Hef woord is aan...
Th. SMIT v.h. Klein
e Jaargang No. 14348
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 1 April 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR, ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per weelc 0.27*4. met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
geme«nte) 3Ó7J4. Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers
/0.06 Gei II. Zondagsblad per 3 maanden f0-57*A, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat S3 Drukker^Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer 0-35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 1 0.60^
elke repel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke repel meer /0.10. nitsl. contant.
Gr!il Ongevallenverzekering vnor Weekabnnné». litkeoringen: Levenlange ongeschiktheid en Overlijden I 600.-. Verliea van Hand, Voet ol Oog I 400.-. Duim I 250.-. Wiji. nrer I 150.-. Elke andere vinger I 50.-. Ann- ol Beenbreuk I 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
VECHTPARTIJ IN
ROTTERDAMSCH HOSPITAAL.
Madoerees doodt twee
inlanders.
OM ENKELE DUBBELTJES.
Maandagmiddag om kwart over drie heeft
or.der de inlandsche verpleegden in het Hos.-
pi'.aal van de Rofcterdamsche Lloyd te Rot=
terdam. een vechtpartij plaats gehad, waar
bij de Madoerees Adam Ge uit de kampong
Gilitimor op Madoera twee andere verpleeg
den met, een mes heeft aangevallen. Ge
schijnt ruzie met enkele andere verpleegden
gehad te hebben om een zeer onbeduidende
oorzaak. Op een gegeven moment heeft hij
een broodmes gegrepen, waarvan men nog
niet heeft kunnen vaststellen, hoe het in zijn
bezit kan zijn gekomen en heeft daarmee
den Javaan Mat een ernstige wonde in de
linkerzijde toegebracht. Vervolgens heeft hij
zich geworpen op den Madoerees Aboe, die
hij een steek in de borst toebracht. Op het
©ogenblik dat de vechtpartij aan den gang
was, was geen enkele Europeaan aanwezig,
andere inlanders namen een vrij onverschil-
Jende houding aain. Kort na den aanslag
kwam het verplegend personeel binnen, ge.
alarmeerd dooa- het gerucht van de vecht
partij. Het vond de getroffenen beiden ziel
togend op den grond liggen. Dr. Planten
de geneesheer van de Lloyd kon slechts den
dood van Aboe cornstateeren; Mat is on=
middellijk per auto van den Geneeskundi
gen Dienst naar het Ziekenhuis aan den
Coolsingel overgebracht, waar hij om half zes
Maandagavond aan de bekomen verwondin
gen is overleden.
Dr.. Planten heeft de rivierpolitie gewaar
gehuwd, die onder leiding van Hoofdinspec*
teur Binsbergen een onderzoek heeft in
gesteld en het lijk van Aboe voor gerechte
lijke schouwing ln beslag heeft genomen.
De dader is door het personeel ontwa.-.
pend en gegrepen. Hij heeft bij een verhoor
oen bekentenis afgelegd en is opgesloten in
het bureau van de rivierpolitie. De dader
leek niet buitengewoon onder den indruk
te zijn, men neemt aan, dat hij niet geheel
normaal is.
Nader kan nog worden medegedeeld dat
de ruzie zou zijn ontstaan om een paar dub
beltjes.
DE KROTWONINGEN IN
HAARLEM-NOORD.
VERBREEDING VAN DEN RIJKS
STRAATWEG.
De laatste krotwoningen aan den Rijks
straatweg te Oud-Schoten zijn thans in sloo-
pershanden. Voor 1 Mei zullen ze opge
ruimd zijn. Door deze opruiming komt einde
lijk de toegang naar de „Vogelenfouurt" het
groote huizencomplex aan de Oostzijde van
den Rijksstraatweg tegenover de St.-Bavo-
kerk vrij en kan het pleintje waarop
enkele straten uitloopen, worden aangelegd.
