RIJWIELTOCHTEN DOOR
M00I-NEDERLAND.
BINNENLAND
Pijnloos Scheren
PUROL
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 3 MEI 1930
DERDE BLAD.
BOTSING TUSSCHEN STAKERS
EN POLITIE.
TE ALPHEN AAN DEN RIJN.
Vrijdagmorgen, bij het aangaan der fa
briek, is het te Alphen aan den Rijn tot een
botsing gekomen tusschen een aantal sta
kende arbeiders van de N.V. Oosthoek en Zn.
en de politie, meldt het Hbld. De oorzaak
hiervan was gelegen in het feit, dat aan de
fabriek „De Hoorn" zich weer een werkwillige
had aangemeld, die van Leiden moest ko
men. Onderweg geraakte het rijwiel van den
man defect, hetgeen een opstootje tengevol
ge had, waarbij de rijksveldwachters moes
ten assisteeren.Deaen verlieten daarvoor hun
post bij den ingang der fabriek, van welke
gelegenheid de stakers gebruik maakten den
toegang te barricadeeren. Toen de rijksveld
wachters bij hun terugkeer deze barricade
wilden opruimen, werden zij door de stakers
met steenen bekogeld. Een der rijksveld
wachters liep daardoor een hoofdwonde pp.
Met de banke sabel werden de stakers uiteen
gedreven.
DE MOORD TE ABCOUDE.
HET SLACHTOFFER VOOR EEN
ANDER AANGEZIEN?
De Telegraaf oppert het vermoeden, dat
de te Abcoude vermoorde chauffeur C. de
Bruin voor een ander is aangezien. De
Bruin toch was een eenvoudig man, die niet
veel geld bij zioh droeg. Ook bij de politie
is deze meening gerezen, en de Amsterdam-
sohe recherche heeft daarom een bezoek ge
bracht bij den heer A. B. J. H., grossier m
koloniale waren te Weesp.
Deze komt vaak in de avonduren per fiets
in de omliggende plaatsen en heeft dan
dikwijls ook geld geïncasseerd bij zijn af
nemers. Ook den avond van den moord op
De Bruin vertoefde H. in Abcoude, hetgeen
hij eiken Dinsdag pleegt te doen om met zijn
klanten af te rekenen, zoodat degene, die
kwade bedoelingen had, hiervan op de
hoogte kon zijn. Toevalligerwijze is H. Dins
dagavond tot zeer laat in Abcoude gebleven,
waaraan moet worden toegeschreven, dat
hem het wreede lot bespaard is. dat De B.
trof. In houding en uiterlijk, vooral wan
neer beiden op de fiets zaten, viel gelijkenis
waar te nemen en vooral in het donker is
de vergissing van den misdadiger zeer goed
te begrijpen.
Vrijdagochtend hebben rechercheurs uit
Amsterdam den Geindijk tusschen Abcoude
en Velterslaan met speurhonden afgezocht,
in verband waarmede dat gedeelte van het
Gein voor het verkeer werd afgesloten.
Dreggen in het water langs de Maurits-
kade te Amsterdam, waarin de fiets gevon
den is, heeft geen resultaat gehad.
Bekend geworden is echter, dat in de por-
temonnaie van liet slachtoffer een gedeukt
21/2 cent-stuk zat. Ook de fiets had een
bijzonderheid, het was een damesrijwiel,
doch zonder net over het achterwiel.
Wellicht is iemand dit rijwiel opgevallen
of heeft iemand de beschadigde munt ont
vangen.
ONGELUK IN VLIEGKAMP
DE KOOY.
EEN BOOTSMAN VERONGELUKT.
Vrijdagochtend om 11.15 heeft op het
vliegkamp De Kooy bij Helder een ernstig
vliegongeluk plaats gehad, waarbij de boots
man H. Klaver, oud 28 jaar, het leven heeft
verloren.
Bootsman Klaver was bezig met richt-
oefeningen als bestuurder van een éénper
soons jachttoestel D 21 en is van geringe
hoogte neergestrot.De botsing met den grond
was zóó hevig, dat de vlieger op slag werd ge
dood.
