DE ZAANSCHE SCHATGRAVERIJ STOP GEZET.
Het woord Is aan...
47e Jaargang No. 14377
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 7 Mei 1930
HAARLEM'S DAGBLAD
DIRECTEUREK, 1. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR. ROBERT rEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ032
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd w (kom der
gemeente) 337)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaus: Groot* Houtstraat 93 Drukkerij: Z ui der Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIENI 15 regels 1.75, elke regel meer f 035. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 1 0.60,
elke regel meer f Q.IA buiten Arrood. dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 035. elke regel meer ƒ0.10. uitsL i contant.
Gritia Ongevallenverzekering voor Weekabonné». Uitkeeringen: Levenilenge ongeedukthekl ea OTerfijden f 600,, Verlies van Hand, Voet al Oog I 400-, Duim 1 250.-, Wij,ringer 1150.-, Elke indere vinger f 50.-, Arm- ot Beenbreuk 1100.
De oorzaak van de aanvaring Is vermoe
delijk zuiging geweest.
De „Reggestroom", die in vergelijking met
de „Johan van Oldenbaroevelt" een klein
schip is, moest in het Noordzeekanaal dicht
onder den wal komen, waar het vaarwater
minder diep is. De „Johan van Oldenbarne-
velt" moest het midden van de vaargeul
houden. Het schip werd daarbij geassisteerd
door twee sleepbooten van Gebr. Goedkoop.
Wanneer nu zoo verklaarde men ons van
gezaghebbende zijde een schip te dicht
aan den kant komt, zoekt de kop van het
schip als het ware het midden weer en is
het bijna niet aan den kant recht tc houden.
Men vermoedt dan ook dat dit hier het geval
Is geweest. Na de aanvaring is het groote
„Nederland"-schip achteruit naar de Nieuwe
Haven van Zaandam gegaan. De beide sleep
booten hebben het schip achterwaarts va
rend in die haven getrokken en op deze
wijze is het schip gekeerd. Ongeveer hall vijf
was de „Johan van Oldenbarnevelt" terug
aan de etablissementen van de „Nederland"
aan de Sumatrakade. Toen het schip nog
niet gemeerd was werden reeds de noodige
maatregelen genomen ter reparatie. Er
kwam een groote zolderschuit van de Am-
sterdamsche Droogdok Maatschappij langszij
waarop stellingen waren geslagen.
Een gat van mans-grootte.
Werklieden namen er op plaats en begon
nen door middel van acetyleemsteekvlam-
men de nagels weg te branden van het gat,
dat zoo groot is, dat een man er in kan
staan. De letters OLDE in den naam zijn
juist verdwenen. Ook was reeds een bok aan
wezig voor het wegnemen van de beschadig
de platen. Onder de passagiers die meegin
gen naar Southampton waren twee directeu
ren en een hoofdingenieur van de „Neder
land".
Nauwelijks was de tijding in de stad be
kend, dat de passagiers het schip moesten
verlaten of een groot aantal taxis snelde
naar de Sumatrakade om een vrachtje op te
pikken. Vermoedelijk zal het gebeurde een
oponthoud veroorzaken van twee dagen. Er
wordt dag en nacht doorgewerkt aan de re
paratie.
Dc passagiers wachten.
Naar het persbureau V.D. van de zijde der
directie van de Stoomvaart Maatschappij
„Nederland" verneemt zal de gang van za
ken zijn, dat passagiers van de ..Johan van
Oldenbarnevelt" zullen wachten totdat het
schip hersteld is om daarna de reis naar
Indië opnieuw te aanvaarden. Het staat nog
niet vast hoeveel dagen met de reparatie ge
moeid zullen zijn.
BESTRIJDING VAN DEN
WOEKER.
BENOEMING VAN EEN COMMISSIE
VAN ONDERZOEK.
In verband met de inwerkingtreding van
de Ambtenarenwet, waarbij bepaald is, dat
personen in overheidsdienst (rijk, provincie
en gemeente) voor het opnemen van gel
den slechts cessie op loon mogen mogen
geven .bij eenige door de regeering aange
wezen instellingen, stelden wij onlangs de
vraag, of het niet beter zou zijn, als de
gemeente dit verstrekken van voorschotten
in eigen hand hield, door gebruik te maken
van den Stortings- en Ophaaldienst, Wij
kunnen thans mededeelen, dat over deze
aangelegenheid door het gemeentebestuur
onderhandeld wordt met de regeering.
