AFFAIRE GAZETTE DU FRANC.
BUITENLAND
MACDONALD IN EEN NETELIGE POSITIE
AGENDA
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 21 MEI 19301
TWEEDE BLAD I
ING EZ O NT) EN MTDEDEEI.INGEN
a 60 Cts. per regeL
Sir Oswald Mosley trekt zich terug.
De radicale plannen van den jongsten minister verworpen.
De beteekenis van Mosley's
memorandum
Verdeeldheid in de Labour partij.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Sir Oswald Mosley,
Een belangrijke gebeurtenis in het Engel-
sche politieke leven, is het aftreden van Sir
Oswald Mosley, als minister in Macdonald's
kabinet. Macdonald heeft tot het laatste
©ogenblik getracht Mosley van dezen stap
terug te houden. De premier zag zich echter
verplicht 's avonds laat het ontslag te aan
vaarden.
Directe aanleiding tot deze gebeurtenis, is
de verwerping van Sir Oswald Mosley's me
morandum inzake de werkloosheid. Tho
mas' rede, gisteren in het Lagerhuis gehou
den, deed de maat echter overloopen, en
maakte een verzoening onmogelijk.
De voorgeschiedenis is de volgende:'
Mosley was één der jongste en actiefste
leden der Arbeiderspartij en een paar jaar
geleden baarde hij opzien, doordat hij de
conservatieve partij verliet om zich aan te
sluiten bij de Arbeiderspartij. Ook zijn vrouw
Lady Cynthia een dochter van wijlen lord
Curzon, neemt sindsdien een werkzaam aan
deel in de politiek der Arbeiderspartij.
Zooals bekend is, was de extremistische
linkervleugel van de Labourpartij, onder lei
ding van Maxton, in het geheel niet tevre
den over minister Thomas' politiek inzake
de werkloosheid. Volgens de extremisten
hield de Labourregeering zich niet aan de in
dertijd door haar gedane beloften. Zelfs in
het kabinet voelde men den terugslag van
dtze ontevredenheid. Sir Oswald Mosley's
memorandum hij was Thomas toegevoegd
voor diens arbeid tegen de werkloosheid
was zeer vooruitstrevend, medeonderteekena-
ren waren Lansbury en Johnston. Een com
missie bestaande uit 5 leden, waaronder Tho
mas, Snowden en Miss Bondfield, verwierp
het memorandum kort en goed. Waar be
stond nu dat memorandum uit? Volgens de
Telegraaf kwam het zonder omwegen neer,
op staatssocialisme. Mosley stelde de volgen
de verstrekkende maatregelen voor: Uitvoe
ring van groote openbare werken, welke ge
financierd zouden worden door eem natio-
nalen plannenraad, die de volle en onbeperk
te bevoegdheid zou hebben regeeringsleenin-
gen uit te geven en alle werken in eigen be
heer uit te voeren. Tevens zou die plannen-
raad de leiding op zich moeten nemen bij de
rationalisatie van de industrie, hij zou con
trole moeten uitoefenen op den uitvoer, dezen
eventueel door dumping bevorderen, ten ein
de aldus geld te verkrijgen voor den invoer
van goederen, zoodat een logisch gevolg van
die plannen zou zijn geweest, dat de geheele
in- en uitvoerhandel door den raad zou wor
den beheerscht. Als verder gevolg van de
voorgestelde maatregelen zou algeheele con-
tróle op de banken noodig zijn. zoodat het
Toorstel dus in het kort neerkwam op staats
socialisme.
De gevolgen van de diepe meeningsver-
schillen in den boezem van het kabinet en in
de Labour party zelve deden zich reeds ge
voelen bij de stemming aan het einde van
het Lagerhuisdebat over de werkloosheid.
De regeering kreeg slechts een meerder
heid van 15 stemmen o.a. tengevolge van het
feit. dat 15 harer tot den linkervleugel be-
hoorende aanhangers zich van stemmen
onthielden!
