HET CONCERT VAN HAARLEM'S DAGBLAD LORENTZ-MONUMENT. 47e Jaargang No. 14380 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 10 Mei 1930 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN: J. C, PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR. ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad f032 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd i» (kom der gemeente) 3.57)£. Franco per post door Nederland t 3.87)4. Losse nummers ƒ0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat S3 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukker? 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENTIEN: 1—5 regel» 1.75. elke regel meer 0J5. Reclames /0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en AanbcsJ 14 regels 0.60^ elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f0.25. elke regel meer 1 0.10L uitsl i contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnéi. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 40Q.-. Daim f 250.-. Wijsvinger l 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. EERSTE BLAD HAARLEM, 10 Mei. Redenaars. „Een Amerikaan", zegt Mr. A. C. Josephus Jitta in een artikel over Amerikaansehe en Nederlandsche mentaliteit „versmaadt een inleiding over het verleden en een systema- tischen opzet van zijn betoog, als hij in het openbaar spreekt. Hij spreekt zonder aante keningen, en met zijn handen in zijn zak ken. Dat is voor zijn publiek het bewijs, dat hij zijn onderwerp beheerscht. Hij drukt zich zoo kras mogelijk uit en is gebrand op een scherp debat, dat onvermijdelijk op zijn rede volgt. Hij komt onmiddellijk „to the point" en schakelt zooveel mogelijk grapjes in zijn rede in, ook als zij bitter weinig met zijn betoog te maken hebben. Hij spreekt 10, 15, 20 of 30 minuten precies zoo lang als hem tevoren is opgegeven. Hij ziet geen be zwaar in een opdracht om aan een lunch in vijf minuten het allerbelangrijkste omtrent een bepaald onderwerp, bijvoorbeeld: Neder land, mee te deelen". De Nederlander daarentegen begint met een historisch en systematische inleiding. Als hij zonder aanteekeningen spreekt verdenkt het publiek er hem van, zich niet voldoende te hebben voorbereid. Hij legt evenwel na druk op het pro als op het contra. Als hij kleur bekent, houdt hij een slag om den arm met het oog op het debat, dat op zijn rede zou kunnen volgen. Al te veel humor zou zijn toehoorders aan den ernst zijner bedoe ling doen twijfelen. Hij heeft in den regel voor zijn betoog anderhalf maal zoo veel tijd noodig, als tot zijn beschikking is ge steld". Er zit veel waarheid !n deze opmerkingen ik heb heel wat Amerikaansehe en Neder landsche redenaars van m'n leven aange hoord, om te zwijgen van andere nationali teiten maar er is meer. De meeste Ameri kaansehe redenaars spreken gemakkelijk en ongedwongen (hun afschuwelijke „slang"- uifcdrukkingen, die hun auditorium niet hin deren, daargelaten) en de meeste Nederland sche redenaars doen het op een hortende, moeilijke manier, telkens zoekend naar het juiste woord en rich verliezend in vele lange zinnen met vele tusschenzinnen, die het luisteren vermoeiend maken en den toe hoorder telkens afleiden door de spannende onzekerheid, „of hij er uit zou komen". Zeer yaak komt hij er niet uit. 1 Ik weet niet of het werkelijk waar is, dat ons publiek niet gelooft dat iemand rijn onderwerp beheerscht, als hij geen aan teekeningen gebruikt. Maar de meeste spre kers zijn ervan overtuigd. Ik ken er meer dan een, die meer dan. eens de truc heeft toegepast van het onbeschreven blaadje papier, waarvan hij op imponeerende wijze de feiten oplas die er niet op stonden. Wel ós het waar, dat men niet te veel grapjes moet te berde brengen bij een Hollandsch auditorium en zeker geen, die niet met het onderwerp te maken hebben, en de houding met de handen in de riikken wordt nu eem maal in ons land beschouwd als getuigend