RIJWIELEN
.BonTon
LANGS DE STRAAT.
55
MET KETTINGKAST
N.V. NEDERLANDSCHE RIJWIEL CENTRALE
SCHRODER GR H0UTSTR 91
ONTBIJTSTELLEN
HUISHOUDGOEDEREN
J. G. KAASENBROOD
Electrische Ornamenten
en Apparaten
Wensctit U een
genre schoeisel?
J. Huizing
MACHIELSE, Gr. Houtstr. 125, Tel. 13240
LEIJENDA 12 ets. Borneo nu 7
ets.
VJKOUSEN^
ZIJDE
3.25
3.50
3.75
3.75
3.90
4.25
4.75
mnwiRiEHrm
Adverteeren doet verkoopen
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 20 MEI 1930
EEN BELANG VOOR WINKELIER EN
PUBLIEK.
Hot étalage--vraagstukwant daarvan mag
(men tegenwoordig inderdaad wel pipe:kan.
behoort, wil men het oordeelkundig van alle
zijden bekijken, feitelijk behandeld te aorden
door een expert op dit,gebied. Daartoe be
hoor ik zeker niet. Tocih waag ik het enkele
opmerkingen ever dit onderwerp te maken,
al was het alleen maar. omdat in deze dagen
een onzer belamgirijkii.o wimkekl raten den
Ikooper wil toonen, wait door oordeelkundig
étoieeren bereikt kan worden. Mijn oordeel
is dus het oordeel van een leek.
Wanneer men in onze straten rondwaart
fen zich een oordeed vormt over de etalages,
dan <ls de indruk dien men krijgt zeer verschil
lend. Er zijn verschillend© etalages die be
wondering afdwingen, een gedeelte voldoet
an.i. aan zeer middelmatige eischen, het groot;
ste percentage kan den toets der torJkek niet
doorstaan. Ik ben niet dan na nauwkeurige
overweging er toe overgegaan, deze uatspraak
op schrift te stellen, aangezien ik maar al te
goed weet, hoe dankbaar haar inhoud is voor
kritiek. Daarom wil Bk trachten zooveel mo=
gelijk duidelijk te maken waarom lik aldus
concludeerde Het spreekt wel van zelf. dat
ik mij daarbij tot hoofdzaken wil bepalen.
Ik heb in mijn gedachten de dagen voor
Kerstmis en Oud en Nieuw. Velen slenteren
door onze straten en blijven staan voor de
winkelramen. Een gedeelte der kijkers is ge
noodzaakt zich in allerhande weinig a esthe
tische bochten te wringen om tusschen het
langs de winkelruiten afloopcnde water plaat
sen te ontdekken, die de mogelijkheid openen,
dat men iets van de geëtaleerde artikelen ziet.
Een andere groep verricht ongeveer dergelijke
halsbrekende toeren om niet verblind te wor
den door onoordeelkundig opgestelde ver
heit tingslampen. Gelukkig zijn er natuurlijk
étalages waar het, wat dat betreft, geheel
In orde is. Het is het probleem der étalage-
verlichting; waaraan in ons land nog zeer
veel ontbreekt en met de verbetering waarvan
men feitelijk nog maar een begin heeft ge
maakt, niet in het minst door den arbeid
der Philips gloeilampenfabrieken op dit ge
bied.
De wandeling wordt voortgazet; we pas-
beeren een donkere hiaat, een étalage van
een dier vrinden wien misschien het winkelta-
ricf niet aanstaat en zich verbeeldt het
Electricdteitstoedrijf nu wel „te zullen krijgen",
maar daarbij over het hoofd ziet, dat een ver
lichte winkel opdicht-verzotte diertjes trekt,
maar ook.mensehen. waarvan hij het ten
slotte moet hebben. Plotseling valt het oog
op een étalage met slechte enkele voorwer»
pen er in. Op een donkeren ondergrond, tegen
een daarbij passenden achtergrond prijken
enkele stuks glaswerk, hier en daar is een
stukje frisch groen neergelegd. Een en ander
is door een zeker getemperd licht beschenen.
Het geeft het cachet van smaak. Kent men
hier den winkel misschien ook aan zijn
étalage? Heeft men hier niet volkomen
terecht begrepen, dat dc étalage geen soort
vergaarbak behoort te zijn? En toch, hoe dik
wijls wordt men niet bijkans verblind door
fce govulde étalages. Een mensch as maar een
mensch en dus voorzien van een beperkte
capacheit tot het opnemen van we1 A - ■'lage
hem biedt.
