BUITENLAND
BUITENLANDSCHE PERSSTEMMEN OVER
DUITSCHLAND'S ZORGEN.
SCHILDERWERK
ASPIRIN
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 21 JULI 1930
TWEEDE BLAD
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct». per regel.
STOFZÜIGERHUIS MAERTENS
3ARTC1JORIS STRAAT 10 - TEL. No. 10756
Apex Klop-Veeg-Stofzuigers 1175-
VRAAGT VOOR UW BINNEN- EN BUITEN
FIRMA J. HEYDANUS Zn
KONINGSTRAAT 25 PARKLAAN 60 rd
Tel. 11361 van 8—12 en 1V4 5. Zaterd. 8—1
Tegenstrijdige meeningen.
Over dictatuur en economische gevolgen.
De catastrophe in de D.-nationale
partij.
18 leden uit de Rijksdagfractie.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Enkele buitenlandsche (perscommentaren
op de gebeurtenissen in Duitschland bevat
ten qualificaties die merkwaardig genoeg zijn
om hier te herhalen. De Weensche Christe
lijk sociale „Reichspost" zegt bijvoorbeeld:
„Geen traan zal op het graf vallen, dat de
Duitsehe Rijksdag zich zelf heeft gegraven.
De Duitsehe democraten hebben de zweep
slag van paragraaf 48 gevoeld".
Maar het blad vergeet de onverantwoor
delijke tactiek van de groep Hugenberg der
Duitsch-nationale partij te hekelen.
Het „Neue Wiener Extrablatt", het blad
van den Landbouw, schrijft, dat Duitsehland's
toekomst in het duister der onzekerheid is
verzonken. „Thans zal eindelijk moeten blij
ken, of 'het Duitsehe vouk een belangenpolitiek
krijgt of een staatsvolk is. Dat de Duitsehe
sociaaldemocraten, die zich op zoo weldoen*
de wijze van de Oostenrijksohe Marxisten
onderscheiden, thans ook door politieke ver*
blinding zijn bevangen, wordt de tragiek van
het geheele Duitsehe volk".
Merkwaardig is het overigens dat hier en
daar openlijk gesproken wordt over de kansen
op een dictatuur.
De „Oeuvre" zegt, dat de laatste stemming
In den Rijksdag er een bewijs voor is, dat de
dictatuur, waarover men zoo veel en zoo
gaarne spreekt, niet zoo gemakeklijk door te
voeren is, zoolang de democratie waakzaam
blijft.
De berichten uit Amerika spreken over een
eventueele dictatuur, als over een kans waar
van de verwezenlijking voorloopig nog uitge
sloten is.
Het optreden van Rijkskanselier Dr.
Brüning zou men, naar van vooraanstaande
zijde verklaard wordt, beschouwen als een be
wijs voor den oprechten wensch die Duitsch
land 'bezielt om zijn internationale linancieele
[verplichtingen te vervullen.
Men gelooft daarom dan ook, dat de drasti
sche maatregel van de Rijksdagontbinding
eerder een versterking van het Duitsehe cre-
diet in het buitenland zal beteekenen, dan
een verzwakking.
Uit Engeland daarentegen wordt gemeld, dat
de ochtenbladen de verwachting uitspreken
dat de economische crisis veel scherper zal
worden.
Men ziet dat er nogal wat tegenstrijdigs
schuilt in deze commentaren. Zelden is het
dan ook moeilijker geweest om voorspellingen
te doen dan thans. Men moet in ieder geval
op veel voorbereid zijn. Van het allergrootste
gewicht is natuurlijk de vraag, hoe het con
flict in de Duitschnationale partij opgelost zal
worden. Allerlei zonderlinge geruchten doen
de ronde. De „Montagspost" meldt bijvoor
beeld dat de onderhandelingen welke een
combinatie van de groep Westarp (uit de
Duitsch*Nationale partij) de Chr. Nat. Boerenk
en Landvolkspaxtijde groep Treviranus (ook
uit de Duitsch*Nationale partij!) en de Chr.
