Het woord is aan...
47e Jaargang No. 14347
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 31 Maart 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURi ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.2754. met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4. Franco per post door Nederland f 38754. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5754. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 53 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN15 regels 175. elke regel meer f (L35. Reclames
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 0.25. elke regel meer 0.10. aitsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongesehiktbeid en Overigden I 600.-. Verlies van Hand, Voet ol Oog I 400.-. Duim I 250.-. Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger I 50.-. Arm- ol Beenbrenk I 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 31 Maart.
Den Haags surplus.
Volgens de Haagsche gemeentestatitiek der
bevolking zijn er nu in onze residence bijna
veertigduizend vrouwen te veel. Het aantal
mannelijke ingezetenen bedraagt 196.000 en
het aantal vrouwelijke 236.000- In de Tel.
wijdt iemand aan dit feit een luchthartige.
ja schier jolige beschouwing, waarin 'hij
opmerkt dat twee steden van de grootte van
Hoorn en Alkmaar geheel gevuld zouden kun
nen worden met het Haagsche dames surplus.
Hij beweert dat „de truc van ongetrouwde
mannen, om een trouwring te dragen, niet
meer helpt, omdat zij doorzien worden". Hij
oppert immigratie uit Patagonlë, waar meer
mannen dan vrouwen zijn, en de stichting
van speciale vrouwensteden in de nieuwe
Zuiderzee-provincic, volgens het Braziliaan -
sche AmazonesTivier-type. Tenslotte merkt
hij op dat het in de residentie zoo niet
kan blijven, want anders slaan de 196 000
mannen op de vlucht en blijven de 236.000
dames over. De gedachte doet hem rillen,
althans op papier.
Ik vind het heelemaal geen onderwerp
om grapjes over te maken. Er zijn tegen
woordig in heel Europa vrouwen te veel. Het
ergst is het natuurlijk in de ex-bsll'gerente
landen. Eenige jaren geleden bleek Engeland
een surplus van 2 millioen vrouwen te heb
ben en Frankrijk een van 21/2 millioen. In
ons land zijn de verhoudingen lang zoo on=
gunstig niet, maar toch zijn er aanmerke
lijk meer vrouwen. En Den Haag geeft er
een erg ongunstig voorbeeld van.
Nu is het een bekend feit, diait na lederen
grooten oorlog de Natuur het tekort aan
mannen gaat compenseeren. Het aantal man.
tnelijke geboorten, normaliter beneden het
aantal vrouwelijke, pleegt er dan boven te
stijgen. Dat is ook na den laatsten oorlog
weer gebeurd. Overal, ook in ons land, wijst
de geboorten-statistiek een kentering aan en
voorzoover de statistiek het niet bewijst
anerk jie het wel uit de familieberichten m de
kranten. Ook is het mij onlangs overkomen
dat ik in gezelschap met vier andere man.
nen, toevallig allen vaders van gezinnen, tot
de ontdekking kwam, dat wij met zijn vijven
dertien zoons hadden en geen enkele doch
ter. Twee van de aanwezigen konden zelfs
elk op vier zonen 'bogen.
Dergelijke verschijnselen stommen hoop
vol voor de toekomst. Maar het zal onver
mijdelijk, nog vele j'aren duren eer het na-
oorlogsche mannen-surolus tot huwbaren
leeftijd is opgegroeid. Al te groot mag het
trouwens ook niet wezen, anders is er over
vijftien a twintig jaren een tekort aan huw
bare jonge meisjes.
De huidige toestand is in elk geval ongun
stig. De kracht der Vrouw heeft nimmer in
numerieke meerderheid gelegen. Zei de dich
ter niet reeds eeuwen geleden: „Eén vrouw is
duizend mannen t' erg"? Zij heeft getals
sterkte heelemaal n'et van noode. Wordt
het een meerderheid, dan is dat voor haar
een direct nadeel. Politiek doet zij er niets
mee. en zal zij er ook in de toskomst waar
schijnlijk niets mee doen, en kan de samen
leving gebaat zijn met een geweldig aantal
ongehuwde vrouwen? Neen, evenmin als
met ongehuwde mannen.
