10.000
PRUZEN
10 CENTS
GEBR. BRAAKMAN
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
IJ1T DE PERS
Hidclink's "Wijnkandel
EXTRA CADEAUX 1
GORDIJNEN
Kruisweg 49-Telefoon 11532
Soendaplein 33 (einde tram)
BE09RD2ELINGS-WEDSTRUC
HAARLEM'S DAGBLAD
DONDERDAG 22 MEI 1930
21 MeL
De behandeling: van de gemeen
tewet ten einde gevoerd. Bur
gemeester en Politie. Gemeen
telijke en Rijkspolitie. Zitten
de uitgeslotenen.
De" wijziging van de gemeentewet is afge
daan.
A.s. Dinsdag zal er over gestemd worden.
Wij twijfelen niet aan de aanneming, zijn
slechts nieuwsgierig of de anti-revolutionai
re fractie bij haar voornemen blijven zal om
tegen te stemmen, nu de vrouw benoembaar
ls geworden tot burgemeester, secretaris en
ontvanger.
De wijziging is afgedaan. Een zeer moei
lijke materie heeft de Kamer doorgenomen.
Het moet geconstateerd, dat nog nooit een
wetsontwerp, dat bij een speciale voorberei
dingscommissie geweest is. zoolang van den
Kamertijd vroeg, als deze wijziging. Is de be
spreking in de afdeeling wellicht niet diep
gaand genoeg geweest? Of heeft 't aan de
samenstelling van de commissie van voorbe
reiding gelegen? Deze commissie n.l. was sa
mengesteld uit menschen der practische ge
meentepolitiek, uit burgemeesters en wethou
ders. Hunne secundi, hunne plaatsvervangers,
waren de juristen uit de Kamer, die tech
nisch-juridisch, die wetenschappelijk de
schepping van Thorbecke onder de knie had
den en daarom bij de discussie herhaaldelijk
in het v«ur kwamen. De voorbereiding zou
beter g agd zijn, wanneer voor de R.K. in
plaats van den besten heer Fleskens, platte-
landsburgemeester, Mr. Joseling of Mr. van
Hellenberg Hubar ware gezeten geweest in
de commissie, in plaats van Mr. Schokking
de heer Rutgers van Rozenburg, in plaats
van den heer K. ter Laan de heer v. d. Bergh.
Hoe dat zij thans is de discussie geëin
digd en dank zij de juristen uit de Kamer
een resultaat bereikt, dat „im grossen gan
zen" als een verbetering kan worden aange
merkt.
Vandaag zijn nog enkele wijzigingen aan
gebracht. Ook wenschen niet tot verweze-
lijking gekomen. Maar deze wenschen lagen
voornamelijk op reeds dikwijls en veelom
streden terrrein, waarover de meeningen
zich zoo langzamerhand vast gevormd had
den.
De middag opende weer met een kwestie
van bevoegdheidsoverdracht. Het ging van
daag om de mogelijkheid van delegatie van
de uitvoeringsopdracht. Het is tot dusverre
een kwestie geweest of deze delegatie al dan
niet uitsluitend moet plaatshebben aan een
der in de gemeentewet genoemde gezags
organen (B. en W.; burgemeester) of dat ze
ook aan anderen kon geschieden. Dit nu
heeft de heer v. d. Bergh uit den kring van
kwesties weten uittenemen; delegatie aan
ambtenaren is mogelijk geworden. De heer
Van den Bergh combineerde in zijn overge
nomen amendement twee aanbevolen syste
men: de beslissing over de overdracht komt
niet uitsluitend in handen van B. en W„
maar oolc niet uitsluitend in handen van den
Raad. Zijn systeem is een stelsel, waarbij de
Raad B. en W. machtigen kan de uitvoering
over'te dragen de overdracht kan slechts
geschieden, indien èn raad èn B. en W. deze
wenschen.
Mr. v. d. Bergh heeft ook een amendement
overgenomen gezien, waardoor het toetsings-
reclit van den rechter over de voorschriften,
die de burgemeester uitvaardigen mag, in
geviil van oproerige bewegingen, vervalt.