Nieuwe problemen doen zich voor. Zou deze
winkelier zoo vraagt men zioh op een ge
geven oogenbltk af met zijn wijze van
étaleer en of beoogd hebben zijn artikelen op
de meest gunstige wijze te plaatsen of is het
misschien in dc eerste plaats zijn bedoeling
geweest om te speculeeren op de zwakheden
van den aanstaanden kooper? Het is zoo
buitengewoon moeilijk te zeggen en toöh het
is zoo belangrijk. Zoowel met het een als
met het ander zal men rekening moeten
houden. Maar is het dan niet volkomen juisi,
dat het etaleeren meer beteokent, dan he;
..vullen" van zijn etalages; dat hier van een
zekere kunst gesproken moet worden?
Men komt enkele straten verder en de
niet-slapende adspirantkooper vraagt zioh
plotseling af, welke „gedachte" er in deze aan
zijn oog voorbijgaande etalage ten grondslag
ligt. Heeft de winkelier zijn etalage gemaakt
naar een „plan", of is het geheel slechts
overgelaten aan het toeval. Bij het gereed
maken van een smakelijke etalage moet de
winkelier m-i. voor oogen hebben bezig te
zijn aan een schilderij. Ook daaraan ligt ge:
woonlijkeen „gedachte" ten grondslag. De ge-
etaleerde goederen alleen spreken niet; in de
etalage moet „eigen-persoonlijkheid" naar
buiten treden.
Behoeft men daarom per sé over duur
étaleer-materiaal de beschikking te hebben?
m.i. zeer zeker niet. Maar al te dikwijls wordt
het oog juist daarheen getrokken, waar met
zeer eenvoudige hulpmiddelen iets smaakvols
tot stand is gebracht. In deze hulpmiddelen
bestaat een groote verscheidenheid, zij heb
ben ook niet altijd in de étalage denzelfden
rol te vervullen. De smaak gaat een grooten
invloed uitoefenen, maar daarnaast zal ni.i.
het combinatievermogen den winkelier, den
etaleur en den toekomstigen kooper bezig
houden. Dit geheel nieuwe terrein bergt waar
schijnlijk neen, wel zeker vele voet
angels en klemmen. Hoe dikwijls wordt men
niet afgeschrikt door de meest schrille kleuren
tegenstellingen, hoe herhaaldelijkkomt het
niet voor, dat het hulpmiddel meer aandacht
vraagt dan het te verkoopen goed, of dit
hulpmiddel aan de meest bescheiden eischen
welke men daaraan gesteld wil zien, niet vol
doet.
Goede smaak, kennis van zaken en inzicht
in de menschelijke natuur, zijn m.i. onont
beerlijk bij het maken eener étalage, welke
van den toeschouwer kooper maakt. Het
koopend publiek is nu eenmaal lastig in dien
zin, dat het gaarne iets nieuws ziet, iets
origineels. Die nieuwsgierigheid moet den win
kelier bij voortduring weten te prikkelen. Hij
heeft er zich nu eenmaal rekenschap van
te geven, dat hij niet étaleert voor menschen,
die kalm in hun schommelstoel zitten, maar
voor het voorbijsnellend publiek, hetwelk in
luttele seconden den winkel voorbij is, om
tenslotte stil te blijven staan, daar waar het
oog iets bijzonders ontdekt. De winkelier is
niet alleen verkooper achter den toonbank,
hij is dat ook door zijn étalage. Wanneer
toch de étalage alleen slechts aantrek;
kingskracht uitoefent, dan is een gedeelte
van zijn daaraan besteede moeite tevergeefs
geweest; de étalage moet als het ware ook
verkoopen, dan beantwoordt deze eerst ten
volle aan haar doel.
Haarlem dient bij de bespreking van een
zaak als deze wel te bedenken, dat de na»
bijheid van de groote stad: Amsterdam, haar
in een zeer bijzondere positie heeft ge
plaatst. Daaraan valt op zich zelf niets te
veranderen. Maar wel is het mogelijk door
het besteden van dc uiterste zorg aan de
étalages de trek naar ginds tot een minimum
le beperken. De Haarlemsöhe winkelier kan
daarbij slechts baat vinden; in de eerste
plaats voor zich zelf. Het koopend publiek
zal er mede gediend zijn door de gemakke»
lijkheid, waarmede het zijn goederen zal
kunnen betrekken. Maar Haarlem zal er als
geheel complex beschouwd een roep door
kunnen veroveren, die haar zal maken tot
eon werkelijk centrum van de hoogst wel
varende streek, waarin het gelegen is.
MOLLERUS.
I Mr
Dc Groote Houtpoort van dc buitenzijde gezien omstreeks 1751.
Haarlem's Broadway.
Mag ik u even meenemen, de Groote Hout
straat in?