Wij wezen er op, dat de Stortings- en Op
haaldienst dan ook gebruikt zou kunnen
worden voor het verstrekken van voorschot
ten aan particulieren tot bestrijding van den
woeker.
Het moet in het voornemen van het ge
meentebestuur liggen om binnenkort een
commissie te benoemen om rapport uit te
brengen over de vraag, wat de gemeente
kan doen tot woekerbestrijding.
Het Belangrijkste
De laatste "berichten omtrent de Zaansche
schatgravers.
(Ie blad, le pag.)
De aanvaring van de „Johan van Oldenbar
nevelt".
(le blad, le pag.)
Na Gandhi's arrestatie.
(3e blad, 3e pag.)
Dc opstootjes in Britsch-Indic.
(3e blad, 3e pag.);
Intimus: De zitting der Tweede Kamer.
(3e blad, 2c pag.X
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Gouddelvers aan dc Zaan.
(le blad, le pag.)
In- en UitvallenDe Hïldebrandlaan.
(le blad, 2e pag.)
J. B. Schuil: De plannen omtrent den Am-
sterdamschen Stadsschouwburg.
(2c blad, 3e pag.)
J. Greshoff: De Gezelle-herdenking.
(2e blad. 2e pag
(Voor de laatste berichten zie men de 2o
pagina van het Eerste Blad.)
HAARLEM. 7 Mei.
Gouddelvers aan de Zaan.
Vanmorgen kwam het bericht uit Zaandam
dat het Dultsche schatgravers-gezelschap
besloten heeft zijn werkzaamheden eenige
dagen te staken en ze dan met electrische
boormachines voort te zetten. De spanning
stijgt. Zal de schat gevonden worden? Bur
gemeester K. ter Laan, die vijftig procent
voor de gemeente heeft bedongen, slaapt
misschieu 's nachts nog. Hij is nooit voor
een kleinigheid vervaard geweest. Maar zijn
wethouder van financiën? Misschien valt dezo
zwaarbeproefde af en too eens in een onrus-
tigen slaap, waarin zijn kinderdroomen tot
hem terugkeerem en hij den ezel uit Tafeltje-
dek-je in volle actie ziet komen.... of vocit
hij zich bedolven worden onder een regen
van goudstukken, tot zij hem dreigen te ver
stikkensymbolische voorstelling van de
moeilijkheden, waarin hij straks wellicht zal
komen als hij geen raad meer weet met bet
vele geld
Angstige onzekerheden moeten ook hem
vaak besluipen. Hoe kan het anders, als Je
zelf een nuchtere Hollander bent (en dan nog
wel een Zaankanter!) en woont in een
nuchter land temidden van millioenen nuch
tere landgenootcn, die geen antiek goud
stuk voor echt zullen aanvaarden eer er
deskundig advies over is uitgebracht, cn die
met spottend ongeloof, gemengd met een
tikje achterdocht, clairvoyantc Duitsche
gravinnen beschouwen?
Dit heele geval hoort eigenlijk hcelemaal
niet aan de Zaan thuis. De Zaan is het oord
van harden, noesten arbeid, van eerlijke
maar weinig verbeeldings-krachttge Heden.
Sinds eeuwen is men daar doordrongen van
het feit, dat goud alleen gewonnen kan wor
den door jarenlangen harden arbeid. De
Zaan heeft zich nimmer onderschelden als
bakermat van artisten en dergelijke uitmid
delpuntige lieden, al heeft zij een Eduard
Verkade voortgebracht. Dio is een der wei
nige uitzonderingen. Dergelijke buitenbeen
tjes, die. door de zonderlinge en vaak hu
moristische spelingen der Natuur, soms zelfs
in de allerzakelijkste centra der samenle
ving geboren worden, blijven er nooit. Een
fantastischer aangelegde, minder normale
buitenwereld slokt hen op. Op den drassi-
gen geboortegrond kunnen zij niet blijvend
aarden.
En in dezen zelfden grond, zoo spaarzaam
opeengehoopt tusschen zoo groote plassen
water, komen vreemde gouddelvers arbei-
Een agent van politie bewaakt de
Heden. Woensdagmorgen, meldde men
Ons uit Zaandam:
Hedenmorgen heeft het Dultsche schat
graversgezelschap nog even een kijkje ge
nomen op het terrein. Na cenige besprekin
gen en schikkingen is besloten het graven
voorloopig stop te zetten en na eenige dagen
het werk te hervatten, met electrische boor
machines.
