ONS NIEUWEJFEUILLETON
Het woord is aan...
De aardverschuivingen in Duitschland.
47e Jaargang No. 14381
Verschijnt dagelüks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 12 Mei 1930
HAARLEM S DAGBLAD
PIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR. ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 70.27)4. met Geïllustreerd Zondagsblad /O32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd ts (kom der
gemeente) ƒ33734- Franco per post door Nederland ƒ3.8734- Losse nummer»
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5734. franco per post.
Bui eau*: Groote Houtstraat S3 DrukkerijZuider Burtenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regel» 1.75. elke regel meer 035. Reclame*
/0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.6<X
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentje» (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer 0.10. oitsl. A contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet 0f Oog I 400.-, Duim I 250.-. Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger I 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
GERRY RICKEBERG
„HET RAADSEL VAN DE DACIA*
Is de titel van den nieuwen roman van Dr.
G. Panstingl (Jan van Merlenstein)dien wij
voor ons blad hebben kunnen verwerven. Dr.
G. Panstingl is voor onze lezers geen onbe
kende. De hebben van hem reeds den roman
„De vier gedenkwaardige jaren van de familie
Van der Velde" en „En haat grijnsde
Ditmaal heeft Dr. Panstingl een ander
veld voor zijn werk gekozen en wel het veld
van den crimineelen roman, in den geest van
den Engelschen schrijver, Edgar Wallace,
gepubliceerd.
Zooals van dezen veelzijdigen schrijver
niet anders te verwachten was, is 't een bui
tengewoon boeiend werk vol verrassingen ge
worden. Het werk is rondom twee figuren
opgebouwd; een groote misdadiger en zijn
tegenstander, de jonge Gerry Rickeberg.
Wie is Gerry Rickeberg? Hij is het geheim
Öer Dacia, die een groote, wereldomvattende
detective-instelling is. Hij treedt ons tege
moet als een jongen van omstreeks zeventien
jaar in een padvinderspak. Een jongen, zoo
als vele anderen, slechts met bijzondere
eigenschappen. Gauw echter verandert hij
,van gedaante en wordtja, als we dat
zeggen, verraden wij reeds één van de vele
[verrassingen in het boek. Maar iets willen
yve toch zeggen. Ook nadat Gerry Rickeberg
de verandering ondergaan heeft, kent de le
zer hem nog altijd niet, want de schrijver
Iheeft ons voor 't slot nog een heel bijzon
dere verrassing bewaard. Zoo komt t, dat
wij onzen lezer nog iets kunnen verraden.
Er zijn vergissingen, fouten in den opbouw
yan onzen nieuwen roman, situaties, die bij
nauwkeurig lezen als feitelijk onmogelijk
erkend moesten worden. Het is wel duidelijk,
dat Dr. Panstingl zulke vergissingen niet
maakt, maar dat er iets anders achter zit.
En dit andere is juist de groote verrassing,
die aan het slot komt. En die de verklaring
voor alles brengt, wat in dit meesleepende
en boeiende verhaal op het eerste gezicht
onwaarschijnlijk lijkt.
Wij hopen met dezen roman a.s. Woensdag
te beginnen en onzen lezers hiermee een
bijzonder genoegen te bereiden.
GERINGE MACHINESCHADE OP
DE „OLDENBARNEVELT".
VOOR DE REIS VAN GEEN
BETEEKENIS.
„De Courant" had bij geruchte vernomen,
dat te Southampton op de „Jolian van Olden-
barnevelt" geconstateerd zou zijn, dat door
scheuren van enkele cylinders machine-
schade was ontstaan, en dat reservedeelen
oorspronkelijk bestemd voor den in aanbouw
zijnde ,Mamix van St. Aldegonde" per trein
naar Genua zouden worden vervoerd. Van
bevoegde zijde verneemt het blad echter, dat
de schade niet noemenswaard is. Het schip
is dan ook gewoon Zaterdag uit Southampton
vertrokken ter voortzetting van de reis naar
Genua via Algiers.
HET N. B. SPAARNE.
190.000 VOOR WEGVERBREEDING EN
WALMUREN.
De toestand van den walkant langs het
Noo:der Buitenspaarne, tusschen de Paul
Krugervaart en den walmuur voor de gasfa
briek der voormalige gemeente Schoten is
zoo schrijven B. en W- aan den raad van
dien aard, dat de schepen, welke daar ter
plaatse moeten worden gelost, niet voldoen
de dicht bij den wal kunnen komen. De wa
gens. welke bij het lossen van de schepen
worden gebezigd, moeten ten einde niet
od den schuinen berm te komen op den
smallen rijweg van den Spaarndamscheweg
blijven staan.
