Haarlem's Dagblad | 1930 | 29 augustus 1930 | pagina 13

RATIONALISATIE.

HERFSTTIJD IS VERFTIJD

Transpireerende

J. LOTTGERING

HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 29 AUGUSTUS 1930

VIERDE BLAD

Hoe de crisis ontstond door overproductie.

Het eenige middel hard werken.

Industrie, Handel en Landbouw; zij ontko
men geen van drieën aan de groote moei
lijkheden, waaronder het geheele economi
sche leven lijdt. Met uitzondering van en
kele speciale bedrijven gaat het slecht. Bui
ten onze landsgrenzen is de toestand in veel
opzichten nog minder rooskleurig dan bij
ons. Het aantal werkloozen in Engeland is
grooter dan ooit te voren. Wat Baldwin niet
heeft weten te bereiken vermocht Ramsay
McDonald ^evenmin en al zou Lloyd George
het stuur in handen hebben, ook dan zou
de positie hoogstwaarschijnlijk niet anders
zijn Bij onze Oostelijke buren, zuchtend on
der zware betalingen aan hunne vroegere
overwinnaars, is het werkloozenprobleem niet
minder ernstig, vooral nu groote concerns
eenerzijds tot werktijdverkorting zijn over
gegaan, anderzijds een zeker percentage van
hun personeel hebben meenen te moeten
ontslaan. Is het onder die omstandigheden
niet bedroevend dat de overproductie der
gelijke vormen heeft aangenomen, dat men
hier en daar voedingsmiddelen vernietigt
wegens hunne onverkoopbaarheid en elders
snakt naar een mislukking van den komen
den oogst; terwijl ginds diepe armoede wordt
geleden? En niet alleen op dat terrein, maar
ook in de z.g. produceerende industrieele be
drijven, is het dikwijls niet anders gesteld.
De productie heeft geen gelijken tred gehou
den met de consumptie; de eerste is op on
evenredige wijze toegenomen.

Het spreekt wel van zelf, dat men onder
die omstandigheden allerwegen uitziet naar
middelen om aan de bestaande moeilijkhe
den zoo goed mogelijk het hoofd te bieden en
komende moeilijkheden bij voorbaat reeds
te bestrijden Eén der middelen, die men toe
past is bekend onder den naam: rationali
satie. Het zou m.i. juister zijn te spreken
van: voortgezette rationalisatie. Men kan
toch immers moeilijk volhouden, dat niet
reeds vór de malaise periode, welke wij thans
beleven, een zekere rationalisatie tot stand
was gekomen. Men gaat thans één, zoo mo
gelijk meer stappen verder op dit terrein,
daartoe grootendeels door de omstandighe
den gedwongen. De hier bedoelde rationa
lisatie beoogt niet anders, dan door het tref
fen van maatregelen van verschillenden
aard een goedkooper product te leveren, waar
door de mogelijkheid bestaat de consumptie
op te voeren en de winst te vergrooten Eén
van de veelvuldig toegepaste rationalisee-
ringsmethoden is de invoer van nieuwe of
van meer doeltreffende machines. Over de
beteekenis van een dergelijken maatregel, in
verband met de gevolgen daarvan voor de
toekomst, wil ik het ditmaal niet hebben,
Öoch slechts de aandacht vragen voor het
oogenblik, dat de nieuwe toestand begint.