van gebrek aan goede manieren. Evenmin zitten wij in onze hemdsmouwen op kantoor te werken, hetgeen bij Amerikanen buiten gewoon geliefd schijnt te zijn ik heb nooit begrepen, waarom. Maar in het algemeen spreken wij gedwon gen en hortend, de beste redenaars onder ons niet te na gesproken. De meeste Ameri kanen zijn veel vlotter. En niet alleen de meeste Amerikanen. Het zelfde geldt voor de meeste Franschen, de meeste Duitschers en vooral voor de meeste Engelschen. De oorzaak is niet ver te zoeken. Terwijl wij Nederlanders op onze scholen voor alles en nog wat theoretisch worden voorbereid, met een uitgebreidheid van leerstof die velen (ook in ons land) als overdreven en onprac- tisch beschouwen, leeren wij nog steeds niet hoe wij een redevoering moeten houden- Behalve misschien op sommige scholen, waar een directeur of rector er speciale be langstelling voor heeft en het bij de school clubs, buiten de lesuren, stimuleert, is er geen opleiding voor. Talloozen onder ons hebben de pijnlijke beproevingen van hun eerste speeches in het openbaar ondervon den, talloozen zijn die moeilijkheden blijven ondervinden. Als hun in hun schooltijd eenig practisch onderricht, eenige routine en dien tengevolge eenig zelfvertrouwen op dit moei lijke gebied was bijgebracht, zouden zij nu niet tallooze vergaderingen verlengen, vaak vervelen, nog vaker verwarren met hun moeilijk, hortend gepraat. Als men him een behoorlijke opleiding had gegeven, zouden zij dragelijke sprekers zijn geworden, tot hun eigen en andere;: voordeel. Nu zijn dat alleen de natuurlijk-begaafden, die brillante rede naars hadden kunnen worden. Ons land kent haast geen brillante redenaars et pour cause! Wanneer zal men de practische opleiding voor een algemeene nractische zaak des levens en een moeilijke! toch eens gaan aanpakken? EEN WERVELSTORM. DRIE PERSONEN GEDOOD. OKLAHOMA, 10 Mei (N.TA.) In ver schillende deelen van den Staat Oklahoma is door een wervelstorm die een breedte had van 200 yards, groote schade aangericht- Volgens tot nog toe ontvange berichten werden door den tornado 3 personen ge» gedood en een groot aanbal gewond. In het Stedelijk Museum te Arnhem is de maquette tentoongesteld van het Lorentz- monument ontioorpen door den heer Wenckebach te Noordwijkerhout. Dit monu ment dat een lengte krijgt van 16 M en 4 M. hoog wordt zal geplaatst worden in het park Sonsbeek te Arnhem. MORGEN Jonge lezers lezeresjes, Als ik erop wijzen mag Hier is iets om aan te denken: Mórgen is het moederdag'. 't Is geen officiëele feestdag Die op den kalender staat, 't Is geen nationaal gebeuren Waarvoor men de trommels slaat, Zelfs niet Nederlandsch van oorsprong, 't Is een Amerikaansch idee, Maar wat nood, als het iets goeds is Doen wij er toch graag aan mee. Moeder heeft weer alle dagen Onvermoeid en lang gewerkt, Zij heeft soms in angst gezeten, Ook al heb je 't niet gemerkt. Zij heeft door haar groote liefde Weer vol vreugd haar taak verricht, Moeder wezen, beste vrienden Is wel mooi, maar lang niet licht, Nooit vraagt moeder een belooning Voor haar zorgen en gezwoeg. Want het bijzijn van de haren Is voor haar al loon genoeg, Door de liefde van haar kindren, Is de armste moeder rijk, Daarom is rij zoo gevoelig Voor het kleinste liefdeblijk, Geef haar morgen eens wat bloemen, Or een enkel bloempje maar 't Zit 'm niet ln de hoeveelheid De gedachte telt voor haar. Morgen! zette ik hierboven Voor ik met dit rijm begon Maak voor moeder dezen Zondag Tot een dag met extra zon! P. GASUS. PAARD EN WAGEN TE WATER. Gisterenmiddag omstreeks half vier is een voertuig, bespannen met een paaxd, op het oogenblik, dat de bestuurder rich even ver wijderd had, in het water van den Burgwal geraakt. Men slaagde er in paard en kar weer op het droge te brengen. Niemand liep wonden op. HET MUZIEKAUTEURSRECHT. Onze Haagsche correspondent schrijft: Vrijdag is in de afdeelingen der Tweede Kamer het wetsontwerp onderzocht tot wij ziging van de Auteurswet (nadere regeling van het muziekauteursrecht)Naar wij ver nemen is bij dit afdeelingsonderzoek vrijwel niets anders gehoord dan critiek op het wets ontwerp. Zoodat wel geconcludeerd mocht worden, óf, dat de minister, wil het ontwerp kan van slagen hebben, het duchtig zal moe ten wijzigen, öf dat het, zooals het er nu ligt, in de Kamer niet in behandeling zal komen. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN Hotel Zondag EN DAAL, Bloemendaal s. Namiddag-Concert MET GEVULCANI5EERDE ZUIVERE PLANTAGE CREPE ZOLEN Vraagt U eens onze Zomerprijzen Wij leveren U voor iederen haard ot kachel de juiste brandstoffen. N.V. Brandstoffenhandel G. KRAAY Co. Turfmarkt 10 - Telefoon 11088 WAAR MOET HAARLEM HET VUIL LATEN? Vuilverbranding is duur. STORTING IN ZEE IS NIET RAADZAAM. Het verzet tegen de plannen van de Haarlemsche reiniging om vuil te storten op de rietlanden nabij het Braassemermeer, neemt nog steeds toe. Toch is ons gemeente bestuur overtuigd, dat, al zou het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland aan Haarlem de vergunning weigeren, de Kroon tenslotte toestemming zou geven als Haarlem ln hooger beroep ging, want het ministerie van binnenlandsche zaken bevor dert zooveel het mogelijk, is het in-culouur- brengen van land door middel van ophoo ging met stadsvuil. Bovendien gelooft men zoo zei de directeur van de Reiniging ons dat ook gelet zal worden op de belangen van de eigenaren der rietlanden. Die kunnen nu van Haarlem voor hun land 54.000 krij gen. Moeten die menschen, meest kleine wei- boeren die het niet, rijk hebben, van de ont vangst van 54.000 afzien, om aan de lief hebbers van de watersport het mooie uit zicht op hun terreinen te gunnen? De directeur verklaarde ons, dat hij tor plaatse een onderzoek had ingesle d. waarbij hem gebleken is, dat ln de omgeving waar Haarlem vuil wil storten, zeer weinig gsze'ld wordt. Een enkelen keer riet men er een zeilscheepje, maar dat kan ook wel ergens anders-gaan zeilen, omdat net Braassemer meer heel groot is. Bovendien zal Haarlem geen water dempen. Het is de bedoeling de lage rietlanden met vuil op to hoogen, opdat die na bewerking voor den landbouw geschikt zullen zijn. Alleen metalen die niet geschikt zijn voor landophooging, worden aan den kant van het rietland in het water gegooid, maar demping behoeft men daarvan niet te vreezen. Als Haarlem tenslotte geen vergunning mocht krijgen voor het storten van vuil na bij het Braassemermeer, gaat de koop van den grond niet door. Dan zal het evenwel noodig zijn om te trach ten andere rietlanden te vinden voor het storten van het vuil Het toepassen van een ander systeem om van het vuil af to komen, zou immers veel meer geld kosten. Een berekening heeft uit gewezen, dat als Haarlem het vuil naar het Braassemermeer kan brengen, de kosten op 0 85 per M3. vuil zullen komen. Daarbij is dan geen rekening gehouden met de op brengst van de in cultuur te brengen gron den. Als Haarlem het vuil naar de helde zou brengen, zouden de kosten niet ver van 1.50 af zijn. Vuilverbranding kan ook geen uitkomst bieden, want dat zou ook veel duurder ko men. Amsterdam heeft een uitstekend inge richte vuilverbrandings-inrichting, maar de kosten komen voor Amsterdam toch nog op meer dan l;< maal de kosten van Haarlem bij storting op rietlanden. Als Haarlem een contract zou kunnen aangaan en den kostenden prijs zou betalen voor de verbranding van het Haarlemsche vuil, zou dit (voor de 1400 M3. vuil die hier elke week opgehaald worden) ongeveer 50.000 per jaar meer kosten dan storting op rietlanden, want er moet dan ook ge dacht worden om de transportkosten. Als Haarlem zelf een vuilverbrandings inrichting zou 'maken, zouden de kosten niet lager zijn. Leiden, dat een vuilverbrandings inrichting had, heeft die verleden jaar stop gezet, omdat het to duur