B. en W. achten het gewenscht daar ter
plaatse (alzoo over een lengte van pl.m.
414 M.) een loswal te doen maken. De te
maken kademuur is zoodanig geprojecteerd,
dat de Spaarndamscheweg daar een breedte
va i 24 M. gemeten uit de rooilijn zal ver
krijgen. Deze weg is onderverdeeld in een
trottoir van 5 M. breei'e langs den huizen
kant, een rijweg van 7 M. breedte, bestraat
met keien, met aan weerszijden daarvan een
rijwielpad, ter breedte van 1.50 M-, bestraat
met klinkers, een losplaats van 7 M. breedte,
best-aat met keien, welke loswal van den
rijweg is gescheiden door een verhoogd wan-
deload. ter breedte van 2 M., met boombe
planting Door plaatselijke onderbreking van
dit wandelpad wordt verbinding verkregen
tusschen de losplaats en den rijweg, waai-
door wordt voorkomen, dat het ryverkeer
over de volle lengte hinder van draaiende en
weTijdende vrachtwagens ondervindt.
De kosten voor de uitvoering van deze wer
ken zijn geraamd op 190.000,
WEER EEN STEEKPARTIJ TE
ROTTERDAM.
GEVOLG VAN EEN HUISELIJKE
TWIST.
EEN MAN LEVENSGEVAARLIJK
GEWOND.
In de Gashouderstraat te Rotterdam heeft
in den nacht van Zaterdag op Zondag een
steekpartij plaats gehad in de woning van
den 40-jarigen grondwerker Van B. Deze had
zooals vaker in de laatste maanden, hevige
ruzie met zijn vrouw, die buiten rond liep, om
haar oudsten zoon op te wachten, ten einde
te voorkomen, dat de vader, die sinas eenigen
tijd met een mes in zijn zak rondliap, om
zich te kunnen verdedigen tegen de familie
die partij voor zijn vrouür trok, door dezen
zou worden aangevallen, kwam daar haar
broer tegen, den 27-jarigen los-werkman A.
v. d. A.
Toen deze hoorde, dat de vrouw niet bin
nen gelaten werd en dat zelfs bemoeiingen
van de politie vruchteloos waren gebleven,
is hij naar de woning van Van B. gegaan en
heeft dezen beneden geroepen. In de gang
ontstond een woordenwisseling tusschen de
beide mannen, die in een vechtpartij ont
aardde. Van B. heeft zijn zwager met het
mes, dat hij mede naar beneden gebracht
had. drie malen gestoken: in den kaak, in
de rechter pols en in den rug tusschen de
beide schouderbladen. Van A. is gillend
weggeloopen en daarna in elkaar gezakt. Hij
is bij buren binnengedragen en toen per
auto van den G. G. en G. D. naar het zie
kenhuis Coolsingel overgebracht. Daar ver
moedelijk een Ier longen is geraakt is hij
's nachts nog door de politie gehoord.
Van B. is in zijn woning gearresteerd. Hij
heeft bekend en is opgesloten. Het mes is in
beslag genomen. Het schijnt wel vast te
staan, dat Van A. het eerst heeft geslagen.
De toestand van den gewonde was Zondag
avond onveranderd ernstig. De politie heeft
verschillende foto's van dc plaats der steek
partij gemaakt.
PERZIë GETEISTERD.
DUIZENDEN DOODEN EN GEWONDEN.
TEHERAN, 10 Mei (Reuter). Tengevolge
van een aardbeving zijn te Salmas Oeroemia
2000 personen gedood en 5000 gewond. Ook
de stad Tabriz is geteisterd. Er heerscht een
groote paniek, de bevolking verlaat de stad
en kampeert in de omgeving.
GROOTE OVERSTROOMINGEN
OP CEYLON.
LONDEN. 9 Mel (V.D.) Het noordelijk
deel van Colombo op het eiland Ceylon is
door een groote verstroming geteisterd. Er
zijn 10.000 menschen dakloos geworden.
Een electrlsch krachtstation staat geheel on
der water en is buiten werking gesteld.
