BUITENLAND
DE TACTIEK DER ENGELSCHE REGEERING
IN BRITSCH-INDIE.
Onmenschelijke wreedheden gepleegd.
STADSNIEUWS
AGENDA
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 14 MEI 1930
TWEEDE BLAD
Sensationeele onthullingen in het proces-Matsjek.
De arrestatie van een rechter geëischt.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
't Belangrijkste nieuws beperkt zich, wan
neer wij den dood van Nansen buiten be
schouwing laten, wederom tot de troebelen
in Britsch-Indië.
De Arbeidscommissie van het Al-Indisch
Congres te Allahabad heeft zich in comité-
generaal bezig gehouden met de voortzetting
van den veldtocht der civiele ongehoorzaam
heid. De overwegende meerderheid was voor
versterking van de campagne. Beslissingen
werden nog niet genomen. De commissie van
de Indische Handelskamer te Bombay heeft
de Britsche regeering opnieuw den ernst van
de situatie uiteengezet. De Handelskamer
protesteerde wederom tegen de arrestatie
van Gandhi op grond van bepalingen die
meer dan 100 jaar oud zijn en heeft ver
klaard dat Gandhi's geest ondanks de arres
tatie, zal voortleven. Den Onder-Koning werd
dringend verzocht de vertegenwoordigers van
het Indische economische leven tot 'n confe
rentie bijeen te roepen om een inzicht in
den werkelijken toestand te verkrijgen.
De tactiek der Engelsche regeering is ove
rigens duidelijk. Zij ontneemt de oppositie
telkens haar stuwkracht door haar van
haar leiders te berooven. Na Gandhi werd
Abbas Tyabi gearresteerd en men verwacht
dat zyn opvolgster, de dichteres, ook zeer
spoedig gevangen genomen zal worden. In-
tusschen zijn de relaties van deze leidster
op zijn minst genomen, verdacht. Haar zoons
zijn communisten en één van hen werkt
voor de Sovjetpropaganda te Berlijn.
I Een zaak, die onverdeelde belangstelling
verdient is het proces Matsjek. In een artikel
van onzen Weenschen correspondent en in
tal van telegrammen, heeft men kunnen le
zen dat de berechting van de beklaagden en
het vooronderzoek der strafzaak gepaard is
gegaan met het plegen van wreedheden die
in dezen tijd en op dit gebied hun wedergade
waarschijnlijk niet zullen vinden.
Zooals men weet worden Matsjek en de zij
nen beschuldigd van het op touw zetten van
een samenzwering tegen het Yoego-Sla-
vische gezag. Het interesseert ons op het
oogenblik minder, in hoeverre de opzet van
de oproerige Kroatiërs misdadig is geweest.
Van een veel grooter cultureel belang
is het, dat de Kroaten aan een onmensche
lijke behandeling hebben bloot gestaan. Hun
laatste telegram over de terechtzitting luidt
als volgt:
In het verloop van het verhoor van den
beklaagde Jelatsjitsji kwam het opnieuw tot
uiterst dramatische tooneelen. Jelatsjitsj
verklaarde, dat hij zich op ongeveer 500
K.M. van de plaats had bevonden waarop de
geïncrimineerde daden werden gepleegd.
Waarvan hij verdacht werd had hij eerst
vernomen, toen hij met Hadsjija en Bernar-
ditsj geconfronteerd werd. Hadsjija had bij
deze gelegenheid gezegd: Vergeef mij, maar
ik had zelfs mijn vader beschuldigd, zoo
heeft men mij mishandeld."
Vervolgens schilderde Jelatsjitsj de ver-
schikkelijke folteringen, waaraan hij op het
bureau van politie had blootgestaan. Toen
hij uit een bewusteloosheid was ontwaakt,
had de politie de doktoren Favkass en
Stantsjisj geroepen, die van meening waren
geweest, dat hij er waarschijnlijk het leven
bij laten zou, weshalve werd afgezien van
overbrenging naar een ziekenhuis. Na 5 da
gen was hij voor den politierechter Bedeko-
witsj gevoerd. Hij werd opnieuw geconfron
teerd met Pernarditsj, waarbij de verschrik
kelijke scenes van het eerste verhoor zich
herhaalden.