Met Mosley's aftreden is Macdonald's ka
binet feitelijk in een zeer netelige positie ge
raakt en de pogingen v«n den premier om
Mosley van zijn besluit af te brengen zijn het
beste bewijs voor de groote bezorgdheid die
men voor dit besluit koesterde.
De Labourregeering gaat een moeilijken tijd
tegemoèt.
L. A.
Een politieke arrestatie in
Yoego-Slavië.
BELGRADO. 20 Mel (V.D.) De leider
fan de Duitsche minderheidspartij in Banat,
de voormalige Landdag- en Skoeptsjira, de
advocaat Dr. Neuner, is op grond van de wet
tot bescherming van den Staat heden te
Groot-Betschkrek gearresteerd. De reden
tón deze arrestatie is niet bekend.
Stormachtige zitting in het
M atsjek-proces,
BELGRADO. 20 Mei (VD.) In de ritting
van het Matsjekproces is het tijdens het
verhoor van de politieagent Andjinowitsch
tot stormachtige tooneelen gekomen. Getui
ge verklaarde, dat hij op den verdachte
dreigbrieven aan allerlei hooggeplaatste per
sonen had gevonden. Verdachte beweert,
dat deze brieven niet in zijn bezit zijn ge
weest en dat hij met een geladen revolver ge
dwongen was tot onderteekening van het
politie-proces-verbaal. De voornaamste ver
dediger, de gewezen minister Trumbitsch
wilde van den agent weten wat er precies
gebeurd is bij de inbeslagneming van de pa
pieren.
De agent meende hierop te moeten ant
woorden, dat wanneer er iets in het huls
van den verdediger inbeslaggenomen zou
moeten worden, hij waarschijnlijk ook niet
zijn lorgnet en paperassen zou afgeven.
Door deze zonderlinge repliek ontstond
onder de verdediging een geweldig tumult,
waardoor hooren en zien verging Van alle
kanten werd geschreeuwd, dat deze getuige
het beste bewijs is voor de opvattingen, wel
ke door de politie worden gehuldigd.
Tijdens de pauze liet de rechter van in
structie den verslaggevers van het agent
schap „Stefani' en „Corriera della Serra"
mededeelen, dat zij zich niet meer mogen
ophouden in het vertrek der verdedigers.
Toen de verdediging tegen deze aanzegging
protest aanteekende, liet het hof haar her
halen en breidde het verbod uit tot alle
buitenlandsche persvertegenwoordigers.
Weer een conflict met
T hiiringen.
BERLIJN, 20 Mei (V.D.) Met betrekkin?
tot het conflict met Thüringen heeft de
Rijksminister van Binnenlandsche Zaken Dr.
Wirth in de begrootingscommissie van den
Rijksdag medegedeeld, dat een ernstig ver
schilpunt gevormd wordt door de kwestie
van de door Minister Frick aanbevolen
schoolgebeden. Onderzocht moet worden of
deze gebeden in overeenstemming zijn met
de Grondwet van Weimar. Spreker bestrijdt
echter, dat dit het geval zou zijn. In eenige
van die gebeden worden zoowel de letter als
de geest van de Weimarsche Grondwet gro
velijk geschonden. Aan het Thüringsche
Ministerie is de xans gegeven zich hierover
uit te spreken. Indien zulks noodzakelijk
mocht blijken, zal spr. niet aarzelen dit ge
val voor het Rijksgerechtshof te brengen.
Böss krijgt ontslag.
Ex-Burgemeester Böss.
In de disciplinaire zaak tegen den eersten
burgemeester Böss heeft de rechtbank de
volgende uitspraak gedaan:
De beschuldigde heeft de plichten ver
zaakt, die hem door zijn ambt waren opge
legd en zich door zijn optreden in en buiten
zijn functie de achting, het aanzien en het
vertrouwen, die zijn ambt eischen, onwaar
dig getoond. Hij wordt derhalve gestraft
met ontslag uit zijn functie. Hem wordt voor
het leven 2-3 van het hem reglementair toe
komende pensioen als ondersteuning toege
kend. De kosten van het proces komen voor
zijn rekening.
De beschuldigde heeft tegen de uitspraak
terstond hooger beroep aangeteekend.