Ook voor de z.g. sterke sekse is het huidige
vrouwensurnius allesbehalve aanvenaam,
want de arbeidsmarkt wordt er door over
voerd met meereiv'eels goedkoooe
werkkrachten, en in Engeland vooral is dat
al een moeilijkheid gebleken, dat de werk
loosheids-crisis compliceert en verergert. Wij
leven in een tijd waarin het begrip nume
rieke meerderheid, ..volstrekte meerderheid",
een allesoverheerschende rol spelt, en te
vens is er nog nooit een tijd geweest waarin
de gebreken van dit stelsel zoo afdoende aan
den dag zijn getreden. De meeste vrouwen
zullen de volstrekte meerderheid van haar
sekse als een practische minderheid beschou
wen. Het leven is vol paradoxen- Maar op
nieuw blijkt intusschen. dat ieder verstoord
evenwicht een nadeel is.
Waarom juist Den Haag zulk een abnor
maal hoog vrouwen-surplus zou hebben, lijkt
moeilijk te verklaren. Misschien moet de
oorzaak gezocht worden in de duidelijk-uit-
gesproken voorkeur, die deze stad juist bij
de dames geniet. Mannen zijn er veelal
minder goed over te spreken, en prefereeren
dn business-geest van zakelijker bevolkings
centra boven de gepensïonneerde, geparmu-
meerde, geaffecteerde sfeer van Den Haag.
Maar de dames plegen er anders over te
denken. Vaders-met-dochters worden blijk-
oaar, als zij hun koetjes op het droge heb
ben, er vaak toe genoopt om zich in de re
sidentie te vestigen. Veel Rotterdamsche va
ders, die nog in volle activiteit zijn, hebben
Den Haag als woonplaats moeten kiezen en
reizen dagelijks heen en weer. Blijkbaar
staan legioenen vrouwen-en-dochters ach
ter hen.
Misschien zullen de laatsten nu wel wat
schrikken van de nieuwste statistische ont
hullingen van de gemeente Den Haag, die
trouwens als men er op straat loopt neen:
wandelt men loopt daar niet den in
druk geeft alsof zij voor minstens negentig
procent door vrouwen bevolkt is. Misschien
zal deze statistische mededeeling tengevolge
hebben, dat een vrouwelijke uittocht uit Den
Haag aanvangt, en een betere proportion eele
verdeeling over ons land tot stand komt.
Maar veel helpen zal het niet. De toestand,
in het algemeen bezien, schijnt voorloopig
slecht te zullen blijven. De Vrouw kan eruit
concludeeren dat zij ook in het belang van
haar sekse moet meewerken om den oorlog
uit te roeien, die na haar periode van vernie
ling en vernietiging een algemeen verstoord
evenwicht in de wereld nalaat. Het zal in alle
opzichten nog vele jaren moeten duren eer
de wereld de ramp van 19141918 te boven
zal zijn.
R. P.
SMITII EN SHIERS TERECHT
SYDNEY, 31 Maart (Reuter). De ver
miste aviateurs Smith en Shiers, die een
vlucht maakten van Australië naar Engeland
zijn teruggevonden. Uit Wyndham wordt ge
meld, dat volgens een draadloos bericht het
expeditie-vliegtuig op de plaats, waar de
vermiste vliegers zich bevonden, is aangeko
men. Beide zijn gezond en weL
EEN NIEUWE MUZIEKTENT
„PRINSES JULIANA".
VAN
De Kinder-Oranjebond „Prinses Juliana"
in het-Amsterdamsche Kwartier heeft een
muziektent laten bouwen, welke op Julia na-
dag, 30 April as. in gebruik zal worden ge
nomen. Het is een tent, waar gemakkelijk
veertig muzikanten in plaats kunnen nemen,
een achtkantig bouwwerk van 7 Meter mid
dellijn met een kap, welke afgedekt is met
'n zeil met ges.chulpten rand en welke een dia
meter heeft van 7 M.
Zaterdagmiddag is de nieuwe muziektent
In de Amsterdamstraat gedemonstreerd, in
tegenwoordigheid o.a. van den heer P. Fuhri-
Snethlage, secretaris van het hoofdbestuur
der vereeniging „Koninginnedag".
Ontwerpers zijn de heeren P. Dekker en A.
Sanders, die door het maken van een zeer
gemakkelijke constructie bijzonder ver
dienstelijk werk hebben geleverd.. De tent
kan namelijk geheel uit elkaar genomen wor
den en alle deelen zijn zoo licht, dat zij door
één man gehanteerd kunnen worden. Gespij
kerd of geschroefd behoeft er niet te worden,
want alles kan door ijzeren stroppen en bou
ten met vleugelmoeren worden bevestigd.