Bij deze verklaringen van professor Je
latsjitsj ontstond onder de verdedigers gewel
dige opwinding. De voorzitter stond eenigen
tijd machteloos tegenover hun interrupties.
Jelatsjitsj verklaarde, dat het bij de politie er
in de eerste plaats om ging Matsjek te belas
ten. De verdedigers sprongen hierop van
hun zetels op en schreeuwen: „Matsjek en
geen ander is de verdediger van het Kroa
tische volk". Jelatsjitsj legde er nog den
nadruk op, dat het hem onverschillig was
of hij werd veroordeeld, aangezien zijn ge
zondheidstoestand tengevolge van de onder
gane mishandelingen zoo slecht was gewor
den, dat hij toch geen beroep meer kon uit
oefenen en toch niet lang meer zou leven.
De verdediger dr. Kostitsj verklaarde daar
op: „Aangezien de directeur van politie Be-
dekowitsj de mishandeling onder eede
heeft ontkend, deze daarentegen bewezen
worden door de verklaringen der artsen en
de litteekens van alle beklaagden, stel ik
voor Bedekowitsj onmiddellijk onder beschul
diging te stellen en onmiddellijk te arrestee
ren." De officier van justitie gaf dit voorstel
over aan het gerechtshof. Morgen wordt de
behandeling der zaak voortgezet.
De reactie van de publieke opinie is thans
zoo hevig, dat het zeer goed mogelijk is dat
deze treurige zaak. voor de mishandelde
Kroaten nog een goed gevolg zal hebben.
Dit is zeker: nimmer heeft de geheele
wereld zich dermate voor hun geval geïnte
resseerd als thans het geval is....
L. A.
Zwendel met Picasso's werk.
De Fransche bladen komen met uitvoerige
toelichtingen aangaande de jongste schilde
rijen-zwendel. Het betreft werken van
Picasso- niet honderd, zooals aanvankei.jsC
werd gemeld, maar vierhonderd en tien
werken zouden zijn moeder ie Barcelona door
slimme oplichters zijn afhandig gemaakt,
aldus het Hbld.
gij de hcele collectie waren tien schilde
(Zie ook elders in dit nummer).
rijen, de rest bestond uit teekeningen, jeugd
werk en schetsen, waaronder veel on be dun
dende krabbeltjes om de marges van school
schriften, briefcouverts enz. Mme. Zak, de
kunsthandelaarster, die ze ter expositie wer
den aangeboden, had, zoo verklaarde ze aan
een man van „1' Echo de Paris", aan de ver;
zameling weinig waarde gehecht, maar om
dat ze Picasso zoo lang en zoo goed kende,
was ze op het voorstel ingegaan. De Span-
jaard Calmet, die aan mevrouw Picasso 1500
pesetas had betaald, bood ze Mme. Zak voor
200.000 francs te koop aan. Deze, bewerend
geen gereed geld te hebben, verwees hem
naar een liefhebber, zekeren Ergard Dietz te
Neuvilly, die zich bereid verklaarde om de
heele verzameling te koopen.
Den volgenden dag kwam Picasso, gewaar;
schuwd, in den kunsthandel Zak in gezel;
schap van een commissaris van politie om
beslag te doen leggen op de vijftig daar nog
aanwezige werken.
In verband met het bovenstaande vermel
den we nog, dat volgens een andere lezing
van het geval, Mme. Zak wel degelijk de col
lectie gekocht heeft en dat ze de 200.000
francs leende bij genoemden Dietz, een
Duitsch schilder te Neuvilly. Bij een huis
zoeking in zijn atelier werden 250 teekenin
gen van Picasso gevonden.
Meyerhold naar Rusland
teruggeroepen.
De bekende Russische regisseur Meyerhold,
die momenteel te Berlijn vertoeft, waar hij
een aantal voorstellingen van zijn theater-
troep heeft geleid, is plotseling naar Rusland
teruggeroepen, aldus de Tel.
