TWEEDE KAMER
OM ONS HEEN
BURGERLIJKE STAND
EERSTE KAMER
13 Maart 1930.
De Winkelsluitingswet. De bepalingen op het
venten., De gemeentelijke bevoegdheid op Art. 9.
HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 14 MAART 1930
TWEEDE BLAD
No. 3846
DE RAADSKELDER TE UTRECHT.
Het is nu al de twee en twintigste keer, dat
in Utrecht de Jaarbeurs gehouden wordt en
voor de eerste maal is het nieuwe gebouw
(het tweede) in gebruik genomen en meteen
is het weer vol ook. Waar zijn de pessimisten
gebleven, die voorspelden, dat de Nederland-
sche Jaarbeurs een fiasco zou zijn? Ook hier
hebben de optimisten weer gelijk gehad en
Utrecht ziet er weer even feestelijk uit als
altijd; veel menschen, veel drukte in en bui
ten het Jaarbeursgebouw, veel reclame, veel
vlaggen en wimpels, kortom men kan zich
Utrecht zonder de jaarbeurs haast niet meer
voorstellen en zelfs Amsterdam, dat bij de
eerste jaarbeurs nog al mopperde, omdat de
Instelling den Amstel was voorbijgegaan, be
rust er in en levert goedmoedig het leeuwen
deel van het jaarbeursbezoek. Het was met
een ellenlangen trein, dat Dinsdagochtend
de bezoekers van de jaarbeurs uit het Cen
traalstation naar Utrecht werden vervoerd.
Overigens is er voor iemand, die vluchtig
kwam kijken, in de jaarbeurs natuurlijk niet
veel nieuws te zien. Dat vind je niet bij een
vluchtig bezoek en zeker niet op den eersten
dag, wanneer alles nog wat koortsachtig en
renuwachtig is en het werk in de jaarbeurs
om zoo te zeggen nog niet bezonken. Toch is
er buiten de jaarbeurs iets nieuws ontstaan,
dat er zelfs wel verband mee houdt, namelijk
de raadskelder onder het oude stadhuis.
In Duitschland had men die raadskelders
al lang; zij zijn overblijfselen uit vorige
eeuwen en men kan ze vinden in steden ais
Bremen, Hamburg, Lübeck en waarschijnlijk
nog vele anderen. Zij dateeren uit den tijd
toen de wijnhandel door het gemeentebe
stuur werd uitgeoefend en het in verband
daarmede logisch was, dat je de waar in de
kelders van het stadhuis kon komen proeven.
Zoo werd het er een soort van réunie en had
men er veel moeite en ook wel veel geld voor
over om de raadskelders genoeglijk en ge
zellig te maken. In steden als Hamburg en
Bremen zijn het dan ook uitgestrekte locali-
teiten, die een vreemdeling niet verzuimt te
gaan kijken. Wij in ons land kennen dat zoo
niet en men vraagt zich eigenlijk af, hoe er
een Nederlander op het idee is gekomen om
het verjaarde denkbeeld raadskelder ook in
ons land te gaan toepassen. De eerste is ge
sticht in den Bosch en het schijnt, dat onze
vroolijke Brabantsche broeders er wel ge
bruik van maken om een glaasje bier te gaan
drinken en een sigaar of een pijp te gaan
rooken, want laat ik er dit bij zeggen: de
pijp en zelfs de lange Goudsche pijp behoort
meer eigenaardig bij den raadskelder dan
de sigaar en de cigaret. In den laatsten tijd
is de burgemeester van Utrecht. Mr. Fockema
Andreae, afgebeeld met de Goudsche pijp in
den mond in den raadskelder evenals burge
meester van Lanschot. Ook deze heeft den
raadskelder in zijn stad zeer gesteund en
zonder dat wij in de kas van den exploitant
gegluurd hebben, mogen wij aannemen dat
het zaakje goed gaat, omdat hij de vorige
week een tweeden raadskelder in Utrecht
heeft geopend. Natuurlijk laat je niet na om
als je eenmaal in Utrecht bent, er een kijkje
ie nemen. Het stroomde er menschen en be
neden in den kelder zelf was het vol. Men
moet zich zoo'n kelder niet voorstellen als
één groote zaal, maar als een reeks van
kleine en groote vertrekken onder de gewel
ven, die zoo oud mogelijk zijn aangekleed en
juist door hun verschil van afmeting iets ge
zelligs en iets genoeglijks hebben. De elec-
trische verlichting is verborgen in lantarens
van antiek model; soms zijn de lampen ook
bij wijze van kroon gestoken op wielen van
oud hout. die gesloopt zijn van afgedankte
brandspuiten. Öp de wanden zijn allerlei
schilderingen gemaakt, quasi antiek, overal
staan oude potjes en pannetjes om toch
maar den indruk van vervlogen tijd te ge
ven, hoewel je hier en daar de versche kalk
of de nog nauwelijks opgedroogde verf wel
ruiken kan. Met een paar vrienden uit
Utrecht heb ik er een plaatsje gezocht. Ze valt
je een beetje vreemd, die ongewone omge
ving onder den grond met haar kunstlicht en
het is moeilijk je voor te stellen, dat hier
evengoed als boven den grond te krijgen is.