Klaver was gehuwd en vader van twee
kinderen.
AANSLAG OP DE
HAARLEMMERMEERLIJN.
STEENEN OP DE RAILS GELEGD.
Kwaadwilligen hebben, naar de Tel. meldt
steenen gelegd op de spoorlijn Leiden-
Hoofddorp, juist in de kromming der lijn in
de nabijheid van het station Hoofddorp.
Dank zij de oplettendheid van een baan
wachter, die de steenen ontdekte, werd ccn
ernstig ongeluk voorkomen. De politie stelt
een onderzoek in.
VAN EEN KLEERMAKER EN
EEN MEISJE.
EEN VRIJ ONSCHULDIGE
SCHAKING.
Voor de vijfde Kamer van de Amsterdam-
schc Rechtbank werd een zeer weinig voor
komende strafzaak behandeld, nl. een geval
van schaking.
Een 35-jarige kleermaker had in zijn kost
huis kennis gemaakt met een 17-jarig meis
je; do moeder van het meisje en haar stief
vader verzetten zich echter tegen den om
gang, de man is nl. getrouwd, doch zijn
vrouw is ongeneeslijk krankzinnig. De kleer
maker heeft toen het meisje meegenomen
naar Rotterdam.
De man werd gearresteerd en het meisje
naar Amsterdam teruggebracht.
De Officier van Justitie Mr. van Dulle-
men vroeg behandeling met gesloten deuren.
Dc verdediger mr. Benno J. Stokvis verzette
zich hiertegen, de rechtbank willigde het ver
zoek van Mr. Stokvis in.
De moeder als eerste getuige gehoord, zette
u t voerig haar bezwaren tegen verdachte
uiteen en verklaarde géén toestemming te
hebben gegeven tot het wegvoeren van haar
dochter naar Rotterdam.
Verd. zou het doel gehad hebben met het
meisje naar Duitschland te gaan. Ook de
medevoogd en de toeziende voogd over het
meisje verklaarden geen testemming tot het
wegvoeren te hebben gegeven.
De officier van Justitie mr. van Dullemen
zei dat schaking zeer weinig voorkomt, de
wetgever acht het misdrijf zeer ernstig, ge
zien het maximum van zes Jaar gevangenis
straf. Het staat vast dat de ontvoering ge
beurde zonder toestemming van ouders of
voogden, doch het meisje zelf heeft op het
gebeurde aangedrongen. Spr. vroeg een
voorwaardelijke gevangenisstraf van acht
maanden, met een proeftijd van drie jaar.
Verdediger Mr. Benno J. Stokvis wees erop
dat het initiatief tot het gaan naar Rot
terdam is uitgegaan van het meisje, aanvan
kelijk had verd. direct de moeder geschreven
waar haar dochter was.
PI. vroeg tenslotte een lagere voorwaarde
lijke veroordeeling, subs, een geldboete.
De rechtbank zal 15 Mei uitspraak doen.
EEN GULDEN TACHTIG
INGESLIKT.
DURE EN GEVAARLIJKE GRAPJES
VAN EEN JONGEN.
Wij lezen in „Het Volk":
Een jonge A. J. C.-er te Zandvoort maakte
op 30 April grapjes. Hij stopte een gulden,
twee kwartjes en drie dubbeltjes in zijn
mond, om die eventjes te laten verdwijnen.
Maar in eens verzeilde al dat zilver naar bin
nen. Hij had het erg benauwd. Een braak
middel hielp niet. De dokter zei: drinken en
snijkoek eten. Gelukkig was hij 's avonds
zoo wel. dat hij kon dansen -en reciteeren.
Den volgenden morgen kwamen de kleinere
geldstukken al voor den dag. Hopelijk zijn
de grootere spoedig gevolgd.
FABRIEK TE HELMOND
WERKT WEER.
DE DIRECTEUR HERSTELD.
De Tel. bericht, dat Vrijdag de werkzaam
heden in de chemische fabriek te Helmond,
waarin het noodlottige ongeluk plaats had.
hervat zijn.
