BUITENLAND BRIEF UIT BERLIJN. De verhouding tusschen Frankrijk en Italië. GASFORNUIZEN HAARLEM'S DAGBLAD TWEEDE BLAD VRIJDAG 4 JULI 1930 INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regeL Stofzuigerhuis MAERTENS BARTELJORISSTRAAT 16 TELEFOON 10756 VAMPYR Stofzuigers f98.- Grandi's uitlatingen. Een antwoord van Briand, dat afdoende is. De strijd in China. Geen geld meer om oorlog te voeren. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. Onlangs hebben wij uitvoerig geschreven over de verhouding tusschen Frankrijk en Italië en de commentaren van de Engelsche pers, die van oorlogsgevaar spraken. Grandi, de Italiaansche minister van buitenlandsche zaken heeft vóór deze quaestie.doch ook kort er na, de gelegenheid gevonden om de schuld van de gespannen verhouding tusschen de beide landen, op Frankrijk te schuiven. Briand heeft zijn verwondering over Grandi's uitlatingen uitgesproken en hij heeft onder anderen volgens de NJt.C. verklaard: „Toen Grandi en ik Londen ver lieten, waren wij besloten de onderhandelin gen tijdens de zitting van den Volkenbonds raad te Genève te hervatten. Te Genève hadden wij tweemaal een onderhoud, waar bij ik voorstelde, zonder dat dit tegengespro ken werd, om de moeilijkheden langs den gewonen diplomatieken weg op te lossen. De omstandigheden en ervaringen van Londen maakten het wenschelijk eerst de politieke geschillen op te lossen, voordat technische overeenkomsten gesloten werden. Toen wij Genève verlieten, dacht ik, dat wij het over deze procedure eens waren. Ongelukkigerwijs deed zich daarop een nieuw feit voor.Wij bevonden ons nog te Genève, toen de redevoeringen, eerst te Li- vorno, daarna te Florence en Milaan gehou den werden. (De redevoeringen waarbij Mussolini terdege met den sabel gerinkeld heeft). Ik kan me niet voorstellen, dat Grandi zal willen volhouden, dat de toen gesproken woorden, de toon ervan, de atmosfeer waarin zij werden ontvangen, een gunstige voorbe reiding waren voor de onderhandelingen, die moesten leiden tot een vriendschappelijke samenkomst. Ik was van meening, dat de opwinding het gevolg was van bepaalde uitdrukkingen en dat eenige weken noodig waren om de pu blieke opinie aan belde zijden tot rust te laten komen. De Fransche ambassadeur te Rome heeft overigens snel het contact weer hervat en ik was van meening, dat deze beraadslaging de eerste van een heele reeks diende te zijn. Het hangt slechts van Grandi af, zooals onlangs Mazoni bij zijn vertrek uit Rome gezegd heeft, of de onderhandelingen voortgang hebben. Ik wil hopen, dat wij ditmaal zullen kun nen voortgaan in een atmosfeer, die niet meer verstoord wordt door een of andere on gelegen komende polemiek." k Briand's antwoord is afdoende. Men be hoeft geen diplomaat te zijn om te kunnen beoordeelen of Briand's verklaring aanneme lijk is. De toon van de redevoeringen des heeren Mussolini was in hooge mate belee- digend en was zeer zeker niet geschikt om die sfeer te scheppen die internationale be sprekingen behoeven. Briand's opvatting, dat er „een paar weken noodig waren om de pu blieke opinie tot rust te brengen" is dan ook de eenig juiste. Italië zal daar niets tegen in kunnen brengen, al zal de Duce trachten een andere uitlegging aan het conflict te geven. L. A. De burgeroorlog in China. PEKING, 3 Juli (V.D). De nederlaag der Noordelijken in Zuid-China zal ook politieke gevolgen hebben. De leider der Kwo Mintang- Partij Wang heeft generaal Yen een wapen stilstand met Tsjang Kai Sjek voorgesteld om een conferentie bijeen te roepen. Wang heeft verklaard, dat beide partijen financieel zoo verzwakt zijn, dat voor^tting?.1 van den bur geroorlog in China buitengewoon ernstige ge volgen moet hebben. Geen der partijen heeft geld om den oorlog