Het monsterproces te Lyon.
Te Lyon begint het omvangrijke proces
van de drieduizend burgers, die een aan
klacht tegen de stad Lyon hebben ingediend
wegens de gevolgen van de groote typhus-
epidemie in November 1928, welke epidemie
ontstond tengevolge van verontreiniging van
het door de gemeente verstrekte drinkwater
en waarbij 320 personen om het leven kwa
men.
Door drieduizend „eischers", die rich aan
eengesloten hebben, wordt in totaal een be
drag van ruim 40 millioen francs schadever-
geoding van de gemeente geéischt.
Lord Irwin blijft onder
koning.
De ambtstijd van Lord Irwin den onderko-
ning van Indië, zal worden verlengd. Lord
Irwin, die als opvolger van Lord Reading in
het najaar 1926 zijn tegenwoordige functie
aanvaardde, zou na afloop van zijn ambtstijd,
in Mei van het volgende jaar moeten af
treden.
Naar in de pers verluidt heeft Lord Irwin
zich bereid verklaard de functie van onder
koning te blijven vervullen.
Stofzuigerhuis MAERTENS
Barteljorisstr. 16 - Tel. No. 10756
Alle merken Stofzuigers
Oostenrijk's binnenlandsche
ontwapening.
Het streven naar Oostenrijk's binnenland
sche ontwapening, waarvan de bondskanse
lier oa. in een memorandum aan den Volken
bond melding heeft gemaakt, ondervindt
steeds grooter verzet van de rijde der bur
gerwachten, aldus het Hbld.
Op een groote vergadering van de burger
wachten van Neder Oostenrijk te Korneu-
burg, waar 8000 gedelegeerden aanwezig wa
ren, heeft de radicale richting de overhand
gekregen. Alle gedelegeerden legden in han
den van den leider dr. Steidle een eed af,
waarin verklaard werd. dat men naar de
macht in den staat wil grijpen en alles op
nieuw wil regelen. Het werkelijke democrati
sche parlementarisme werd verworpen.
Aan dezen eed van trouw aan de dictatuur
voegde dr. Steidle een waarschuwing toe aan
zijn Christ, sociale partijvrienden in het par
lement, voor het geval zij het durfden wagen
voor de ontwapening te stemmen. Dit zou
dadelijk beantwoord worden door een se ces
sie van de burgerwachten uit de christ. soc.
en groot-Duitsche partijen en tot de vorming
van een eigen burgerwachtpartij.
Ook prins Starhemberg hield een heftige
rede tegen de ontwapeningsDlannen van dr.
schober, die volgens hem zich indertijd ver
plicht zou hebben, teneinde zich den steun
ervan te verzekeren, de burgerwachten na
zijn optreden ongemoeid te zullen laten.
Benito spreekt.
Mussolini Is ln Milaan aangekomen, waar
hij ongeveer een week zal vertoeven om aan
verschillende feestelijkheden deel te nemen.
Morgen heeft te Milaan een opmarsch der
oorlogsinvaliden uit Lombardije plaats. Vrij
dag zal Mussolini een parade der fascistische
militie en van verscheidene legerdivisies bij
wonen. Zaterdag 24 Mei. den verjaardag van
Italië's ingrijpen in den wereldoorlog, zal
Mussolini een rede houden voor de fascisten
leiders in de provincie.
De „Tribuna" schrijft dat Mussolini in rijn
rede, te Florence gehouden, op duidelijke wij
ze aangetoond heeft, dat de vrijmetselaars
een hinderlaag leggen, aan het fascistische
Italië den oorlog verklaren en militaire al
lianties sluiten met anti-Italiaansche doel
einden. Mussolini heeft herhaald, dat I' ,Tië
geen gevangene in de Middellandsche
wil zijn. Men kan geen vriendschap met Italic
voorwenden, als men zich niet buiten de sa
menzwering der vrijmetselaars houdt en niet
ermede ophoudt de minderheid van Italië in
de Middellandsche Zee te wenschen. Het
blad teekent aan, dat diegenen, die beweren
door die woorden beleedigd te zijn, toegeven
aanhangers te zijn en mede te werken aan
de oude beginselen en Italië tot inferioriteit
op marine-gebied willen brengen. De „Im-
pero" acht het noodig erop te wijzen, dat
Mussolini's rede te Florence tegen Frankrijk
gericht was.