wat des restaurants is. Ik had althans het
gevoel, dat hier biefstuk of een varkenscar-
bonade minder goed paste en was dus te vin
den voor het voorstel, dat wij een Brabant
sche boterham zouden bestellen.
Dat bleek te zijn een heele verzameling
belegde boterhammen met vleesch. worst of
koek, plus een snee roggebrood met kaas en
een krentenbroodje, samen een half dozijn
minstens en vergezeld van een kom koffie,
neen niet van een kopje met een oor, maar
van een ouderwetsche kom, die je in twee
handen nemen en zoo naar den mond moet
brengen om er op zijn plattelandsch uit te
drinken Het smaakte best en de prijs van
dat heele koffiemaal was bescheiden, niet
meer dan 75 cent. Met een paar appelen als
toespijs was dat een meer dan voldoende
twaalfuurtje.
Het aantrekkelijke is natuurlijk, dat je
onder den grond bent en dat brengt meteen
een bezwaar mee. namelijk van de ventilatie.
In een van de groote zalen, waar flink ge
rookt werd, was het inderdaad te warm en
te benauwd. In het hoekje, waar wij ons ver
stoken hadden, scheen de ventilatie vol
doende te zijn en in een derde van de groote
zalen waren op een vernuftige manier laat
ik zeggen sluisdeuren aangebracht om ie
gebruikte lucht door frissche te vervangen
en wel op alle windstreken, zoodat men van
den wind af kon spuien en het bezwaar van
tocht ontgaan. De pachter heeft natuurlijk
de kelders van de gemeente gehuurd, voor
een stevige som, die ik het evenwel niet waag
te noemen, omdat mij die. zelfs voor een ge
meentebestuur als huisheer, nog al hoog
lijkt. Het kan een vergissing zijn.
Of de nieuwigheid op den duur zal blijven
trekken ook in de bijna 50 weken, dat er
geen jaarbeurs is. zal nader moeten blijken.
Dit schijnt al zeker, dat andere cafés en
restaurants zich bitter beklagen over den
steun, dien de nieuwe instelling geniet van
de autoriteiten, o.a. van hooggenlaatste per
sonen, die een vereeniging hebben gesticht
om den raadskelder populair te maken bij de
ingezetenen. Zij zien daar een ongeoorloofde
concurrentie in. Wij in Haarlem behoeven
ons daarover niet te bekommeren, maar één
ding mag ik er toch van zeggen en dat is,
dat ik boven komende de longen met graagte
weer vol zoog met frissche lucht en dat ik
naar beneden afdalende den burgemeester
van Haarlem, den heer Maarschalk, had op
gemerkt, die er dus blijkbaar evenzeer een
bezoek heeft gebracht
Moeten wij daaruit afleiden, dat er straks
bij de verbouwing van het raadhuis ook aan
een Haarlem schen raadskelder zal
worden gedacht? Er zijn er onder het
„nieuwe" gedeelte van het Stadhuis, dus
aan de zijde van de Zijlstraat, waar vroeger
de Burgerlijke Stand en daarna tijdelijk het
politiebureau gevestigd was. Een gedeelte
van die kelders werd toen gebruikt voor ar
restantenlokaal. De kelders zijn vrij groot en
diep, doch betwijfeld mag worden of ze ge
schikt te maken zouden zijn voor Raads
kelder, aangezien er in het geheel geen dag
licht kan binnen komen en de ingang is op
een binnenplaats.
