BUITENLAND
Bij de viering van den Volkenbondsdag.
DE
t,GROOTE ONBEWEGELIJKHEID"
IN BRITSCH-INDIË.
AGENDA
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 17 MEI 1930
TWEEDE BLAD
Veroorzaakt door lijdelijkheid aan twee kanten
en door gebrek aan leiders.
Het spelletje bij Dharazana.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Zooals uit het hier onderstaande bericht
blijkt heeft de Engelsche weermacht in
Britsch-Indië voor dit keer eens het spelle
tje van lijdelijk verzet overgenomen. De po
litie trok een kring rondom de vrijwilligers
die optrokken naar het zout-depöt van Dha
razana en wie uit den kring ging kwam er
niet meer in. Het moet een zeer potsierlijk
gezicht geweest zijn, deze wachtende schare,
waarvan de leden elkaar geruimen tijd ge
moedelijk hebben zitten te bekijken.
Doch het kon blijkbaar niet altijd blijven
voortduren er moest toch eens een einde aan
komen en daarom werd, nadat de politie ge
durende vele uren lijdelijk had toegezien,
besloten, dat de vrijwilligers, die een aanval
wilden ondernemen op het zoutdepöt van
Dharazana, het door hen bezette terrein
moesten verlaten, daar dit in de verboden
zóne was gelegen. De vrijwilligers werden te
ruggeleid naar hun in de nabijheid gelegen
kamp. Mvr. Najdoe werd per auto naar het
kamp gebracht.
Men krijgt thans werkelijk den indruk dat
de actie aan het doodloopen is op de „groote
onbewegelijkheid" die zoowel door het lijde
lijk verzet, als door de houding van de politie
en door het gebrek aan leiders, is ontstaan.
Een belangrijk bericht is het volgende:
BOMBAY, 16 Mei (Reuter) In liberale
kringen verklaart men, dat er binnenkort
een stap van de regeerïng wordt verwacht
om onderhandelingen te openen met Gandhi.
Voorts is bekend geworden, dat het con
grescomité een reeks besluiten heeft geno
men ten gunste van een verscherping der
campagne van burgerlijke ongehoorzaam
heid, omvattend een boycot van buitenland-
sche weefsels, van Britsche bank- en scheep
vaartinstellingen en dergelijke en een uit
breiding van de actie tegen de zoutbelasting.
Tenslotte vernamen wij, dat de Mohamme
danen te Calcutta bij monde van één
hunner leden, die een opzienbarende rede
uitsprak verklaard hebben dat zij in geen
enkel opzicht met Gandhi mee kunnen gaan.
Dit bericht is eveneens van groot belang.
De Mohammedanen, wier aantal men nog
altijd van beteekenis is, hebben door dit be
sluit te kennen gegeven, dat zij er van over
tuigd zijn, dat als het congres er in slaagt
zich van het bestuur des lands meester te
maken er geen hoop zal zijn voor de Moham-
medaansche minderheid in Indië.
L. A.
Zonderlinge toestanden
Engelsch-Indië.
De positie van mevr. Najdoe en haar aan
hangers, die een aanval willen doen op het
zoutdepot van Dharazana en die worden
tegengehouden door de politie, is nog altijd
onveranderd, aldus de Tel.
De politie heeft een cordon rond het troep
je getrokken, dat door niemand gepasseerd
mag worden, doch toont zich verder zeer ge
moedelijk. Nadat de partijen 28 uur tegen
over elkaar hadden gestaan, begonnen de
vrijwilligers hongerig te worden en de poiitie
stond toe, dat zij in het bezit van levens
middelen werden gesteld. Ook mogen de vrij
willigers, die er genoeg van krijgen terug-
keeren, maar zijn zij eenmaal buiten het cor
don, dan worden zij niet meer toegelaten.
Blijkbaar door een verkeerd begrepen in
structie werdmevr. Najdoe door de politie
een oogenblik aangehouden, doch direct
daarna weer losgelaten.
Honderd vrijwilligers, aanhangers van
Gandhi, die op weg waren naar Sjeroda voor
een aanval op het zoutdepot aldaar zijn ge
arresteerd, toen zij zich aan boord van een
schip wilden begeven, om naar Ratnagiri te
vertrekken.