Voor den bouw is hoogstens drie uur tijd
noodig, hij kan door twee man worden uit
gevoerd.
Natuurlijk heeft de aanschaffing van deze
tent zware eischen gesteld aan de kas der
vereeniging. Het bestuur hoopt echter het
geslagen gat te kunnen vullen door giften,
die het tot dat doel gaarne zal ontvangen.
Wanneer de muziekvereeniging „Utile
Duici" 30 April het eerste concert in de tent
geeft zal men bemerken, welk een waardevol
bezit zij is voor den Oranjebond.
Chandi, als leider in den stoet der Britsch- Indiërs, die de ongehoorzaamheidscampagne
inzetten niet een ..opmarsch der hongerendennaar de zee. Deze actie heeft onder anderen
ten doel een einde te maken aan 't Engclsche zout-monopolie, hetwelk door den Britscfi-
Indiër, nis ecu symbool van de Engelsche heerschappij beschouwd wordt.
Mirabeau:
Vrouwen, die toegevend voor zichzelf zijn,
zijn gewoonlijk zeer gestreng jegens andere
vrouwen
RUIMTE.
(De Nederlandsche Bank heeft het
disconto verlaagd tot 3 hetgeen
beteekent dat er groote ruimte van
geld in het land is>.
Er is ruimte van geld
Wat de bank heeft gedaan.
Het disconto verlaagd.
Laat geen twijfel bestaan.
Ook al wordt er geklaagd.
Dat de zaken niet gaan.
Als een feit is gemeld
Er is ruimte van geld-
Er is ruimte van geld.
Wat een prettig idee
Ook al merk ik het niet
In mijn portemonnaie,
Die is leeg als mijn lied
En doet blijkbaar niet mee,
Maar er is me verteld,
Er is ruimte van geld.
Er Is ruimte van geld
En het doet me geen leed,
Het is altijd wel goed
Dat je ook eens iets weet
Dat je zelf niet bevroedt
En zoo licht weer vergeet
Als 't niet vast wordt gesteld
Er is ruimte van geld.
Er is ruimte van geld
Dat beteekent, de vraag
Naar het geld is gering
Bij de banken vandaag
Men zit haast, een kwaad ding
Met het geld in de maag
Dat voortdurend maar zwelt.
Er is ruimte van geld.
Er is ruimte van geld
Bij de Neerlandsche Bank
En ik doe graag mijn plicht
Zonder aanspraak op dank
Dus mij a beurs zijnde licht
En zoo plat als een plank
Zij hier plechtig gemeld,
Als de overvloed kwelt
Heb ik ruimte voor geld.
P. GASUS.
ZES-JARIG JONGETJE
VERDRONKEN.
ZIJN VRIENDJE WAARSCHUWDE
NIEMAND!
ZIJ WAREN GAAN SPELEN AAN HET
SPAARNE.
Zaterdagmorgen tegen kwart voor twaalf
zei een 6-jarig jongetje B. de N„ Colenso-
straat 42 rood, tegen zijn moeder, dat hij niet
zijn vriendje, den 8-jarigen W. S., ging spelen
aan de Groentemarkt.
De moeder vond het goed en de jongens
gingen naar den Koudenhorn. Zij hebben
er gespeeld tusschen kisten aan den wal
kant.
Dat dit een gevaarlijk spel was bleek spoe
dig. B. de N. viel te water en verdween in de
diepte. Er was niemand in de buurt dan
het vriendje, dat niets kon doen om zijn ka
meraadje te redden. Hot jongetje schijnt zoo
geschrokken te zijn, dat het er niet aan ge
dacht heeft om alarm te maken. Toen het
kameraadje niet meer boven kwam, werd W.
S. bang en is naar huis gegaan. Het ongeluk
kige, is, dat hy niets durfde zeggen. Eerst te
half drie sprak hy er over met een broertje
van zyn vriendje. Nu werd het geval natuur-
ïyk onmiddeliyk bekend, politie en reddings
brigade trokken er op uit en met hulp van
de brugwachters van de Catharynebrug
werd het Spaarne by de Groentemarkt afge-
dregd. Dit heeft geduurd tot de duisternis in
viel. maar zonder resultaat. Men zal moeten
wachten tot het lijkje boven komt dry ven.
JONGEREN VREDES ACTIE.