De „Krasnaja Gazeta" meldt, dat de Rus
sische hoofdcommissie voor kunsbaangelegen*
heden telegrafisch Meyerhold in kennis heeft
gesteld van 'n besluit van het volkscommis
sariaat van Kunsten en Wetenschappen, vol
gens hetwelk aan Meyerhold de verlenging
van zijn buitenlandsche tournée wordt ver;
boden.
Gezien de termen van deze mededeeling,
zou men kunnen concludeeren, dat Meyer--
hold zelf op een voortzetting van zijn voor
stellingen in het buitenland zou hebben
aangedrongen. Het zal dus interessant zijn
Meyerhold's antwoord te vernemen, daar het
niet de eerste keer is, dat de regisseur met
de sovjet-autoriteiten in conflict is geraakt
wegens het weigeren van de vergunning een
buitenlandsche tournée voort te zetten.
De vlucht van Amy Johnson
LONDEN, 13 Mei (V.D.) De 22-jarige
Engelsche aviatrice Amy Johnson vertrok
hedenmorgen uit Calcutta om zeven uur
met bestemming naar Rangoon op haar solo
vlucht naar Australië. Voor den avond be
reikte zij nog Rangoon. De vlucht naar Ran
goon heeft sedert haar vertrek van Croydon
negen dagen geduurd en de etape van Cal
cutta naar Rangoon was verreweg de gevaar
lijkste. De route naar Rangoon van Calcutta
bedraagt 600 mijl, waarvan bijna 200 mijl
over zee wordt gevlogen. De aviatrice vloog
over wildernissen van enorme uitgestrektheid
en wanneer zij daar een noodlanding had
moeten maken zou directe hulp absoluut uit
gesloten zijn geweest. Haar zal een buiten
gewone ontvangst worden bereid, wanneer
zij te Port Darwin aankomt. Deze lange af-
standsvlucht is behalve het feit, dat zij ver
moedelijk het record van Bert Hinkler zal
verbeteren (deze deed over den afstand
LondenAustralië 15 12 dag) daarom nog
merkwaardig, daar zij tot nu toe slechts zeer
kleine solovluchten had ondernomen en er
wordt beweerd, dat haar langste vlucht was
van Londen naar Huil, een afstand van 190
mijl. De volgende etape is van Rangoon naar
Singapore, een afstand van 1200 mijl.
't Stadhuis van Lodz bestormd.
Eenige honderden werklooze vrouwen en
vrouwen van werklooze arbeiders (hebben
het stadhuis van Lodz bestormd. Zij drongen
de bureaux binnen en vernielden in verschei
den kantoorlokalen de inventaris. De politie
die de orde moest herstellen zag zich ge
dwongen de vrouwen een voor een naar
buiten te dragen. Nadat de politie hiermede
ruim vier uur ingespannen bezig was geweest
was de rust hersteld.
Het Kanaaltunnelplan.
LONDEN, 13 Mei (V.D.) In antwoord op
vragen betreffende een onderzoek uit mili
tair oogpunt van het kanaaltunnelplan deel
de MacDonald in het Lagerhuis mede, dat
dit onderzoek werd ingesteld zoodra het
rapport van de economische commissie was
ontvangen en dit onderzoek nog steeds voort
duurt. Het tunnelplan, gelijk dit uiteengezet
is in het economisch rapport bevat een aan
zienlijk aantal details, welke niet ter beschik
king waren toen het probleem de laatste maal
onderzocht werd door de commissie voor
rijksverdediging. Het bleek noodzakelijk de
geheele zaak te herzien in het licht van de
laatste technische ontwikkelingen en de ver
anderde omstandigheden benevens de nieuwe
methoden onder het oog te zien en uit te
werken zoowel in militair als financieel op
zicht. Het zou een grove vergissing zijn dit
onderzoek te verhaasten, alleen om nader
hand te bemerken, dat de een of andere
essentieele factor, die van invloed was op
de uiteindelijke beslissing over het hoofd was
gezien. Zoodra de aanbevelingen van de
commissie voor rijksverdediging ter beschik
king waren zou de regeering de geheele
kwestie in al zijn aspecten onderzoeken,
waarna in het parlement een verklaring zou
worden afgelegd omtrent de regeer lam
poli tiek,
ORGELBESPELING
Orgelbespeling in de Groote of St.. Bavo-
kerk te Haarlem op Donderdag 15 Mei 1930,
des namiddags van 34 uur, door den heer
George 'Robert.