De directeur, de heer Neles, is hersteld uit
het gasthuis ontslagen.
BURGEMEESTER DE VLUGT
TE LONDEN.
Burgemeester De Vlugt van Amsterdam
heeft een tocht door Londen gemaakt, waar
bij hij ook een bezoek bracht aan GuilhaU.
Later zat hij aan aan een lunch, die in het
Savoy-hotel werd aangeboden door de Ne-
derlandsche Kamer van Koophandel en
waarbij de Nederlandsche Gezant als tafel
president fungeerde.
De Burgemeester zeide in een tafelrede,
dat de banden, welke Engeland en Neder
land verbinden, reeds dateeren van het be
gin der beschaving. Hij sprak het vertrouwen,
uit, dat deze betrekkingen tot in lengte van
dagen zullen mogen voortduren.
ONGERUSTHEID BIJ HET
SPOORWEGPERSONEEL.
OVER HET TEKORT IN T
PENSIOENFONDS.
Er heerscht groote ongerustheid onder het
spoorwegpersoneel, dat bevreesd is, dat
als gevolg van den last, die door de Regee
ring op het spoorwegbedrijf gelegd wordt, ge
durende zestig jaren als een gevolg van
het te kort van 230 millioen in het Pen
sioenfonds in de toekomst niet met zijn
belangen rekening zal worden gehouden, al
dus de „Standaard".
Om aan zijn standpunt in deze zaak uiting
te geven, heeft, naar de „Volkskrant" ver
neemt, de Personeelraad besloten een bestu-
rencongres te houden op 15 Mei a.s. te
's-Gravenhage in het Gebouw voor Kun
sten en Wetenschappen. Ook zal men zich
met een adres richten tot de Tweede Kamer.
KANOVAARDER VERDRONKEN.
Vrijdagmiddag is in het Amstelkanaal bij
de Rijnstraat te Amsterdam een kano om
geslagen, waarin twee mannen van om
streeks 24 jaar zaten. Een der drenkelingen
is door een voorbijganger, die onmiddellijk te
water sprong, gered.
De andere is eerst 10 minuten later door
het personeel van een schuit der stadsreini
ging opgehaald. Een dokter, die toevallig ter
plaatse was, moest den dood vaststellen.
BIJ EEN VECHTPARTIJ GEDOOD.
Bij een vechtpartij tusschen twee bewo
ners van Gulpen kreeg een hunner, L., zulke
ernstige steekwonden, dat hij aan de gevol
gen is overleden, meldt de Tel.
De vermoedelijke dader W. wist to ont
vluchten. De marechaussee van Gulpen ls er
echter in geslaagd, hem te arresteeren,
waarna hij ter beschikking van den officier v.
Justitie te Maastricht is gesteld.
DOODELIJK ONGELUK BIJ DE
ZUIDERZEEWERKEN.
In den sluisput op het Kornwerderzand
heeft een gehuwde arbeider, afkomstig uit
Nieuw-Beerta, die bij een hijschkraan bezig
was zand op te ruimen, een geladen bak met
zand op het hoofd gekregen, waardoor hij
op slag gedood werd. De oorzaak van dit on
geluk moet zijn, dat de remmen van de
hijschkraan niet In orde waren, waardoor
de bak naar beneden sloeg. De verongelukte
was vader van drie kinderen.
GEWONDE STROOPER OVERLEDEN.
De Belgische strooper R., die dezer dagen
op de Rucphensche heide in een gevecht met
den rijksambtenaar Snijders uit Nispen door
een schot van deze werd getroffen, is aan
de gevolgen overleden, meldt de Nü.C.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a GO Cts. per regel.
Geen pijn en geen stukgaan meer
en ook geen nasclirijnen der huid,
als men vóór het inzeepen de
huid inwrijft met een weinigje
Doos 30 en 60, Tube 80 ct.
NIEUWS UIT INDIë.