voort te zetten. Wanr heeft zich bereid verklaard deel te nemen aan een vredesconferentie te Moekden. Ook het Saargebied op 10 Juli ontruimd? PARIJS, 3 Juli (B.TA.) De „.Echo de Paris" meldt dat de regeeringscommissie van het Saargebied op 5 Juli zal bijeenkomen en zal mededeclen, dat de in het Saargebied ge- stationneerde Fransche en Belgische troepen het land op 10 Juli zullen verlaten. Internationaal Theosofisch Congres te Genève. GENèVE, 3 Juli (V.D.) Dezer dagen is in het ..Maison Communale de Plainpalais" hier ter stede het tiende Europeesche Congres der Theosofische Vereeniging gehouden. Onder hen, die aan het congres deelnamen, merkten wij op de presidente Dr. Annie Besant, Dr. C.' Jinajaradasa, de Indische wijsgeer en schrijver; Bisschop C. W. Leadbeater, Bisschop Dr. J. I. Wed good, Prof. E. Mar caul t, de be= kende Fransche psycholoog; Dr. James, Cousins, de Engelsche dichter en Dr. A, Kamensky de Russische philosophe en Dr. J. J. v. d Leeuw, de alg. secretaris der Neder- landsche afdeeling en vele andere bekende figuren en vertegenwoordigers van andere landen. Bij de opening wees Dr. Annie Besant op het verblijdende verschijnsel, dat het Theoso; fische Genootschap in Amerika, hetwelk zich in vroegere jaren onder leiding van Katherine Tingley afgescheiden heeft van de Int. Theosofische Vereeniging, thans onder den nieuwen leider Dr. de Purucker wederom samenwerking heeft gezocht. Te Point Lorna, het Hoofdkwartier van bovengenoemd genootschap, heeft men alle boeken en pamfletten, welke hegen Dr. Besant waren, verbrand. Thans op het congres te Genève nam dr. Besant gaarne de haar door Dr. Eek, den Amerikaanschen afgevaar-- digde van het Theosofisch Genootschap, toe gestoken hand aan. Hiermede was de her- eeniging van twee groote theosofische groepen bezegeld. De volgende dagen werden verschillende voordrachten gehouden, welke aanleiding gaven tot uitvoerige gedachtenwisseling tus schen de verschillende sprekers. Dr. Besant, Bisschop Leadbeater en Dr. J. J. v. d. Leeuw spa-aken over: De Toekomst der Theosofische Vereeniging. Alle drie sprekers toonden een geheel ver schillend standpunt. Er werd echter vooral den nadruk gelegd op de noodzakelijkheid om volkomen vrijheid van gedachte in de T. V. te handhaven. Voorts spraken Dr. Monod Herzen over: .Kennis in de T. V." en Prof. Marcault over: .,De beteekenis van ceremonieel in ontwik keling der rassen". Dr. A. Besant hield vervolgens nog een openbare voordracht over: „Occultisme", ter wijl de laatste dag gewijd was aan verschil lende besprekingen. De groove politieke bijeen komst in Rusland. Het communistisch congres heeft blijkens een Wolff-bericht uit Moskou met algemee- ne stemmen een motie aangenomen, waarin de politieke lijn en de arbeid van het cen trale comité der partij worden goedgekeurd. Dank zij de door het centraal comité gevoer de buitenlandsche politiek is het aan de sovjet-regeering gelukt den vrede te hand haven, de gewichtigste voorwaarde voor het welslagen van den socialistischen opbouw. Het congres acht ter bespoediging van de industrialisatie der Sovjetunie de verdere ontwikkeling der economische betrekkingen tusschen de Sovjetunie en de kapitalistische wereld op den grondslag van een strikte handhaving van het monopolie voor den buitenlandschen handel en een zoo ver mo gelijk gaande gebruikmaking van de tech niek der kapitalistische landen noodzakelijk Voorts wordt in een motie verklaard, dat de politiek van het centraal comité een bui tengewone opleving van het productie- enthousiasme heeft teweeggebracht. De door de partij bereikte opbouw-tempo's bieden de Sovjet-unie de mogelijkheid zeer spoedig de vergevorderde kapitalistische landen in technisch en economisch opzicht in te halen en