Wanneer de machine voor het eerst is in
gevoerd of de plaats heeft ingenomen van
een verouderde, is het directe gevolg: vermin
dering van arbeidskrachten in de afdeeling,
waar deze rationalisatie tot stand is geko
men. Dat beteekent waarschijnlijk: vergroo
ting van het aantal werkloozen, met alles
wat daarmede verband houdt. Eenerzij ds dus
een verbetering van den toestand, ander
zijds een slechter'worden. Zijn de voor- en
nadeelen gelijk? Het is onmogelijk, dat zon
der meer te zeggen. Aldus de zaken beschou
wend, kan ik de gedachte niet van mij af
zetten, dat de mensch langzamerhand op
velerlei terrein overbodig wordt. De voort
schrijdende techniek en de ver doorgevoerde
mechanisatie hebben het product: mensch,
in menig opzich in waarde doen dalen. Of
men denkt aan de totstandkoming van onze
gloeilamp, dan wel aan de Persilfabricage,
zoo uitnemend gedemonstreerd bij gelegen
heid der eenige jaren geleden gehouden ten
toonstelling, de Gesolei, te Dusseldorf of wel
aan de groote veranderingen in het land
bouwbedrijf, ten gevolge van den invoer der
landbouwwerktuigen, om nog maar niet te
spreken over schrijf- en telmachines én over
de zoo ingewikkelde boekhoudmachines en
inrichtingen voor het vullen van flesschen,
blikken en wat dies meer zij, bij al die be
werkingen heeft men eenerzij ds een deel der
menschelijke hulpkrachten overbodig ge
maakt, anderzijds een gedeelte gedegradeerd
tot menschelijke machine. Als typeerend voor
het laatste moge ik o.m. herinneren aan de
groote pakruimten bij de firma De Gruyter
's-Hertogenbosch, waar men als tegenhanger
voor het geestdoodende werk, radio-muziek
laat weerklinken.

De machine is door velen met gejuich be
groet; de voortgezette perfectioneering schiep
nieuwe vreugde, maar bij al het gejuich
wordt de beteekenis van de machine eerst in
vollen omvang gevoeld in een periode van
laagconjunctuur. En wanneer dan de om
standigheden een voortgezette rationalisatie
onotbeerlijk maken dan voelt men in al zijn
hardheid, dat aan de juichkreten een „maar"
verbonden is. Hij, die het als het ware aan
den lijve voelt, meent „overbodig" te zijn ge
worden. De goede elementen onder hen, die
in die omstandigheden geraken, zullen niet
van kwaad tot erger vervallen. Een gedeelte
wordt weerspannig, mede door het gevoel,
dat er geen plaats meer voor hen is. Er
komt onrust. In dien tijd is er beroering, al
treedt zij niet altijd naar buiten. De specu
latiezucht van hen, die op dergelijke toestan
den loeren, wordt geprikkeld. De ernstige be-
oordeelaar voelt, dat er geholpen moet wor
den.

Die hulp moet m.i niet bestaan in het ont
ketenen van een strijd tegen wat het men-
schelijk vernuft gewrocht heeft of nog tot
stand zal brengen. Daargelaten dat het

hoogstwaarschijnlijk een strijd zou zijn,
waarvan geen of weinig succes verwacht mag
worden, zou deze strijd getuigen van een
groote mate van kortzichtigheid. Het men-
schelijk denken kan men niet stil zetten, de
producten door het menschelijk inzicht ge
schapen vragen om plaatsing en mede daar
door is de wereld vooruitgegaan Neen, an
dere wegen moeten bewandeld worden om
de uitgestootenen terug te brengen. De mid
delen bij uitnemendheid zijn: uitbreiding
onzer industrie en hard werken. Ik wil daar
mede geenszins gezegd hebben dat dus de
Arbeidswet 1919 moet verdwijnen;, een jaar
gang van Haarlem's Dagblad zou te klein zijn
om alle protesten te verwerken! Toch zou ik
het onomwonden schrijven als ik het als zoo
danig voelde. Neen, wanneer ik herhaal:
hard werken, dan zie ik dat voor den zaken
man als een voortdurend en zoo goed mo
gelijk op de hoogte zijn van de kansen, van
de mogelijkheden, die het zakenleven biedt.
Daaraan ontbreekt, voor zoover de praktijk
mij dat heeft laten zien, dikwijls zeer veel!
Daarnaast staan er velen, die wel hard wer
ken, maar het is een ander soort hard wer
ken, dan ik bedoel. Bedolven onder papieren,
de bekende kapstokken in den vorm van
commissies, overwegingen door X 4- 1 in
stanties, een voorzichtigheid welke geen
grenzen kent, een bureaucratie met alle ge
volgen van dien, het zijn alle uitingen, die
velen wel nopen tot werken, een zeker per
centage zelfs noodzaken hard te werken,
maar 't meerendeel veroordeelen tot impro
ductief werk Naar mijn gevoel gaat onze
maatschappij vooral daaraan mank. En in
een tijd, dat er gewerkt, geploeterd moet
worden, om de vele nadeelen van een ver
doorgevoerde rationalisatie te boven te ko
men, is het mi. dienstig, daarop nog eens de
aandacht te vestigen.