C. M. pan Hille Gaerthé
.„Och, ik zeg maarzei juffrouw van Weers,
„een vrouw, die wü altijd wel verwend wor
den. zelfs al is ze zoo knap als een man. Ge
leerd of niet geleerdik heb nou nooit zoo
heel veel onderscheid in de vrouwen gezien".
ONGETEMD.
(De Belgische soldaat De Leeuw
zal voortaan slechts bevelen in het
Vlaamscb behoeven op te volgen).
U heeft natuurlijk in de krant
Wel van 't geschil gelezen
Dat om en door een Vlaamsch soldaat
In België is gerezen,
Hij wilde zich niet in het Fransch
Bevelen laten geven
En daarom moest hij in *t provoost
De laatste weken leven.
Het werd een zaak om politiek
Uitvoerig te bepraten:
Is kennis van het Fransch verplicht
Voor Belgische soldaten?
De Walen oordeelden van wel
Van niet de Flaminganten,
Het werd een onderhoudend spel
Voor Kamers en voor kranten.
Tenslotte kreeg de Leeuw zijn zin
In 't vurig taalkrakeelen,
Men zal hem voortaan niet in *t Fransch
Maar slechts in 't Vlaamsch bevelen.
Als straks de Belgische armee
Voltallig aangetreden,
Op 't Fransch commando als één man
Naar voren komt geschreden,
Dan staan nog eenzaam achteraan
De man der enkle tale,
Te wachten tot men in het Vlaamsch
't Bevel voor hem herhale
En aan den Indruk van 't geheel
Doet dit misschien wat schade
Wanneer het oog gestreeld wil zijn,
Bijvoorbeeld bij parade
Maar ach, dit hoeft als een bezwaar
Tenslotte niet te klemmen
De hoofdzaak is: De (Vlaamsche) Leeuw
Liet zich ook thans niet temmen!
P. GASUS.
DR. WYNAND FRANS NAAR
„DE SCHOUWSPELERS".
ARTISTIEK LEIDER.
Voor liet seizoen 19301931 heeft de heer
Pierre Mols, directeur van het sinds drie ja
ren bestaande tooneelgezelschap „De Ver-
eenigde Schouwspelers' zich de medewerking
weten te verzekeren van den heer Dr. Wy-
nand Frans, thans nog mede-directeur van
de N.V. „Het Oost-Nederlandsch Tooneel".
De heer Wynand Frans zal hoofdzakelijk
de artistieke leiding op zich nemen ter
wijl de zakelijke directie in handen van den
heer Pierre Mols blijft berusten Tableau de
Ia troupe en repertoire zullen nader worden
bekend gemaakt.
DE BLOEDIGE ONLUSTEN TE
SJOLAPOER.
VIJFTIG DOODEN?
LONDEN, 9 Mel (V-D3 Te Poona is
de eerste groep uit Sjolapoer geëvacueerde
vrouwen en kinderen aangekomen. Uit de
mededeelingen der vluchtelingen blijkt, dat
botsingen te Sjolapoer van uiterst ernstigen
aard zijn geweest. Volgens hun mededeelin
gen zouden zeven politiemannen door de
menigte zijn gegrepen en gedood, terwijl in
andere berichten gesproken wordt van vier
politiebeambten..
Het aantal dooden wordt geschat op 50. het
aantal gewonden op ongeveer 400. De autori
teiten hebben een oproep tot de Europeanen
te Talegnon, op 30 mijl afstands van Poona,
om de stad te verlaten. In den afgeloopen
nacht arriveerde een Europeesche familie
te Poona, terwijl een andere Talegnon heeft
verlaten. Voorts heeft de politie maatregelen
getroffen, opdat alle missionnarissen het
gebied zullen kunnen verlaten. Te Talegnon
vreest de politie speciale aanvallen op een
daar staande glasfabriek.
UIT DE DIAMANTINDUSTRIE.
EEN BELANGRIJKE VERGADERING
TE ANTWERPEN.
ANTWERPEN, 11 Mei. In de Beurs voor
den Diamanthandel te Antwerpen is heden
een buitengewone algemeene vergadering ge
houden van alle verschillende groepen van
belanghebbenden bij de diamant-industrie.
Wij ontleenen aan een verslag in „De Cou
rant":
De volgende motie werd aangenomen:
„De buitengewoi. 2 algemeene vergadering
uit haar afkeuring over de houding en de
woordbreuk van de Algemeene Christelijke
Vereeniging voor de Diamant-industrie, wel
ke in strijd zijn met het algemeene belang
der diamant-industrie. Zij verzoekt do A. C.