Programma
1. Canzone, A.Gabrieli
(1510—1586)
2- Erbarm dich mein, O Herre Gott,
J. N. Hanff (1630—1706)
3. Kleines harmonisches Labyrinth,
J. S Bach (1685—1750)
4. Prélude, Fugue et Variation, César Franck
(Op verzoek).
5. Choral, A. Honegger
6 Sonata da Chiesa, H. Andriessen
Tema con Variazioni e finale.
SCHOLA CANTORUM.
Op Donderdag 15 Mei zal de „Schola Can-
torum" (directeur: Hubert Cuypers) in de
Gemeentelijke Concertzaal hare laatste uit
voering geven in dit seizoen.
Het programma vermeldt koorwerken van
oude en nieuwere meesters, waarvan enkele
m" soli-gedeelten, benevens een 6-tal liede
ren en eenige Gregoriaansche zangen door
het knapenkoor, de liederen door den heer
Cuypers aan den vleugel begeleid.
Het geheel geeft een sprekend overzicht van
hetgeen door de dames en heeren medewer
kenden en door het knapenkoor wordt ge
presteerd.
De goede naam, welke dit koor, zoowel
in ons land als daarbuiten heeft verkregen,
zal waarborg zijn, dat men zich a.s. Donder
dag in een groote opkomst van het publiek
mag verheugen.
FAILLISSEMENTEN.
Door de arrondissements-rechtbank te
Haarlem zijn de volgende faillissementen
uitgesproken 13 Mei 1930:
1. B. van den Boogaard, rijwielhandelaar te
Haarlem, Floresstraat 15; curator mej. Mr.
J. K. Borggreve, alhier.
2. J. Koenaers, caféhouder te Haarlem,
Anegang 11; curator Mr. A. Bruch alhier.
Rechter-commissaris jhr. mr. E. J. Strick
van Linschoten, alhier.
Opgeheven werd het faillissement van
J. Groenland, tuinder te Heemskerk. Cura
tor Mr. Julius Hoog, alhier.
Door het verbindend worden der uitdee-
lingslijst, zijn geëindigd de faillissementen
van:
1. A. F. W. Steemann te IJmuiden; cura
tor Mr. A. Moens te Beverwijk.
2. J. H. Vervloed te Heemstede; curator
Mi'. L. J. Venhuizen aldaar.
3. J. Groenland"te Heemskerk; curator Mr.
Julius Hoog alhier.
MEJ. C. A. WALLAND.
Op de eenvoudige begraafplaats van het
landelijke Wapenveld had de begrafenis
plaats van mej. C. A. Walland, tot 1924
hoofdverpleegster van de chirurgische af-
deelhig in het St. Elizabeth's Gasthuis te
Haarlem.
Onder de aanwezigen werden opgemerkt:
mevrouw Haitsma Muiiervan Sytzema, oud-
regentes; mej. C. P. Knottenbelt, vroeger
adjunct-directrice van het Gasthuis, enkele
oudere zusters en oud-zusters van die in
richting en de Haarlemsche geneesheeren
Coenen, Joosten Hattink en Kersbergen.
Nadat de kist onder een schat van bloemen
was neergedaald, sprak het eerst dr. L. C.
Kersbergen, geneesheer-directeur.
Hij gewaagde van de groote beteekenis van
Zuster Lien Walland voor het St. Elizatebth's
Gasthuis, somde op. wat zij in haar 28 dienst
jaren voor die inrichting onder elkaar op;
volgende directies had tot stand gebracht en
schetste vooral haar trouwe samenwerking
met wijlen dr. C. W. J. Westerman, wiens on
misbare steun en rechterhand zij altijd was
geweest. Weemoedig toevallig noemde hij
het. dat bij beiden gelijktijdig de werkkracht
gebroken werd, al zou Zr. Walland, naar
lichaam en geest verzwakt, nog 5 jaar langer
blijven leven. Maar hoe verzwakt ook, hield
die geest zich nog steeds, tot het laatste toe,
bezig met haar Gasthuis en haar Chirurg.