voorbij te streven. Stalin voerde op het congres het woord over de redevoeringen door Rykow en Tom ski gehouden, die weliswaar een zekeren vooruitgang tegenover vroeger beteekenden, maar toch onvoldoende waren, aldus het Hbld. De partij eischt, aldus Stalin, dat de voormalige leiders der rechtsche oppositie zullen erkennen, dat er tusschen hun lijn en de algemeene lijn der partij een diepe af grond is en dat hun lijn tot een herstel van het kapitalisme zou leiden. Zij moeten dit niet slechts erkennen maar de afwijking naar rechts gemeenschappelijk met de partij bestrijden. De leiders der rechtsche opposi tie hadden volgens Stalin hun verklaringen slechts onder den druk van het congres af gelegd. Het wantrouwen van het congres te gen hen was volkomen gegrond. De partij eischt een bekrachtiging hunner verklarin gen door daden en zal, als deze uitblijven, den beslisten strijd tegen de leiders der rechtsche oppositie voortzetten. Prins Otto van Habsburg's onderhandelingen te Genève, GENèVE. 3 Juli (Wolft), Uit goed ingelich. te bron deelt men mede, dat prins Otto van Habsburg Zondag en Maandag te Genève heeft vertoefd, waar hij in een klein hotel was afgestapt onder den naam van Otto van Bourbon. Een der prinsen van Bourbon vergezelde hem. Prins Otto is Dinsdag door gegaan naar Cannes. De geruchten, dat de prins zou onderhandeld hebben met voor aanstaande vertegenwoordigers van den Vol kenbond zijn onjuist. De Tel. teekent hiei-bij nog aan: De Geneefsche coi-respondent van de „Mor ning Post" verklaart uit zeer betrouwbare particuliere bron vernomen te hebben, dat gedurende het verblijf van den prins te Ge nève besprekingen tusschen hem en zijn moeder, ex-keizerin Zita, eenerzijds en eeni ge invloedrijke Hongaarsche diplomaten en officieren andex-zijds zouden hebben plaats gehad, met betrekkin? tot de kwestie dei- troonsbestijging van den prins. Volgens den Geneefschen correspondent van de „Daily Telegraph" zou aan deze conferentie ook een geestelijk hoogwaardigheidsbekleeder uit Rome hebben deelgenomen. .Uit een en ander zou men kunnen afleiden, dat den la at sten tijd, ondanks de tegenspraken van Hongaarsche zijde, stappen worden gedaan in de richting van een herstel van het huis Habsburg op den Hongaarschen troon. Geruchten, dat prins Otto tijdens zijn verblijf te Genève ook met leidende Volken bondsfiguren in contact zou zijn gekomen, worden tegengesproken. Ontwapeningscommissie weer bijeen in November. LONDEN, 3 Juli (VD) Naar de diplo- matieke medewerker van de Daily Telegraph verneemt, is jhr. Loudon, de voorzitter van de voorbereide ontwapeningcommissie van den Volkenbond, de Nederlandsche gezant te Parijs, voornemens in November een zitting van de ontwapeningscommissie te Genève bijeen te roepen, zonder rekening te hou den met de vraag, of vóór dien tijd de ge- Fa. GEBRS. BRAKEL OPHIAPLEIN 6-12 - TELEFOON 10533 schillen tusschen Frankrijk in Italië in zake de vlootkwestie zijn bijgelegd. In verband met den wensch van Frankrijk om de onderhandelingen over deze politieke moeilijkheden met Italië langs den langza- men diplomatieken weg voort te zetten is, voegt de medewerker er aan toe, een rege ling voor dien tijd nauwelijks waarschijnlijk. Briand heeft tot nu toe een antwoord van Frankrijk op de Italiaansche voorstellen in zake het stopzetten van den vlootbouw ver meden. Deze voorstellen, oor spion kelijk af komstig van MacDonald, vinden in Frankrijk behalve bij de socialisten, geen steun. In de ze omstandigheden moet men volgens een medewerker van de Daily Telegraph met een algemeëne wapeningswedloop in Europa re kening houden. Het zou dwaas zijn te ge- looven, dat de voorbereidende ontwapenings commissie deze ontwikkeling zou kunnen tegengaan. FOKKER IS „AMATEUR