MOLLERUS.

BINNENLAND

VOOR EEN WETTELIJKE
VACANTIEREGELING.

WENSCHEN DER KANTOORBEDIENDEN.

De Nationale Bond van Handels- en Kan
toorbedienden „Mercurius" heeft een adres
gezonden aan de Tweede Kamer, waarin,
mede naar aanleiding van de antwoorden
van den minister van Arbeid op de vragen
van den heer Drop inzake de wenschelijk-
heid van een wettelijke vacanitderegeling
een en ander meegedeeld wordt over de fac
toren waarmee ten aanzien van kantoor
bedienden bij zulk een regeling rekening
gehouden moet worden.

In het adres wordt een overzicht gege
ven van de vacanties voor kantoorbedien
den, waaruit blijkt, dat de toestand in de
meeste bedrijven niet slecht is. Er zijn ech
ter 55 kantoren met 262 bedienden, bij wel
ke nog niet één volle week vacantie voor
komt. De resultaten van een in 1926 ge
houden enquête wijzen uit, dat 0.8 pet. van
de kantoren geen vacantie geeft of minder
dan een week, 11,7 pet. van de kantoren
een week tot veertien dagen, 77,6 pet. veer
tien dagen of meer.

Hieruit moge voortvloeien, aldus het
adres, dat de overgroote meerderheid der
kantoorbedienden allerminst gebaat zou
zijn met een wettelijke regeling, die uitgaat
van een vacantie van één week per jaar.
Trouwens, de aard van den kantoorarbeid
maakt een vacantie van twee weken per jaar
niet of nauwelijks toereikend om de ver
werkte krachten te herstellen. De aandacht
wordt gevestigd op het ongezonde van het
vak.

Het adres maakt opmerkzaam op de ge
varen van een uniforme regeling.

Gereleveerd wordt dan, dat de bedrijfs-
verhoudingen het gemakkelijk maken om
hen, die administratieven arbeid verrich
ten vrij lang vacantie te geven en een aan
tal voorbeelden van wettelijke regelingen
in het buitenland wordt aangehaald.

Het adres spreekt de verwachting uit, dat'
de nakoming van een wettelijke regeling
zou gecontroleerd worden door de arbeids
inspectie. Doch tevens vraagt het die te
sanctionneeren door een schadeloosstelling,
te betalen bij het niet verleenen van vacan
tie.

Het bezwaar van het vallen der vacanties
in de maanden Mei tot September meent
het adres te kunnen ondervangen door het
geven van vacanties in de periode van
October tot April, die anderhalf maal zoo
lang zijn als de zomervacanties.

INGEZONDEN IVIEDEDEELINGEN

a 60 Cts. per regel

Het verven Uwer Mantels, Jassen, Costuums
enz. enz., geschiedt bij ons op de meest
deskundige wijze.

VERVERIJ CHEM. WASSCHERIJ

Gr. Houtstraat 5a - Tel. [phone]

ZIJN VROUW MET ZWAVEL
ZUUR GEWORPEN.

WRAAK VAN EEN CIRCUSKNECHT.