Het oude café aan den Rijksweg, de vroegere
halte van de stoomtram, is men eveneens be
zig te sloopen. Vlak achter het oude huis is
een nieuw café gebouwd. Bijna de geheele
vrij komende grondstrook van het oude
huisje, wordt bij den Rijksweg gevoegd, zoo
dat deze daar op de noodzakelijke breedte
gebracht kan worden. Een groote verbetering
zal daar over enkele weken tot stand geko
men zijn.
ONDERSCHEIDING VOOR
PROF. HUGO DE VRIES.
DE ZWEFDSCHE LTNNAEUS-
MEDAILLE
De Zweedsche Academie van Wetenschap
pen heeft aan prof. Hugo de Vries, naar het
Hb'.d. verneemt, de groote gouden Linnaeus-
medaille toegekend.
Maandag zou de officieele uitreiking plaats
hébben. Met het oog op zijn hoogen leeftijd
hij is 82 heeft prof. De Vries echter
dc re's naar S'ockholm niet durven onder
nemen, zoodat de aanbieding op andere
wijze al geschieden.
NEKKRAMP TE WASSENAAR.
EEr GEVAL MFT DOOÖELIJKEN
AFLOOP.
Te Wassenaar heeft zich een geval van
ïiekkamp voorgedaan. De patiënte een 9-
jarigmeisje is naar het ziekenhuis te Leiden
overpbracht, waar zij is overleden.
Rochebrune:
Het is gemakkelijker voor een vrouw haar
deugd tegen de mannen te verdedigen dan
haar reputatie tegen andere vrouwen.
OVERVLOED.
(De Zuiderzeeharing bracht Za
terdag aan den afslag, als gevolg
van den ruimen aanvoer één cent
voor ruim twee pond op).
Dit is waarlijk iets bijzonders,
Want sinds menscheiijke ervaring,
Golden nooit nog zulke prijzen
Voor weiscnapen Maartsche haring;
En vanwaar die ruime vangsten,
Die w' in dezen tijd beleven,
Heeft de Zuiderzeesche demping,
Tot een wanhoopsdaad gedreven;
Ik wil zeggen, maakt de toekomst
Onze haring levensmoede,
Of stelt hij zich goed vertrouwend
Onder menscheiijke hoede,
Daar hij 't schrikbeeld aan ziet komen
Dat hij kwijnen zal in slooten,
Tusschen weiden waar de boeren
In de toekomst piepers pooten?
Wilden zij den armen visschers.
Die hun zee zoo straks gaan missen
Nog eens komen overtuigen
Van het meegevoel der visschen?
Er is moeilijk iets te vinden
Als aannemelijke verklaring
Er is hier om 't te begrijpen
Een teveel aan kuit of haring.
P. GASUS.
INSTORTING IN DE STAATSMIJN
MAURITS.
EEN MIJNWERKER GEDOOD, EEN GEWOND
Maandag is in de ondergrondsche bedrij
ven van de staatsmijn Maurits te Lutterade
op de 580 meter een ernstig mijnongeluk
gebeurd. Vermoedelijk door het te ver door-
loopen van een kolentrein ontstond aan het
einde van een der gangen een instorting.
Twee mijnwerkers werden hierdoor bedol
ven. De 35-jarige gehuwde Pool Bialeski
werd dood te voorschijn gehaald. Zijn kame
raad had zware wonden opgelooperu
HET BUITENGEWOON
ONDERWIJS.
OOK EEN GEREFORMEERDE SCHOOL?
Eenigen tijd geleden vernamen wij, dat er
voorloonige plannen geopperd waren, om
ook Buitengewoon Lager Onderwijs in te
voeren bij de vereenigine voor Gereformeerd
Onderwijs „Groen van Prinsterer".
Zooals men weet hebben nu ook de R.-K.
hun eigen school voor zwakzinnigen-onder
wijs, waarvoor de gemeente financieelen
steun verleent.