REGENT WIL VOLKSRAADSLID WORDEN
Volgens „De Preangerbode" heeft de Re
gent van Bandoeng, Raden Adipati Aria Wira
Nata Koesoema, om ontheffing verzocht van
zijn functie, teneinde ln de gelegenheid te
zijn eventueel het gedeputeerdenschap van
de provincie West-Java te aanvaarden en het
lidmaatschap van den Volksraad ten volle te
bekleeden.
OPZICHTER DOODGESTOKEN.
DOOR EEN CHINEESCH DWANG
ARBEIDER.
Aneta seint uit Koto Radja:
De opzichter van het depot van dwangar
beiders te Koetaradja, de heer Gutmaji, is
tijdens de middagrust door een Chineeschen
dwangarbeider doodgestoken. De dader,
wiens straf zou afloopen in September e.k.f is
gearresteerd. De reden is niet bekend.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
spaa fine
jBANK®
HAARLEM, GR. HOUTSTRAAT 1
BEVERWIJK, BREESTRAAT 148
AMSTERDAM, DAMRAK 60
Vreemd geld
Credietbrieven
Assurantiën
liailWBMaMMHi
HAARLEMMERMEER
DE ARBEIDSBEURS EN DE
BOERENARBEIDERS.
In hotel De Beurs, werd door den heer J.
A. Knetsch, ambtenaar voor de arbeidsbe
middeling in den landbouw bij den rijks»
dienst, der werkloosheidsverzekering en ar
beidsbemiddeling uit 's Gravenhage een be
spreking gehouden met de bestuursleden van
verschillende organisaties op landbouwge
bied over de wenschelijkheid om bij het
zoeken naar en vinden van arbeiders de
tusschenkomst te gebruiken van de bureaux
welke van rijkswege hiervoor in het leven
geroepen zijn
De vergadering werd geleid door den bur
gemeester Mr. A. Slob. bijgewoond door den
heer Oggel, directeur van de gemeentelijke
arbeidsbeurs, den heer S. Vader, directeur
van de districts-arbeidsbeurs in Haarlem en
enkele vertegenwoordigers van <}e landbouw
organisaties.
De heer Knetsch gaf een uitvoerige uit
eenzetting van de gewichtige beteekenis van
deze quaestie voor de leiders van de akker-
bedrijven en de moeilijkheden welke zich
voordoen om goede practische resultaten te
verkrijgen.
Zijn uiteenzetting leidde tot een geani
meerde discussie, terwijl van de zijde van de
landbouwers werd toegezegd, dat voortaan
getracht zal worden flinke rakarbeiders
voor den akkerbouw via de arbeidsbeurs te
verkrijgen, doch zal dit slagen dan moeten
eerste klasse arbeiders die zonder betrekking
zijn gekomen of zullen komen, zich ook op
geven op het bureau van de arbeidsbeurs;
boeren en arbeiders moeten ieder voor zich
de oude ideeën en gewoonten laten varen en
zich ook in dit opzicht gaan aanpassen aan
dezen nieuwen maatregel van onzen moder»
nen tijd.
POLDER VERKIEZING
Bij de daartoe in het Polderhuis te Hoofd»
dorp gehouden verkiezing werden tot hoofd
ingelanden van den Haarlemmermeerpolder
herkozen de he eren N. T. Geeitsema, Jb.
Claij en O. de Kok.
MOND» EN KLAUWZEER.
De besmettelijke veeziekte mond- en
klauwzeer begint zich in Haarlemmermeer
weder uit te breiden. De ziekte doet zich
thans voor onder in de weide loopende koeien
nabij Halfweg, nabij Sloten, te Vijfhulzen en
aan den Sloterweg alhier.
HET DR. DE VISSERHÜIS GEOPEND.
Vrijdag is het Dr. De Visserhuis een kin
derherstellingsoord van den Chr. Nat. Werk
mansbond te Lunteren officieel geopend.
BILJARTEN.
NEDERLAAG WEDSTRIJDEN „KENXEMER-
LAND".