Met de tot nu toe gebruikte hulpmidde
len werd namelijk niet hard genoeg opge
schoten. Met de gewone schoppen vermocht
men weinig in den steenachtigen grond, die
ter plaatse zoo geheel anders geformeerd is
dan elders in Zaandam, waar de grond uiter
mate week is.
Officieel is van de stopzetting bij het ge
meentebestuur geen kennis gegeven.
Het Persbureau Vaz Dias verneemt nog
omtrent het vertrek van de schatgravers uit
Zaandam, dat de kuil, waaruit de millioe
nen te voorschijn zouden moeten komen, in
den loop van den morgen dicht gemaakt is.
De arbeiders zouden nu het. denkbeeld
overwegen om op eigen risico het werk voort
te zetten.
Toen Fraulein Sylvia vanmorgen nog van
haar belangstelling blijk wilde geven was de
„directie" reeds verdwenen!
Door zuigïng ontstaan?
Omtrent de aanvaring, welke heeft
plaats gehad in het Noordzeekanaal
tusschen de „Johan van Oldenbarne
velt" en de „Reggestroom" verneemt V. D.
nog het volgende;
tot nu toe gevonden „schatten".
De correspondent van de N.R.C. heeft het
volgende vernomen:
Men vertelt, dat er aandeelen zijn te krij
gen, die recht geven op een verhoudings
gewijs deel van de winst in de millioenen
van de Zaandamsche schatgravers. Als dit
zoo is, zullen deze aandeelen vandaag ge
weldig zijn gedaald, veel meer dan zij giste
ren omhoog zijn gegaan, toen de vooruit
zichten op het vinden van den schat zoo
bijzonder gunstig schenen. Hoop en teleur
stelling wisselden elkaar af. Zoo houdt men
de belangstelling gaande.
Bij het einde van den dag was men nog
even rijk als aan het begin.
De Zaandammers voelen him geloof in da
goede uitkomst wankelen en halen hun
schouders op. Toch werd er weer een politie
wacht bij de kuil geplaatst.
De op het terrein van de firma Ros ge
graven voren werden weer dichtgemaakt. Ook
hier dus geen resultaat.
Mevrouw Sylvia heeft zich den geheelen
dag niet meer laten zien.
Heden 7 uur zou het werk hervat worden.
Vier werklieden hebben hun ontslag gekre
gen.
Ret gat in het voorschip van dc! „Johan van Oldenbarneveltwaarin een mem gemakkelijk zon kannen staan.
ZAANDAMSCHE SCHATTEN.
t Is daar in Zaandam een drukte
Met dat schattig schatgeval,
Heel de wereld is in spanning
Wat die zaak nog worden zal;
Schatten graven is in Holland
Een vrij ongewone sport
En de meesten denken sceptisch
Dat die schat een schater wordt;
Maar het valt niet te ontkennen
Dat de Duitsche zieneres
Met haar vergezicht onthulling
Bogen kan op een succes,
Want hoewel men dan tot heden
Nog geen groote schatten vond,
Voor het graven was toch zeker
Zooals blijkt, voldoendegrond;
Deze buitenlandsche dame
Met haar penetranten kijk
Was in vroeger, beter dagen
Een gravin in Oostenrijk
En het was dus slechts natuurlijk
Dat ze zei: ga en graaf in.
Want als ik mijn oogen dicht doe
Zie ik er voldoende in,
Bovendien is de historie
Van den kaperkapitein.
Die zijn roofbuit ging begraven,
Ook volkomen in de lijn.
De gedachte: En we gane
Met ons schat je naar de Zaan,
Waar de wieken van de molens....
Heeft al blijkbaar lang bestaan.
Waarlijk 't zou me bitter spijten
Als hier toch weer niets van kwam
Juist omdat je zoo'n ontdekking
Niet verwachtte in Zaandam.
Och, de boomstronk, reeds gevonden,
Was nog wel geen schat van goud
Maar. zooals z' in Limburg zeggen:
Eikenhout is eikenhout;
Wat er verder aan het licht kwam
Was ook nog geen groote schat,
Maar toen men een vat ontdekte,
Heeft men toch weer moed gevat
En ik hoop van ganscher harte,
Ais dit vat ontgraven wordt,
Dat het niet met de illusies
Enkel maar in duigen stort.
P. GASUS.
DE „JOHAN VAN OLDEN-
BARNEVELT" HEEFT PECH.
In aanvaring in het Noordzee
kanaal.
VOORSCHIP BESCHADIGD BOVEN
DE WATERLIJN.