Blijkbaar nemen de plannen van de ver-
eeniging Groen van Prinsterer eenige vaste-
ren vorm aan, want de heer L. v. d. Zweep
zal in de jaarvergadering van Woensdag 9
April een inleiding houden over „de nood
zakelijkheid van buitengewoon Lager On
derwijs".
In die jaarvergadering zal ook een be
stuursverkiezing plaats hebben Aan de beurt
van aftreden is de heer J. J. Alta (herkies
baar). terwijl voorzien moet worden in de
vacatures ontstaan door het bedanken van
de heeren M. Hogenbirk en A. G. Hulshoff.
In deze vacatures worden aanbevolen de
heeren J. Verhagen (Rustenburgerlaan) en
J. Kalf.
De heer J. J. Alta zal nadere mededeelin-
gen doen over het uitgebreid lager onder
wijs.
DE SPOORWEG
ROTTERDAM—GOUDA.
NOG STEEDS HERSTELLINGS
WERKZAAMHEDEN.
De werkzaamheden aan den sooorweg Rot
terdamGouda onder Moordrecht, naar
aanleiding van de grondverzakking duren
naar het Hbld. meldt nog steeds voort.
Men is echter thans zoover gevorderd dat
onvoorziene omstandigheden voorbehouden
verwacht mag worden, dat half April het
verkeer weer over beide sporen kan worden
MEXICAANSCHE STAD
AFGEBRAND-
LONDEN. 31 Mrt. (V.D.) Naar uit Mexico-
City wordt gemeld, is de in het Mexicaansche
oliegebied gelegen stad Mendez door een ge
weldigen brand totaal verwoest. Voor zoover
tot dusverre vastgesteld kon worden kwamen
minstens 12 personen om het leven. De
brand vond in de petroleumbronnen een zoo
gretig voedsel, dat aan blusschen niet te
denken viel.
HAARLEM, I April.
M oord-publicaties.
De moord in Bennekom, met de uitvoerige
verhalen die daarvan in verscheidene bla
den verschenen zijn, geeft Frans Coenen
aanleiding om in de Groene Amsterdammer
nog maar eens uit te pakken over de sugges
tieve gevaren van zulke gevallen Hij voegt
er aan toe: „Waar men de bioscoop en, in
dien het gaat. ook de volkslectuur pleegt te
„breidelen", treft het als zonderling, dat de
bericht-geverij in zulke zaken maar haar on-
behoorlijken gang kan gaan. Al is 't ook niet
goed te zien, hoe men hier een censuur in
stellen kon". Verder houdt de heer Coenen
een beschouwing over de theorieën Freuds.
Oppervlakkig geredeneerd, érg oppervlak
kig, zou men moeten toegeven dat het maar
beter ware om niets over moordzaken en
dergelijke te publiceeren. Maar de zaak is
zoo eenvoudig niet. Er zit wel degelijk een
groot openbaar belang vast aan de publicatie
van allerlei onaangename dingen, en dat
openbare belang is toegenomen, sinds de
politie weet dat het succes van haar onder
zoek naar de bedrijvers van misdaden afhan
kelijk kan zijn van de ruime bekendmaking
der feiten en omstandigheden. Niet alleen
in ons land maar ook in het buitenland zijn
herhaaldelijk misdadigers ontdekt juist door
de publicaties in de dagbladen.
Verslagen van strafzaken zijn vaak onaan
gename lectuur. Er zit ongtewijfeld ook wel
eens, voor sommige menschen. een suggestief
gevaar in. Er zit voor enkele anderen zelfs
gevaarlijke informatie in. Maar tegenover de
nadeelen staat, dat de rechtbankverslagen
voor velen een inlichtingsbron vormen om
trent allerlei punten van de strafwetgeving.
