UITBREIDING ONZER GASFABRIEK. Het woord is aan Pessimisme. 4Se Jaargang No. 14461 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 15 Augustus 1930 HAARLEM S DAGBLAD UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Hoofdredacto»; ROBERT PEEREBOOM. •o ROBEKT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN; per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32 ÏPer 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden /0-57J4, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENTIEN: 1—5 regels/1.75, elke regel meer 035. Reclames /0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer 0.10, uitsl. i contant Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100- D1T NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD HET FINSCHE VERDRAG IN HET RIJKSKABINET. Nog geen beslissing genomen. OOK LETLAND DREIGT MET BOYCOT. De berichtgever te Berlijn van het Alg. Hbld. telefoneerde Donderdagavond: „In de heden gehouden zitting van het Rijkskabinet is nog geen beslissing gevallen over het lot van het Duitsch-Finsch verdrag. Zal uitstel in dit geval afstel zijn, of betee ken t dit uitstel van de beslissing slechte een uitstel van executie? Afgaande op wat men in parlementaire kringen zegt. zal dit laat ste inderdaad het waarschijnlijkste zijn- Men gelooft vrij algemeen dat Schiele er in zal slagen, zijn zin door te zetten. Al zal het wel Maandag worden voor de teerling wordt ge worpen. Want de tegenstand in den boezem van het kabinet tegen de opzegging van het handelsverdrag is vrij sterk. Verdeeldheid in het kabinet. In de eeTste plaats koestert dr. Curtius, de rijksminister van Buitenlandsche Zaken, zeer ernstige bezwaren tegen een dergelijken stap, die er zeker niet toe zal bijdragen om Duitsch lands internationale positie te verbeteren. Voorts is dr. Stegerjvald, de rijksminister van Arbeid, tegen de opzegging, daar hij te recht vre.est, dat deze opzegging aal leiden tot een bemoeilijking van den industrieelen export en daardoor de arbeidsmarkt nog meer zal ontwrichten dan thans reeds het geval is. Dr. Stegerwald is echter op het oogenblik niet te Berlijn en het is nog niet zeker of hij voor de beslissende kabinetezitting terug zal zijn. Zijn partijgenoot dr. Wirth, de rijks minister van Binnenlandsche Zaken, is even eens tegen de opzegging gekant en wendt al zijn invloed aan om die te verhinderen. Ook de staatssecretaris, Trendelenburg, die ad interim het rijksministerie van staathuis houding leidt, weert zich met hand en tand tegen de plannen van Schiele. Hij is van meening, dat door de opzegging van het Fin- sche handelsverdrag, de geheele Duitsche handelspolitiek op losse schroeven zal komen te staan. Omtrent de opvatting van de Rijkskanse lier dr. Bruening tast men in het duister. In parlementaire kringen gelooft men, dat de kanselier met het geval erg verlegen zit en het liefst de kool en de geit zou sparen. In de heden gehouden zitting schijnt men een compromisvoorstel te hebben gedaan, waarover morgen nader van gedachten zal worden gewisseld. Maar men vreest, dat het echec zal leiden. Daar de andere ministers bereid schijnen te zijn Schiele en zijn land jonkers ter wille te zijn. heeft men inder daad het ergste te vreezen. Nog een waarschuwing van de industrie. Het „Berliner Tageblatt" en de „B. B. C.' wijzen nog eens op de gevaren, die de opzeg ging meebrengt, terwijl ook de Verein. Deut- scher Maschinen-Anstalten te elfder ure ia een request aan den kanselier zijn waarschu wende stem doet hooren. Om het doel, van d< belanghebbende agrariërs n.l. opheffing van alle vaste kaastarieven, te bereiken, aldus heet het ongeveer in dit request, konden ook de belangrijke handelsverdragen met Neder land, Frankrijk, Denemarken, Zwitserland en Italië worden opgezegd, omdat in al deze ver dragen de Duitsche kaastarieven eveneens zijn gefixeerd. De verdragen waarop de gun stige ontwikkeling van Duitschland's uitvoer in het bijzonder van den machine-export be rust, zal men terwille van een verhooging dei kaastarieven geheel willen