Soc. beoogden, mislukt zijn. De kwestie of
-bij de verkiezingen een eenheidslijst der vier
groepen gemaakt zal worden is nog niet be>
sproken.
Intusschen ziet men uit dit bericht, dat de
verdeeling in de Duitsch-nationale partij wel
heel groot is. Trouwens, van de vijf en twintig
Duitsch-nationale afgevaardigden, die in den
Rijksdag tegen de opheffing der noodveror-
dingen hebben gestemd, hebben maar liefst
achttien leden in een brief aan het bureau
van de Duitsch-Nationale Rijksdag-fractie
medegedeeld, dat zij uit de fractie treden!
Voorts heeft Graaf Westarp in een brief
aan dr.'Hugenberg medegedeeld, dat hij ook
bedankt voor het lidmaatschap der partij.
De gevolgen van Hugenberg's politieke
manoeuvres zijn dus ronduit gezegd, cata-
strophaal geworden. En dit is wel de interes
santste kant van het Duitsehe vraagstuk!
L. A.
Een Hindenburgblok?
Ten einde de verdeeling, d!ie onder de
rechtsche partijen heerscht, zooveel mogelijk
op te heffen, zijn besprekingen geopend om
de dissidente Duitsch-nationalen, de Duitsehe
volkspartij en de economische partij te ver
eenigen in een combinatie, die zich het Hin
denburgblok zal noemen, aldus meldt de
.TeL
De politieke agitatie in Finland
HELSINGFORS, 19 Juli (W.B.) Volgens
een bericht van „Hufvudstadsbladet" is de
burgemeester van Tammersfors, Hakkdla, gis*
teravond door onbekenden ontvoerd.
Hakkila is sociaal-democraat en was vice-
president van den pas ontbonden Rijks
dag.
KOPENHAGEN, 19 Juli (V.D.) Uit Hel-
singfors wordt gemeld dat Hakkila Zaterdag
middag weer is vrijgelaten, nadat degenen
die hem hadden ontvoerd, den geheelen nacht-
met hem hadden rondgereden. Hakkila begaf
zich per trein naai' Helsingfors. Hij kon geen
signalement der daders opgeven.
Gandhi geeft niet toe.
Naar de speciale correspondente van de
„Petit Parisien" uit Bombay meldt, heeft
Gandhi, die, met toestemming van den on
der-koning, door twee leiders is bezocht, ver
klaard, dat hij er niet aan denkt de campag
ne voor burgerlijke ongehoorzaamheid te
staken. Gandhi zeide, niet veel vertrouwen
meer te hebben in het woord van Engeland.
Sidky Pasja verontwaardigd.
ALEXANDRIë, 18 Juli
In antwoord op de mededeeling van den
Britschen premier MacDonald, dat de Egyp
tische regeering verantwoordelijk zal worden
gesteld voor het leven en de eigendommen
der buitenlanders in Egypte, heeft, de Egyp
tische premied Sidky Pasja thans doen we
ten, dat hij dit ongerechtvaardigde in
menging van Britsche zijde in Egypte's bin-
nenlandsche aangelegenheden acht. Het le
ven en de eigendommen der buitenlanders in
Egypte, zoo zegt hij, zijn nooit roekeloos aan
gevaar blootgesteld. Bovendien is de orde
thans geheel hersteld, zoodat er geenerlei
reden meer is voor de aanwezigheid van
Britsche oorlogsschepen in de Egyptische
wateren.
Zoon van een Sovjetbeambte
ontvoerd?,
HAMBURG, 19 Juli.
De „Hamburger Echo" meldt: Een der
hooger geplaatste beambten van de „Deruta"
de Duitsch-Russische opslag- en transport
maatschappij, zekere Schainhold, die reeds
41/3 jaar bij genoemde maatschappij werk
zaam was, ontving onlangs uit Moskou order,
zich zoo spoedig mogelijk, en wel binnen en
kele dagen, naar Rusland te begeven om zich
over een of ander feit te verantwoorden.