De schoonzuster van de dichteres Najdoe,
mevr. Sjattopadhaja, die eveneens als leid
ster der vrijwilligers optreed, is gearresteerd,
en tot negen maanden en twee weken ge
vangenisstraf veroordeeld. Zij is de tweede
vrouw, die in verband met de campagne voor
burgerlijke ongehoorzaamheid is gearres
teerd. De eerste was de echtgenoote van een
vooraanstaand leider van de zelfbestuurs
beweging te Madras, die Woensdag werd
gearresteerd en tot een jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld.
Zwendel uit „dienstplichtig
heid".
De Tsjecho-Slowaaksche minister van de
fensie bracht in de legercommissie van het
huis van afgevaardigden japport uit nopens
het gebeurde bij de keuring van dienstplich
tigen door den officier van gezondheid dr.
Dvorak. De minister deelde mede, dat hij na
het rijzen der verdenking in begin April op
eigen initiatief een herkeuring had gelast.
Hierbij was de opvallende omstandigheid ge-
canstateerd, dat te Praag wonende dienst
plichtigen met toestemming der autoriteiten
voor een keuringscommissie buiten Praag
waren verschenen, waarin dr. Dvorak zitting
had. De dienstplichtigen werden wegens
„longcatarrh" ongeschikt voor den dienst
verklaard. Dit optreden was in strijd met de
voorschriften, daar in dit geval de personen,
bij wie ^nèn tuberculose vei-moedde voor het
met zekerheid constateeren der ziekte naar
't militaire hospitaal hadden moeten worden
overgebracht. Daar ook de stand, volgens
welken dr. Dvorak leefde, niet in overeen
stemming scheen te zijn met zijn normale in
komen, was in vier gevallen een gerechte
lijk onderzoek tegen hem ingesteld. Tevens
was tegen den majoor van de reserve Petak
de verdenking gerezen, dat hij Dvorak tot
het plegen der strafbare handelingen had
overgehaald.
Ten slotte zeide de minister van oordeel te
zijn, dat men hier met een op zichzelf staand
geval te doen had.
LETTEREN EN KUNST
RODIN IN AMSTERDAM
Vijf groote zalen en een aantal kabinetjes
van het Gemeentelijk Museum zijn thans
gevuld met beelden en bronzen afgietsels van
de werken van Auguste Rodin, een van de
groote Fransche beeldlhouwers uit de tweede
helft der negentiende eeuw. Het Musée
Rodin te Parijs, waarvan de criticus Georges
Grappe directeur is en dat eigendom is van
den Franschen Staat, heeft het materiaal
voor deze tentoonstelling, evenals voor die
welke kort geleden te Brussel gehouden werd,
geleverd.
Beoefent daarmede een goedverzorgde, met
te werkstelling van alle mogelijke officieele
personen begunstigde kunstexport. Want men
zal wel begrepen hebben dat de Fransche
Staat zich niet van zijn origineele Rodins
gaat ontdoen maad dat men zich hier, waar
alles te koop is, de firma Frans Buffa en
Zonen te Amsterdam is de zakelijk gemach=
tigde der Fransche regeering van Rodin's
beroemde oeuvre een afgietsel in brons, of
ander metaal, zelfs zilver, kan verwerven.
Zooals een dertig-tal jairen geleden de bron-
zenn van den beroemden dier-plastieker
Barye in den handel gebracht werden en in
de geheele wereld gewaardeerd werden, zoo
zal "het dus thans yiogelijk zijn een brons
van Rodin in bezit te krijgen voor particuliere
of openbare verzameling. De beeldhouwkunst
heeft dat- met de graphische kunst- gemeen
dat- ze zich zonder artistieke schade laat- ven
menigvuldigen en niet, zooals een schilderij
een ding van éénmaal, een unicum is. Nu is
daar niets tegen natuurlijk; te minder
waar door Rodin bij testamentaire beschik
king het aantal der te maken afgietsels
schijnt te zijn vastgesteld Zoo zal bijvoorbeeld
een gemeente in staat zijn voor haar open
baar park een afgietsel van den beroemden
,.Loopende man", of het „koperen tijdvak" te
verwerven. Wat misschien wel protest van de
inheemsche beeldhouwers en niet- geheel
en al van grond ontbloot zou uitlokken,
maar waardoor, artistiek gesproken, zulk een
openbare plaats zeker op fijnzinnige wijze
vermooid zou worden. Ik weet heusch niet
of daar in eenige Hollandsche gemeente ooit
sprake van zal zijn, weet ook niets af van de
prijzen die voor de verschillende afgietsels
verlangd worden, doch ben in het vooraf
gaande op het meer zakelijke deel van deze
tentoonstelling ingegaan, omdat mij geble
ken is, dat er lezers zijn die meenen, dat
Rodin's werk. slechts in één exemplaar be
slaande. door den Franschen Staat op reis
gestuurd werd, zooals de staten tegenwoordig
hun oude schilderijen aan elkaar ui Meenen,
ter verhooging van de belangrijkheid hunner
exposities en ter versterking der vrïendschaps
handen.