werd. Nu stort Lei den het vuil op lage landen onder Nieuw koop. Vuilverbranding is zoo oneconomisch om dat de electrlsche stroom die opgewekt kan worden voor de electrlsche cent-ales zoo wei nig waard is, aangezien die zelf over groote reserves aan stroom beschikken .De centrales willen dus voor den stroom van de vuilver brandingsinrichtingen slechts zeer weinig be talen. Er is ook over gedacht om het Haarlem sche vuil naar zee to brengen. New York voert zijn vuil bijvoorbeeld met groote „on- derllchters'' ver in zee en stort het daar. Ook den Helder stort vuil in zee. Haarlem zou het vuil per schip via IJmuiden naar zee moeten brengen: Velsen heeft met het storten van vuil in zee voor IJmuiden indertijd een proef genomen. Daarbij is evenwel gebleken, dat het vuil, dat eenige Kilometers van de kust af ln zee gestort werd, voor een deel naar het land gespoeld werd. Dit is een gevolg van de zeestroomingen, die to IJmuiden natuur lijk anders zijn dan bij den Helder. Nu ver klaarden deskundigen, dat er kans is. dat het vuil niet meer naar de kust spoelt, als de "AT S V V VPT/Toj* 7<SO in tra on dan wordt het transport veel te duur. Bo vendien zouden de vuilsrhenen bij ruw wee niet kunnen uftvaren. Ook de sluizen te IJmuiden zouden bezwarend zijn voor een snel vervoer van het vuil. Vuilstorting in zee zou niet goedkooper zijn dan vuilverbranding. Om die redenen is het dus voor Haarlem ook onuitvoerbaar. Haarlem is dus zoo besloot de directeur aangewezen op storting op rietlanden. IS £1£122 Het woord Thomas Mann de groote oorlog, bij het begin waar van zooveel begon, dat nog maar net heeft opgehouden te beginnen. GROOTE PAKHUISBRAND TE ROTTERDAM. VERSTIKKENDE ROOK BEMOEI LIJKTE DE BLUSSCHING. GROOTE RAMP VOORKOMEN. Vrijdagavond heeft in de Rotterdamsche binnenstad een zeer felle pakhuisbrand ge woed, die aan de brandweer handen vol werk heeft gegeven. Omstreeks half zes werd ont dekt, dat in een van de pakhuizen van de Gebr. Haubrich, handel ln glas. aardewerk en galanterieën, die aan weerskanten van de Kapitein Imansteeg ligt. brand was uitge broken op de eerste verdieping, waar de pak- kamer is gevestigd, op een oogenblik, dat er niemand in het gebouw was. De vlammen grepen snel om zich heen zoodat ln een ommezien het drie verdiepin gen hooge pakhuis, alsmede, dat er naast in brand stonden. Er ontwikkelde zich een dik ke rook. die den toegang tot de zeer nauwe steeg versperde. De brand was zeer moeilijk bereikbaar. Met groote moeite werden acht stralen op de vensters en gaten, die men in het dak gehakt had gericht doch tegen ze ven uur bleek, dat deze bestrijding onvol doende was De rook werd voortdurend dikker en ware het niet. dat de panden door brand muren waren afgescheiden van de overige gebouwen, dan zou de ramp niet te overzien zijn geweest, daar er in de onmiddellijke na bijheid een groote garage ligt. Om zeven uur is een derde motorspuit ontboden, terwijl ook de motorladder en de tweede reservewa gen naar het terrein van den brand kwamen Het aantal slangen werd van acht tot twaalf uitgebreid. Tegen acht uur werd het zicht baar-. dat deze krachtiee bestrijding resul taat had. De rook werd veel minder. Om halfnegen had men de brand onder de knie, ofschoon men er toen nog niet ln ge slaagd was ln de brandende pakhuizen te komen. De pakhuizen die van onder tot boven gevuld waren met voorraden en em ballage, zijn vrijwel geheel uitgebrand. De schade wordt door verzekering gedekt. Ongeval. Een hoofdman van de brandweer heeft tij dens het b'usschingswerk een voet ver stuikt, tewijll eenige brandweerlieden lichte wonden hebben ongeloooen. Met het oog op den dikken rook en het ge vaarlijke blusschingswerk rijn voortdurend twee auto's van den G G G D. op het tor- rein van den brand aanwezig geweest. Het tram- en autobusverkeer is omgeleid. Rondom den brand werd door de politie een •zeer ruime afzetting gehandhaafd. Eerst- om