Deze wedstrijden, waaraan vijf vereenl-
gingen met ieder drie vijftallen hebben deel
genomen, zU» thans geëindigd. Zij zijn een
mooi succes geweest voor de jonge vereeni-
ging .Kennemeriand". De leiding was in
voortreffelijke handen: de ontmoetingen mot
de verschillende teams hadden daardoor een
vlot verloop. Op Maandag 5 Mei a.s. zal de
feestelijke prijsuitreiking plaats hebben.
Aangezien elke vereenlging met drie vijf
tallen uitkwam en er vijf clubs hebben mee-
gedongen, waren er 15 wedstrijdavonden.
Voor elke vereeniging werden de gezamenlij
ke punten der drie vijftallen opgeteld voor de
bepaling van de grootte der eventueele ne
derlaag.
De wedstrijden hadden den volgenden to
taal-uitslag:
Eerste vereenlgingsprijs: B C. ..Blauwe
Krijtje" te Beverwijk met 256 winstpunten
(1380 om 1077 caramboles)
2de vereenlgingsprijs; B. C. „Het Spaarne",
Haarlem met 221 winstpunten (1390 om 1169
caramboles)
3de vereenlgingsprijs: B. C. ..O. V. S".
Haarlem, met 194 winstpunten (1393 om 1199
caramboles
4de vereenlgingsprijs: B. C; ..Flora" Haar
lem, met 34 winstpunten (1289 om 1255 ca
ramboles)
5de vereenlgingsprijs: B. C. ..T. O. G
Haarlem, met verliespunten (1183 om 1436
caramboles).
Door de vijftallen in elke afdeeling zijn de
uitkomsten als volgt:
lste vijftallen: B C. „Blauwe Krijtje", Be
verwijk. met 108 winstpunten;
2de vijftallen: B. C. „Folra", Haarlem, mei
111 winstpunten.
3de vijftallen: B C. „Het Spaarne", Haar
lem. met 105 winstpunten.
Voorts waren er voor de prestaties, wat
moyenne en serie betreft, zoowel voor de be
zoekende spelers, als voor de spelers van het
Jubileerende „Kennemeriand", verscheiden
prijzen beschikbaar in de verschillende klas
sen, te zamen niet minder dan 24.
NED. CnR. PERSBUREAU
Donderdag is te Utrecht het Ned. Ohr. Pers
bureau geopend.
REDDER VAN DE ..MADIOEN"-PASSA-
GIERS BELOOND.
De Nederlandsche regeering heert aan den
heer Fom. Graham Wilkinson, kapitein van
het Britsche stoomschip „Atreus". een gou
den horloge toegekend als blijk van waar
deering voor de redding op 27 December 1929
bij Djeddah van de opvarenden van het Ned.
stoomschip „Madioen".
(Nieuwe serie)
De Achterhoek en Twente.
Dc windmolen bij Worden.
Na genoten te hebben van de heerlijke omgeving van Del den
vooral van de prachtige bosschen van het kasteel Twickel, ver
volgen wij onzen tocht. Het gaat nu eerst op Hengelo aan!
Even buiten het stadje Delden passé eren wij een villa, tot Jeugd
herberg ingericht. Het moet een genot zijn om daar te overnach
ten. Trouwens, wie in Delden pleisteren wil, behoeft niet bevreesd
te zijn om onderdak te komen; er zijn verschillende groote hotels,
maar die rekenen natuurlijk meer dan de Jeugdherbergier!"
De afstand Delden—Hengelo is ongeveer 10 KM. Het is een
mooie, beschaduwde weg, voor een groot gedeelte zelfs van het
modernste dek voorzien, namelijk beton.
Van Hengelo gaan wij dadelijk naar Enschede (10 K-M.k
Enschedé als stad heeft niet veel aantrekkelijks. Het is
evenwel interessant in het middaguur een kijkje te nemen bij het
„aangaan" van de groote fabrieken, die gedeeltelijk aan den weg
liggen, dien wij passceren bij het binnentrekken der stad. Hier
wordt geïllustreerd, dat wij ln een van de grootste fabriekscentra
van ons land zijn, waar vele duizenden hun brood verdienen met
dc textielnijverheid.