Woensdagavond na afloop van de voorstel
ling in het circus Schneider trok een der
stalknechts, een ongeveer dertigjarige Duit-
scher, er op uit om zijn wettige vrouw, een
Belgische, die van hem weggeloopen was en
sindsdien in een verdacht huis op den O.Z.
Achterburgwal woonde, te bewegen tot hem
terug te keeren, meldt het Hbld. Reeds eer
der had de man getracht de vrouw tot be
tere gedachten te brengen, doch had steeds
geweigerd. Toen de man nu omstreeks mid
dernacht bij het huis op den O.Z. Ach tér-.,
burgwal aankwam, zag hij de vrouw voor een
der ramen zitten. Daar men hem den toe
gang tot het perceel weigerde, trapte hij de
deur in en sloeg hij er de ramen kapot. Zoo
dra de man tegenover zijn vrouw stond, die
opnieuw weigerde met hem mee te gaan,
wierp hij haar een flesch met zwavelzure
ammoniak in het gezicht. De vloeistof ver
oorzaakte zware brandwonden aan gezicht,
borst en handen van de vrouw. De genees
kundige dienst vervoerde haar naar het Bin
nengasthuis, waar zij ter verpleging is opge
nomen. De man, die onmiddellijk door de op
het tumult afgekomen politie gearresteerd
kon worden, werd evenzeer naar een zieken
huis overgebracht, daar hij brandwonden
aan zijn handen had gekregen. Nadat hij
verbonden was, is hij naar het politiebureau
Warmoesstraat overgebracht. Bij zijn ver
hoor door commissaris Hoogenboom heeft de
man Donderdagmorgen een volledige beken
tenis afgelegd. Hij zal ter beschikking van de
justitie worden gesteld.

De toestand van de vrouw was Donderdag
ochtend niet verontrustend.

DE KONINGIN ZAL NAAR INDIë
LUISTEREN.

HERUITZENDING VAN DE HULDIGING.

Naar het Hbld. meldt zal de Katholieke
Radio-omroep thans de huldiging her uit
zenden, die op het sportterrein van de Pasar
Gambir te Batavia Zaterdagmiddag aan de
Koningin gebracht zal worden. De Koningin
zal dien middag tusschen 2 en 3 uur naar
deze huldiging luisteren.

De her-uitzending geschiedt op 1071 M.
over Hilversum.

Aneta seint uit Batavia, dat alle bladen
het bericht betreuren, dat voor de V.A.RA.
geen termen aanwezig waren, om de uit
zending van de huldebetooging ter gelegen
heid van den vijftigsten verjaardag van de
Koningin op de Pasar Gambir te Batavia,
her uit te zenden. Zij critiseeren deze hou
ding in zeer bittere bewoordingen.

STEEDS UITBREIDENDE KINDER
VERLAMMING.

Het aantal gevallen van kSnderverlairw
ming te Gouda is wederom met één ver-
vermeerderd en daardoor gestegen tot 37.
Thans is door de ziekte aangetast een 23-
jarige zuster, die met de verpleging van de
in het Van Iterson Ziekenhuis opgenomen
lijders aan poliomyelitis was belast.

Te Reeuwijk doet zich het negende geval
van kinderverlamming voor en wel bij een
jongetje van 2 1/2 jaar. De patiënt is naar
het Van Iterson Ziekenhuis te Gouda over
gebracht.

Te Balkburg, is het eerste geval van kin
derverlamming geconstateerd bij het 11/2*
jarig zoontje van den veldwachter. Het kindje
is overleden.

In de gemeente Oöoorn te Valthermond,
heeft zich thans bij een kind van 2 jaar kin
derverlamming voorgedaan. De kleine is naar
het R.K. Ziekenhuis te Groningen ver
voerd.

HET EERSTE FIRMA-VLIEGTUIG.

De N.V. De Levers Zeep Maatschappij te
Vlaardingen heeft zich een eigen vliegtuig
aangeschaft. Met dezen Koolhoven is zij de
eerste vennootschap in Nederland, die hier
toe overgaat. Naar de N.R.Ct. meldt, zijn de
kosten niet veel hooger dan dïe van een
goede automobiel.

MAASTRICHTSCHE HOOFD
AGENTEN NIET BETROUW.
BAAR?