half tien is het gelukt een der deuren van het brandende pakhuis ooen te hakken, waardoor men den vuurhaard, die nog fel brandde, kon aannakken Omstreeks 10 uur was men den brand op de eersto ver dieping meester en men verwachtte, dat men om 11 uur ook wel met de tweede gereed zou zijn Het tramverkeer werd toen ook hersteld. Tijdens den brand omstreeks half negen werd groote consternatie veroorzaakt door een anderen brand, die in "n kantoorgebouw van een kaashandel aan de Gedempte Bier haven was uitgebroken. Verschillende spui ten en brandweerautoriteiten spoedden zich daarheen, doch dit alarm bleek mee te val len, daar men den binnenbrand met één straal kon blusschen. Het kantoor brandde geheel uit. Het Belangrijkste Waar moet Haarlem het vuil laten? lie blad, le pag.) IJe Wijkstra voor het Hof. lie blad, 2e pag.) Groote brand te Rotterdam. (le blad. lc pag.) Waar de EngelschEgyptische onderhande lingen op vast liepen. (2e blad, le pag.) Groote rede van den Italiaanschen minister Grandi. (2e blad, le pag.) Intimus: De zitting der Eerste Kamer. (4e blad, le pag.) ARTIKELEN, enz. R. P.; Redenaars. (le blad, le pag.) J. Greshoff: Nederland te Antwerpen. (2e blad, le pag Bijzondere correspondentie: Gandhi's me- deio erkers. (5e blad, le pag.) H. Th. Lesturgeon: Mata Harl. Over de be weerde Hollandsche inmenging. <5e blad. le pag.) J. H. de Bois: Van Kunst en Kunstenaars: De veiling van Haverman's atelier-nala tenschap. (3e blad. 2e -*»•?.) L. A.: De film „Die Nacht gehort ifns". (5e blad, le pag.) P. J. Zürcher: Uit Vergeelde Paperassen. Uit de geschiedenis van Nederlandsch-Indië). (5e blad, 2e pag.) Biographieën in een NoledopSchiller. (5e blad. 2e pag.) E. A. K.; Bekentenissen van een Toewan Baroe. (5e blad. 3e pag.) Voor de laatste he^^fen zie men de 2c pagina van het Eerste Blad). DE „JOHAN VAN OLDENBARNE- VELT" AANVAARDT HAAR EERSTE REIS. GROOTE BELANGSTELLING TE IJMUIDEN. Ofschoon noc zeer long beef» de Johan van Oldenbarnevelt al veel van zich doen spre ken. De naam van dit vaartuig Is nauw ver bonden met de geschiedenis van het Noord zeekanaal. De onvoorspoedige eerste reis werd een sensatie. Het valt dan ook niet te verwonderen, dat voor de twede start van het grootste schip van Amsterdam's koonviard ij vloot groo'e belangstelling beriond. Vhljdagmldda® reeds vroeg was het sluisplein ln een autopark herschapen en toen tegen vier uur de snoor- brug to Velsen geopend werd om het schip door te laten, stroomde een mas?a menschen naar de Noordersluis, voor een groot gedeelte louter belangstellenden, maar ook velen, die hunne naar Insulindc vertrekkende familie leden een laatst vaarwel wilden toeroepen. De onlangs bij het schutten door de douane in toepassing gebrachte maatregelen blijken de massa niet te hebben afgeschrokken. Weliswaar Is de Noordersluis. ln tegenstelling op 16 Mei a.s. Hieronder vindt de lezer den reeds in een vorig nummer aangekondigden bon waarmede tegen betaling van 40 cents per plaats ten hoogste vier plaatsen kunnen verkregen worden voor het concert op VRIJDAG 16 MEI a s., des avonds te 8.15 in de Groote Kerk. met medewerking van Mevrouw Jo Vincent', sopraan, Mejuffrouw Annie Woud, alt en den heer George Robert, orgel. Wij herhalen nog eens dat het bespreken van plaatsen niet verplicht is, doch dcsgewenscht kan geschieden in onze Tijdingzaal, Groote Houtstraat 93, op DONDERDAG 15 MEI des ochtends tusschen 9 en 11 of des middags tusschen 2 en 4 uur, tegen betaling van 10 cent per plaats. De kaarten zelf zijn verkrijgbaar, eveneens aan onze Tijdingzaal op DINSDAG 13 en WOENSDAG 14 MEI tusschen 9 v.m. en Syf- n.m. 0 N ter verkrijging van tr„ hocg.tr VIER PLAATSEN voor hrt CONCERT VAN HAARLEM'S DAGBLAD op 16 MEI 1930, dei avonds 8.15 uur. :n de GROOTE KERK te HAARLEM, ad 40 cents per plaats met inbegrip van belasting en programma.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1