prijsgeven. Letland's onderhandelingen mislukt De correspondent van het „Berliner Tage blatt'' te Riga meldt, dat de Let-landsche ge delegeerden, die naar Berlijn waren geweest om te onderhandelen over het botertarief, onverrichterzake zijn teruggekeerd. De on derhandelingen hebben niet tot een resultaat geleid en zijn voorloopig verbroken. Indien het handelsverdrag met Finland •mocht worden opgezegd en het verhoogde botertarief in werking mocht treden, zal ook Letland probeeren goederen en in het bij zonder industrieproducten te boycotten. Kans op hervatting van den boycot. In een onderhoud, dat de Haagsche cor respondent van het Alg. Hbld. had met den heer J. A. Geluk, secretaris van den Alge- meenen Nederlandschen Zuivelbond heeft deze meegedeeld, dat de F. N. Z., indien noo- dig niet er voor zal terugdeinzen om den boycot opnieuw in te stellen, mocht het be sluit van het Rijkskabinet uitvallen in de richting, waartegen de boycot juist is ge keerd. Voorts verneemt het blad nog. dat de heer Geluk van plan is, de volgende week naar Duitschland te vertrekken, teneinde zich op de hoogte te stellen van de uitwerking van den boycot. HET GLADDE ASPHALT Donderdagmorgen half tien moest op de Amsterdamsche Brug de heer F. van L., die met een auto uit Den Haag kwam, plotseling remmen, om niet tegen een vrachtauto van de Gemeentereiniging te komen. Dit laatste gebeurde echter toch, omdat de auto over het sladde asphalt doorgleed. De wagen werd ernstig beschadigd aan motorkap, radiateur, koplampen en veeren. De heer Van L. kwam er zonder persoonlijk letsel af. De vrachtauto werd niet beschadigd. BEELDHOUWWERK AAN DE GROOTE HOUTBRUG. HOE LIEVEN DE KEY UIT GRANIET GEHOUWEN WORDT. Het beeldhouwersatelier aan de Groote Hout- brug is gevestigd in een weinig oogelijk keetje .tusschen wat ruwe planken en glas. Ge zoudt niet verwachten, dat het daar stond, als het zich zelf niet verraadde door de repeteerende staalklank van de beitel en de rythmisch, zij het in een zeer traag rythme vallende klop van den hamer op de weerspan nige steen. Als ge er even aandacht aan schenkt, hoort ge het. Buiten wordt tusschen rioolbuizen en ka bels zwarte aarde opgewroet, tram-arbeiders- voormannen roepen met den eentonigen yell, die de ziel is van allen arbeid, welke verband houdt met heipalen, tram-rails en T-balken en de verver strijkt de roode menie aan de ijzeren stijlen van de balustrade. Zij allen werken aan de wording van de Groote Houtbrug. Zij bouwen een stoere, breede, mo derne en gemakkelijke brug. Maar binnen in het schuurtje, in het ver borgene komt het illustratieve tot stand, wordt de symboliek geboren. Hier wordt de Groote Houtbrug monument, stadsentree. Tusschen wat losse planken en balken en wat laag steigerwerk treedt u hier Lieven de Key tegemoet uit steen. Lieven de Key heeft den inhoud van zijn leven in steen vastgelegd, en deze zeer solide wijze van een autobio graphic schrijven is ons tot op heden be waard gebleven als getuigenis van zijn roem. Maar ten overvloede houwen wij hem nu nog eens uit Beiersch graniet. Tenminste, de beeldhouwer-uitvoerder houwt hem en wij bewonderen zijn trekken, zooals ze te voorschijn geroepen worden uit den harden steen. De beeldhouwer H. A .V. van den Eynde te Heemstede, heeft hem geschapen in klei en daarvan is een gipsafgietsel gemaakt, dat nu hoog en wit in het keetje staat, een beetje Egyptisch aandoend. De figuur is een beetje pokdalig in het gezicht, en wij gissen, dat dit de bedoeling niet geweest is en beginnen al te denken aan den invloed van den natten zomer. Het is de bedoeling wel geweest. Wij zijn niet op de hoogte van de elementaire dingen in het beeldhouwersvak. Op de mas sieve granietkolom zijn dezelfde pop-puntjes aangebracht, nu in rood, en de beeldhou wer-uitvoerder, de heer Holtus licht ons toe, dat dit voor de dieptemeting is. Hij heeft er een eenvoudig instrument voor en met een soort van passerpunt prikt hij venijnig in de pokpuntjes. Eerst op zijn gips-slachtoffer, dan op het overeenkomstige putje in het gra niet. Met