Art. 190 der Gemeentewet legt vast, dat
de gemeentepolitie „dienstbaar" moet zijn
aan de rijkspolitie. Dit is een zeer algemeen
voorschrift.
De -wijzigingswet echter verbond aan dit
algemeen voorschrift de woorden „op den bij
algejneenen maatregel van bestuur te bepalen
voet,". De vraag van den heer Rutgers van
Rozenburg hier en zijn amendement lijken
ons niet onbegrijpelijk.
Hierom!
Er is reeds langen tijd hangende een politie,
vraagstuk. Hoe moet, om de politie zoo deug
delijk mogelijk te doen funct-ioneeren, rijks-
en gemeentepolitie tot samenwerking worden
gebracht? Moet die geschieden door één
Rijkspolitie. Of anders? Het vraagstuk hangt.
En blijkens zeer melancholieke interrupties
van onderscheidene Kamerleden is men niet
optimistisch gestemd over een spoedige op
lossing.
Nu vreesde de heer Rutgers van Rozen
burg, dat men door het sluipdeurtje van een
algemeenen maatregel van bestuur een rege
ling van het politievraagsbuk zou willen „in
de wacht" slepen, met tot gevolg een afwen
teling der kosten op de gemeenten en zonder
dat de Kamer zich er over zou kunnen uit»
spreken.
Het amendement-Rufgers van Rozenburg
ls verworpen met 4427 stemmen. Maar niet.
dan nadat de minister van Binnenlandsohe
Zaken, 00 een instantelijke vraag van Mr.
Schokking duidelijk had doen gevoelen, dat
hij met de invoeging niet bedoelde een eerste
stap op den weg naar een ordening van het
wijde en groote politie-vraagstuk. Niets was
hem minder ver, dan het willen ontnemen
aan de gemeentepolitie van haar eigenaardig
karakter. De algemeene maatregel van. be
stuur. achtte de minister slechts noodig om
eoaflieten te vermijden bij de vervullin:
van de groote taak der politie die óe heer
de Wilde sterk op den voorgrond stelde, toen
hij naast den minister ging staan de taak
om het geordende leven van de maatschappij
door afwending van gevaren te verzekeren.
Er was voorts een nieuwe bepaling inge
voegd, waardoor de verordeningen (die de
samenstelling van het politiecorps de eischen
voor benoembaarheid enz. regelen) aan de
oedkeuring der Kroon zouden zijn onder-
orpen- De heer K. ter Laan oordeelde deze
^oaling niet noodig, wijl het ambtenaren-
■ht kortgeleden is geregeld geworden.
En de heer Rutgers van Rozenburg vrees-
Y.er een aantasting van de gemeentelijke
uiomie immers „onderworpen aan de
keuring" beteekent dat de gemeente den
-invloed ondergaat. En ook hier weer
gde gevaar voor de gemeentelijke scha:-
Maar ook hier opponeerde de minister dat
het „onderworpen aan de goedkeuring" niet
zo zwaar moest worden opgevat de be
doeling was alleen te zorgen, dat er niet al te
weinig bekwame krachten in de gemeenten
zouden worden aangesteld.
Een amendement om heel de bepaling te
schrappen viel met 42—30 stemmen.
De burgemeester is hoofd van de politie,
hij benoemt en ontslaat. De heer Ter Laan
wilde de politieambtenaren door den Raad
doen benoemen. De heer De Wilde en de
heer Ruys de Beerenbrouck merkten op, dat
er een principieel onderscheid moet zijn
tusschen de politie en de andere gemeente
ambtenaren. Het gaat niet om doorvoering
van de democratie (daarvan had de heer Ter
Laan gesproken) maar om tweeërlei soort
gezag, om bedrijfsgezag bij de bedrijven, om
overheidsgezag bij de politie: hier moet het
recht gehandhaafd worden. De meerderheid
van de Kamer onderschreef deze zienswijze.
Het amendement-Ter Laan viel met 50—18
stemmen. De R.K. heer Guit stemde met de
soc. dem. mede.