Enschedé heeft aardige omstreken, maar ons reisplan staat geen
oponthoud toe. Wij hebben hier nog ongeveer 40 KX voor den
boeg om 's avonds in Winterswijk te komen. Het wordt dus een dag
van ongeveer 60 K.M. trappen, maar die 5 uur rijden kunnen wij
over den geheelen dag verdeelen. Het behoeft dus nog volstrek',
geen wielerwedstrijd te worden!
Wij passeeren op onzen tocht de volgende dorpjes: Usselo,
Haaksbergen, Mollum, Eibergen en Groenlo. Op ons kaartje (zie
het nummer van Zaterdag 26 April) is deze route precies aange
geven.
Wij laten Neede en Borculo rechts liggen. Wie evenwel een
kijkje wil nemen in deze dorpen, die herinneringen opwekken aan
de stormramp van 1927, kan een omweg maken en van Haaksber
gen eerst op Neede en Borculo aangaan, om daarna over
R u u r 1 o naar Groenlo te trekken. Dit verlengt den tochf,
evenwel met ongeveer 15 KM., zoodat ik het niet aanraad, tenzij
het mogelijk is, den duur van de „expeditie" met een dag te ver
lengen. Dan is het aan te bevelen om in Ruurlo of Groenlo te over
nachten en eerst den volgenden dag Winterswijk binnen te trekken.
De weg is mooi, af en toe komen er zulke aardige plekjes, dat
niemand dc verleiding kan weerstaan om even af te stappen. De
watermolen bij Haaksbergen is een schilderijtje!
Wij geven meteen als pendant een teckening van den eveneens
bij schilders en beschermers van natuurschoon bekenden wind
molen bij Vorden. Over dit plaatje, dat wij later op onzen tocht
aandoen (het ligt dichtbij Zutphen) vertel ik in een volgend stuk
iets meer.
Als wij in Groenlo komen, naderen wij het schoonste gedeelte
van den Achterhoek. „Achterhoek"de bewoner van
deze streek kijkt u, als gij dit woord gebruikt, verontwaardigd aan.
Achterhoek klinkt geringschattend, daarom wordt de officieele
naam het Graafschap liever gebruikt! Dit mooie
gedeelte ran ons land mag trouwens wel aanspraak maken op
een waardigen naam.
Bovendien is ..Achterhoek" historisch ook onjuist. In een gidsje
van Vreemdelingenverkeer in Winterswijk lezen wij:
„Het zou bezwaarlijk gaan in ons land een vrijwel natuurlijk
begrensd gebied te vinden, dat op historisch en geologisch terrein
de Graafschap naar de kroon steekt. De machtige stroom der
volksverhuizing richtte zich steeds van het Oosten, de bakermat,
naar het Westen en als hij stuitte op den breeden Rijnstroom,
zochten de stammen steeds een overtocht over den smalleren,
rechter Rijnarm, die toen door de bedding van den Ouden en Nieu
wen IJssel, haar wateren naar het meer van Flevo stuwde. Bij
het tegenwoordige Doesburg, waar de hooge Veluwe hen lokkend
toewenkte, waagden zij meestal den overtocht. Het laatst kwamen
de machtige Saksers. die de vroegere bewoners dezer streken
opdrongen en vervolgden tot ver over de Veluwe en 't Gooi tot
zoover de hoogere zandgronden reikten, want de Sakser vreesde
het water en de lage landen. Toen ln Holland tie klkvorschen nog
de landstaal voerden en baars en voren nog stommetje speelden
waar nu het Rembrandtpleln te Amsterdam is (er is in deze dogen
aan herinnerd, dat het Rokin eens een rivier geweest is!), was
de Graafschap reeds lang door mensohen bewoond en stuurde
volkerenstroomen naar het Westen, naar mate daar land werd
drooggelegd. Dc Graafschap was eeuwenlang het voorpor
taal van ons land en het was dus zeker niet historisch Juist,
dat men haar later met den naam Achterhoek betitelde.