Voor die toewijding dankte hij haar, mede
namens het College van Regenten en legde
een bloemstuk op het graf.
Daarna voerde de heer Joh. van der Wall
het woord namens het overige Gasthuis-
nersoneel en dankte een broeder Ir. Walland
uit Zwolle, alle aanwezigen voor de betoonde
belangstelling.
Heden:
WOENSDAG 14 MEI
Prinsenhof 'Statenzaal) Gemeenteraads
vergadering 1.30 uur.
Schouwburg Jansweg. „Een vrouw, zooals
ieder zoekt." 8.15 uur.
Gem. Concertzaal. Ver. tot Bevordering
der Belangen van Slechthoorenden. Ten
toonstelling. 1012 uur; 1305 uur; 710 u.
Gem. Concertgebouw. Slot- en feestavond
van „Volkszang". 8 uur.
Palace. „Die Nacht gehort uns". Tooneel:
King Repp. 2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Es war einmal ein treuer
Husar" en „Bannelingen van Marokko".
Tooneel: White en Rose. 2.30 en 8-15 uur.
Rembrandt Theater. „Huwelijksmarsch".
Tooneel: Madame Walker's 8 London-Frolie
Girls. 2.30. 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater. ..Buck, de Bokstrai-
ner". Tooneel: Gezelschap Chanson. 2.30 en
8.15 uur.
DONDERDAG 15 MEI
Groote Kerk. orgelbespeling 34 uur.
Gem. Concertzaal. Concert te geven door
Scnoia Cantorum en Gemengd en Knapen
koor. 8 uur.
Gem. Concertzaal. Ver. tot Bevordering
der Belangen van Slechthoorenden. Ten
toonstelling. 1012 uur; 1.30—5 uur; 7—10 u.
Noorder Buitenspaarne. N. V. Industrie en
Handelsmij v. h. Hilarius en Co., aandeel
houdersvergadering. 3.30 uur n m.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler s Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve "s Maan
dags, toegang vrij.
Heemstede. N V. Bouw- on Exploita
tiemaatschappij .JEydo", aandeelhoudersver
gadering. 2 uur n.m.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS-
ONTWIKKELING.
HET NIEUWE PROGRAMMA.
Op de gehouden vergadering der afdeeling
Haarlem van het Instituut voor Arbeiders
ontwikkeling, met de besturen van de bij den
Haarl. Bestuurders Bond aangesloten organi
saties, werd het programma voor het ko
mende seizoen in bespreking gebracht. Be
sloten werd een drietal cursussen te >rga-
niseeren nl. één over vakvereenigings-admi-
nistratie, één over sociale wetgeving en Aen
nog na-der vast te stellen onderwerp voor de
vTouwen. Op de te beleggen avondvergade
ringen zullen bekende sprekers het woord
voeren, o.a. E. Kupers, Suze Groeneweg. Dr.
Horreus de Haas, Ir. Gratama en Dr. Hsijcr-
mans.
Ter ontwikkeling zullen verder een aantal
studieclubs gevormd worden. Verder worden
Zondagochtendbijeenkomsten belegd, waar
van eenige als filmochtenden. Op deze bij
eenkomsten des Zondags zullen het woord
voeren F. v. d. Goes, Henri Roland Holst, Ir.
Albarda, J. Hemelrijk, Koos Vorrink A. H.
Gerhard, Prof. Bonger, Mevr. de Vries-BruLns
en dr. Ras.
In samenwerking met de S. D. A. P. en
den H. B B. zal in de tweede helft van Juli
een groote landdag worden georganiseerd,
waaraan ook de afdeelingen uit Noord-Hol
land-Zuid hun medewerking zullen verlee-
nen terwijl het programma verder nog ver
meldt een weekend in Hilversum en het
organiseeren van een kunstavond bij "e
inzet van het nieuwe programma.
DERDE PREDIKANTSPLAATS
BIJ DE GEREF. KERK-
TWEETAL OPGEMAAKT.