VLIEGER". NEW YORK, 3 Juli (Reuter). Toen Fokker op het Roosevelt Field werd verba li- seerd wegens „acrobatisch vliegen zonder vliegvergunning", deelde hij den ambtenaren mede, dat hij de derde mensch ter wereld was, die indertijd een vliegvergunning had gekregen; de ambtenaren stoorden zich ech ter niet hieraan. Fokker moest, naar gemeld, een geregeld examen afleggen, wcrcl door de doktoren onderzocht en lichamelijk geschikt verklaard, en kreeg daarop een diploma dat hem machtigt krachtens amateurs-regels te vliegen. Later zal hij geëxamineerd worden voor het beroepsvliegers-diploma, maar men deelde hem mede, dat hij dit pas zou kun nen krijgen na betaling van de boete van 500 dollar, welke hem was opgelegd wegens het optreden van gisteren. SCHOOLVERZUIM IN KATWIJK MODE. STRENGE MAATREGELEN BERAAMD. Te Katwijk schijnt schoolverzuim een zeer alledaagsch verschijnsel te zijn. Misschien in geen enkele plaats in ons land is het schoolverzuim zoo groot als in Kat wijk aan Zee, lezen wij in de N. R. Ct. De oorzaak hiervan moet eensdeels gezocht wor den in de groote aantrekkingskracht die de zee op den jeugdigen Katwijker oefent, maar in niet mindere mate ook in de behoeftige omstandigheden, waarin tal van vaak zeer groote gezinnen aldaar verkeeren. In verband met een en ander is een verga dering gehouden waaraan deelnamen de hoofden van scholen en de inspecteur van politie. Besloten werd, alle gevallen van schoolverzuim direct aan de politie te mei dén, op dat 'de' wêrkgëvers, die leerplichtige kinderen te werk stellen, strafrechtelijk kun nen worden vervolgd, terwijl bovendien ten strengste tegen de ouders der betreffende kinderen zal worden opgetreden. BEZOEK VAN EEN SIAMEESCHEN PRINS. VERSTERKING DER BETREKKINGEN MET SIAM. In het begin van de volgende week zal een lid van het regeerend vorstenhuis van het koninkrijk Siam ons land bezoeken, nl. prins Somdeh Krom Phya Damrong Rajanubhad, kortweg prins Damrong genoemd. Hij is een halfbroeder van koning Chulalongkorn, die in 1896 een bezoek aan Java bracht, aldus lezen wij in het Hbld. Met het bezoek aan ons land. van prins Damrong valt samen de poging om te komen tot de oprichting van een Genootschap „Ne derlandSiam", op aanstichting van den heer L. D. Petit. Het plan daartoe bestond al lang; het bezoek van den koning aan Neder- landsch-Indië is aanleiding geweest met de uitvoering ervan te beginnen. Het genoot schap wil de betrekkingen op geestelijk, maatschappelijk en economisch gebied tus schen de beide landen versterken, Siameesche autoriteiten hebben medewer king toegezegd, oa. prins Poerachatra, mi nister van handel en verkeer, en prins Sa- kol Varavorn, directeur van de Volksgezond heid. HISTORISCH MONUMENT BEDREIGD. Het Huis met de Beelden, Dokkade 31, te Vlissingen, een der mooiste en oudste gebou wen der stad dreigt gesloopt te worden, wijl de Kon. Mij „De Schelde" er voor haar uit breiding de hand op gelegd heeft. JONGETJE ONDER ERWTEN BEDOLVEN. Te Aalsmeer is een 3-jarig jongetje bij het spelen onder een stapel erwten geraakt en dood gedrukt. VRIJDAG 4 JULI Palace: „De strafzaak Bellamy". Tooneel: The two Stones. 8.15 uur. Luxor Theater: „Een huwelijk op proef en „Slaven van onzen tijd". Tooneel: Aki- motos. 