DE KONINGIN TE AMSTERDAM
Gistermiddag zijn de koningin en de prin
ses te 4.19 u. per gewonen trein aan het
Centraal Station tot het brengen van het
jaarlijksch bezoek aan de hoofdstad, gearri
veerd.
Na de ontvangst op het station o.a. door
den burgemeester en den commissaris der
Koningin en den Prins, die even te voren uit
Den Haag was aangekomen is de Konink
lijke familie onder het gejuich der velen, die
zich langs het Damrak hadden opgesteld
naar het paleis gereden, waar de Koninklijke
familie op het balcon verscheen.
Er was een eerewacht van mariniers en
het paleiscarlillon speelde nationale liederen.
Te half zes hield de Koningin audiëntie. Er
wapperden in de stad veel vlaggen, de trams
waren gepavoiseerd en volgens de traditie
was de politie gehelmd.
VACANTIE-KINDERFEEST.
Evenals vorige Jaren organiseert de Win-
keliersvereeniging .Bendracht maakt Macht"
te Haarlem-Noord een Vacantie-Kinderfeest
en wel op 13 Augustus. Ditmaal gaat de tocht
naar Alkmaar en Schoorl. Recht van deel
neming kan ieder kind verkrijgen bij in
levering van 400 zegels, welke door de win
keliers in Haarlem-Noord, leden der ver-
eeniging, gratis aan cliënten worden ver
strekt en wel bij lederen aankoop van 25
cents contant één zegeL,
OMZE CROEMTJE5
1 B=DirS5DAG l
DOM D EiRD A3
ZATERDAG
De comédie-bouffe begint.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Het Hof!
Alle aanwezigen staan eerbiedig op
wanneer de rechters plechtig hun intrede
doen in de stampvolle zaal. De president
Gaultier wenkt met zijn hand dat men weer
kan gaan ritten.
De affaire-Gazette du Franc, het proces
tegen Marthe Hanau kan beginnen. Maar
het heele geval doet meer denken aan een
generale repetitie van een historisch stuk,
wanneer de costumes nog niet zijn gearri
veerd, dan aan een plechtige rechtzitting,
aan de behandeling van een van de meest
sensationeele processen van alle eeuwen. Het
beklaagdenbankje is leeg; zelfs de twee gen
darmes die de gevangene moeten bewaken
zijn achter het houten schotje gebleven, een
beetje verlegen met hun houding. En de ad
vocaten hebben rich niet eens de moeite ge
geven om hun toga en het witte befje aan te
trekken. Op ieders gelaat een glimlach en
zelf de strenge president verbergt in zijn
Sint-Nicolaasbaard een spottend lachje.
Niemand antwoordt op den afgeroepen naam
hetgeen ook in het minst geen verwondering
wekt, omdat iedereen van te voren weet welk
een comedie men moet spelen.
Dokter Dufourdokter Dufour!
Eerst na een oogenblik, om vooral te laten
uitkomen dat 't niet alles te voren in elkaar
is gezet en gecombineerd, antwoordt de ge
neesheer-getuige.
Meneer de president, de beklaagde is
niet bij machte om de vermoeienissen van
een proces te verdragen.
De president delibereert een oogenblik en
geeft dan order dat dadelijk drie gertees-
heeren-experts naar het huls van Marthe
Hanau zullen gaan om haar daar te onder
zoeken en onmiddellijk een rapport uit tc
brengen. Ze leggen een eed af de waarheid
en niets dan de waarheid te zullen zeggen
en gaan lachend heen.
Ondertusschen, in afwachting dat de ex
perts terug zullen zijn opent de president het
debat. d.wz. begint hij een aangename con
versatie met de verdedigers. Mr. Dominique
wrijft zich tevreden in de handen. Alles gaat
naar zijn rin.
