich juist tien jaar gelsden
op 13 Maa: 1920 bij de Kapp-Putsch, hebben
afgespeeld te. Berlijn en in het Rijk. Door de
algemeene staking der arbeiders en de
plichtsgetrouwheid der Duitsche ambtenaren
was de regeering Kapp-Luetwifcz een spoedig
einde beschoren. Slechts daardoor mislukte
de aanval op den Staat. Andere betrouw
bare machtsmiddelen had de staat niet.
Thans heeft men een Rijksweer, waarin een
voortreffelijke discipline heerscht en een
weerpoHtie. de Schuppo, waarvan hetzelfde
geldt (tumult bij de nationaal-socialisten.
Hun afgevaardigde Strasser wordt tot de
orde geroepen). Zonder de KappPutsch was
de Roeropstand niet gekomen, met alle ge
volgen van vernieling van economische waar
den en een verdere verslechtering van de
Duitsche valuta. Tegen een herhaling van
iets dergelijks hebben wij een wet tot be
scherming der republiek noodig. aldus Seve
ring. Het komt niet slechts er op aan, der
gelijke aanslagen in den kiem te smoren,
doch den kringen, die neiging ertoe mochten
gevoelen den lust tot dergelijke avonturen
te ontnemen.
Thans willen de Duitsch-Nationalen dan
Staat de bescherming ontzeggen, die zij hem
in 1927 wilden toestaan (rumoer rechts). In
den tijd, toen er nog geen wet tot bescher
ming der republiek was, is het recht van
vergaderen door het drijven der extremisten
van rechts en links tot een vergaderings-
onrecht geworden (rumoer bij nationaal-
socialisten en communisteen). Wij Kunnen
onrecht geworden. De persvrijheid ik ben
me de draagwijdte van deze uitdrukking zeer
goed bewust is menigmaal pers-brutaliteit
geworden (rumoer bij de national-socia
listen en communisten. Wij kunnen het
niet langer dulden, dat demagogen straat in
en straat uit trekken om de massa op te
hitsen. Alleen in Pruisen zijn in het af-
geloopen jaar bij botsingen drie honderd
Schouo's gewond en veertien gedood gewor
den.
Hevig rumoer.
Inmiddels is het rumoer in de Rijksdagzaal
steeds toegenomen. President Loebe dreigt
den communist Thaelmann en den natio-
naal-socialistischen afgevaardigde dr. Goeb-
bels, die reeds twee maal tot de orde geroe
pen zijn, scherpere maatregelen tegen hen
te nemen. Minister Severing vervolgt zijn
speech en leest voor uit de nieuwjaarsbood-
schap van de ..Rote Fahne", van 1 Januari
1930. de passage, dat de botsingen die tot nog
toe hebben plaatsgevonden, slechts voor
proefjes zijn van den grooten beslissenden
slag. dien de communisten tegen den Staat
zullen leveren.
Wij moesten toch al heel slappe kerels
zijn riep Severing uit wanneer wij
geen afweermaatregelen tegen dezen tegen
den Staat gerichten slag zouden nemen. Wan
neer het experiment van den overval op de
Opelfabriekt-n school maakt, dan zou het met
de orde in Duitschland gedaan zijn, aan zou
er geen geregelde productie meer zijn en zou
men geen uitweg meer kunnen vinden voor
het steeds grooter wordende leger van werk-
loozen. Wij stellen deze wet toto bescherming
der republiek voor omdat wij niet willen dat
arbeiders voor de karabijnen der Schupo's
komen, noch dat de Schupo-agenten door
opgehltsten worden neergeschoten.
De minister weg.
Na minister Severing verkreeg de Duifesch-
Nationale afgevaardigde dr, Everling het
woord, die verklaarde dat de door den mi
nister geschilderde gevaren niets uitstaande
hadden met het thans aan de orde zijnde
wetsont/werpen. Dit ontwerp bevat geen maat
regelen tegen gewelddaden Inmiddels riep
een der afgevaardigden, dat minister Severing
de zaal verlaten had,, waarop groot rumoer
ter rechterzijde ontstond. Dr. Everling brak
zijn rede af en verklaarde, deze te willen
voortzetten wanneer de minister werd terug
geroepen, wat begroet werd met levendigen
bijval rechts en gelach van de meerderheid.
Het voorstel om den minister terug te roepen
werd echter met 213 tegen 133 stemmen ver
worpen, waarop de rechter zijde en de com
munisten een geweldig lawiai aanhieven.