8.15 uur. Rembrandt Theater: „Wenn du einmal dein Herz verschenkst". Tooneel: Hans Graf Trio. 7 en 9.15 uur. ZATERDAG 5 JULI Restaurant Dreefzicht: Concert door de Muziekver. Lourer.s Jansz. Coster ('5 avonds) Bioscoopvoorstellingen 's middags en des avonds. Teyler's Museum. Spaame 16. Geopend op werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan dags, toegang vrij. (Van onzen correspondent). Dc ontruiming der derde zóne. De ontroering vani het volk. De laatste parade voor Voor Duitsc'iiland is de eerste Juli een officiieele feestdag geworden. Maar een, die slechts éénmaal ge vierd werd. En wel naar aanleiding van het feit, dat toen voor de zoogenaamde „derde Zóne" de bezetting door vreemde troepen opgehouden heeft te bestaan. Op deze dingen wil ik hier niet verder in gaan. Ze zijn al te bekend. Ik heb het plechtigste oogenblik, het in zetten van het luiden der kerkklokken en het zingen der eerste koralen, precies om middernacht, door de radio uit dc stad Mainz overgebracht en natuurlijk ook in Nederland, waarschijnlijk zelfs door middel van de Duit- sche zenders met korten, golf ook in Indië, te volgen, mogen meemaken in een met Duit- schers gevulde zaal in Berlijn; en ik kan u de verzekering geven, dat de meeste toehoor ders tranen in de oogen hadden van echte ontroering. Nog mooier moet de indruk in de feesttuinen van het etablissement van Kroll op het Plein der Republiek tegenover den Rijksdag geweest zijn. waar men ook sterke luidsprekers aangebracht had en de illusie zich weer eens manifesteerde, dat men op meer dan zeshonderd kilometer afstand het gevoel had. temidden der ontroerde menigte in Mainz te zijn en slechts de oogen behoef - ■de te sluiten om de zeer duidelijke feestrede naren in levenden lijve voor zich te zien. Zoo sterk was de prachtig geslaagde overbrenging via de aethergolven, dat men zelfs kilometers ver in den sluimerenden Tiergarten, Berlijn's Bols de Boulogne, nog de Rijnlandsche fees ten mee kon aanhooren. En zoo zal het wel in vrijwel alle steden en dorpen van Dultschland geweest zijn. Ja, de ontroering van de menschen, met wie ik in dezelfde zaal vertoefde, was wel heel echt, en ik zou jokken als ik beweerde, dat alleen mij geen brok in de keel geschoten is, toen daar al die honderdduizenden in den Rijn-nacht hun volkslied aanhieven! Ik heb mij met mijn Duitsche vrienden van harte in dit oogenblik verheugd, en zal van eenzelfde vreugde getuigen, als eindelijk ook het Saar gebied die hatelijke vreemde bezetting naar huis zal zien gaan. Wie als ik de laatste jaren in die bezette gebieden geweest is, weet maar al te goed, dat het niet altijd en overal pais en vree tus schen bezetting en inwoners geweest is. Voor al in die plaatsen, waar men van Fransche zijde de fout begaan had, Afrikaansche sol daten in garnizoen te leggen, is het ontel bare malen tot botsingen gekomen, waarbij de schuld waarlijk niet bij de Duitschers te zoeken was. Aan den anderen kant hebben rechtsradicale Duitsche elementen, die in de bezetting dankbare aanleiding voor overdre ven agitatie vonden, natuurlijk veel kwaad gedaan. Toch bleef overal spanning, en wel in hoofdzaak in die plaatsen, waar Fransche troepen gelegerd waren. Met de Engelschen, ja zelfs met de Belgen, hebben de Duitschers steeds veel beter kunnen opschieten. Ik heb dat vaak genoeg in Keulen en omstreken kunnen vaststellen. En toen de Engelschen een paar jaren geleden hun strook ontruim den, werd door de Duitschers, vooral door tallooze Duitsche vrouwen en meisjes van Tommy afscheid genomen op een wijze, die aan hartelijkheid niets te wenschen liet. Veel Engelsche soldaten hebben Duitsche meisjes gehuwd, doch het aantal buiten echtelijke, kinderen in die streken loopt in de tienduizenden, en het is wel treurig, dat in verreweg de meeste gevallen de vaders die kinderen niet erkend hebben en door geen enkele wet tot verdere verzorging gedwongen kunnen worden. Hoe nu de bevolking zich gedragen zal te genover die Duitsche elementen, welke met Franschen, Engelschen en Belgen een al te nauwe vriendschap gesloten hadden, zal men natuurlijk moeten afwachten. In Den Haag is indertijd overeengekomen, dat van elke wraakoefening zou worden afgezien. En de het station te Mainz. Duitsche autoriteiten hebben