J. C. P.
KON. NED. MOTORWIEL-
RIJDERS-VEREENIGING.
DE K. N. M. V.-FILM.
Donderdagavond is in het gebouw van
den Haarl. Kegelbond de K.N M.V.-film ver
toond. De belangstelling hiervoor was zeer
groot; de zaal was geheel bezet. Onder de
aanwezigen waren vele inspecteurs van poli
tie en officieren der militaire motorwielrij
ders.
De secretaris-penningmeester der Kon.
Ned. MotorwielrijdersVereeniging, de heer P.
J. Nortier, opende de bijeenkomst met een
korte rede. waarin hij Haarlem de bakermat
van 't motorwielrijden noemde, niet alleen
omdat hier de militaire motorbrigade geves
tigd is, maar ook de Motorclub „Haarlem",
die altijd een zeer groote activiteit ontwik
kelt. Spreker deelde mede, dat de bedoeling
van de vertooning dezer film is het propagee-
ren van de motorsport. Deze film zou laten
zien. wat er in 1929 op het gebied van het
motorrijden is gebeurd. „En wie dat ziet", zei
de heer Nortier, „krijgt lust om motor te rij
den. In de laatste zes jaren is er kentering
gekomen in den bouw van het motorrijwiel.
Het is nu niet meer een gewone fiets met een
motor, zooals we die twintig jaar geleden
op den weg zagen. Wat betrouwbaarheid
en ligging op den weg betreft, doet het mo
torrijwiel niet voor auto's onder. De betrouw
baarheid is bewezen in tal van gecombi
neerde ritten, waarbij soms afstanden van
15.000 K.M. zonder stoppen werd gereden".
De heer Nortier eindigde zijn rede met een
woord van dank aan de militaire- en politie
autoriteiten voor him tegenwoordigheid.
Daarna werd met de vertooning van de
film begonnen. Het begint met de vertooning
van een trouwpartij per motor, waarbij de
bruidegom aan het stuur en zijn aanstaande
vrouw in de zijspan zit. Achtereenvolgens
zien we dan alle gebeurtenissen op motorge-
bied in ons land, o.a. de komst van de 300
Duitschers, die hier met Paschen een dric-
daagschen toer maakten; de voorjaarsreunie
in April te Arnhem; den zwaren elfsteden
tocht; de grasbaanwedstrijden te Alkmaar
en Dordrecht; A.D.A.C.-zomertoer in Juni: de
jubileumraces op 26 Juni; het beroemde
Circuit in Drente, enz.
De aanwezigen leefden geheel mee met
wat ze op het witte doek zagen. Telkens
weerklonk een dankbaar aoplaus.
Ongetwijfeld heeft de Kon. Ned. Motor
wielrijders Vereeniging met het vertoonen
van deze film een mooie propaganda voor het
motorwielrijden gemaakt.
UIT DE STAATSCOURANT.
Aan D. W. van Niekerk, notaris te Haar
lem, is verlof verleend tot het aannemen der
onderscheiding van ridder in de orde van
den H. Gregorius den Groote van den H.
Stoel.
Bij kon. besluit is tot notaris te Aalsmeer
H. Bax, notaris te Genemuiden.
A.s. Maandag geen audiëntie door den
minister van Financiën.
HAARLEMMERLIEDE EN SPAARNWOUDE.
Geboren: Pieter, zoon van J. J. Anspach
en P. van Laer; Cornells Gerardus. zoon van
J. Zandvliet en A. K. M. van Opzeeland.
Overleden: Jacob Smit, oud 84 jaar.