Ook geologisch staat de Graafschap in de eerste rij. De getui
genissen van alle stadia der ontwikkeling onzer moeder aarde zij a
aan de oppervlakte te vinden. Primaire gesteenten brach
ten de ijsschollen uit Scandinavië, secundaire cn tcr-
t i a i r e vormingen duiken in het oosten op, waar de West
rand van het bekken van Munster zich over onze grenzen strekt
en het diluvium en alluvium van den Rijn begrenst".
Groenlo, een der voornaamste dorpjes op onzen tocht Enschedé-
Winterswijk, is een oude vesting. Eenige grachten en wallen ge-
tulgen nog van de vroegere .sterkte Deze vroegere vesting lag
aan den Hessenweg, die van Munsterland naar Zutphen en De
venter liep.
In de omgeving van Eibergen zijn wij op de plek waar het eerst
volksstammen gewoond hebben. In het Hupselsche veld in de
Rietmanskamp en op de „Hunnenbulten", een grafheuvel met rlng-
wal, werden talrijke urnen met asch gevonden. De Volksmond gaf
ze den naam van „Ulkenpötte" en vond verband tusschen deze
kruikjes en de ulken of kabouters uit het heidensche bijgeloof.
Vermoedelijk stond in Oldcn-Eibergen in het Jaar 800 al een hou
ten kerk te midden der hoeven van de Saksische vrijen. In deze
omgeving vindt men ook den „Heksenkrans".
Omtrent de geschiedenis van Winterswijk vertelt Craandijk het
volgende:
„Voor het eerst wordt Winterswijk in de 11de eeuw genoemd als
een hof, aan het St. Mauritsstlft te Munster behoorendc. Maar
mag het reeds op een bestaan van minstens negen ecuwen bogen,
de geschiedenis weet er niet veel van te verhalen. De oude „papie
ren" zijn in oorlogstijden vernield of door onverschilligheid zoek
geraakt; wellicht ook, waar er nog bestaan, worden zij angstvallig
verborgen gehouden.
De watermolen bij Haaksbergen.
Winterswijk was voor eeuwen een deel van de heerschap Lohn,
waaronder mede de kerspelen Lohn, Aalten, Varsseveld, Zclhem,
Hengelo en Dinxperlo behoorden en die van den bisschop van
Munster in leen gehouden werd. Een der hoeren of graven van
Lohn stichtte in 1148 den burcht te Brodevoort en zijn opvolgers
wisten allengs hun gebied te vergrooten met de kerspelen Eiber
gen. Neede, Groenlo en Geesteren en zich, hoewel niet zonder
ernstige tegenkanting van den bLssohop, tot den rang van onaf
hankelijke dynasten te verheffen. Zekere graaf Herman droeg in
124G grave Otto van Gelre zijn huis te Bredcvoort en verscheidene
tot zijn gebied behoorende dorpen op, om ze van lT«m in leen te
houden. Een oorlog met den graaf van Meurs, die dcx>r den Mun-
sierschen bisschop gesteund werd, bracht in het begin der 14de
eeuw nagenoeg de gansche heerlijkheid Bredevoorl weer onder de
macht van den kerkvorst. Graaf Reinald, van Gelre, kwam tegen
de2e krenking van zijn recht in verzet. Een hevige oorlog volgde.
In 1320 werden de Munsterschen geslagen en eindelijk werd ln 1326
een vc-drag getroffen, waarbij de graaf, tegen afstand van h«;t
huis Bermentvelde, den burcht Bredevoort ontving en den bis
schop, onder verband van dc gerlchten Winterswijk, Aalten en
Dinxperlo, de betaling van 3500 Mark werd opgelegd. Daar deze
som ncolt werd betaald, bleven zij Geldersch, met dien verstande,
dat zij later herhaaldelijk ln pandschap werden uitgegeven, totdat
de Staten van Gelderland in 1697 dc heerlijkheid Bredevoort aan
Willem in in eigendom afstonden",
In het volgende artikel vertel ik van dc mooie omstreken van
Winterswijk.
C. J. v. T.