Zeker, ieder weet dat hij geen moord en geen
diefstal, ,geen mishandeling en geen oplich
ting mag plegen. Maar er is iets meer, dat
niet mag. Elk Nederlander wordt geacht de
wet te kennen, maar wat leert hij er van op
school? De Veendammer zaak, bijvoorbeeld,
heeft nogal sterk den indruk gewekt dat er
ook aan de strafwets-kennis van vele men
schen nog vrij wat ontbreekt. De uitvoerige
publicaties over die zaak hebben, naar mijn
overtuiging, heel wat meer nut dan nadeel
uitgewerkt.
Preventieve werking hebben de verslagen
van rechtszittingen zonder twijfel ook, en in
hooge mate
De suggestieve gevaren van sommige publi
caties zijn niet te ontkennen. Zeker niet. Zij
zijn niet in alle omstandigheden en ten allen
tijde te vermijden. Vaak is evenwel het nut
van de publicatie veel grooter dan het nadeel
dat zij zou kunnen opleveren. Men kan het
•verkeer regelen om zooveel mogelijk te belet
ten dat er slachtoffers door vallen, maar
men kan niet voorkomen dat er ooit slacht
offers zijn. Zoo is het met de publicaties
van de dagbladen ook. En als er zooals wel
eens voorkomt menschen zijn, die maar in
de ruimte beweren dat de kranten alles pu
bliceeren wat zj kunnen te weten komen,
dan bewijst dat alleen dat die menschen
doorslaan over dingen waarvan zij totaal niet
op de hoogte zijn. In dit blad hebben wij, bij-
voorbeeld, verscheidene bijzonderheden om
trent de Bennelomsche moordzaak met op
zet achterwege gelaten, omdat de publicatie
alleen onverkwikkelijk was en niet het min
ste nut had. Vele andere bladen hebben de
zelfde houding aangenomen. Enkele zijn
verder gegaan. Staat dat hun lezers niet aan,
vinden zij dat ergerlijk en hindert het hen
als „sensatiejackt" welnu laten zij er tegen
piotesteeren bij de hoofdredactie van hun
blad. Helpt dat niet, laten zij dan een an
der gaan lezen Dat is de eenige doeltref
fende „censuur", die op dergelijke dingen kan
worden toegepast. Overigens is de Neder-
landsche pers in deze zaken wel zoo ongeveer
de meest gereso-veerde der wereld. Van de
grove sensatiejicht der Amerikaansche bla
den, der Parljsche boulevardkranten en der
Londensche penny-papers moet in ons land
de pers niets lebben.
En van suggestie gesproken! Stel dat eens
van een of aLdere hevige gebeurtenis, een
moorci bijvoorbeeld, niets in de kranten werd
vermeld, en let Gerucht de eenige bericht
geving was. Kent u de betrouwbaarheid van
het Gerucht? Wij weten er alles van. Wij
hooren en wmtrouwen het dagelijks. Vaak
blijkt het volkomen onwaar, a 11 ij d moet er
een groot percentage af. Als buurman of
buurvrouw Jansen heeft gehoord, dat Pieter-
sen zijn vrouv een klap heeft gegeven, dan
weet, buurvioiw Wiilemsen even later dat hij
haar een pak slaag heeft gegeven, buurvrouw
Klaassen heeft gehoord dat hij drinkt en
haar dagelijks afranselt, buurman Kareisen
begint over de andere vrouw, die in het spel
is, en tegen den avond legt het Gerucht juf
frouw Pietereen stervende in het ziekenhuis.
Mat moordnistories. echte moordhistories,
gaat hec, niet anders. Ik herinner mij een ge
val waarin \an een man, verdacht dat hij
zijn vrouw htd vermoord, door ettelijke men
schen beweeid werd dat hij het met een an
dere vrouw had gehouden. Dit was natuurlijk
voor de polLie een feit van groot gewicht.