Vader hardop tot zijn zoontje lezend)
„En na een poosje onticaakte hij, en bemerk
te dat hij een rijk man was".
Moeder Jk zou den jongen geen sprook
jes vertellen, lieve".
Vader: „Sprookjes? Dat is geen sprookje!
Dat is een verslag van de .laatstgehouden
zwaargewicht-boksmatch".
(Passing Show).
VEREENIGING „HAARLEM
NOORD".
SPEELTUINEN.
Donderdagavond heeft de Vereeniging
„Haarlem-Noord" een vergadering gehouden,
wegens ontstentenis van den vooratter, den
heer C. H. S. Heilkër, geleid door den waar-
nemenden voorzitter den heer M. M. Dekker.
Het is wederom enkele maanden geleden
zoo sprak hij, dat gij wat gehoord hebt van
„Haarlem-Noord". Velen zullen gedacht heb
ben: Is het kindje nu al dood? Maar laat ik
het u zeggen het leeft nog en is kerngezond,
doch zooals het met alle jonggeborenen gaat,
heeft het te kampen gehad met kinderziek
ten, die als de vereeniging deze eenmaal te
boven is, haar met meer lust zal doen groeien
en bloeien.
In de eerste plaats bracht spreker een
woord van hulde aan de mannen, die de ver
eeniging hebben opgericht. Zij begrepen dat
deze vereeniging noodzakelijk is. Ieder weet
hoe moeilijk het is bestuurslid te zijn. Het
kost geldelijke offers maar somtijds nog veel
meer offers aan tijd.
Spreker bracht dank aan allen die de ver
eeniging het eerste jaar gesteund hebben.
Hij vervolgde: Onze vereeniging Iaat geen
hooge contributie betalen, slechts 5 cent per
week voor man en vrouw maar dat is niet
voldoende: Wij moeten uw medewerking.
En welke perspectieven openen zich niet
bij flink aanpakken, maar niet alleen voor
zitter en bestuur, alle leden moeten hard
werken.
Gaat met zelfbewustheid %rerder. weet wat
gij wilt, maar laat uw doelbewustheid nim
mer verflauwen, dan zal het bestuur ten al
len tijde achter en naast u staan. En dan
hebt gij succes.
Het ligt in de bedoeling van het bestuur
zoo dikwijls mogelijk een vergadering uit te
schrijven, zoo mogelijk minstens eenmaal per
maand.
Het bestuur belooft deze avondjes zoo ge
zellig mogelijk te maken, desnoods met een
stukje muziek, met een dansje, enz.
Maar toch is de vereeniging geen amuse
ments vereeniging. Het is een zuivere belan
gen vereeniging. opgericht met het doel de
belangen te behartigen en te verdedigen van
de bewoners van Haarlem-Noord.
En er is zoo ontzaglijk veel te doen.
Denkt maar eens aan het chapiter speel
tuinen en nog zooveel andere onderwerpen,
verkeersregelingen, groote zalen, openbare
muziekuitvoeringen, enz. En dan vele per
soonlijke belangen, teveel om op te noemen.
Dat alles kan het, bestuur niet alleen doen;
het heeft de hulp der leden noodig.
Waar gij ook komt, spreekt, over en ver
dedigt „Haarlem-Noord". Overtuigt den
twijfelmoedige en den laksche, maakt leden
Ziet naar andere steden wat is b.v. niet in
Amsterdam bereikt, terwijl daar de omstan
digheden zooveel moeilijker waren. Hebben
wij niet ongeveer 40.000 inwoners in Haar
lem-Noord. ruim het grootste derde gedeelte
van Groot-Haarlem?
Aangehouden werd de verkiezing van een
voorzitter en wegens periodieke aftreding
van twee bestuursleden, evenals de verkie
zing van een propaeanda-commissie.
De heer M. M. Dekker, die directeur is van
een Rechtskundig bureau deelde mede, dat
te beginnen op een nader te bepalen datum
in de maand April zijn medewerker Mr. Drs.