Voor een derde predikantsplaats bij de
Gereformeerde Kerk te Haarlem is het va
gende tweetal opgemaakt:
Ds. A. Dercksen te Klundert en ds. D. van
Dijk te Groningen.
JAARVERSLAG GEZONDHEIDSCOMMISSIE
VELSEN
Verschenen is het jaarverslag over 1929
van de Gezondheidscommissie voor Velsen.
Wij ontleenen daaraan het volgende:
Onder „Algemeene beschouwingen" wordt
o.a. opgemerkt, dat de gezondheidstoestand
in deze gemeente ook in het jaar 1929 gunstig
te noemen is. In de eerste plaats blijkt dit
uit het lage sterftecijfer. Het aantal overle
denen bedroeg n.l. 299 (v. j. 248), d. i. 7 8 per
1000 inwoners, tegen 6.75 in 1928 en 8.05 in
1927. Alhoewel het sterftecijfer dus iets hoo-
ger was dan in 1928. was evenals in 1928, in
1929 het sterftecijfer in Velsen het laagste
van alle gemeenten boven 20.00 inwoners.I-Iet
aantal levend geborenen bedroeg 913 of 23.8
per 1000 inw. (v. j. 912 of 24.8 per 1000 inw.)
Voorts wordt er onder dit hoofdstuk op
gewezen, dat het aantal besmettelijke ziekten
sterk is verminderd. Terwijl de gemeente Vel
sen andere jaren, vooral wat roodvonk en
diphtheritis betreft, abnormaal hooge cijfers
vertoonde, zijn deze thans vrij normaal te
noemen.
Het verontreinigde Noordzockanaal.
Hieromtrent bevat het verslag weinig
nieuws. Uit verschillende brieven en uit an
dere mededeelingen is de commissie geble
ken, dat de buisleiding (van de Papierfabriek
naar het buitenhavengebied) niet gelegd kan
worden, alvoren de havenwerken, verband
houdende met den bouw van de centrale
van het P. E. N. gereed zijn gekomen of de
grond daar ter plaatse op de noodige diepte
is uitgegraven. Bovendien moet rekening
worden gehouden met de plannen voor den
bouw der nieuwe spuisluis.
Er wordt gewezen op de groote verontreini
ging van het kanaalwater door de stoffen,
afkomstig uit de op het kanaal loozende gc-
meenteriolen. Tengevolge van de uitbreiding
der bebouwing in IJmuiden wordt steeds
meer rioolwater op het Kanaal afgevoerd.
Het tegengaan dezer verontreiniging, bijv.
door het aanbrengen van overstort en. zal
dan ook naar de meening der commissie
ernstig overwogen dienen te worden.
Verontreiniging van den bodem.
De commissie verzoekt Burgemeester en
Wethouders, haar mede te deelen, op welke
wijze men zich voorstelde, den afvoer van
faecaliën en afvalwater van de woningen in
het z.g. „Heiletje" te doen geschieden, aan
gezien uit de exploitatievergunning bleek,
dat alleen hemelwater door de te leggen rio
len mocht worden afgevoerd. B. en W. bleven
het antwoord schuldig, maar uit latere door
B. en W. gedane voorstellen en mededeelin
gen is gebleken, dat maatregelen genomen
zullen worden, om door middel van een rio-
leering in den Driehuizerkerkweg en van een
persleiding een afvoer van alle rioolstoffen
mogelijk te maken.
Verontreiniging van de lucht.
De verontreiniging van de lucht, veroor
zaakt door de te IJmuiden gevestigde visch-
meelfabrieken gaf aanleiding tot vele
klachten.
De commissie is thans bezig, in samenwer
king met de directies der fabrieken, de zaak
tot een oplossing te brengen.
Besmettelijke ziekten.
In 1929 werden 42 gevallen van besmette
lijke ziekten aangeven, tegen 68 in 1928, 97
in 1927 en 151 in 1926. Er werden in 1929 aan
gegeven 2 gevallen van typhus. 31 van rood
vonk. 6 van dephtherltis. I van meningitis, 1
van poliomyelitis en 1 van alastrim.
HET NIEUWE RADIO
REGLEMENT.
CONTR6LE VAN EEN TE BENOEMEN
LICHAAM.