Wij zullen de Groote Houtstraat bezichti
gen in verschillende termijnen.
Wij moeten eigenlijk beginnen 's morgens
vóór acht uur, maar dan ben ik er nooit. Ik
heh de Groote Houtstraat wel eens bekeken
heel vroeg, om drie uur of zoo. doch toen was
het een dag. dat het den vcrigen dag heel
laat geworden was. dus dat telt niet. Ik kan
mij echter vóórstellen hoe ons aller winkel
straat voor achten is. Er zijn allerlei lieden
in, die er eigenlijk maar gedeeltelijk zijn,
omdat zij op de tram staan en dat is iets
minder concreet, dan wanneer je zelf het
gladde plaveisel beroert. Zij ondergaan de
Groote Houtstraat passief, en als zeer voor
bijgaande vreugde, op weg naar het begin-
en het eindpunt van hun forens- zijn, het
station.
Het grootste percentage van de menschen
van na acht uur beziet de zaak uit een heel
ander oogpunt. Het pleegt om zoo te zeggen
de dagelij ksche verovering op de Groote
Houtstraat. Het is het gedeelte, dat op de
fiets zit. Onder deze categorie zijn te rang
schikken de Haarlemmers, die naar hun kan
toren gaan en de stadgenooten, die hun
dienst in de winkels gaan Waarnemen, de
onderwijzers en leeraren en niet het minst
de jongelieden, die zich ter schole begeven.
De derde termijn valt na negen uur en
duurt tot twaalf. Dan wordt het heel stil in
dc Groote Houtstraat en een beetje saai. De
melkboeren, de groentemannen en de bak
kers komen er in de stoffelijke behoeften van
de bevolking voorzien. Ook doet het „piere
ment" er zijn intrede. Het heeft mij altijd
een vreeselijk ondankbaar werk toegesche
nen om aan het groote wiel van een „piere
ment" te mogen draaien. Want er is al
thans in een straat, die zich respecteert
niemand, die ook maar den fatalen schijn op
zich wil laden, dat hij luistert, om er nog niet
van te spreken, dat hij blijft staan en de
waardeering wordt nimmer in edeler metaal
uitgeteld, dan in koper. Maar sinds ik de
Groote Houtstraat niet alleen van buiten,
maar ook van binnen ken, weet ik, dat het
anders is. Ik weet, dat achter die stugge ge
sloten ramen van kantoren en achter die
spiegelende winkeldeuren een stil genot ge
smaakt wordt, zoolang als het draaiorgel
draait, en dat is driemaal in de week. Daar
om is het vak van orgeldraaier een heel
dankbaar vak.
Tusschen twaalf en een uur laat de cate
gorie van tusschen acht en negen zich op
nieuw zien, zij het in iets versterkte mate,
omdat zich thans de figuren vertoonen, op
wier dagelijkschen weg tot den arbeid de
Groote Houtstraat geenszins voorkomt, doch
die er 's morgens alleen uit weg bleven, om
dat de mensch in de fragmenten van uren,
die hem restten tusschen de laatste hap van
het ontbijt en de eerste pennestreek van de
vele, die hij er dien dag hoopt te zetten, nu
eenmaal weinig tijd heeft.
Over de Groote Houtstraat tusschen half
een en half drie wil ik het niet hebben. Zij
doet dan haar middagslaapje en het zou niet
interessant zijn, om u daarover te gaan
spreken.
Alleen de verkeersagent is dan wakker en
waakt over ons allen. Maar over deze figuur
wil ik niet dan met toewijding spreken. Hij
is de vriend van allen, die onze „Kalver-
straat" tot het terrein hunner dagelij ksche
gangen bestemmen. Er zijn er wel. die mee-
nen, dat hij hun vijand is, maar zij leven in
een toestand van voortdurende vergissing.
Zij moeten eens komen 's Zaterdagavonds
na achten, als wij den verkeersagent derven
en er is niet anders noodig, dan dat zij
slechts eenmaal het veege leven redden, om
hen goede vrienden te doen worden met de
zen autoriteit.
Ik ga ;iu schrijven over het ..hoog-seizoen"
in de straat wier naam ons allen zoo lief is,
cn ik doe dit niet dan met aandoening.
Ik gedenk de gelukkige stonden, tijdens
welke men bij Franken leeft of bij Alkema
en de schoone uren die men spendeert aan
den koop van een jurk of althans de stof,
die tot de wording daarvan zal leiden, aan
de zijde van wie u dierbaar is.