De heer v. Hellenberg Hubar had meer
succes. Z ij n amendement nam de regeering
over. Zijn amendement, dat strekte om een
eind te maken aan den toestand, dat de be
noeming en het ontslag van politie-ambte-
nar en feitelijk kan komen te berusten in
handen van den commissaris. Daarom wilde
*t benoeming en ontslag doen geschieden
resp. na aanbeveling en gehoord den hoofd
commissaris of commissaris, inplaats van op
voordracht van dezen.
Een oude kwestie rakelde de heer K. ter
Laan op.
Een oude en veel-beschreven kwestie.
Lang werd er niet over gesproken, behoefde
er ook niet over gesproken te worden. Hier
waren de meeningen geteld.
De kwestie of de burgemeester aan den
Raad af of niet verantwoording moet schul
dig zijn voor daden van politioneel beleid.
De Kamer verwierp met 3823 stemmen
het soc. dem. amendement op dit punt. Al
werd ook, bij monde van Mr. de Wilde uitge
sproken, dat een verstandig burgemeester
zooveel mogelijk „opening van zaken" geven
zal.
De heer Ketelaar zag zijn pogen met
succes bekroond, om alle artikelen van de
Gemeentewet opnieuw te nummeren, wegens
de vele veranderingen.
Wetstechnisch is dat natuurlijk uitmun
tend.
Maar, c_ arme litteratuur over de ge
meentewet het arme nieuwe boek van Prof.
van der Pot over de gemeentewet! Met de
oude nummering is heel de gemeentelijke
wereld zoo vertrouwd geraakt.
Art. 23 der wet somt de betrekkingen op,
die van het raadslidmaatschap doen uitslui
ten. Ook de echtgenooten dezer uitgeslotenen
zijn voortaan uitgesloten. Wat natuurlijk heel
onaangenaam is voor de zittende raadsleden
(er is ergens zelfs een wethouder), die als
gevolg van deze stringente bepaling uit den
Raad zullen moeten. De heer Knottenbelt
heeft weten te bereiken, dat ze tot de ver
kiezingen van '31 mogen blijven zitten.
De heer Vliegen wilde de zittende uitge
slotenen ongemoeid laten tot ze niet meer
herkozen werden. Zoover wilde de Kamer
echter niet gaan.
INTIMUS.
TROELSTRA HERDACHT IN DE
MODERNE VAKPERS.
EEN MONUMENT OP ZIJN GRAF?
In de moderne vakpers is mr. P J. Troel,
stra alom herdacht. „Het Volk" citeert niet
minder dan dertien vak-periodieken, die
artikelen aan den staatsman gewijd hebben.
„De Fabrieksarbeider", weekblad van de
Nederlandsche Vereeniging van Fabrieksar
beiders, hoopt, dat de Algemeene Raad uit
N.V.V. en SDAP. het initiatief moge nemen
tot stichting van een grootsch en indrukwek
kend monument op zijn graf.
DE STRIJD VOOR DE A. V. R. O.
NIEUWE REGELING EERST 1 JULI
VAN KRACHT?
Volgens de Tel. hebben de Keulsche luis
tervinken hun teleurstelling in het volgende
telegram neergelegd: „Luistervinken Keulen
betreuren vermindering zendtijd A.V.R.O."
Te Heerenveen en Hoorn hebben zich co
mités van actie voor de A.V.R.O. gevormd. Er
zullen protestvergaderingen gehouden wor
den. Ook te Utrecht, Gorinchem. Tiel en
Delft zijn protestvergaderingen uitgeschre
ven. Het comité te Schagen heeft een tele
gram aan den minister gezonden.
Telegrammen zijn voorts gezonden door de
gewestelijke besturen van de A.V.R.O. in
Noord-Brabant en Friesland.
Een adres van H. B. S.'ers!
Drieentwintig leerlingen van de hoogste
klasse van de R. H. B. S. te Groningen heb
ben een brief gericht tot dén minister van
Waterstaat, waarin dezen verzocht wordt te
rug te komen op zijn beslissing inzake de
zendtijdverdeellng.
De heer L. C. Morsman te Amsterdam heeft
aan de Tel. verzocht namens eenige luis
teraars, die met hem werkzaam zijn aan de
Zuidergasfabriek, mede te deelen, dat zij
een bedrag hebben bijeengezameld om de
V.AR.A. in de gelegenheid te stellen een
klik te koopen voor het aangeven van het
tijdsein, op clie dagen, dat het A.V.R.O.-
klokje niet meer in den aether zal tikken.