Casse Zegel met hem zelf eenmaal per week
waarschijnlijk Maandagsavonds, zitting voor
de leden zullen houden. De leden van Haar
lem-Noord hebben recht op kosteloos advies
op het gebied van rechtskunde, belastingza
ken en andere vraagstukken.
De heer Dekker gaf een korte uiteenzet
ting van de voordeelen van adviezen.
Uit den boezem der vergadering werd het
bestuur en den heer Dekker in het bijzonder,
hulde gebracht voor deze daadwerkelijke ac
tiviteit.
Bij de rondvraag kwamen ter sprake de
afwijzende beslissing op het adres van „Haar
lem-Noord" aan den gemeenteraad om con
cert-en door de H.O-V. te doen geven op het
terrein van het Huls te Zaanen. de mislukte
pogingen bij den Raad om het Huis te Zaa
nen te doen inrichten voor volkskoffiehuis
met speeltuin voor kinderen, pogingen, die
met kracht zullen worden ondernomen om
ook in Haarlem-Noord kinderspeeltuinen te
verkrijgen'.
Tenslotte werd besloten over 14 dagen een
feestavond te organiseeren, voorafgaande
aan de spoedig daarna te beleggen algemee-
ne vergadering, waarin verkiezingen moe
ten geschieden en de jaarverslagen van se
cretaris en penningmeester worden uitge
bracht.
Een heel aardig ..strijkje" zorgde voor mu
zikale afwisseling en voor verlokking tot een
dansje.
FELLE FABRIEKSBRAND TE
OOSTVOORNE.
SCHADE VAN ƒ150.000.
Woensdagnacht heeft te Oostvoorne een
felle fabrieksbrand gewoed. Omstreeks één
uur in den nacht werd brand ontdekt in de
stoomtimmerfabriek van Gebrs. Toledo. Het
vuur, dat gretig voedsel vond in de groote
voorraden hout, greep snel om rich heen.
Het gedeeltelijk uit steen en hout opgetrok
ken fabrieksgebouw en de houten bijgebou
wen zijn totaal afgebrand. De brandweer van
Oostvoorne kon weinig tegen het vuur uit
richten en moest zich voornamelijk beper
ken tot het beschermen der om'igeende per-
ceelen. De brand woedde den gehee'en nacht
voort en eerst tegen den morgen was ge
vaar voor verdere uitbreiding geweken. De
schade is zeer groot; behalve de gebouwen
en de voorraden hout zijn ook eenige machi
nes verloren gegaan. De schade wordt op on
geveer f 150.000 geraamd. Zij wordt door ver
zekering gedekt, aidus het Hbid.
Ook vandaag zullen we ons beperken tot de
hoofdzaken. Tot- het- reëels. En niet al te diep
ingaan op vragen b.v. als die welke heden
middag voor een belangrijk deel op de dis
cussies beslag legden, of n.l. wat de minister
voorstelde t. a. v. de bepalingen op het ven
ten in strijd kwam met, de Zondagswet of
niet.
De heer v. d. Bergh., s. d. afgevaardigde,
die een deskundige is wat betreft winkel
sluitingsbepalingen, wijl hij als lid van den
Amsterdamschen raad in een daa_to? spe
ciaal Ingestelde commissie zitting heeft, heeft
op zijn Instigatie een aaiual practische ver
beteringen aangebracht gezien.
Van art. 7 luidde het eerste lid: Het is ver
boden gedurende den tijd, dat een winkel
voor het publiek gesloten most zijn, in of
van dien winkel of het daarbij behoorende
winkelhuis uit iemand te bedienen". De mi
nister heeft een amendement-v .d. Bergh
overgenomen, waardoor dit eerste lid thans
zegt, dat het verboden is iemand te bedienen
gedurende den verbodstij d „in, vóór, in d:
onmiddellijke nabijheid, of van dien winkel
of het daarbij behoorend winkelhuis uit".
Een amendement-Dr. Vos op het zelfde ar
tikel is verworpen geworden met 68—17 stem
men. Dit amendement bedoelde (bij plaatse
lijke verordening) de mogelijkheid te schep
pen om op Zondag van winkel en winkelhui
zen uit melk en melkproducten uit te zenden,
op tijden dat- de winkels en de winkelhulzen
gesloten moeten zijn.