Het Radio-reglement, dat bij Koninklijk
Besluit is afgekondigd bevat verschillende
bepalingen omtrent de regeling van den om
roep De omroeporganisaties zijn verplic.it
zich te onderwerpen aan de controle van een
na advies van den Radioraad door den-minis-
tor te benoemen lichaam. Aan de uitzending
kan door den minister de verplichting tot
het betalen van een vergoeding van maxi
mum f 2 per zenduur worden verbonden.
Zonder machtiging van den minister is het
verboden zendinrichtingen te gebruiken
Voor de controle op de distributie-inrichtin
gen is een maximum van i 0.50 per jaar en
ger abonné verschuldigd.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
Stotzuigerhuis MAERTENS
Barteljorisstr. 16 Tel. No. 10756
Alle merken Stofzuigers
HET SALARIS VAN DEN
RIJKSAMBTENAAR.
CAUSERIE VAN DEN HEER F. PERDOK
Dinsdagavond sprak de heer F Perdok,
voorzitter van de Centrale van Vereenlgln-
gen var. Personeel in 's Rijks Dienst voor het
Plaatselijk Comité uit genoemde vereenigin-
gen alhier over de vraag: ..Is het salaris van
den Rijksambtenaar op peil?"
De benedenzaal van café Brinkmann was
geheel gevuld, toen de heer Perdok zijn cau
serie begon.
Spreker zeide. dat. de actie der Rijks
ambtenaren om verhooging van salaris be
gonnen is in 1911. Veel is er toen niet be
reikt; alleen werd een voorstel van den mi
nister tot het verstrekken van duurtetoeslag
aangenomen, de gewcnschte verbetering In
den flnancieelen toestand van den rijks
ambtenaar werd er evenwel mee ge
bracht. In 1914 ontstond een ware armoede
in den ambtenaarsstand, wat een klimmen
de ontevredenheid onder de ambtenaren tot
gevolg had. De regeering ging er In 1916 toe
over twee commissies in te stellen, waarvan
de eene zich bezighield met de loon en der
Rijkswerklicden en de andere, de Staats
commissie Stork, met de loonen voor de
Rijksambten ven Deze laatste commissie
ging met veel ambitie te werk. maar ten
slotte werd aan de ambtenaren maar 75 A
uitgekeerd van wat de commissie Stork hun
had toegedacht. Een harde strijd voor ver
betering volgde hierna. In 1920 werd Inge
steld de salariscommissie de Jonge, die lot
taak had de duurte der levensmiddelen vast
te stellen, vergeleken bij die van de vooraf
gaande jaren. Men kwam voor 19(9 tot het
eijf#r 180. een getal, dat gebleken is zeer
juist te zijn en dat 80ri> hooger was dan in
1914. liet rapport, dat in Maart 1920 uitge
bracht was, werd in November aan de rc-
gcering aangeboden. In dien tusschent'jd
was het duurtecijfer gestegen tot 193. zoodat
dus herziening noodig was. Deze herziening
is slechts ten deele uitgevoerd. Het resultaat
der commissie de Jonge was, dat aan de
ambtenaren een salaris werd toegekend zx>-
als dat door genoemde commissie was /ast-
gesteld, echter zonder aftrek van premie
voor pensioen Dit was het z.g. bezoldigings
besluit 1920, waarbij van het salaris van cien
rijksambtenaar 7% werd afgetrokken voor
pensioenspremie.
Na dien tijd werd het leven steeds duur
der, overal ontstond groote ontevredenheid,
de poststaking brak uit en eindelijk ging de
regeering er toe over do premie in te trek
ken. Er kwam zelfs de eerste helft van 1921
een geheele voorbereiding voor een nieuwe
salarisregeling. In de tweede helft van dat
jaar werd alle hoop evenwel weer teniet ge
daan: men hoorde van de nieuwe regeling
niets meer. zelfs kwam in Juni 1922 in plaats
van salarlsverhooging een vermindering van
81/2 pet., wat onder het financleele beleid
van minister Col ij n in 1924 opgevoerd werd
tot 181/2 pet. Deze verlaging geschiedde,
volgens spreker onder het mom, dat de sa
larislast der Rijksambtenaren te zwaar was
voor den malaise-tljd. Maar hier was slechts
sprake van een fictieve malaise, volgens
spreker. Na deze periode krijgen we den tijd,
dat de belastingen ieder jaar meer opbrach
ten dan geraamd was. Op deze wijze kreeg
de Staat de benoodigde milliocnen binnen.