in verband daarmee de bevolking dan ook op het hart gedrukt, verzoeningsgezind tegenover eigen landgenooten te zijn. Maar men kan begrij pen, dat de stemming jegens die Duitschers, die men seperatlsten genoemd heeft omdat ze met hulp van Frankrijk steeds gestreefd hebben naar afscheiding van het Rijnland van het Duitsche Rijk. thans allesbehalve gunstig is. Men heeft bij enkelen hunner reeds de ruiten ingeworpen en op hun deu ren een papier geplakt met het opschrift: „Wat denkt de bewoner na het vertrek van zijn Fransche beschermers te doen?" Wat hij denkt te doen? Ik neem aan. dat hem het leven in het Rijnland verder wel on mogelijk zal gemaakt worden, en dat velen het voorbeeld van een hunner leiders den beruchten Matthes zullen volgen, die sedert jaar en dag zijn tenten in de Fransche hoofdstad opgeslagen heeft. Ja, de vreugde is groot onder de Duitschers der bevrijde gebieden. Maar die vreugde is niet onverdeeld. De politiek speelt in Duitsch land nu eenmaal na den oorlog een zeer groote, een wellicht al te groote rol. Ieder voor zich meenen de menschen het met hun vaderland natuurlijk eerlijk. Maar ze kunnen in de meeste gevallen geen gemeenschappe lijke basis vinden, en het noodlot wil, dat hun verdeeldheid het grootste is op oogen- blikken, waarop de oogen van geheel de we reld op het Duitsche volk als geheel geves tigd zijn. Het is treurig maar waar, 'dat voor enkele groepen van het Duitsche volk het feit. dat gisteren de vreemde troepen vertrokken zijn, een strop beteekent en dat zij daarom alles doen wat zij kunnen om de zaken verkeerd voor te stellen. Vreugde over de bevrijding van groote gebieden beteekent in dit geval propaganda voor die partijen, welke sedert jaar en dag een toenadering tot de vroegere vijanden gezocht en ook wel gevonden heb ben. Voor die groepen, welke Duitschland's toetreden tot den Volkenbond ondersteunden en ten slotte wisten door te zetten. Voor die partijen, welke de buitenlandsche politiek van minister Stresemann tot het einde toe hebben meegemaakt. Dus in de eerste plaats de sociaal-democraten, de katholieken, de democraten en de Duitsche Volkspartij. Het is duidelijk, dat dus de Duitsch-natlo- nalen, de Nationale Socialisten en de com munisten aan de feestvreugde niet deelne men en zelfs overal trachten, roet in hefc feesteten te werpen. Zij wijzen er op, dat van een vrl.1 worden dezer gebieden geen sprake is, zoolang de mogelijkheid van controle, zij het dan ook In minder kwetsenden vorm, blijft bestaan, en onde» bepaalde omstandigheden een terug keer van bezettingstroepen mogelijk blijft. Het is wel tragisch, dat deze verdeeldheid ook de tegenwoordige rijksregeering waarin toch mannen als Dr. Wlrth zitten, die nog met. Walter Rathenau in een kabinet samen gewerkt heeft, ten slotte parten heeft ge speeld. In den oproep van rijkspresident en rijksregeering. die heden publiek gemaakt is, cn waarin natuurlijk de te verwachte offi- cleele voldoening over dc bevrijding uitge sproken wordt, heeft men vergeefs naar oen passus gezocht, die mannen als Stresemann, Ebert. Rathenau cn Erzbcrger dankt, voor wat zij gedaan hadden om dit einddoel te bereiken. En de ontstemming in zekere groe pen is algemeen nu gebleken is. dat dit opzet was en dat daarom de Pruisische regeering geweigerd heeft, den oproep te ondertcckc- nen er, eer, eigen brief de wereld Ingestuurd heeft, waarin duidelijk aan deze mannen herinnerd wordt. De fout is des te merkwaardiger, omdat de tegenwoordige minister van buitenlandsche zaken een der intiemste vrienden van Stre semann was en men van hem een protest tegen deze officieele ondankbaarheid ver wacht had. H. v. B. De plechtigheid in de Berlijnsche Lustgarten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 5