Schainhold weigerde aan dit bevel te ge
hoorzamen en werd daarop door het ge
rechtshof te Moskou ter dood veroordeeld.
Den 18den Juli is thans de 18-jarige zoon
van Schainhold dóór den in Russischen
dienst staanden kanselarij-secretaris,
Schmidt, naar Kiel gelokt en daar op een
schip gebracht, dat onmiddellijk naar Rus
land vertrok.
Schainhold ontbreekt elk nader bericht
over zijn zoon, zoodat men niet weet, wat
in Rusland met hem geschieden zal. Het is
echter zeer waarschijnlijk, dat de knaap als
gijzelaar te Moskou door de Tsjeka zal wor
den vastgehouden.
De Fransche pers over 't
Engelsche antwoord
PARIJS, 18 Juli. (V. D.). Het antwoord
van Engeland op het memorandum van Bri-
and heeft niet nagelaten, te Parijs indruk te
maken. Men is het er in het algemeen over
eens. dat Engeland zooveel mogelijk tracht,
zich te isoleeren, zonder echter Frankrijk voor
het hoofd te willen stooten. Pertinax, die
reeds van den aanvang af tegen Briand's idee
stelling heeft genomen, toont zich zeer te
vreden over het Britsche antwoord. Met den
besten wil van de wereld schrijft hij in de
„Echo de Paris" valt er tegen het Engel
sche antwoord niets in te brengen, want in
werkelijkheid tracht de Volkenbond al meer
dan tien jaar Europa te organiseeren, en men
ziet daarom niet in, waarom Briand een ander
organisme wil scheppen. De Europeesche sta
ten zullen door dezelfde mannen vertegen
woordigd zijn als in den Volkenbond, mannen
die bovendien met dezelfde denkbeelden zul
len komen. Engeland verdedigd den Volken
bond en zijn secretaris-generaal Sir Eric
Drummond, voor wien Briand en zijn aan
hangers nog nooit hun sympathie hebben
uitgesproken. Het „Journal" schrijft, dat het
onmogelijk is, op nog duidelijker wijze het
ontbreken van alle enthousiasme te demon-
streeren. Wanneer de tekst van het antwoord
van Engeland werkelijk door een redactie
commissie meer in den zin van een Euro
peesche samenwerking is gewijzigd, dan
vraagt men zich toch af, hoe hij er wel voor
de wijziging mag hebben uitgezien, schrijft
het blad.
Romanones over den toestand
in Spanje.
PARIJS, 18 Jult (V.D.) Uit Madrid
wordt gemeld, dat de leider der Spaansche
Liberale Partij, graaf Romanones, zijn reeds
lang van tevoren aangekondigde rede heeft
gehouden over den huidigen toestand in
Spanje. Hij keerde zich scherp tegen de
huidige regeering, die hij verweet, haar ge
geven beloften niet te hebben vervuld. Bij
den aanvang van de regeeringsperiode van
het kabinet-Berenguer heeft dit het Spaan
sche volk beloofd, dat de regeering alles zou
doen om den normalen toestand te herstel
len. Sedert dien zijn maanden verloopen en
men heeft zoo langzamerhand den indruk
gekregen, dat in Spanje alles mogelijk is, met
uitzondering van een normalen toestand.
Sprekende over de betrekkingen tusschen de
Liberale Partij en den koning verklaarde Ro
manones, dat de Liberalen ongetwijfeld
vrienden van den koning zouden zijn. doch
dat zij als tegenprestatie verlangen, dat de
koning onvoorwaardelijk zich een vriend van
parlement en grondwet toont.
Centrale voor passenverval-
sching opgespoord.
BERLIJN. 17 Juli. (W. B.l Sedert eenlgen
tijd doen de autoriteiten onderzoek naar het
optreden van tot dusver onbekende commu
nistische geheime bureaux, en wel in de eerste
plaats van een centrale voor passenver-
valsching, die in hoofdzaak ten doel had
communisten, die wegens een of andere over
treding uit het buitenland of uit de provincie
zonder vergunning naar Berlijn kwamen, met
valsche passen over de grens te helpen.