Het nieuwe Nederlandsche motorschip
Johan van Oldenbarnevelt. van de maat
schappij „Nederland" dat Dinsdag voor zijn
eerste reis naar Oost-Indië van Amsterdam
is vertrokken en het Nederlandsche stoom
schip Reggestroom, van West-Afrika naar
Amsterdam, zijn ter hoogte van de Hembrug
met elkaar in aanvaring geweest. Beide sche
pen hebben schade gekregen, waarvan de
omvang nog niet bekend is.
De Johan van Oldebarnevelt is voor onder-
ziek en reparatie naar Amsterdam terugge
keerd.
De maatschappij Nederland meldt;
De Van Oldenbarnevelt is beschadigd aan
bakboordzijde van het voorschip, boven de
waterlijn. De passagiers moeten ontsche
pen. De reparatie zal ongeveer twee dagen
duren. Dokken is waarschijnlijk onnoodig.
De Reggestroom heeft een ingedeukten
neus; het schip ligt in de Coenhaven.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DE UITBREIDING DER
ZIEKENHUISVERZEKERING.
VERHOOGING DER WELSTANDS-
GRENS TOT ƒ5000.—.
Sigrid Undset:
Een half jaar geleden pleitten wij voor
de verhooging van de weistandsgrens wat de
Ziekenhuisverzekering betreft. De zieken
fondsen nemen alleen leden aan, die een
inkomen hebben beneden f 3000, zoodat allen
die méér verdienen niet alleen uitgesloten
zijn van de ziekenfondsen, maar ook van de
gelegenheid die de gemeente opengesteld
heeft om zich te verzekeren voor ziekenhuis-
verpleging. Zij moeten meestal de volledige
kosten van de ziekenhuisverpleging betalen
Alleen aan personen die niet veel boven de
f 3000 verdienen geeft de gemeente, via den
Geneeskundigen dienst, een tegemoetkoming.
De ervaring die men aan den GeneeSkimdi-.
gen dienst heeft opgedaan is zoo deelden
wij indertijd breedvoerig mede dat voor
personen met inkomens van f 3000f 5000.
de betaling van ziekenhuisverpleging, vooral
wanneer die langdurig is, veel moeilijkheden
medebrengt Het zou daarom aldus ons
betoog aanbeveling verdienen, wanneer
de gemeente ook voor die inkomens verzeke
ring voor ziekenhuisverpleging open stel
de.
Wij kunnen thans mededeelen, dat bij de
gemeente een regeling in studie is, om een
verzekering open te stellen voor personen
die buiten de ziekenfondsen vallen. De wei
standsgrens zou dan tot f 5000 gaan. De op*
zet wordt zoo gedacht, dat de gemeente er
geen geld meer bijlegt dam zij thans doet
in den vorm van toeslagen. De premie zal
zoo vastgesteld worden, dat dit doel bereikt
wordt.
Alles verkeert evenwel fri een stadium van
voorbereiding, zoodat nog weinig bijzonder
heden zijn mede te deelen. O.a. moet ook
onder het oog gezien worden of behalve
venzekering voor 3de klasse verpleging, ook
verzekering voor 2de klasse mogelijk gemaakt
moet worden.
De leden der ziekenfondsen zijn allen ver
zekerd voor 3de klasse verpleging.
Zooals men weet hebben, de .leden der
ziekenhuisfondsen bij referendum de voor
stellen aangenomen om. tegen een geringe
verhooging der premie, de bestaande zieken
huisverzekering uit te breiden tot de ver
pleging in het parkherstellingsoord, het
tehuis voor ouden van dagen, de ligfoal en
vacanJtie-kolonies.
De gemeenteraad moet nu evenwel nog de
overeenkomst die tusschen het gemeentebe
stuur en de ziekenfondsen gemaakt is, be
krachtigen.
Binnenkort zal daartoe een voorstel door
B. en W. gedaan worden.
En zoo groot is de genade der natuur te
genover de moeders, dat het diepste instinct
der kinderen er zich tegen verzet om met
hun bitterste en ongeneeslijkste leed naar
hun moeder te gaan.
'Dinsdag is begonnen met de verhuizing van
hei. oude naar het nieuwe Gouvernements
gebouw. Gelijk dakpannen bij een huis dat
gesloopt wordt, glijden Noord-Holland's
waardevolle documenten naar beneden, waar
zij in wagens worden overgeladen. Er waren
groote verhuiswagens noodig om de docu
menten over te brengen.
BEëEDIGD
Voor de Haarlemsche rechtbank is mej. Mr.
M. A. J. van den Brandhof beëedigd als ad
vocaat en procureur bij die rechtbank.