V. D. onverwijld haar besluit tot werkhervat
ting in te trekken.
Verder wordt besloten om de productie
beperking met dezelfde kracht te handha
ven. Aan de Federatie der Diamantbeurzen
verzoekt zij tegen alle leden der beurzen, die
de werkregeling niet naleven, do strengste
maatregelen te nemen".
Op de vergadering werd nog medegedeeld,
dat de Federatie van Diamant-Beurzen heeft
besloten, de leden te royeeren, die met uitge
sloten personen aan de eventueele oprichting
van een nieuwe vereeniging voor den dia
manthandel mochten samenwerken.
Wat de houding van Amsterdam betreft is
er geen enkele reden om te veronderstellen,
dat het als eerlijk contractant bij de inter
nationale commissie zijn huidige houding zou
veranderen. Te Antwerpen zelf zal het be
sluit der A. C. V. D. niet den geringsten in
vloed hebben. Morgen za lgeen enkele molen
draaien en de stopzetting gaat door met ver
scherpte controle. In elk dorp funct-ionneert
een vertegenwoordiger van het Syndicaat:
zes auto's doorkruisen eiken dag het land en
brengen 's middags rapport uit, zoodat de
Federatie der Diamantbeurzen onmiddellijk
maatregelen kan treffen.
Hoe de aardverschuiving bij Vienenburg in Duitschland huis hield, toont ons de afbeelding links. De rails zijn geheel verbo
gen en uit het verband gerukt. Rechts hoe de grondvesten van een bijgebouw der kalimij nen ontzet worden.
Uit het Duitsche mijndïstrict Veenenburg.
waar aardverschuivingen hebben plaatsge
vonden, wordt geméld:
In alle schachten van den ondergeloopen kal:
mijnen stijgt het water, echter in zoo lang
zaam tempo, dat men nog hoop heeft een af
damming te kunnen gereed krijgen tusschen
schacht 1 en 2.
De berichten over een binnenstroomen
van water uit den Oker schijnen onjuist te
zijn, evenals de berichten over een daling
van het grondwater met 6 M.
Men is doorgedrongen in de schachten II
en III. Men slaagde er in door te dringen tot
de vierde laag, hetgeen overeenkom: met
een lengte van 450 M. Het water stijgt lang
zaam tot een hoogte van 520 M., in schacht
I nog hooger. Bij Harlyberg is de grond nog
steeds in beweging, voortdurend storten hier
nos grondmassa's en hoornen in de diepte.
Hedenmiddag werd weer toestemming ver
ieend tot gebruik van den spoorweg tusschen
Vienenburg en Halberstadt, aangezien de
„Reichsbahn" niet aanneemt, dat hier no£
verdere instortingen zullen plaats vinden. A!
leen de Brunswijkdijn, waar op verschillend
punten groote instortingen hebben plaats
gevonden. blijft nog buiten gebruik evenals
de landweg naar Brunswijk.
Het Belangrijkste
De verdachte rust in Spanje. Een nieuwe
regeering op komst?
(2e blad. Ie pag.)
De Belgische soldaat de Leeuw zal voortaart
in het Vlaamsch gecommandeerd toerden,
(2e blad. ie o
Nederland's paviljoen te Antwerpen geopend.
(4e blad. Ie pag.)
De aardverschuivingen in Duitschland.
(Ie blad. Ie pag.)
Triton wint de Varsity. Succes in dc bij
nummers verdeeld.
(Sport en Spel).
Haarlem gedegradeerd. K. F. C. naar de eer
ste klasse.
(Sport en Spel).
ARTIKELEN enz.
Lettinga: Fitiancieele kroniek.
(4e blad, 2e pag.)
HUUR VAN WONINGEN VOOR
GROOTE GEZINNEN.
B. EN W. ONTRADEN HET VOORSTEL.
KLEIN.
B. en W. deelen mede. dat zij meenen, dat
het niet gewenscht Ls in te gaan op het denk
beeld van den heer M. L. A. Klein, om te be
palen, dat van enk complex woningen dat
de gemeente bouwt om waarbij de gemeente
financieel geïnteresserd is, 20?ó moet worden
Ingericht voor gezinnen met 6 en meer kin
deren.
Het kan voorkomen, dat de terrein-indee
ling of de verlangde architectuur het op
nemen van groote woningen in een complex
minder gewenscht maakt. Bovendien ls do
gemeente gebonden aan vastgestelde uitbrei
dingsplannen.