Later is het teveel aan de belastingbetalers
teruggegeven, ofschoon dit feitelijk aan de
ambtenaren had uitgekeerd moeten worden.
Bij de salarisherziening van 1928 werd ein
delijk oen „matig" bedrag (5 a 6 mlllioen
gulden) voor de ambtenaren beschikbaar ge
steld. Ofschoon dit bedrag natuurlijk to wei
nig was (het moest verdeeld worden over
106.000 ambtenaren) heeft de commissie,
die hiervoor ingesteld was, het beschikbare
geld naar beste weten verdeeld.
In 1926 steeg het welvaartspeil dan ook
met 6 pet.; de belasting werd verlaagd, de
inkomens werden grooter behalve die van de
ambtenaren. In 1928 was het welvaartspeil
reeds tot 12 pet. gestegen, maar. hoewel een
kleine verbetering te constatceren viel. toch
lieten de salarissen der rijksambtenaren nog
te wenschen over. Het bezoldigingsbesluit
1928 eischt 3 pet. voor pensioen. De Neder-
lantische Rijksambtenaren cn in het bijzon
der de jongeren onder hen, moeten aandrin
gen op salarisherziening, waarbij deze 3
pet. aan de ambtenaren zal moeten worden
teruggeven en een premievrij staatspensioen
moet worden ingesteld.
Na deze voordracht, was er gelegenheid
vragen te stellen, waarvan door verschillen
de aanwezigen werd gebruik gemaakt.
BEGRAFENIS P. G- HEEMS
Vanmorgen heeft de plechtige begrafenis
plaats gehad van den heer P. G Heems,
vroeger bestuurslid d«r Haarlemsche Han
delsvereniging. In de R.K. kerk aan het
Spaarne werd do uitvaartdienst geleid door
den Overste Gardiaan der Capucijners in
IJmuiden-Oost, geassisteerd door de kape
laans van Houten, van Haastert en Hazelaar.
Omstreeks elf uur had de teraardebestelling
plaats op het R.K. kerkhof Slnt-Barbara.
Aanwezig was het bestuur van de Sint-Vin-
centius Vcrceniglng. een deputatie van de
Kamer van Koophandel en verschillende fa
milieleden.
De oudste zoon dankte voor de betoonde
belangstelling.
VERKEERDEN NAAM OPGEGEVEN
Tn ons vorig nummer deelden we bijzon
derheden uit het politierapport mede van
een oplichterszaak van D. H. van Werven
te Amsterdam, die onder den naam van D.
C van Garderen het publiek trachtte op te
lichten, door vijftig sigaren te koop aan te
bieden, als van te voren een postwissel van
0.50 werd gestuurd. De commissaris van
politie te Haarlem verzocht ons mede te
deelen. dat de naam van D. H. van Werven
ten onrechte als van den dader is opgege
ven. De oplichter is een Amsterdamsch koop
man, die gebruik gemaakt heeft van ge
drukt firmapapier van den heer Van Werven.
NIEUWE AFDEELING VAN DEN CIIR.
BOUWVAKPATROONSBOND.
Naar men ons mededeelt is hier ter slede
opgericht de afdeeling Haarlem en omstre
ken van den Chr. Bouwvakpatroonsbond,
welke zich ten doel stelt de bevordering van
de sociale en economische belangen van zijn
leden naar den eisch van het Christelijk be
ginsel. Het dagelijksch bestuur bestaat uit de
heeren P. Tlmmers, voorzitter. G. J. Veldwijk
(Parklaan 72) secretaris, en P. J. Voorneveld
penningmeester.
De eerste algemeene ledenvergadering van
den Landelijken bond van Chr. Bouwvak
patroons in Nederland wordt 24 Mei a.3. te
Zwolle gehouden.