Zij onderzocht het nauwkeurig, en kwam tot
de zekerheid dat er geen woord van waar
was. Tegenover dergelijke dingen is het een
geluk dal de dagbladen er zijn om vaststaan
de feiten, gebaseerd op nuchtere informatie,
te vermelden. Al zijn die onverkwikkelijk. Zij
kunnen veel remmen, veel suggestie van ge
tuigen voorkomen, door de mededeeling der
fei'en
Bekend ls. dat het mededeelen van
zelfmoordgevallen een gevaarlijke suggestie
ve uitwerking kan hebben. In dit blad. en
in de meeste andere bladen, worden zij daar
om nooit vermeld, ofschoon wij er altijd van
op de hoogte zijn. Het heeft geen belang om
deze droevige feiten te vermelden. Niemand
is er mee gebaat, het kan voor sommigen
gevaarlijk zijn, en dus laten wij ze uit de
krant. Dat is heel begrijpelijk. En zoo komt
het dagelijks vcor op alle dagbladredacties,
dat men feiten van den meest uiteenloo
penden aard onvermeld laat, omdat niets of
niemand door ie mededeeling gebaat kan
worden, en zij voor enkelen na dee lig zou
kunnen zijn.
Dat niet bij alle publicaties alle kans op
suggestief nadeel voor iedereen vermeden
kan worden wij geven het toe. Maar er is
helaas geen oplossing voor. Een gevaarlooze
wereld kan niet geschapen worden. Ook heb
ben de meeste dingen nu eenmaal, tegen
over hun voordeelen, ook hun schaduwzijde.
Tegenover de publicisten die te ver gaan en
onverkwikkelijke détails met opzet najagen,
heeft het publiek zelf het censuurwapen in
handen. Lees ze niet.
Elk volk heeft de pers die het verdient.
Het Nederlandsche volk schijnt, in het al
gemeen gesproken, niet zoo kwaad bedeeld
te zijn.
R. P.
TUMULT IN EEN BERLIJNSCHE
GEVANGENIS.
BERLIJN, 31 Mrt. (VD.) Gisteravond te
ongeveer kwart over elf brak in het gemeen
schappelijk lokaal van de krankzinnigenaf-
deeling van de cellulaire gevangenis te Ber
lijn in de Lehterstrasse groot tumult uit,
doordat een der gevangenen een dwarss tang
van zijn bed had losgerukt en daarmee de
radiatoren van de centrale verwarming en
ae kozijnen van de vensters had ingeslagen.
Terwijl de beambten den man met groote
moeite overweldigden en hem naar een geïso
leerde cel overbrachten, maakten twee an
dere gevangenen, die tot levenslange tucht
huisstraf veroordeeld waren en In een af
zonderlijke cel waren opgesloten, van de ge
legenheid gebruik om te ontvluchten. Zij had
den n.l. van hun beddenovert-rek een koord
geknoopt en deze aan een uitsteeksel in den
buitenmuur bevestigd. De politie heeft on
middellijk een onderzoek naar de ontvluch
ten ingesteld; echter tot nog toe zonder re
sultaat. De directeur der gevangenis is ervan
overtuigd, dat het tumult slechts ls verwekt
met het doel, de beide gevangenen in de ge
legenheid te stellen om te ontvluchten.
ERNSTIG ONGELUK IN
YOEGO-SLAVIë.
NEGEN MENSCHEN VERDRONKEN.
BERLIJN, 31 Mrt. (V.D.) Op de Ochrida-
rivier, die gedeeltelijk tot Yougo Siavië en
gedeeltelijk t-ot Albanië behoort, heeft Zon
dagmiddag, naar de ,.B. Z." meldt, een ern
stig ongeluk plaats gehad, waarbij n.-gen
personen den dood vonden.
Een aantal buitenlan jsche consuls en con
sulaatsbeambten met hun dames hadden
een tochtje ondernomen. Tijdens een hevigen
wind raakte de motor van een der booten de
fect. In de opwinding sprongen verscheidene
opvarenden over boord om te trachten de
kust op 200 M. afstand zwemmende te be
reiken. Negen personen verdronken onder
wie de Grieksche consul en zijn vrouw, ver
der de vrouw van den Tschechoslowakvschen
consul en de vrouw van een secretaris van
het Yougosxavisch consulaat.