Het Handelsblad heeft vernomen, dat de
datum van 15 Juni als dag. waarop de nieuwe
zendtijdregeling ingaat, absoluut or.julst is.
Volgens het blad wordt als vrij zeker aange -
nomen, dat de regeling niet voor 1 Juli zal
ingaan.
DE KONINGIN TE AMSTERDAM.
Den tweeden dag van haar bezoek aan
Amsterdam, Woensdag, heeft de Koningin
's middags een bezoek gebracht aan „Huize
Lydia" op het Roelof Hartplein, tehuis voor
alleenwonende meisjes en vrouwen.
DE KONINGIN-MOEDER IN NOORD
BRABANT.
De Koningin-Moeder heeft van Oisterwijk
uit een uitstapje gemaakt naar Vught en
's-Hertogenbosch, welke plaatsen door het
bezoek zeer verrast waren, daar het niet
vooraf aangekondigd was. Ook Breda heeft
koningin Emma bezocht. Zij reisde incognito
DE A. V. R. O. EN DE ZENDTIJD.
DE V. A. R. A. DRINGT OP SAMEN
WERKING AAN.
„Het Volk" geeft zijn indrukken van
de A.V.R O.-protestarergadering in Den Haag
o.a. als volgt:
„De stemming van de protesteerenden was
zeer vroolijk en heelemaal niet bedroefd of
gedrukt. De netto, weldoorvoede midden
standers hebben een heel genoeglijken avond
gehad. Er heerschte in Diligentia een aller
gezelligste doch rumoerige kroeg- of socië
teitsstemming. De aanwezigen mochten
lachen, hoonen en fluiten, luidruchtig zijn
zooveel ze maar wilden en om de twee mi
nuten uitbarsten in luidruchtigen bijval of
afkeuring, telkens wanneer de demagogisch
gestelde voordracht van den heer De Graaf
daartoe aanleiding gaf, en dat was heel dik
wijls".
Onder het opschrift ..De vloek der booze
daad rust op de A. V. R. O." schrijft het blad
elders:
Wij hebben redenen te over om aan te
nemen, dat vrijwel het geheele A. V. R. O-
bestuur overtuigd is van de doelloosheid de
zer actie, zoo goed als men overtuigd is van
de mislukking van het zoogenaamde „bui-
tenlandsche zenderplan". Over de nieuwste
dwaasheid, n.l. die van een drijvenden zen
der buiten de driemijlszóne, heeft men zelfs
niet serieus willen spreken.
„Het is de scherpslijpers-tactiek van een
deel der A. V- R. O.-leiding, die de A. V. R. O.
gebracht heeft in de positie, waarin zij thans
verkeert. Indien men zich tijdig toeganke
lijk had getoond voor de rechtmatige eischen
van de V. A. R. A., zou de situatie gansch
anders zijn. De A. V. R. O. heeft echter steeds
gezegd: „Eerst neem ik alles en dan voor de
anderen het overschot'. Deze domme, van
politieke kortzichtigheid getuigende houding,
wreekt zich thans. Moest daarvoor de oud-
minister Westerveld geofferd worden?
Het belang van enkele heeren is niet het
belang van den Nederlandschen omroep'
Men snelt met volle vaart verder op den
verderfelijken weg. die leiden moet naar een
grooter afbraak van de A. V. R. O., dan de
ministerieele beslissing noodzakelijk maakt.
De aanstichters van deze agitatie nemen
daarbij een verantwoordelijkheid op zich
tegenover de vele medewerkers aan de A. V.
R. O., die wij hun niet benijden.
Het blad gelooft verder, dat door samen
werking met de V. A. R. A. de onaangename
consequenties grootendeels achterwege kun
nen blijven.
„Brutaal voor den gek gehouden"
„Er is door de verdeeling van den zendtijd
een geest van onwil en verbittering door ons
volk gevaren, welke dieper wortelt, dan men
op dit oogenblik nog peilen kan", constateert
de Nieuwe Rotterdamsche
Courant.