INITIATIEF DER AFD. KENNEMER-
LAND.
't Bestuur der afdeeling Kennemerland,
zond onderstaanden onroep aan t Dage-
lyksch Bestuur der J .V. A.:
Het bestuur van de afd. Kennemerland,
kennis genomen hebbende van de dreigende
mislukking der Londensche Vloo'conferentie
en van 't fiasco der tarievenconferentie te
Genève:
daaruit concludeerende de onmacht der
politici om te geraken tot een daadwerke-
Ujke militaire en econom'sche ontwaoening;
doet een dringend beroep op 't Dageiyksch
Bestuur der J. V. A. om ten spoedigste na
mens de Nederlandsche jeugd in het open
baar een krachtig wcord van waarschuwing
en proiest te doen hooren;
teneinde ook by het Nederlandsche volk
het besef wakker te roepen dat zonder een
stuwen den volkswil ook de best willende po
liticus niet kan verhinderen, dat de volkeren
definitief het slachtoffer zullen worden van
misdadige en domme oorlogsdry very.
In dit blad is de wenscheiykheid van een
stuwende actie en demonstratie der vredes-
vereenigingen, juist op een moment als dit,
bij herhaling betoogd. Wy nemen dus met
groote sympathie en instemming kennis van
het initiatief der afd. Kennemerland, en
hooen van harte dat zy er succes mee moge
hebben en een groote demonstratie in gang
zetten.
ZWARE NACHTELIJKE BRAND
IN AMSTERDAM.
Gevaar voor de omgeving.
MET 15 STRALEN GEBLUSCHT.
Zaterdagnacht heeft een groote brand ge
woed in de Pi eter Pauwstraat te Amsterdam.
Het was ongeveer kwart over twee toen
een nachtwaker het vuur ontdekte op het
bovenhuis van perceel no- 11, dat toebehoor,
aan de drukkersfirma Teulings en verhuurd
is aan den au:o-garagehouder Muller. Bene
den is een garage. Op het bovenhuis was
het meubi.air opgeslagen van een familie
die binnenkort naar Duitschland vertrekt.
Daarboven is een zolder die dient voor op
slagplaats van tooneeldécors van Gebr. Be^n:
Het bovenhuis, waar de brand door onbs-
kende oorzaak ontstond, is be rekkelyk klein
en heeft van achteren een brandmuur.. De
zolder echter loopt door tot aan de Huide-
koperstraat, en heeft een diepte van onge
veer 50 M.
Toen de brandweer enkele minuten na het
ontdekken van den brand ter plaatse kwam.
was het vuur al doorgeslagen naar den zol
der. Chauffeurs waren toen bezig twaalf
auto's naar buiten te brengen. Anderen
brachten veertig motorrywielen uit de aan
grenzende garage in veiligheid. De brand liet
zich dadeiyk zeer ernstig aanzien en de
brandweer seinde dan ook onmiddeliyk
„groote brand". Op dit nader a:a:m kwamen
vele motorspuiten en twee mechanlsché lad
ders op de plaats des onheils- Ook de dry-
vende stoomspuit „Jan van der Heyden'
rukte uit.
Het was weldra één groote vlammenzee,
waar aanvankehjk weinig tegen te beginnen
was. De bewoners van de Nicolaas Witsen-
kade tot aan de Huidekoperstraat werden ge
waarschuwd zich gereed te houden om hun
woningen te veriaten. Slang na slang werd
afgerold en weldra werd het vuur met k~acht
bestreden. De twee ladders waren opgesteld
In de Pieier Pauwstraat. Na een half uur,
juist toen de ,.Jan van der Heyden" in de
Stadhouderskade arriveerde, sloeg het vuur
hevig uit aan de zyde der Kuidekoperstraa"-.
De brandweer was ernstig beducht, dat de
brand naar andere perceelen zou overslaan,
want het zoogenaamde vliegvuur, dat een
prachtig schouwspel in den nacht opleverde,
was gevaarlijk. Een van de ladders werd toen
overgebracht naar de Huidekoperstraat, ter-
wyl ook een paar stralen werden fpeheschen
over de perceelen aan de Nicolaas Witsen-
kade. De brandweer werkte ten slotte met
vyftien stralen. Voor deze watermassa moest
het vuur wel wyken. Tegen half vier begon
het zienderoogen te minderen en was het ge
vaar geweken.