Men is daarbij op het spoor gekomen van
een organisatie, die communisten naar
Amerika transporteerde. Men heeft echte pas
formulieren gevonden, die blijkbaar gestolen
waren en sporen in verband met een moord
op een nationaal-socialist.
Bij huiszoekingen in de bureaux der intus
schen verboden anti-fascistische jonge garde
is gebleken, dat bedoelde pasvervalschings-
centrale zich te Berlijn bevindt. De geld
gevers is men .reeds op het spoor en men
hoopt de centrale zelf ook spoedig onschade
lijk te maken.
De Turken vervolgen de
Koerden op Perzisch
grondgebied.
CONSTANT1NOPEL, 19 Juli (V.D.). Bij de
vervolging van de opstandige Koerden, dron
gen de Turksche troepen 80 K.M. binnen het
Perzische grondgebied. Het hoofdkwartier der
Koerden is bezet, terwijl de Koerden zijn
verspreid.
Het is niet bekend of de Turken met goed
vinden van de Perzen zijn opgerukt.
De houding van Perzië moet om die reden
als onzeker worden beschouwd.
Moderne tragiek.
Een merkwaardig verkeersongeluk vinden
wij vermeld in een Engelsch blad van Woens
dag. De wielrijdster een juffrouw Chapman
uit een dorpje ergens in Suffolk kwam daar
bij om. Van schuld of onvoorzichtigheid le
zen wij niets, aldus de N. R. C. Enkel deze
feiten: Juffr. Chapman was een vrouw van
38 jaar, die naar huis terugkeerde uit een
dagdienst waar zij gewerkt had. Zij was de
eenige kostwinster van een gezin, bestaande
uit een hulpbehoevenden, niets-verdienenden
door ziekte blind geworden man en negen
kinderen, leeftijden van 3 tot 17 jaar. Slechts
twee daarvan brengen al iets in, maar wei
nig. Juffr. Chapman was een vlijtige, op
passende vrouw, die alles deed wat zij kon
om voor haar gezin nog wat te verdienen. Zij
zag er niet tegen op verre fietstochten té
maken om elders te mogen werken.
De dorps-genooten met het gebeurde in
nig bewogen slaan de handen ineen om te
helpen. Maar het lijkt toch een hopeloos-
ellendig geval.
De poorten zijn gesloten.Een fraaie foto van het Berlijnsche Rijksdaggebouw.
Een resumé over Sovjet arbeid.
De Russische pers publiceert- thans de re
soluties welke op grond van de inleidingen op
het XVIe congres van de communistische
pers aangenomen zijn. Behalve de algemeene
resolutie, die de weerklank was van de groote
rede van Stalin, is er een aangenomen naar
aanleiding van het verslag van de centrale
controle-commissie en het volkscommissa
riaat der arbeiders- en boereninspectie, waar
in deze instanties wordt opgedragen alle
bronnen van het land te mobiliseeren ter
verdere versnelling van het tempo van in
dustrialisatie, transport en landbouw met ge
lijktijdige vereenvoudiging van het be
stuursapparaat en verdrijving van bureau
cratische elementen; voortzetting van de re
organisatie en vereenvoudiging van het
staatsapparaat; opheffing van hun posten
van arbeiders, die niet met alle nauwkeurig
heid en gewetens volheid de directieven van
partij en regeering uitvoeren, onafhankelijk
van afkomst, ambt en verdiensten uit het
verleden; den strijd tegen alle vormen van
opportunisme nog te versterken, te waken
voor belemmering van de zelfkritiek, met
meer kracht en vastberadenheid de massa te
organiseeren.
Voorts meldt de N. R. Ct.
De volgende resolutie heeft betrekking op
de vervulling van het vijfjarige plan. Daarin
wordt geconstateerd, dat terwijl de toene
ming van de productie voor 1929-1930 (aan
vankelijk op 21,5 pet bepaald) op grond
van de resultaten van het vorige jaar op 31,3
pet. was vastgesteld, de werkelijke uitbrei
ding in het eerste halfjaar 29.4 pet. bedra
gen heeft. Het algemeen resultaat is echter
dat de brutoproductie van de gesystemati
seerde staat-industrie in de eerste twee jaar
van het plan met 65 pet is toegenomen en
van de heele groote industrie met inbegrip
van de niet gesystematiseerde met 59 pet.