Bovendien achten B. en W. zoo'n voor
schrift niet noodlg. Bij de thans in voorberei
ding zijnde plannen wordt immers In ruimo
mate aandacht geschonken aan hetgeen be
doelde motie beoogt.
Ten eerste wilde de R.K. coöperatieve
wonlngbouwvereeniging „St. Jozef" 61 wonin
gen bouwen speciaal beste
zinnen.
I bestemd voor groote ge-
Verder wordt bij den dienst van het bouw
en woningtoezicht gewerkt aan een plan van
249 woningen, wagrin er 27 zijn opgenomen,
bevattende een geroote woonkamer, een
kleine kamer, een keuken en zes slaapver
trekken.
Wijders hebben over het algemeen de wo
ningen. die in dc laatste jaren zijn gebouwd,
alsmede die, welke in voorbereiding zijn, met
uitzondering van de woningen voor econo
misch-zwakkeren, sociaal-achterlijken en
ouden van dagen, een inhoud van 225 M3.
Deze woningen bevatten 3 slaapkamers op
de verdieping, terwijl.' indien noodig, de
kleine kamer benede nzonder bezwaar als
slaapkamer kan worden gebruikt. Dergelijke
woningen zijn dus ook geschikt te achten
voor gezinnen met bijv. 6 of 7 kinderen.
Wat het tweede deel van het voo-*»el Klein
betreft 'te bepalen, dat de huur hoogstens
1 7 van het inkomen van het gerir.riioofd,
plus 114 van het inkomen der overige ge
zinsleden. zal bedragen, doch nooit meer dan
de exploitatieprijzen) herinneren B. en W.
aan de bepalingen die het rijk in den loop der
jaren heeft gegeven.
Aan de hand van de Rijksregeling werd bij
raadsbesluit van 9 Januari 1924. in beginsel
bepaald, dat de huur van arbeiderswoningen
voorlooplg zou worden bepaald op 5.—
per week, met dien verstande, dat. door dia
huurders, wier gezins-inkomen grooter is dan
35,— per week, een huur moet worden be
taald gelijk aan ongeveer 1 7 van dat inko
men, doch niet meer dan den kostenden prijs
der woning.
Op aandringen van Gedeputeerde Staten
werden genoemde bedragen arhtereensvol-
gens gebracht op 5.50 en f 38,50.
Aangezien in verband met dc inkomens
der huurders de kostende prijriiuren van
daarna met gemeentesteun gebouwde arbei
derswoningen te hoog zouden zijn. werd oei)
bijdrage uit de gemeentekas toegekend, nadat
pogingen om cie bedragen uit 's Rijks kas te
verkrijgen hadden gefaald.
Uit het vorenstaande blijkt, dat bij de be
paling der huren van arbeiderswoningen
steeds het inkomen van den huurder in acht
genomen is.
Zou zoo vervolgen B. en W. derhalve
het nemen van een besluit, waarbij de huur
van dc in de toekomst tc bouwen woningen
voor groote gezinnen zou worden geregeld
naar den maatstaf van het inkomen, gehi?el
overbodig zijn. het ware tevens zeer ontijdig,
nu er meer en meer op wordt aangedrongen
om voor de met Rijksvoorschot gebouwde
woningen economische huren te heffen en in
de Memorie van Antwoord aan dc Tweede.
Kamer, begrooting 1930, wordt gezegd: „Hij
'de Minister van Arbeid, Handel on Nijver
heid) houdt zich met de vraag bezig, wat in
het kader det Woningwet voor de groote ge
zinnen kan worden gedaan. Hij Ls ter zake
diligent, doch heeft nog niet een bevredi
gende oplo sing gevonden in deze auaestie,
welke sedert verscheidene jaren hangende
ls."
Het komt B. en K. dan ook Ju'*ter voor te
trachten een lyslicring van den M'^'ster in
deze uit te 'o>ken b" het eerste woningplan,
dat zich daartoe leent.
Hiermede zou tevens kunnen w^en be
reikt, dat de lakten, die uit de te treffen rege
ling ongetwijfeld zullen voortvloeien, niet
alleen door dc gemeente zullen behoeven te
worden gedragen .doch dat ook liet Rijk
daarin aandeel zal hebben.
In verband met hot bovenstaande stellen
B. en W. voor het voorstel van den heer Klein
niet aan te nemen.