Dit lijkt me eenagszlns anders van bedoe
ling en wezen en meer direct op export-afzet
gericht.
Waar ik wel vreemd van opzag, was de
mogelijkheid bij deze gelegenheden ook
origineele aquarellen van Rodin uit het bezit
van het Musée Rodin te verwerven. Dat zijn
toch uiteraard unica. Maar op mijn informatie
zei men mij dat de collecties aquarellen zoo
overstelpend waren dat men er zonder schade
wat van missen kon. „H y en a dix mille".
Tien duizend! Geen kleinigheid.
Na deze algemeene beschouwing van din
gen die wel met deze exploitatie doch niet
met Rodin's kunst in verband staan, keeren
we tot de laatste terug. Onnoodig te zeggen
dat wij iedereen aanraden de gelegenheid te
benutten om dit prachtige werk nu eens
anders dan van de plaatjes in de boeken te
bewonderen. Twee van de mooiste beelden
noemde ik reeds hierboven. Maar zoo vele
uit prentjes bekende werken kan men hier
nu als beeld terugvinden. Het moge voor
enkelen waar zijn dat de zwoelheid waarmee
Rodin soms zijn menschfiguren wringt en
draait, kruipend uit en verdwijnend in een
mysterieuse chaos, niet meer dien indruk
maakt als in den tijd van het ontstaan ervan
zooals tyoch ook een deel van de Wague-
riaansche muziek niet meer die bijna reli
gieuze vereering te weeg brengt als een veer
tig jaar geleden dat- alles neemt niet weg,
dat hij, evenals Wagner, in het kader van
zijn tijd gezien, reuzen zijn, in wier arbeid
zich de ziel van een periode heeft gemani
festeerd. Zijn beeld van De Balzac, zijn Victor
Hugo, zijn „Gedachte" zijn daar als zoovele
machtige creaties van een waarachtig genie,
wie hier de raak getroffen expressies be
studeert van door Rodin gewrochte koppen
van Clemenceau van Berthelot en zoovele
anderen, ontdekt gemakkelijk de zeldzame
vereeniging waarin de vakman, de psycholoog
en het genie elkaar ontmoeten. Men verzukme
dit genot niet.
J. H- DE BOIS
TENTOONSTELLING GUSSENHOVEN.
De tentoonstelling van schilderijen van
George Gussenhoven (naar bollenvelden) en
van etsen en houtsneden, welke gehouden
wordt in de bovenzalen van Brinkmann, Gr
Markt, tot en met 19 Mei zal den laatsten
Zondag geopend zijn van 10 tot 5 uur en ook
des avonds van 8 tot 10 uur.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regeL
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
BARTELJOR1S STRAAT 16 TEL. 10756
APEX Klop-veeg-Stofzuigers f 175
HET VLOOTVERDRAG.
LONDEN, 16 Mei (Reuter). Meer dan
tachtig conservatieven hebben een mo-ie
ingediend, waarin zij deel HI van het vloot
verdrag (handelend over het driemogend-
hedenverdrag) werd afgekeurd als zijnde
tegen de belangen van het Britsche Rijk. De
ondenteökenaars beweren dat. dit gedeelte
van het verdrag de aanleiding tot voort
durende wrijving en conflicten inhoudt en een
beperkenden invloed heeft op de vervanging
der schepen.
OnZE GROENTJES
DIM5DAG=|
DONDERDAG
ZATERDAG
ZATERDAG 17 Mei
Stadsschouwburg. Afscheidsavond Alexan
der Moissi. „Der lebende Leichnam". 8.15 u.
Gebouw Bloemhof. „Vriendschap zij ons
doel." Uitvoering met bal.
Palace. „De Straat der Verlorenen." Too-
neel: Ranjos Francis Trio. 2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater. „De Vrouw, die den moord
beging" en „De onderwereld van Chicago".
Tooneel: The Brightons. 2.30 en 8-15 uur.