Het proces zal zeker vijf en twintig rit
tingen duren, meneer de president, zoo hoort
men den verdediger zeggen. Het zou nu ook
wel van belang zijn om te weten wanneer
madame Hanau de vermoeienissen daarvan
kan verdragen.
Ik ben het volkomen met u eens. Na
tuurlijk zullen we moeten wachten en niet
eischen dat ze op een draagbaar naar hier
wordt gebracht.
Bruzin, de man die den sleutel van de kast
waarin het heele dossier berustte verloor,
zoodat men een aantal stukken heeft kun
nen verduisteren, heeft het woord.
Ik kan mededeelen dat we met behulp
van de copieen weer het heele dossier heb
ben kunnen reconstrueeren, zoo verklaart hij
goedig, terwijl een breede glimlach zijn za
lig optimisme verraadt.
Maar hoe denkt u te doen voor de origl-
neele stukken? zoo barst ineens Mr. Domi
nique uit. Want let wel copieen van stukken
waarvan men het origineel niet kan aantoo-
nen hebben niet de minste waarde
Ja, dat.... natuurlijk.... zucht Bru
zin.
Mr. Dominique: Ik verzoek dat van deze
verklaring nota woidt genomen.
Dat zou gelijk staan met het openen
van de debatten, komt de president tusschen
beide. Allons, messieurs de verdedigers zijn
niet eens in toga.
Men lacht en het wachten op de experts
begint. De advocaten, Mr. Pierre Loewel. Mr.
Jean Carré maken grapjes onder elkaar.
Eerst na twee uren komen de experts terug
en nog altijd is de publieke tribune vol
belangstellenden, vooral dames, die den tijd
hebben gekort met geanimeerde conversatie
en het knabbelen op bonbons.
Dokter Paul is de woordvoerder voor de
experts.
Vriendelijk, zooals men doet wanneer
iemand van ziekenbezoek terugkomt, infor
meert- de president hoe het nu gaat met de
lieve rioke.
Groote bloedarmoede, meneer de pre
sident. Madame Hanau heeft nog maar
2.900.000 roode globulen op een totaal van
ongeveer zeven millioen in normalen toe
stand. zoo verklaart de geneesheer hoogst
ernstig.
De president schudt het hoofd, misschien
uit medelijden, misschien ook uit bewonde
ring voor de medici die dat even hebben
kunnen vaststellen.
Daarbij ls het zenuwgestel van de
patiënte ernstig aangetast.
Hoe lang kan dat nog duren, vraagt de
president nu een beetje kregel.
Nog twee maanden, meneer de pre
sident.
Dan bepalen we de volgende ritting op
30 October tot na de vacantie, zoo beslist de
president en vervolgens tweemaal per week—
En het eerste bedrijf van de comédie-
bouffe is gespeeld.
Al is er dan ook geen uitspraak gedaan,
dan is deze eerste zitting toch wel van het
grootste belang. Want we weten nu precies
Een fotograaf in een vliegtuig maakte "bovenstaande foto van een reuzenbrand in de
Amerikaansche stad Nashua.Door dezen brand werden 200 huizen in de asch gelegd. Nashua
ligt in New-Hampshire,
over welken boeg de verdediging het gaat
gooien wanneer eerlang Madame Hanau toch
in eigen persoon zal verschijnen ln het be
klaagdenbankje. De origineele stukken zijn
zoek en ondanks alle ijverige nasporingen
van de politie heeft men ze niet kunnen
terugvinden. Wie bewijst dan dat de copieen
werkelijk copieën zijn? Mr. Dominique, zoo
zegt men algemeen in juridlschen kring, kan
daarvan zooveel voordeel trekken als hij
maar wil.
Enzoo gaan sommigen verder, zou het
voor het prestige maar niet beter zijn om nu
voor goed een einde te maken aan die heele
comedie. die eiken keer dat er over gespro
ken wordt, hoe langer hoe belachelijker
wordt?
Zij die zoo redeneeren. hebben misschien
niet heelemaal ongehjk. want Dame Justice
moet voor alles eerwaardig blijven.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
FAILIS SEMENTEN.