Als voornaamste opgaven voor de ontwik
keling van de industrie stelt het congres
voorop: de liquidatie van het tekort aan
brandstoffen, uitbreiding van den bouw van
tractoren, landbouwmachines en auto's en
van de chemische industrie in die mate, dat
aan de behoeften van den gereconstrueerden
landbouw kan worden voldaan, evenzeer van
de industrieën, die aan de behoeften aan
transport-materiaal moeten voldoen, van de
industrie van bouwmaterialen, van de takken
van industrie, die de weerbaarheid van het
land verhoogen, van de exportindustrieën, de
opstelling van een concreet plan voor de
ontwikkeling van de technische culturen, enz.
Ter overwinning van de moeilijkheden,
welke de uitvoering van het vijf-jarige plan
in den weg staan, moeten de nieuwe socialis
tische wedijver en oedarnitsjestwo (de vor
ming van arbeidersstoottroepen) versterkt
worden, moet het kaderprobleem worden
opgelost, moet het aantal fabrieksscholen
worden uitgebreid, een beter gebruik ge
maakt worden van de fabrieksinstallaties en
nieuwe techniek ingevoerd, terwijl ook de re
organisatie van het bestuur der ondernemin
gen ten snelste beëindigd moet worden.
ONSCHULDIG LEVENSLANG
GEKREGEN?
De arrestatie van John MacDonald, die uit
eigen beweging verklaarde, destijds als hoofd
getuige in de rechtzaak tegen Mooney en Bil
lings 'een meineed te hebben gepleegd, heeft
de gevangenen, die tot levenslange opsluiting
werden veroordeeld, met nieuwe hoop ver
vuld. Young, de gouverneur van Caiifomië,
heeft zich bereid verklaard, de zaak te her
openen tot het hooren van MacDonald.
MacDonald, die te Baltimore als telefonist
werkzaam is, zou een verklaring hebben ge-
teekend, waarin hij zegt dat zijn getuigenis
in het geding volkomen valsch was. Ofschoon
hij toenmaals onder eede verklaardq dat hij
had gezien dat Mooney en Billings een kof
fertje achterlieten op de plaats waar de bom
ontplofte, verklaart hij thans dat hij de belde
mannen nog nooit eerder had gezien dan
toen de politie hen in de gevangenis aan
wees. en dat het getuigenis een weefsel van
falsificaties was. Hij legde een soortgelijke
verklaring af in 1921, doch deze werd door
de Calif or nische staats-ambtenaren verwaar
loosd. iHbld.)
BELACHELIJKE RECORDS.
Amerika maakt thans een vlaag van be
lachelijke recordpogingen door. Reeds sinds
jaren heeft men daar menschen. die elkaar
den loef trachten af te steken in het langdu
rig zitten boven in een vlaggestok. De moest
fantastische prestaties zijn hierin bereikt.
Zonder dat nog iemand heeft kunnen ont
dekken, wat de aardigheid, laat staan het
nut. ervan is. Nieuw is echter het zitten in
een boom dat plotseling in tal van steden
als een rage is losgebroken, onder kinderen
nog wel. Een 14-jarig jongetje uit Kansas
City, Jack Richards geheeten, heeft dit 156
uur volgehouden en daarmee een record ge
vestigd, dat men in tal van andere steden
poogt te verbeteren. In Chicago hebben tal
van jonge „boomzitters" alle pogingen van
de politie om hen eruit te krijgen verijdeld.
Een jongen heeft reeds als zijn plan te ken
nen gegeven, dat hij tot September onafge
broken in zijn boom wil blijven.
Even dwaas zijn de talrijke pogingen om
het duurrecord voor fietsrijden te vestigen,
dwaas vobral omdat het niet zoozeer op de
rijders dan wel op het rijwiel neerkomt.