De minister en de heeren Smeenk en van
Hellenberg Hubar voerden tegen deze po
ging aan, dat er op Zondag genoeg moge
lijkheid is voor ieder, om melk en melkpro
ducten te koopen. Practisch heeft zei de
bewindsman het amendement alleen be-
teekenls voor iemand, die plotseling ziek wor
dend na 12 uur melk noodig heeft. Maar,
voegde hij er aan toe, geen strafrechter,
die een melkleverancier zou veroordeelen,
omdat hij in dat geval melk had afgelevei-d.
Bij ae bepalingen op het venten, voorzoo
ver dit den Zondag raakte, hebben de win
kelsluitingswet en de Zondagswet elkaar ge
raakt. De minister heeft in de Winkelslui
tingswet de bepalingen voor het venten over
genomen, die de Zondagswet kent. Maar zal
het voor bepaalde gemeenten wanneer de
gemeenteraad dat vraagt en deze vraag
wordt aan de goedkeuring der Kroon onder
worpen toelaten, wanneer daarvan in ge
ringe mate of voor bepaalde dagen wordt
afgeweken.
De bepaling op het venten luidt
thans aldus:
Het venten, het verkoopen en het te koop
aanbieden op of aan voor het openbaar ver
keer openstaande land- en waterwegen is
verboden:
a. op Zondag,
b. op de eerste vijf werkdagen der week
met uitzondering van de werkdagen, welke
vallen in de tijdvakken genoemd in ar. 4.
lid 2. onder c (dat zijn 10 dagen vóór Sin
terklaas en 8 dagen voor Kerstmis) vóór
5 uur des voormiddags en na 8 uur des na
middags,
c. op Zaterdag en op de andere werkdagen,
welke vallen in de tijdvakken, genoemd in
art. 4, lid 2, onder c. vóór 5 uur des voormid
dags en na 10 uur des namiddags.
Deze verbodsbepalingen zullen op Zondag,
den Nieuwjaarsdag, den tweeden Paaschdag.
den Hemelvaartsdag, den tweeden Pinkster
dag en de beide Kerstdagen na 5 uur des
v.m. niet gelden t. a. v. geringe eetwaren.
Deze goedloopende redactie verwekte een
drietal amendementen van Mr. v. d. Bergh.
door den minister overgenomen, die even
zoovele verbeteringen, zich grondend op de
practijk, bleken te zijn.
De minister heeft uiteengezet, dat de Win-
kelwet regelt wat in den winkel gebeurt, d-
Zondagswet wat op de openb^.ve straat ge
beurt.. Er is echter een bepaald onderwerp
dat door beide wetten moet worden aange
raakt: het venten .Ook volgens de Zondags
wet wordt het. venten met geringe eetwaren
vrilgelaten, gelijk thans het ontwerp doet.
De minister houdt, zooals gezegd, de mo
gelijkheid voor een gemeentelijke regeling
open. De Hooge Raad heeft uitgemaakt, dat
voor gemeentelijke ve-ordeningen op dit ge-
bi°d weg is vrijgelaten.
Nu zijn er verschillende gemeentelijke ver
ordeningen. die t. o. v. het venten ruimere
bepalingen toelaten, dan de Zondagswet
eigenlijk ban. Hier tegen nu heeft de heer
Schokking stelling genomen. Hij wilde, dat
de minister met de Zondagswet niet de hand
lichtte, niet de hand met deze honderd ja
ren oude wet. En. wanneer de gemeentelijke
verordeningen in strijd zijn met. die wet, dan
hooote hij. dat de bewindsman deze zou ver
nietigen. De minister schijnt daartoe niet be
reid ook hij gevoelt, dat de oude wet niet
meer in alle strengheid kan worden toege
past. En hoont op een spoedice verandering
van de Zondagswet naar de eischen van de
zen tijd.
De heer Oud heeft natuurliik critiek op de
opmerkingen van Mr Schokking geoefend.