Door de Arrondissements-Rechtbank te
Haarlem zijn de volgende faillissementen op
20 Mei uitgesproken:
1. P. J. van Schooten, timmerman te
Haarlem. Ken nemerstraat 1; curator Mr. L.
G. van Dam alhier;
2. J. Blokker, rijwielhandelaar te Haar
lem; curator Mr. L. G. van Dam alhier;
3. de N V. Schotensche Auto Garage Cen-
tale, gevestigd te Haarlem Noord, Raadhuis
plein 1; curator Mr. J. C. Y. Nieuwenhuys,
alhier;
A. C. Stubert, behanger te Zandvoort,
Kostverlorenstraat 14: curator Mr. M. van
Toulon van der Koog alhier.
Rechter Commissaris Jhr. Mr. E. J. Strlck
van Linschoten alhier;
Opgeheven werden de faillissementen -an:
1. C. Verdam te Haarlem; Curator Mr. W.
A. J. Stortenbeker alhier;
2. R. van den Boogaard, wonende t<e
Haarlem; curator Mr. Mej. J. K. Barggreve;
alhier;
Door het verbindend worden der uitdee-
lingsUJsten rijn geëindigd de faillissementen
van:
1. de N.V. Haarlemsche Verwarmtngs-
Industrie, gevestigd te Haarlem; curator Mr.
F. J. Gerritsen, alhier;
2. A C. Bocxe to Roelof Arendsveen; cu
rator Mr. F. J. D. Theyse alhier;
3. A. J M. de Jong. wonende te Haarlem;
curator Mr. H. O. Drilsma alhier;
4. J. Koene te Haarlem; curator Mr. A.
Bruch, alhier;
5. L. Goldsteen alhier; curator Mr. Dr. A,
F. H. Schreurs alhier.
Scheepvaartberichten
(Zie ook elders in dit nummer).
Almkerk, 20 Mei 16 u. v. Hamburg, Austra
lië na.r Rotterdam.
Amazone, 20 Mei 13 uur 15 m. 25 mijl N.N.
Oost. van Norddeich, Amsterdam n. Hamburg
Aldabi, 20 Mei n.m. te Rotterdam van
Hamburg.
Grootendyk, 20 Mei 16 u. 20 m. van Ham
burg, Paclfickust n. Antwerpen en R'dam.
Heemskerk, 20 Mei v. Amsterdam n. Ant
werpen.
Kambangan, 20 Mei v. Amsterdam naar
Hamburg.
Maaskerk. 20 Mei v. Amsterdam n. Hamburg
Slamat, 20 Mei 12 u. 30 m. v. Gibraltar,
Rotterdam n Batavia.
Veendam, 20 Mei n.m. te Rotterdam naar
Vera Cruz.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 CU. per regel.
WOENSDAG 21 MEI
Stadsschouwburg. Vereen. Rotterd.-Hof-
stad Tooneel: Aan den Blauwen Donau.
Gem. Concertgebouw. Uitvoering Meisjes-
clubs.
Palace. „De Straat der Verlorenen." Too
neel: Ranjos Francis Trio. 2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater. ,.Dc Vrouw, die den moord
beging" en „De Onderwereld van Chicago".
Tooneel: The Brlghtons. 2.30 en 8.15 uur
Rembrandt Theater. „Der unsterbllche
Lump". Tooneel: Margaret Howe. 2.30, 7 ea
9.15 uur.
Standaard Theater. „18 Karaats of de Ca
baretdanseres". Tooneel: Gezelschap Chan
son ln „De Blinde", 2.30 en 8.15 uur.
DONDERDAG 22 MEI
Gem. Concertzaal: H. O. V. Concert. 8o~
llst: Frans Vonk, 8.15 uur.
Orgelbespeling Groote Kerk, S—4 uur.
Protestantenbond: „Kunst aan het Volk",
voordrachtsavond Joh. de Meester Jr. 8.15 u.
Blauwe Kruis. Ledenvergadering V. a. R. a.
8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
Bloemend aal: Gemeenteraad, 2 irar.