Een voorstel van de Duitsch-Nationalen om
de zitting een uur te schorsen en inmiddels
den minister te halen werd onder groot
protest van de oppositie eveneens verwor
pen.
President Loebe constateerde dat de vol
gende sprekers, de communistische afge
vaardigde Muenzenberg en de nationaal-
socialist dr. Goebbels van het woord had
den afgezien, opdat dr. Everling zijn rede
zou kunnen voortzetten. Deze verklaarde
echter, niet eerder te zullen spreken, voordat
de minlsler weer in de zaal verschenen was.
Wederom ontstond lawaai en de voorzitter
gaf net woord aan Muenzenberg. die hevig
geprotesteerd had tegen de mededeeling. dat
hij van het woord zou hebben afgezien. Het
antwoord van Loebe werd met luid
schreeuw der communisten begroet en de
voorzitter verzocht den comniunistlscnen
afgevaardigde Remmele de zaal te willen
verlaten. Toen de uitgewezen afgevaardigde
bleef schelden sloot de voorzitter hem voor
acht dagen van de zitting uit. Toen Remmele
daarna de zaal had verlaten, constateerde
voorzitter Loebe, dat het incident met
Muenzenberg op een misverstand berust re
en dat het hier slechts ging om zijn plaats
op de sprekerslijst. Toen Loebe de zitting
wilde voortzetten, liep de oppositie wederom
in koor om Severing. Ook de communist
Thaelmann moest even later wegens be
schimping de zaal verlaten. Op dat oogenbllk
verscheen onder geweldig tumult minister
Severing weer in de zaal
HET ROKIN.
Donderdag zou er beslist zijn
Over 't lot van het Rokin,
Maar men is na al die weken.
Net zoo ver als aan 't begin.
In een half gedempte stemming,
Door de andre helft gewraakt,
Hebben pro- en anti-dempers
Ongewild per slot gestaakt;
Spaar het stadschoon. zegt de anti.
Van ons dierbaar oud Rokin.
Schoon, het mocht wat, smaalt pro-demper
Er zit- louter stadsvuil in;
Weg die stanksloot, zegt. pro-demper
Waar de ziektekiem in loert.
Stank, zegt anti, 't is geen wonder.
Had er niet zoo in geroerd;
Het verkeer kan zich niet keeren.
Heeft pro-demper steeds beweerd,
t Kan verkeeren. antwoordt anti,
Het verkeer is hier verkeerd;
En daar ligt het slootriviertje.
Stil van water, diep van grond,
Enkel af en toe bewogen.
Door zijn kinderlijke pont,
Over. bij en zonder 't offer,
Zwelt, de vloedgolf van het woord.
Dempen, blijven, blijven, dempen,
Slechts 't. Rokin is onverstoord;
Strakjes wordt de heele kwestie.
Weer met frlsschen moed hervat,
Dempers zitten op een droogje,
Anti's voelen het weer nat.
P. GASUS.
INC BLONDEN MFDEDKFlfNGEN
Café-Restaurant „DU COMMERCE'
Plein 12
HEDENAVOND vervolg, n, IEDEREN VRIJDAG.
AVOND geeft Simky loilci een HoDfurtchtn
avond afgewisseld mat S*rauss*wals«iw
Het Belangrijkste
Prinses Juliana niet naar In dié.
(Ie blad. Ie pag.)
Groote Plannen voor Haarlem Zuid-OosL
(le blad, 2e pag.)
De diefstal in het Frans Halsmuseum. Het
schilderijtje van Dirk Hals terecht.
(le blad, 2e pag.)
Het Rokin-vraagstuk in den Amsterdam
scheii Raad. Dc stemmen staken.
(le blad, pag. 2)
Dc uJohan van Oldenbarnevelt" tc IJmuiden,
(le blad, le pag.)
Intimus: Tioeede KamerDe winkelsluitings
wet. Eerste Kamer. Onderwijs.
(2e blad. le pagj
Baldwin's motie tegen de iMbourregeering
verworpen.
(4e blad. pag. 1),
Ergerlijke comedie in den Dultschen Rijks
dag.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN
R. P.: Winterslaap.
(le blad. le pag.)
J. C. P.: Om Ons Heen: De Raadskeldcr te
Utrecht.
(2e blad le pag.)
Mr. B. de Jona van Beek en Donk. Voor da
uitbanning van den oorloc/. De zitting der
Gcneefsche juristen-commissie.