Rembrandt Theater. „Der unsterbliche
Lump". Tooneel: Margaret Howe. 2.30, 7 en
9.15 uur.
Standaard Theater. „18 Karaats of de Ca
baretdanseres". Tooneel: Gezelschap Chan
son in „De Blinde", 2.30 en 8.15 uur.
ZONDAG 18 MEI
Stadsschouwburg. Operettekoor „Excelsior"
met „Polenbloed". 8 uur.
Schouwburg Jansweg. „Ik heb mijn hart in
Heidelberg verloren". 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
MAANDAG 19 MEI
Sint Elizabeth's Gasthuis. Haarlemsche Ver
eeniging Maatschappelijke Zorg voor Zieken;
ledenvergadering. 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
18 Mei
De Servische Minister van Buitenlandschc
Zaken, Excellentie Marinkovitsj, verdient be
paald den welgemeenden dank van allen, die
zich in ons land opmaken, om naar goed ge
bruik, den Volkenbondsdag (18 Mei) te vieren.
Immers, aan den vooravond van dien dag
heeft hij in zijn hoedanigheid van President
van den Volkenbondsraad, nadat ce jongste
Raadszitting ten einde was gebracht, een ver
klaring aan de pers afgelegd, die werkelijk
op geen beier oogenblik openbaar kon worden.
De heer Marinkovitsj gaf namelijk onder
meer als zijn overtuiging te kennen, dat. de
raad thans voldoende gezag heeft om lederen
oorlog tusschen twee Volkenbor.dsleden te
vermijden, waarbij de Raad ook zeker den
steun zal ondervinden van de volkeren, die
z i. alle zonder uitzondering den vrede wen-
schen.
V.'anneer nu ter gelegenheid van den Vol
kenbondsdag hier te lande, deze of gene
scepticus schouderophalend dengenen, welke
ijveren voor het verbreiden van kennis om
trent doel en beteekenis van het werk van
Genève, zou toevoegen: „Och man. wat praat
ge toch over den Bond als nuttig instrunvj.v
ter handhaving van den vrede, dat heele ding
is immers geen cent waard, want als er
heusch ernsrige moeilijkheden zijn, dan doet
elk land precies wat hetzelf wil", dan is het
toch zeker wel eens aardig zulk een wijs-
neuzigen criticus op de hier aangehaalde uit
lating van den huidigen Raads-president te
wijzen.
Afdoende zal zulks naar alle waarschijn
lijkheid niet zijn. Immers, met een vast
houdenheid, ik zou haast zeggen een betere
zaak waardig, plegen dergelijke vredes
defaitisten want iets anders zijn ze niet
te zoeken naar argumenten cm de stelling
waar te maken, dat het dwaasheid is ook
maar eenig vertrouwen te koesteren in de
mogelijkheid, dat de Volkenbond voor de
goede internationale betrekkingen van nut
zou kunnen wezen.
Uit den aard der zaak vallen er verschijn
selen aan te wijzen, die grond geven voor de
bewering, dat er heden ten dage nog heel wat
ontbreekt, aan de geestesgesteldheid van ver
schillende volkeren, die noodig is. wil de
Bond inderdaad ten volle aan zijn doel kun
nen beantwoorden. Nog is in belangrijke mate
bij tal van landen een streven aanwezig om
kortzichtige eigenbaat boven internatio
nale samenwerking te stellen. Ik denk hier
o.m. aan wat er zich zoo al voordeed ter Ge-
neefsche conferentie, die tot taak had een
tarievenwapenstilstand in het leven te roepen,
aan de factoren, die tot een mislukking van
de Haagsche Codificatie-conferentie leidden
en last not least aan het onmiskenbare feit,
dat het tot dusverre met de internationale
ontwapening nog maar heel povertjes gesteld
is. Koestorden alle staatslieden een even groot
vertrouwen in hetgeen Genève kon bereiken
als de heer Marinkovitsj aan den dag legde,
dan zou men met name op het gebied der
ontwapening heel wat meer vorderingen ge
maakt hebben dan thans te bekennen val
len.
Niettemin is het een feit, dat in slechts
tien jaar tijds reeds een vooruitgang van
niet hoog genoeg te schatten beteekenis ge
constateerd kan worden. En wanneer or dan
nog op zoo menig belangrijk punt verbetering
hoog noodig is, dan mag men niet uit te
leurstelling over het feit, dat niet van gisteren
op heden alles bereikt- is, nu maar meteen
concludeeren, dat dus die heele Volkenbond
geen cent waard is!