Want dit geschiedt door ploegen van jon
gens. die elkaar aflossen bij vermoeidheid en
zoo de fiets in beweging houden, tot deze in
stukken uit elkaar valt. De beste prestatie
op dit vreemde terrein is er een van 265 uur
en in niet minder dan zeven steden tracht
men dit thans te verbeteren.
Dat is Amerikaansche cultuur.
PER ONDERZEEëR NAAR DE
NOORDPOOL.
Men weet reeds, dat de vermaarde Austra
lische Poolreiziger Sir Hubert Wiikins van
plan is, het volgend jaar te beproeven met
een onderzeeboot, naar de Noordpool te va
ren. De man met dit, ons nog steeds wat fan
tastisch toeschijnend, denkbeeld is thans te
Londen en heeft eenige nadere bijzonder
heden over zijn plannen medegedeeld. De on
derzeeboot zal van de modernste Ameri
kaansche constructie zijn en Wiikins hoopt
de Pool te kunnen bereiken in 50 dagen. De
boot zal telkens twee dagen aan een stuk
onder het ijs kunnen blijven, waarbij aan
genomen wordt dat men op een diepte van
8 meter zal kunnen varen.
De bemanning zal zeer internationaal zijn
samengesteld uit Engelschen, Dultscliers,
Denen en Nederlanders. De leider hoopt,
naar hij mededeelde, den bekenden Neder-
landsclren deskundige op het gebied van
diepzee onderzoek Dr. Vening Meinesz te
kunnen bewegen, zich bij de expeditie aan
te sluiten. Het vertrek van de expeditie is op
Mei 1931 gesteld.
AARDSCHOKKEN TE KOETARADJA.
Aneta seint uit Koetaradja dat daar zware
aardsshokken opgetreden zijn, die een mi
nuut duurden, doch geen schade hebben
aangericht.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
n 60 Ct». per regel.
Verhit en licht gekleed
neemt U plaats.
Een verkoudheid
is dan vaak het
gevolg. Neemt
dan te juister tijd
A s p i r i n-Tabletten.
eeniq op de wereld
Hindenburg's reis door 't
ontruimde gebied.
AGENDA
Heden:
Eergisteren heeft- Rijkspresident von Hin
denburg een begin gemaakt met zijn drie-
daagsche reis door het ontruimde gebied, bij
welke gelegenheid hij het Rijnland en de
Palts bezocht. Groote feesten zijn georgani
seerd, waarvan de president het middelpunt
is. In alle steden en dorpen, waar de maar
schalk doorkomt, wordt hij geestdriftig ge
huldigd, en overal wordt met uitbundige
vreugde de bevrijding van de vreemde be
zetting, na twaalf jaren, gevierd.
MAANDAG 21 JULI
Palace: „De witte Hel van Pitz Palü."
Tooneel: Prof. Max Lightman. 2.30 en 8.15
uur.
Luxor Theater: „Eerzucht" en „Verkocht
Geluk". Tooneel: Les Blondines. 2.30 en 8.15
uur.
Rembrandt Theater: „Studentenpret".
Tooneel: Okito. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „De Cowboy politie
agent" en „De wraak van den spoorwegin
genieur." 8-15 uur.
Hugo Stinnes in hooger beroep
vrijgesproken.
BERLIJN, 19 Juli (W.B. Hugo Stinnes
is in hooger beroep wegens gebrek aan bewijs
opnieuw vrijgesproken van de aanklacht van
poging tot oplichting r
De Rijksdag ontbondenVan links naar rechtsGeheimrat Hugenberg verlaat het Rijksdag gebouw; daarnaast Dr. Bruening met
zijn staatssecretaris Bunder en geheel rechts het ontbindingsdecreet van von Hindenburg, dat Vrijdag jongstleden door Bruening werd
voorgelezen,
DINSDAG 22 JULI
Groote Kerk. Orgelbespeling 3—4 uur.
Bioscoopvoorstellingen; 's middags en des
avonds.
Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij,