dit instrument kan de beeldhouwer uitvoerder precies werken naar de aanwij zingen van den beeldhouwer-ontwerper, die in zijn atelier alweer nieuwe gispafgietsels maakt. De heer Holtus werkt nu bijna vier weken aan het eerste beeld en reeds zijn de trek ken van den bouwmeester en de embryonale lichaamsvormen uit het graniet te voorschijn getreden. De steenhouwershamer in de rech terhand wacht op afwerking. Met de hand wijst ons de beeldhouwer op de achterzijde van de zuil, hoe daar de drie ramskoppen komen, symbolen van de Vleeschhal, die Lieven de Key in Haarlem bouwde, en daarnaast zes kinderfiguren. Over drie maanden denkt hij hier klaar te zijn. Dan verplaatst hij zijn hutje naar den over kant en gaat aan Frans Hals beginnen. Het lijkt ons een werk, dat een bepaald optimistische geestesgesteldheid vereischt, het altijd bikken op den harden steen, die niet meegeeft. Maar de beeldhouwer vindt de voldoening van zijn arbeid in het kunstwerk, dat hij met het bikken van het puntijzer en het slaan van het „bouchat" den steenhou wershamer te voorschijn roept. En dat wij straks allemaal zullen zien en bewonderen op Haarlem's voornaamste en monumentaalste brug. WINDHOOS BOVEN ALKMAAR. DE SCHADE NIET ZEER GROOT. Ook Alkmaar heeft zijn cycloon gehad. Donderdagmorgen is over de stad een kleine cycloon getrokken, die zich in den beginne vrij ernstig liet aanzien, maar die, zooals naderhand bleek, betrekkelijk weinig schade heeft aangericht. Aan de Turfmarkt werden naar het Hbld. van verschillende perceelen de daken vrij ernstig beschadigd. Bij drie woningen werden gaten in het dak geslagen van ongeveer een vierkanten meter. In de buurt van het Heili- geland werd een handkar door den wind op genomen en tegen een luifel geworpen. Van daar viel de kar terug in de ruiten van den fruithandelaar P. Jong en vernielde deze. Eenige perceelen verder werden vijf ramen van een bovenwoning ingedrukt. Elders in die buurt werden eenige boomen ontworteld, ter wijl veel daar ter plaatse geteelde tuinbouw- gewassen uit den grond werden getrokken. Van een kippenhok werd het dak opgelicht, over de haag geworpen en eenige meters verder neergezet. Een daarop staande bak werd eenige tientallen meters weggeslingerd en kwam door de ruiten in de woonkamer van een nabijliggend huis terecht. In het Noord-Hollandsch Kanaal sloeg de hoos bij de Turfmarkt in het water, dat daar door een draaiende beweging kreeg en een achttal meter omhoog kwam. De waterzuil bedreigde de daar terplaatse dienstdoende noodpont, welke eenigen tijd werd stopgezet. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor. Tony de Ridder: 't Leven laat zich tot vreugde dwingen, Als je in lente en vreugde gelooft. Vandaag ging 'k naar mijn zolderkast, 'k Weet eigenlijk niet goed waarom. Want dat's een deel van mijn paleis Waar ik maar uiterst zelden kom. Maar 'k was er dan, en zeer verrast Toen eens de kastdeur open was, Daar hingen broederlijk tezaam Mijn stroohoed en mijn winterjas. Zij hingen stil en roerloos daar Als dingen uit vervlogen tijd. Door mijn haast onbewust gebaar Ontrukt aan de vergetelheid. Er gleed een rilling langs mijn rug Toen ik mijn stroohoed goed bekeek, Die bij 't beschouwen van mijn jas Weer voor een warmer bloedstroom week. Ik keek en peinsde voor mij heen In het gedempte zolderllcht Over den datum van het jaar En over 't laatste weerbericht. De regen ranselde de ruit, Ik gluurde naar de grauwe lucht, Toen stak ik loom mijn handen uit En loosde luid een diepe zucht. Ik greep en haalde van de haak Mijn zware warme winterjas, Tpen deed 'k de zolderkast op slot En liet mijn stroohoed waar hij was. En toen ik naar beneden ging Was er een vraag voor mij beslist, Ik heb me lang en stout verzet, Maar nu ben ik toch pessimist. P. GASUS. DE DUITSCHE TARIEFSVERHO GINGEN EN NEDERLAND. ONZE GEZANT DOET AL HET MOGELIJKE. Zooals bekend Is hebben de Kamers van Koophandel te Leiden, Amersfoort en Tilburg zich tot de Nederlandsche Regeering gewend met de vraag, welke maatregelen deze denkt te nemen in verband met