Integendeel, het feit. dat er nog veel ge
daan moet worden opdat Genève tot een voort
durend sterkere instelling in het belang van
de internationale samenwerking zal uitgroeien
dient alom den burgers, die zich bewust zijn
van hun plicht als leden zoowel ©ener inter
nationale als eener nationale gemeenschap,
een spoorslag te geven om naai- hun krach
ten. ieder in eigen kring, te strijden voor
de verdere ontplooiing van de beginselen en
gedachten, die aan den Volkenbond ten grond
slag liggen.
Vandaar, dat het m.i. van onmiskenbaar
nut is. dat daarvoor in alle kringen der
samenleving een gezonde propaganda wordt
gevoerd. Want heusch, de vrede valt ons niet
zoo maar in den schoot. Men moet er voor
werken, en zelfs hard voor werken, want het
gaat er tenslotte om ons zelf en anderen
in den geest van Genève op te voeden.
Nu zal wellicht de een of ander de op<
merking maken: „dat is in ons land niet
noodig. want wij Hollanders, wij nazaten van
Huig de Groot, zijn immers van huls uit
al warme vredesvrienden".
Het zij me veroorloofd hiertegen aan te
voeren, dat ik dusdanigen eigenlof ailtijd iet
wat onwelriekend vindt, te meer omdat die
heusch niet zoo absoluut door de feiten
gestaafd wordt. Daargelaten, dat in zeer vele
gevallen zij. die den mond vol hebben van
Huig de Groot, naar 'alle waarschijnlijkheid
nooit iets van en vermoedelijk ook bitter
weinig over Grotius hebben gelezen «behalve
dan zijn ontvluchting in de boekenkist van
Loevesteijn!), plegen die zichzelf zoo pacifis»
tisch vindende lieden onmiddellijk door de
mand te vallen, als 't om kwesties gaat waarbij
nu eens het belang van Nederland betrokken
Is! Ronduit gezegd, het gros van de Neder-
landsche bevolking is ten opzichte van goed
internationaal denken geen haar beter dan
de meeste andere volken. En het overbodig
verklaren van Volkenbonds- en vredespropa»
ganda ten onzent spruit juist voort uit een,
al dan niet onbewust-, vredes-defaitisme.
Slechts de ware vrienden van de Volken-
bonds.-idealen zijn er ten volle van doordron
gen, dat men voorshands niet genoeg kan
doen, opdat, ook ten onzent, de burgers ver
trouwd geraken met die idealen, met de be
ginselen, die wij, evenzeer als de burgers
elders, hoog moeten houden opdat de Bond
meer en meer aan zijn zware, doch dan ook
heel der menschheid tot heil strekkende taak,
zal kunnen beantwoorden.
Moge de viering van den Volkenbondsdag
er in belangrijke mate toe bijdragen, dat
ook in Nederland bij jong en oud meer nog
dan tot heden het geval was, de Volikenboncl
en hetgeen hij beoogt, in hun denken en
handelen de plaats zal gaan Innemen, waarop
hij terecht aanspraak kan ma-ken.
Dr. E. v. RAALTE.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN 60 Ctn. per regel.
METHYL-ALCOHOL GEDRONKEN
NEW-YORK, 16 Mei (N.TA.) Binnen de
twaalf uur zijn vijf personen na het gebruik
£an methyl-alcohol gestorven.
In elke huishouding is dit nieuwe snelwerkende
reinigingsmiddel met enthousiasme ontvanger».'
Onontbeerlijk voor het afwasschen van vaatwerk,
lepels, vorken, messen enz. Het is merkwaardig,
hoe vet, saus- en etensresten in een ommezien
verdwijnen. Alles blinkt weer als nieuw!
Ook onmisbaar voor alle voorwerpen van glas,
kristal, porcelein, metaal, steen, tegel, marmer, hout,
enz. Het werkt bovendien desinfecteerend en is
absoluut reukloos, hetgeen een groot voordeel be-,
teekent boven "t gebruik van zeep, zeeppoeder, enz.'
Een eetlepel^^op 10 liter 1 emmer
heet water - een uitgave van nog geen
cent - is voldoende.
Prijs:15 Cent per pakje
Beft product van de Persil-fabrieken»
Erni* Importeur,
L Ostennann 4 Co't Handel Mij., N.V. Amsterdam.