„Wij vermoeden, dat de tegenwoordige po
litieke machthebbers speculeeren op het ge
bruikelijke stroovuur, dat spoedig zal zijn
uitgebrand! Maar wij weten ook, dat ditmaal
in verschillende plaatsen mannen en vrou
wen met hardnekkige en taaie strijdersnatu
ren de hoofden bij elkaar steken, omdat zij,
naast den directen strijd dien zij de A-VR..O.
nu willen helpen voeren, de noodzakelijk
heid gevoelen van een zich voorbereiden op
een misschien jareniangen kamp op breede-
ren grondslag.
Hetgeen de A.V.R.O. is overkomen, wordt
niet langer gezien als een op zichzelf staand
feit, maar als slechte een enkel sprekend
symptoom van een vloekwaardig systeem,
waarbij de regeermacht niet wordt aange
wend in dienst van allen, in dien van den
vrijen opbloei van ons volksleven, maar ten
bate van politieke groepsbelangen, met onder
drukking van hetgeen zich daarvoor niet
regelrecht dienstbaar laat maken.
De A.V.R.O. zelf beklaagt er zich over, dat
zij al de jaren door niet anders dan onrecht,
kneveling en willekeur te verduren heeft ge
had".
Het blad noemt daarvan voorbeelden. He'
willig treden daarin ve-klaart het blad uit
haar hoop, dat eindelijk haar recht op een
eigen zender zou worden erkend.
„In dit opzicht gevoelt het A.VJl.O.-be-
stuur zich ronduit gezegd, brutaal voor den
gek gehouden. Tot op het laatste oogenblik
vóór het bekend worden van he beslissing,
zijn, naar men ons mededeelt, bestuurderen
van de A.V.R.O- vriendelijk toegesproken, ge
paaid met het nog in overweging zijn van
de verdeeling, uitgenoodigd om alsnog inlich
tingen en technische utieenzettingen in te
zenden, terwijl het geteekende vonnis al ge
reed lag en aan de tegenstanders al bekend
was!
Machinatiën?
De N.R.Ct. vraagt verder:
..Is het waar, dat de Nederlandsche regeeriDg
verlangt, de historische Nederlandsche 1071
meter»golf opzettelijk prijs te geven, om dezen
uitweg voor nu en voor de toekomst te vei;
sperren? De geruchten, welke ons ter oore
komen over machinatiën ten einde een ver
ruiming van zendtijd in deze richting onmo
gelijk te maken, dragen een hoogst ernstig
karakter. Er zouden storingsklachten van
Dultsche zijde zijn uitgelokt en toen zelfs
die uitgelokte klachten eigenlijk toch nog
maar heel vaag en onbeteekenend uitvielen,
zouden ze zoo veel mogelijk zijn opgeblazen
Het kost ons moeite hieraan te gelooven,
waren zij ons niet van zoo geloofwaardige
zijde medegedeeld. Immers, dit lijkt veel op
saboteeren van Nederlandsche belangen van
staatswege. Hiermede zou de 1071 meter-
golf in handen gespeeld worden van Noor
wegen voor zijn nieuwen Telefunker.-zender
te Oslo. Ofschoon ook de staatsdienst van den
zakelljken Omroep hierdoor in het gedrang
zou zijn gebracht, zou men dergelijke mid
delen oirbaar geacht hebben om maar te
maken, dat in elk geval de A.V.R.O. op deze
wijze niet geholpen zou kunnen worden. Wat
steekt hier achter?
Het blad acht een omroep volgens het
Gleichwellen-systeem mogelijk en vraagt:
Is het juist, dat de tegenstand der regeering
hieraan toe te schrijven is, dat de A.V.R.O.
dan zou beschikken over een systeem, dat in
de voornaamste centra een goede ontvangst
met voel eenvoudiger middelen waarborgt, wa
niet In het belang wordt geacht van de con-
curreerende vereenigingen?
Als er ook maar eenige wil of geneigdheid
bestond om den honderdduizenden A.V.R.O.-
leden tegemoet te komen in hun wensch, hun
zelfgeorganiseerden zelFoe taalden omroep
volledig te behouden, zou een mogelijkheid
daarvoor zeker te vinden zijn. Als het niet
gebeurt, dan is het omdat de politieke macht
hebbers meenen de bevoegdheid te bezitten
het Nederlandsche volk hunnerzijds voor te
schrijven waarnaar zij in hun huiskamer:
behooren te luisteren.