(3e blad. 2e pag.)
(Vöor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad.)
HAARLEM, 14 Maart
Winterslaap
De afwisselingen en toevalligheden des le
vens ziin vele. Waarom zou Je dus niet op
een killen Maartschen dag. een dag van
sneeuwbuien en koude, por auto door d»
Betuwe riiden, en een paar kilometers uit je
koers dwalen, omdat honger zich doet gelden,
en er maar éen dom is met een nogal-aan
trek kei ijk restaurant?
We rommelen er oo af over een lange,
smalle houten ophaalbrug. Later zien we ulfc
de ramen van het restaurant, dat het brug
dek omlaag wordt gehouden door twee met,-
zand-gevulde pakkisten, die er aan touwtjes
onder bunge'en. Deze brug ligt in een der
hoofd-verbindineswegen met hc( Zuiden. Het
beroemde vraagstuk der rivieren-overbrug
ging wordt inderdaad steeds urventer, maar
het nrimitieve is bekoorlijk. Dit lijkt nóg be
koorlijker dan de genoegelijke gierpontjes
over de groote rivieren, iete verderoo in de
zelfde route, waarheen ge om'aag sukkelt en
waar vandaan ge omhoog kruipt langs hobbo
lig-steile „kluften", terwijl de man-die-chauf
feert mompelt, dat je het er op leeren kunt,
en dat ze hier die rijbewijs-examens maar
moesten afnemen. Natuurlijk heeft hij het
zijne al gedaan.
We stoppen op het Dleintje voor het restau
rant. De sneeuw jaagt tegen de ruiten plokt
in klonten teven de voorruit. Wij slaopen uit,
en de auto blijkt zich. oo de hobbelige land
wegen, in een grijs-gestreept gewaad van
Bet-uwsche klei te hebben gedost.
Binnen in het restaurant is het tenminste
warm. En in lente- en zomerdagen blijkbaar
druk ook, want anders zou er niet zooveel aan
gemoderniseerd zijn. van buiten en van bin
nen. Maar nu belandt ge in een onafzienbare
held van tafeltjes en stoelen en er heerscht
een olechtige stilte. Ge praat hardoo. en het
wordt een benaa'd afkeurende stilte.
In den hoek bij het raam zit de oude,
zwijgende heer en leest. Ik zog „de", omdat
je in dergelijke zomerhotels-in-wintertijd
hem onveranderlijk vindt. Soms is hij de
eigenaar, soms de geoens'oneerde kolonel,
ook wel eens een gemeentelijk autoriteit. Hij
leest, altijd, de Rotterdammer of het plaat
selijke blaadje-van-driemaal-per-week. met
zijn bril on de punt van zijn neus. Over dien
bril kijkt hij u af en toe afkeurend aan. Do
onverwachte komst van vreemde b"zomers,
zoo maar bulten het seizoen, stoort zijn plech
tige stilte, herinnert er hem pilnlijk aan dat
er een veel drukker leven daarbuiten is, ver
over de rivier, waar ze voortdurend een soort
seizoen hebb°n. De oude heer beseft on dit
moment dat hij zich verveelt, en dat krantje
zit uit te spellen om den tijd te dooden. Een
onaangenaam besef. Wij dérangeeren hem
erg.
Na lang en hoopvol wachten'herschijnt, op
de teenen loopend, een jonge man die met
gedempte stem vraagt, wat wij wenschen. Do
gedempte stem is eigenlijk zoo ma! niet. want
de acoustlek is hier zoo goed. en bij alles wat
je zegt schrikken de oude heer in den hoek,
de daglooner In het taplokaal er naast, de
verre Juffrouw in het buffet en de eenzame
biljarter, die op vijftien meter afstands in
loome actie is, heelemaal op.
Wij doen onze bestellingen. Daarna ge
beurt er. zeer langen tijd, niets WU worden
er ook stil van. De stilte rufscht Alleen hot
zachte geklots van de biljartballen verstoort
haar.
Het is een eenzame Jongeling, die daar
met hardnekkigheid speelt. Vermoede'iJk de
volontair ter gemeentesecretarie. Het lijkt
mij wel erg voor hem dat hij geen tegenstan
der kan vinden. Buiten het seizoen slaapt
blijkbaar alle strijdlust in het dorp in. Maar
hij traint, zich. Misschien leeft in hem de
eerzucht om een Dommering of zelfs een Ho-