de verhooging van de Duitsche invoerrechten. Als antwoord wer dd.d. 29 Juli van de afdeeling Handel en Nijverheid aan het Departement van Arbeid, Handel en Nijverheid bericht ontvangen waaraan het volgende is ontleend: De afdeeling Handel en Nijverheid van mijn Departement heeft reeds eerder de aan dacht der Kamers gevestigd op de voorne mens der Duitsche regeering tot verhooging der invoerrechten op verschillende industrie producten en op het belang van particuliere actie in Duitschland gewezen, terwijl bij cir culaire van 26 dezer werd bericht, dat daar bij ook de kamgarenindustrie waarschijnlijk betrokken zal zijn. Al deze tariefsverhoogin- gen hebben de aandacht der Nederlandsche regeering en Hr. Ms. Gezant te Berlijn doet in deze al het mogelijke, door bij verschillen de gelegenheden de aandacht der Duitsche atuoriteiten te vestigen op de groote bezwa ren welke daardoor aan de Nederlandsche export-industrie zullen worden in den weg gelegd. Het drijven van verschillende poli tieke partijen naar steeds verder gaande pro tectie, maakt de bestaande situatie echter zeer moeilijk. Het is uwe Kamer verder bekend, dat de Nederlandsche handelspolitiek gebaseerd is op het beginsel der onvoorwaardelijke en on beperkte meest begunstiging, op welke basis de handelsverdragen van Nederland worden gesloten. De Nederlandsche regeering beschikt niet over de wettelijke bevoegdheid maatregelen van afweer of verweer te treffen. Intusschen blijft de regeering hare volle aandacht schen ken aan de tarlefsverhoogineen in Duitsch land, welke voor diverse landbouwproducten bereids een voldongen feit zijn geworden. NIEUW ARTIKEL DER POLITIE. VERORDENING IN WERKING. Thans geheel rechts rijden. BEHALVE KINDERWAGENS! Belanghebbenden worden er. voor zooveel noodig, nog eens aan herinnerd, dat in wer king is getreden een nieuw artikel van de Algemeene Politieverordening, luidende: ..Be stuurders van voertuigen (motorrijtuigen uitgezonderd), alsmede bestuurders of gelei ders van rij- of trekdieren of vee, zijn, on verminderd het bepaalde in of krachtens de motor- en Rijwielwet. verplicht met hetgeen door hen wordt bestuurd of geleid, op de rechterzijde van den openbaren weg zoover mogelijk rechts te houden". Hierbij wordt opgemerkt, dat onder voer tuigen om. ook begrepen zijn rijwielen. E>e politie zal van heden af ten behoeve van een vlug en veilig verkeer streng optreden tegen overtreders. Bij het handhaven van deze be paling zal in het bijzonder de aandacht wor den gevestigd op hoofdverkeerswegen, zooals Rijksstraatweg, Wagenweg, enz. Wielrijders mogen dus niet meer over het asphalt rijden. Tot zoover de bijzonderheden, die we van morgen van de politie ontvingen. Het zal natuurlijk door iedereen toegejuicht worden, dat er steeds meer maatregelen ge nomen worden ter bevordering van een vei lig en van een vlug verkeer. Daarom is het zoo jammer, dat in dit artikel ook weer niet gesproken wordt van kinderwagens, de groot ste verkeersobstakels. Nog steeds ziet men moeders met kinderwagens niet alleen heel dikwijls links, maar ook in de verkeerde rich ting rijden, zoowel in de buitenwijken als in de drukke Groote Houtstraat. Vooral op Maandagmiddag is dat te constateerendan loopen soms heele families alsof er niet het minste gevaar dreigt, rustig over het asphalt rijden en het verkeer gedacht belemmeren. Voor haar eigen veiligheid zou het ge- wenscht zijn, als ook de bestuursters van kinderwagens zich voortaan aan de regelen van het verkeer moeten houden. De verzilverde Het Is een erkend feit, dat het gas door onze gemeentelijke fabriek geproduceerd van goede kwaliteit is. Klachten worden in de laatste jaren immers niet vernomen. En. als er iets te klagen zou zijn. dan zwijgen de Haarlemmers gewoonlijk niet! Bovendien werpt het bedrijf zeer belangrijke financieele baten voor de gemeentekas af. Deze gunstige resultaten kunnen natuur lijk alleen bereikt worden door de exploitatie technisch zoo volmaakt mogelijk te maken, terwijl ook naar de hoogste economie ge streefd moet worden. Daarom