Een aantal amendementen werd door de
voorstellers, wegens duidelijk aangetoonde
groote gebreken niet lang na de geboorte
gesmoord. Wij zullen ze niet alle opsommen.
Een amendement-van Raopard viel met
4634 stemmen, een amendement, dat niet
alleen eet- doch ook drinkwaren wilde vrij
laten op Zondag voor de venters.
Een amendement-van Dis. hetwelk heel
geen venten op Zondag wilde toelaten, viel
met 6113 stemmen.
En een amendement-v. d. Bersrh. dat het
venten od Zondag van ballonnetjes en kin
derspeelgoed wilde vrijlaten, werd met 4834
stemmen verworpen.
In art. 9 zullen morgen, bij de stemming
wel geen wijzigingen komen. De Kamer zal
niet meegaan met ae pogingen van Prof. Vis-
scher om gemeentelijke verordeningen toe te
laten, die verscherpende bepalingen voor den
Zondagsrust kunnen stellen, zonder dat de
Kroon er iets in te zeggen had. Zeer terecht
merkte de minister op, dat met de aanvaar
ding van zulk een amendement heel de
grondslag aan een centrale regeling der win
kelsluiting ontvalt. Hij verklaarde 't voor on
aannemelijk.
Morgen beleven wij t einde van de behan
deling.
Onderwijs.
De geheele dag ls nog heen gegaan met de
onderwijsbegrootfng. Maar zij is dan ook
aangenomen. Zonder hoofdelijke stemming.
Dinsdag zet de Senaat zich aan de Defen-
siebegrooting morgen komt dit hooge li
chaam niet ln het openbaar samen, dan
wordt de Indische begrooting in de afdeelin-
gen onderzocht.
Vandaag dus de onderwijs-begrooting.
Wat al wenschen. die niet vervuld zullen
worden, niet. vervuld kunnen worden vol
gens den minister Terpstra.
De hoeren Ossendorp en Sllngenberg had
den den minister opgewekt nu goed te maken
aan 't onderwijs, wat de scherpe bezuinigin
gen van minister ColUn hadden afgebroken.
En daarbij niet alleen te blijven staan, maar
die maatregelen te nemen, die noodig zijn
voor een noodzakelijken uitbouw van ons on
derwijs. Zij vroegen den nieuwen minister
kracht te toonen tegen Mr. de Geer. Een
aandringen, dat de zuinige Mr. de Gijselaar
'maar zeer matig bevredigde.
De minister zette voorop ln zijn antwoord,
dat hij als bewindsman rekening heeft te
houden met 's lands financiën.
En bU somde op!
Herstel leerlingenschool-1920 kost minsten#
9 millloen, verhooging der onderwijzerssala
rissen met gem. f 100 vraagt 3 millioen, de
verbetering der opleiding eischt 2 1 2 mil
lioen, de regeling van het bewaarschoolon-
derwijs 4 millioen. Wanneer de minister de
salarlswenschen der onderwijzersorganisa
ties alle zou inwilligen, dan zou 37 millioen
ln totaal noodig zijn.
Tevreden waren de heeren Ossendorp en
Slingenberg met de afwijzing door den mi
nister uiteraard niet de hoer Ossendorp
zeide: „Het is niets en het wordt niets met
dezen bewindsman
Arme Mr. Terpstra. die toch al zoo klein
tjes verloren zit ln de hooge, ruime zaal ach
ter de ministerstafel.
Er werd lang en breed gediscussieerd
een discussie, waaraan de bewindsman. Prof.
Steger en Mr. Slingenberg deelnam over
het vertoonen van films in rijksgebouwen,
speciaal voor de studenten-vereenlging „Vrije
Studie" in de bibliotheek der T. H. De minis
ter zei, dat door de centrale filmkeuring niet
goedgekeurde films ln rijksgebouwen niet
meer mogen „gedraaid" worden. Prof Steger
was 't daarmee eens. Mr. Slingenberg ver
dedigde de opvatting, dat hier de verant
woordelijkheid by de vereeniging „Vrije
Studie" had moeten bhjven.