Aan het Nederlandsche volk is hier op de
hardhandigste wijze gedemonstreerd, dat het
tot in zijn particuliere leven onder een be
moeizieke voogdij ls gesteld.
GEGARANDEERD ONVER.
VALSCHTE WIJNEN
'KASPER
IDDlNK's
OUD* ifUWC
TJONGE iTJCrCGC,
OAT IS JB WARE.
Oude Schiedammer Gencvcr
f L-'«
Per O LaUrftaacfc -I. - 11-
Ou«Je O...... - -IC. - J
Pn.i Gcnc.er .'.V 2.70
Priaa Braada-ija - 2.90
Futi.-kt Braade-ija .310
Cognac
RkI»" Cognac-
Pricaa Cognac
Fno.ck. Co,... .Jj.
r— <-•*-
f z.ss
3 Si
- 4.3»
r Special
f 216
2.70
C.goac - 3.30
Ccgoac i. 4.30
Scotsh Whisky
Highlaadar-
r 3.s
anja Bitier I. f3 10
ae,. Bn.cc II 2.70
troenbmer 2.70
eenkaaaija 2-30
billen 2.30
.ddcrak 2.70
Bitters (met Gcnever)
Kal... Maag.. Pomaierao.-.
'Sherry
Sherry Ca
Full t'.-Meai Shrrry Can.alca
tlya.aIK
Madeira -.T-TV 11.30
Madera Ca - - - 1.70
Made-a Luia Gaaaai da
Coaecicao IM
Roode en Witte Portwijn
Fen a rera - I 0 S0
Valencia Pari I.—
T.rr.goaa Port Prim. 1.3»
Port Soparieiar. I .SO
Pnn Gonralca Oya.a
Oporto 1.75
Deur. Por» Gold aid
Zoete Wonen
Uallipoli
GallipolS (Supeeieofl .1.}.
s™-M- -
Viaoua (Win# wijn)
Madrid Rood.
Madrid Win.
Zoela Scaaoicbe win n. 'an
Gedurende de WINKELWEEK tol en met ZATERDAG 24 MEI.
bij elk bcateed bedrag Tan f 3.—mooio
SOUVENIRS NAAR KEUZE.
(Uitgezonderd hiervan zijn twee artikelen, n.l.: Brandewijn f 2.80
per liter. Gene ver f2.70 per liter).
GROOTE HOUTSTRAAT 79 - T,l. 10273
GEN. CRONJÉSTRAAT 128 - Tel. 14949 l]
HAARLEM.
U ItOnze Kanabona worden ingewineld voor nuttige en fraaie gcachenken
Per boot of apoor beatcllingen *an f 10.— en daarborc
KL. HOUTSTRAAT 2
.SUPPORT SHOE"
(met ingebouwde Brug)
fs DE SCHOEN voor MOEÏLIJKI
en DOORZAKKENDE VOETEN
HOUTKOOPER's Schoenenmagazijn
ZIJLSTRAAT 86 TEL. 14912
U zult wel eens gehoord heb
ben van menschen die een Piano
kochten, die na ongeveer een
half jaar gebruikt tc zijn sterk
iu klank achteruitging. Daar
tegenover zult U van anderen
kunnen vernemen dat hun
piano, door ALPHENAAR
geleverd, na vijf of zes jaren
bespeeld tc zijn nog mooier
klnok dan toen ze geleverd
werd. Zoo hoort het ook. de
cerstb tien jaren moet dc klank
van de piano toenemen in diepte
en glans, daarna mag, bij nor
maal gebruik, langzaam aan dc
klank wat dunner worden, het
geen erhter door doelmatige
reparatie geheel kan worden
hersteld.
zijn aangekocht voor den
van de nieuwe
DE ZWAARSTE RrEPfH
Vraagt inlichtingen bij
„Bensdorp Bussum"
afdeeiing Wedstrijd,
of bij Uwen winkelier.