Het bovenhuis, waar de brand ontstond
brandde geheel uit, ook de zolder, in gebruik
bij Gebr. Beyne. Zeer veel tooneeldécors, die
laag verzekerd waren gingen verloren. De
garage in de Pieter Pauwstraat kreeg veel
waterschade, evenals Teulings' Grafische
Kunstinrichting in de Huidekoperstraat die
gelegen is onder den zolder van Gebr. Beyne.
Om ongeveer vier uur begon de brand
weer haar materiaal naar huis te zenden, zy
werkte onder bevel van den waarnemenden
commandant, den hoofdbrandmeester Fcrch,
by gestaan door den hoofdbrandmeester Bru
nei de Rochebrune. De politie, onder leiding
van commissaris H. I. de Jong zorgde voor een
ruime afzetting, waarachter een talryk pu
bliek dezen grooten brand gadesloeg.
Het Belangrijkste
De nieuwe Duitsche regeering.
(4e blad, le pag.)
Madame Hanau In vrijheid gesteld.
(4de blad, le pag.)
6-jarig jongetje verdronken.
(le blad, le pag.)
Zware nachtelijke brand in Amsterdam.
(le blad, le ïag.)
ARTIKELEN.
R. P.; Den Haag's Surplus.
(le blad, le pag.)
In- en Uitvallen: Het doktershonorarium.
(2e blad, le pag.)
Merkicaardige vondsten bij den Groote
Houtbrugbouio.
(2e blad, le pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad).
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
flnthractet eierkolen m&m
br^chcobQS&S&bPibettenJfe^
tn oepzeqelde zahiïen
AMSTERDAMSCHE ANTHRAGET M!
Groote Houtstraat 187 - Tel. 12504
Amsterdam Hilversum Bussum Leiden
HET LAGER ONDERWIJS
IN 1929.
LEERLINGEN AANTAL OPENBAAR EN
BIJZONDER ONDERWIJS.
Wy ontvingen het verslag omtrent den toe
stand van het Lager Ondïtwys te Haarlem
over het Jaar 1029, waaraan het volgende is
ontleend.
In de binnenstad was de toestand ongeveer
geiyk aan dien van het vorig Jaar. In de bui-
tenwyken, vooral in het Schoterkwa-tier. is
het onde:wys nog niet tot rust. Met spoed
werden en worden scho en voor openbaar en
byzonder onderwijs bygebouwd om te voor
zien in schoolruimte voor de snel aan
groeiende bevolking. Klassen werden tydeiyk
overgeplaatst naar hulpgebouwen of andere
scholen. Ook in het Ams'erdamschc kwar
tier worden nog cholen bygebouwd en moe
ten enkele overvolle scholen hun leerlingen
elders huisvesten.
Van het openbaar onderwys wordt o.m. ge
zegd, dat het een goed jaar was voor het on
derwijs. waarby rustig voortgewerkt kon
worden. De totale schoolbevolklnv nam n et
noemenswaardig toe, maar bleef zlc-h ver
plaatsen van de binnenstad naar de buiten-
stad.
Het aantal leerlingen dat einde 1929 dag
onderwijs genoot, bedroeg 7730 tegen 7677 in
het voorgaande jaar. Deze kleine vooruit
gang is geheel te danken aan de U. L. O.—
scholen, die 62 leerlingen meer tellen dan
einde 1928. Toch mag de a'gemeene toestand,
wat het leerlingenaantal betreft, niet goed
genoemd worden. De gezamelljke aanvangs-
klassen, die in zekere mate a's graadmeter
dienst kunnen doen, gingen 4 1 2 pet. achter
uit. Een voorgaand jaar was die achteruit
gang nog gering. Dit wyst er op. dat ln do
toekomst grooter vermindering van leerlin
gen-aantal by het openbaar onderwijs te
wachten is.
Van het byzonder onderwijs wordt gezegd
dat het totaal aantal leerlingen steeg met
ruim 5 pet. en kwam van 8221 in hei vorig
jaar tot 8677 in 1929. Deze vooruitgang ont
stond. doordat de Prot- Chr. scholen 250 leer
lingen meer tellen, de R-K. 178 meer en de
overige scholen 28. De gezameniyke aan-
vangsklassen gingen by na 10 pet. vooruit,
hetgeen wyst op verdere styging der school
bevolking in de toekomst.
Op de automobielrenbaan in Broekland doet een groote autobus dienst als totalisator.