MEISJE UIT EEN RAAM
GESPRONGEN.
NA EEN WOORDENWISSELING.
Maandagavond is naar de Msb. meldt een 17.
jargie jongedame in de Colenzostraat te Den
Haag uit het raam van haar woning op
de tweede verdieping gesprongen Zij had op
't oog geen letsel bekomen, maar was wel
bewusteloos. In het ziekenhuis aan den
Zuidwal is zij spoedig bijgekomen.
De oorzaak van deze onbesuisde daad moet
gezocht worden in een woordenwisseling,
welke het meisje even voor haar thuiskomst
heeft gehad.
Het Belangrijkste
Poolsche politieke romantiek.
(2e blad, le pag.)
Het rapport inzake de troebelen in Palestina.
(2e blad, le pag.)
De Vlootconferentie zoekt naar de magische
formule.
(2e blad, le pag.)
Vechtpartij in een Rotterdamsch hospitaal.
Twee inlanders gedood.
(le blad. le pag.)
De groote Aalsmeersche Bloemententoon
stelling.
(3e olad, 2e pag.)
ARTIKELEN.
R. P.: Moord-Publicaties.
(le blad. le pag.)
In- en uitvallen; Wandelen en wandelaars.
(2e blad, le pag.)
Pierre Quiroule; Beroemde Avril-grappen.
(2e blad, le pag
H. v. B.: Brief uit Berlijn: Nationalistisch
gedoe in de kunst.
(2e blad, le pag
Admiraal Sir Herbert Richmond: Het red
den van levens op zee.
(2e blad, le pag.)
C. J. Groothoff: Door de Int. Sportwereld.
(4de blad, 2e pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad).
INGEZONDEN MKDFDEELINGEN
Luxe en dagelijksch schoeisel
Nassaustraat 1 hoek Kruisstraat
„HET NEDF.RLANDSCH
TOONEEL".
BOODSCHAP VAN DE KONINGIN.
AMSTERDAM, 1 April (V.D.) Van de
zijde der Koninklijke Vereeniging „Het
Nederlandsch Tooneer wordt ons gemeld,
dat ten kantore van de Koninklijke Vereeni
ging een schrijven is ontvangen van H. M.'s
particulieren secretaris Baron F. M. L. van
Geen, luidende als volgt:
„H. M. de Koningin heeft mij opgedragen
ter kennis te brengen van commissarissen
der Koninklijke Vereeniging „Het Neder
landsch Tooneel" dat H. M. met voldoening
heeft kennis genomen van het schrijven van
commissarissen van 20 Maart J-l. H. M. is
gaarne bereid de toekenning der vroegere
subsidie wederom in overweging te nemen
zoodra vaststaat dat aan de Koninklijke
Vereeniging het vaste bespelersschap van den
Stadsschouwburg te Amsterdam is gegund en
zoodra de werkzaamheden wederom onder
goede leiding, kunnen worden hervat."
DE H. O. V.
OM EEN EXTRA SUBSIDIE GEVRAAGD
De Haarlemsche Orkestvereeniging heeft
aan den gemeenteraad van Haarlem het ver
zoek gericht om een extra subsidie van
3500 uit de gemeentekas te mogen ontvan
gen om het tekort te dekken. Het is de be
doeling, dat particulieren hetzelfde bedrag
bijeen zouden brengen. In het adres wordt
gezegd, dat het orkest nu voor hoogere uit
gaven staat in verband met de Ziektewet.
Puma Indianen uit Arizona 'VJS.) sloegen hun kamp op. bij den nieuwen Coolidge-
Stuwdam, om, nadat de blanken hun openingsfeest gehouden hadden, ook op hun
beurtde ingebruikneming tan de::en dam te vieren. Door het inwerkingstellen van de
zen stuwdam zullen 3000 vierkante kilometers bouwland van de Indianen van water worden
voorzien.