is het noodig geregeld partij te trekken van de nieuwste vindingen en dan ook niet te schromen om „wat geld in de zaak te steken". Dat de gemeenteraad volkomen vertrou wen stelt in het beleid van de directie der gasfabriek, blijkt als er voorstellen in den raad komen om nieuwe credieten toe te staan. Bijna zonder discussie en in elk geval zonder stemming worden die verleend. Het bedrijf is thans zoo economisch inge richt. dat hoewel de omzet ln de laatste ja ren zeer sterk is toegenomen, het aantal ar beidskrachten niet behoefde uitgebreid te worden. De toegestane credieten. De gemeenteraad heeft ongeveer twee jaar geleden belangrijke credieten toegestaan voor de uitbreiding der fabriek. Door de geregelde toeneming van den omzet, gepaard gaande aan de uitbreiding van het afzetge bied door de grensregeling, was de productie capaciteit vrijwel bereikt, zoodat vergrooting noodig was. Bij verschillende raadsbesluiten werden de volgende credieten verleend: f 320.000 voor den nieuwen gashouder met bijkomende werkzaamheden. f 430.000 voor de uitbreiding van de kool- gasstokerij en kleine uitbreidingen als het aanschaffen van een nieuwen teerafscheider en van een tweeden gaswaterkoeler. f 212.000 voor de uitbreiding van de droge zuivering der watergasfabriek, vergrooting van de capaciteit der bestaande kolen-eleva toren, uitbreiding van de bestaande kraan- hoogbaan, verplaatsing van de tanks voor gasolle en verbetering van enkele opslag- Het Belangrijkste Uitbreiding onzer gasfabriek. Hoe f 1.412.000 besteed worden. .(Ie blad, le pag.). De gebeurtenissen tijdens de zinkwit staking. (2e blad, 2e pag.X Krachtige critiek van Italië op de samen- stelling van het Volkenbondssccretariaat. (2e blad 3e pag.). ltaliaansche autodieven in Den Haag. (2e blad, 2e pag.* Het Flnsche verdrag tn het Duitsche Rijks kabinet. <le blad le pag.) CV oor de laatste berichten zie men de 2 e pag. van het le blad en de 2e pag. van het 3e blad) Stads-lillekerd. plaatsen. f 450.000 voor de aanschaffing van een nieuwe kolentransportinrichting. (Deze laat ste aanschaffing geschiedde voor gezamen lijke rekening met het electriciteltebedrijf.) Bij elkaar dus credieten tot een bedrag van f 1.412.000. Tevens werden B. en W. gemachtigd om een overeenkomst aan te gaan met de Hoog ovens te IJmuiden, die aan Haarlem gas zouden leveren in den tijd dat onze fabriek door de verbouwingswerkzaamheden minder kon produceeren. Haarlem verbond zich om min stens 3.000.000 M3 gas van de Hoogovens te betrekken, terwijl de Hoogovens op zich na men zoo noodig 12.000 M3 ln 18 uur te leve ren. Daardoor was ook gedurende de verbou wing een ongestoorde gaslevering verze kerd. Omdat ons bekend was, dat de overeen komst met de Hoogovens op 1 October a.s. eindigt, vroegen wij omdat de directeur de heer J. A. A. Ochtman met vacantie is. aan den adjunct-directeur Dr. A. I. den Hollander, hoe het met de werkzaamheden staat. Hij was zoo vriendelijk ons een en ander te laten zien. De uitbreiding der hellende kamerovens komt zoo zei Dr. den Hollander op tijd klaar. Met 1 October kan de gasle vering door de Hoogovens gestaakt worden. De nieuwe ovens worden Juist dezer dagen drooggestookt, zoodat zij nu vrijwel gereed zijn om bij te dragen aan onze gasproductie. Waarom de Stads-lillekerd zoo hoog is. De bouw van den nieuwen gashouder ls zonder stoornis ver loopen. Aan die vermeer dering van bergruimte voor gas was groote behoefte. Toen in 1928 B. en W. het voorstel deden om tot den bouw over te gaan hadden wij in de twee bestaande gashouders slecht3 30.000 M3 bergruimte. De maximum-gasafle vering was in den winter 1927—1928 reeds 84.392 M3 per etmaal, zoodat slechte 35 1 2 pet. van het per etmaal bcnoodigde gas kon worden geborgen. Als men bedenkt, dat 100 pet. berging normaal geacht wordt, is duide lijk, dat df oouw van den derden gashouder zeer urgent was. Hoe f 1.412.000 besteed worden. De adjunct-directeur Dr. A. I. den Hollander vertelt over den stand dezer werkzaamheden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1