Lang en breed Is door onderscheidene af
gevaardigden vooral door den heer De
Zeeuw aangedrongen op uitbreiding op
ruimere subsidieering van het Nyverheids-
onderwys. Hoevele aanvragen ligger er niet
te wachten? De minister antwoordde, dat hij
de ontwikkeling van het N. O. zooveel moge
lijk wil bevorderen, maar dat het toch niet
gaan zou, zonder eenigen rem. Bevordering
van dat onderwijs in practischen zin, ligt
in zyn voornemen. Waar de heer Smeenge
klaagde over den weinigen voortgang die het
leerlingwezen maakte, daar wilde de minis
ter den heer Smeenge er op doen letten dat
toch het schoolonderwijs de voorkeur moet
hebben: het leerlingwezen bedoelt alleen
aanvullend te werken.
De heer De Jong. de R K Onderwijsspecia-
litelt ln den Senaat, heeft een warm plei
dooi gevoerd voor het Esperanto op de L.S.
De minister volgt deze taal met „belangstel
ling", maar voorloopig aarzelde hy invoering
te bevorderen, wyi het programma toch roeds
overladen is.
Mevr. Pothuis-Smit had warm gepleit voor
ruimen steun aan de Tooneelschool te Am
sterdam. Steun die school zei zU en
gy bevordert goede tooneelkunst. wat de
beste tegenwichten biedt tegen de schade-
ïyke invloeden van de bioscoop van het
oogcnblik.
De heer Polak pleitte voor meerdere aan
koop van kunstschatten van moderne mees
ters en minder aankoop van oude kunst. De
minister zei, dat het by moderne meesters
zoo moeilijk ls te oordeelen over de bhjvende
waarde.
De minister beloofde groote voorzichtig
heid met de kunstschatten des RUks. Waar
de heer Polak dankbaar vermeld had. dat de
Haagsche politie regelmatig geoefend wordt
in het redden by ev. brand van groote en
belangrijke stukken, en zulk oefenen aanbe
val ook voor andere steden, daar beloofde
de bewindsman deze mogeiykheid ook voor
rijksmusea te zullen onderzoeken.
De heeren De Geselaar en De Zeeuw, bei
den klagende over de slechte resultaten van
het onderwys (de minister vond die resulta
ten. in verband met publicaties over de re
sultaten in andere landen, nu niet zoo heel
slecht) vroegen spoedige oplossing van het
spellingvraagstuk. Laat de minister nu toch
een daad doen b.v. zich aan De Vries en Te
Winkel houden en Kollcwyn toelaten. Minis
ter Terpstra zeide. dat ons land voor de ver
eenvoudigde spelling nog niet rUp is. Het
beste was z.i. dat afwyklng van de spelling
De Vries en Te Winkel werd toegelaten.
Welke afwyklng! Elke afwyking! Regel
blijft voorloopig dus nog uit-
Een monumenten-wet is by het departe
ment in onderzoek.
INTIMUS.
MISHANDELING VAN EEN SCHOOLKIND
Onlangs is melding gemaakt, van de ern
stige mishandeling, die de hoofdzuster Cecila
een 10-jarige leerlinge der St. Agnes-school
te Bussum deed ondergaan op het vermoe
den van ongeoorloofd schoolverzuim. ZU
diende het kind twintig stokslagen toe en
wel zoodanig, dat het tal van blauwe en
rauwe plekken kreeg en op dokters voorschrift
met waterver banden behandeld moest wor
den.
Het O.M. bij de vyfde Kamer der Amster-
damsche Rechtbank eischte veertien dageu
gevangenisstraf, maar meende dat met een
geldboete zou volstaan kunnen worden, in
dien alsnog bericht binnenkwam van een
deugdeiyke disciplinaire straf, op de zuster
toegepast.
De Rechtbank, vonnis wyzende, legde daar
om Donderdag verdachte f 100 boete of 25
dagen hechtenis op, aldus het Hbld.
OnZE GROEMTüE^
DiM5DAG |S,
DON DERDAj
ZATERDAG Eka?