De „spitsuren" van het „hoog-seizoen", (ik
hoop niet, dat Charivarius dit leest, maar ik
kan het niet helpen, het zijn technische ter
men), vallen tusschen half vier en half vijf,
gedurende welken tijd het middelbaar onder
wijs zijn volgetingen spuit. Ik wil niet zeg
gen, dat het dit met opzet doet naar de zijde
van de Groote Houtstraat, doel ik constateer
wel het verschijnsel, dat het gebeurt. Het is
een teer onderwerp, maar ik zal trachten het
zoo delicaat mogelijk te zeggen.
Er ontstaat in de Groote Houtstraat een
stroom en er ontstaat een tegenstroom. Zelfs
het eenrichtingsverkeer heeft daar niets aan
kunnen veranderen.
Tusschen beide stroomingen is een zeker
contact, dat onderhouden wordt van straat
zijde tot straatzijde enkel door den mensche-
lijken blik. Het is een gevoelskwestie en daar
om een van de redenen, waarom ik met aan
doening over deze zaken spreek.
Ik kom nu tot de Groote Houtstraatfigu
ren. Men zou hen kunnen verdeelen in de
amateurs en professionals. Tot de eerste
groep behooren zij, die het tot de aangename
dingen des levens achten te behooren om aan
het straatbeeld van de hoofdstraat onzer stad
verbonden te zijn. Het zijn zij, die de Groote
Houtstraat bewandelen van de Spaamebank
tot Langeveld en van Langeveld tot de
Spaarnebank, da capo, ad infinitum. Daar
iedereen hen kent is het overbodig om hen
in de krant te zetten. Bovendien mag ik zoo
veel plaatsruimte niet eischen.
Tot de „profs" behoort de fotograaf, die
zijn toestel niet neer mag zetten vanwege de
precario en de vergunning.
Ik heb er wel eens over gedacht hoe het
leven zou zijn, als ik zoo'n fotograaf was. Het
is een heel interessante gedachtengang, u
moet het ook bepaald eens doen.
Dan is er in dezen tijd des jaars de juf
frouw. die gedragen wordt door een groote
tros ballonnen. Ook in het leven van deze
dame heb ik mij ingedacht, en het is mij
voorgekomen dat het haar te moede moet
zijn als ging zij zwevende door dit kommer
volle bestaan. Er zijn verdwaasden, die de
neiging sterk in zich voelen om de band,
waarmee de juffrouw aan de ballonen is
verbonden te verbreken, onder toekenning
van schadevergoeding natuurlijk. De juf
frouw zal dan met een plof in de werkelijk
heid terugkeeren.
De Groote Houtstraat is niet rijk aan ty
pen. Ik kan er mij geen andere dan deze her
inneren.
's Avonds geeft zij ongeveer een herhaling
van wat des daags te aanschouwen is. Alleen
is zij dan wat uitbundiger.
Om elf uur gaat de straat naar bed. De
bioscopen zijn leeggestroomd en de lichten
gaan uit. Soms wordt er in de stilte van den
avond nog gezongen en luide gepraat.
Doch dit behoort tot het Nachtleven van
de Groote Houtstraat cn daarover schrijf
ik niet!
Pk.
VANAF ff
PRIMA NEDERLANDSCH FABRIKAAT
VOLLEDIGE GARANTIE
GROOTE HOUTSTRAAT 168 - TELEFOON 149S2
NIEUWE
BILLIJKE PRIJZEN
Bii Techn. Installatie Bureau
Tel. 10271 Groote Houtstraat 131
vindt U dc grootste sorteering tegen
scherp concurreerende prijzen van
Stofzuiger» - Sanitair - Radio
Vraagt U begrooting van complete Installaties.
CHAI
Ga naar
Groote Houtstr. 42-44
Op 't moment de bekende merken Sigaren tegen
zeer verlaagde prijzen. Probeer eens:
gegarandeerd naturel
GEEN kunstzijde.
OLYMPIC r.
LYON
ATLANTA
MAGGY "-'So
NANCY (Punthiel) yy
LONDON 9y
PARIS
FILIALEN:
AMSTERDAM
Kalverstraat 163
v Baerlestraat 70
v. 'Bacrlestr. 52-54
Ferd. Bolstr. 124
lc v, Swindenstr.55
ROTTERDAM
Hoogstr. 266
Passage 23
N Binnenweg 231
DEN HAAG
Vcenestraat 39
Fr.HendrikL 59-61
HAARLEM
Gr. Houtstr. 20-22
GRONINGEN
Hecrcstraat 58
ARNHEM
Landv.d. Markt 119
NIJMEGEN
L. Burchtstr. 16
UTRECHT
Choccstr. 19-24-26
DEVENTER
K. Bisschopstr. 8
HILVERSUM
's-Gravenl.w. 9
Reparatie Inrichting
voor
Kousen.