ONTSLAG ZOU HET BEWIJS ZIJN.

Wij lezen in Het Volk:

De zinsnede uit het rapport van den advo
caat-generaal over de Maastrichtsche ge
beurtenissen, waarin gezegd wordt, dat de
„zeven hoofdagenten der Maastrichtsche
politie geen vertrouwen genieten", heeft deze
functionarissen genoopt hieromtrent overleg
te plegen met het hoofdbestuur van den Neu
tralen Bond van Politiepersoneel. Deze hoofd
agenten zijn van oordeel, dat indien zij in
derdaad geen vertrouwen genieten, zij dan
ook niet in hun functie gehandhaafd kunnen
worden. Het zal van het allergrootste ge
wicht zijn door wie deze beschuldiging is ge
opperd. Zij vermoeden, dat Sint-Michaël aan
deze aantijging niet vreemd is.

DE 101 VOL GEMAAKT.

Donderdag is mej. Lucie Hoven, verpleeg
de in het R.-K. gesticht in de Kruisstraat te
Leeuwarden, op haar lOlsten verjaardag,
overleden.

DEN HAAG IN ALLE SOORTEN
LICHT.

FEEST, NU DE KONINGIN 50 JAAR WORDT.

Ter gelegenheid van den vijftigsten ver»
jaardag van de Koningin zal te 's Gravenhage
een lichtweek gehouden worden, die de gan-
sche stad in de meest verscheiden soorten
van verlichting belooft te zetten, een licht
feest, zooals Den Haag nog nooit aanschouwd
heeft. Toegepast zal worden floodlight, lijn-
verliöhting. lampions en vetpotjes. De
Groote Kerk krijgt floodlight, de Gevangen*
poort, de cafés op het Buitenhof, het achter
gedeelte van de Ridderzaal op het Binnenhof
zullen geïllumineerd worden, de Ridderzaal
zelf wordt inwendig verlicht.

Hotel „Vieux Doelen" op het Toumooiveld
wordt geheel met de ouderwetsche vetpotjes
verlicht. Het resultaat van het lichtfeest zal
bovendien zijn, dat vele gebouwen een per
manente verlichtingsinstallatie zullen behou
den, zooals de Rijksgebouwen langs den Hof
vijver, het Vredespaleis en de toren van het
gebouw Petrolea aan den Benoordenhout-
schen Weg. Bovendien zijn geheele straten
en wijken versierd. Langs den Vijverlaan zal
een „nieuwerwetsche gasverlichting" komen,
van een reusachtige vier meter hooge gasfak-
kel.

Zaterdagavond en Maandagavond zal een
lichtstoet door de stad rijden. De lengte van
het af te leggen traject bedraagt 25 K.M.
Het voorbijtrekken zal ongeveer 2 1/2 uur
duren, de stoet zal ongeveer een kilometer
lang zijn. De stoet kan men het best waar
nemen van een donkere plaats af. In totaal
zijn er ongeveer 80 deelnemers.

Voorts zal een gondelvaart gehouden wor.
den. Het zal dus de moeite waard zijn om
Den Haag te zien in de dagen van de licht
week.

HET AÜTO-ONGELUK TE ELST.

De Tel. verneemt, dat de toestand van don
heer Bolder, die bij het auto-ongeval te Eist
in den nacht van Dinsdag op Woensdag ge*
wond werd, zeer vooruitgaande is.

MR. P. M. ARTS UIT DE POLITIEK?

Naar .De Morgen" uit zeer goede brond ver
neemt, ligt het in het voornemen van Mr.
P. M. Arts, den oud-voorzitter van de R.K.
Volkspartij, die na het verwerpen van de
voorstellen om terug te keeren tot de R..K.
Staatspartij als zoodanig is afgetreden, zich
geheel uit de politiek terug te trekken en zich
uitsluitend aan de advocatuur te gaan wijden.
Zijn bedanken als lid van de Prov. Staten van
Noord*Brabant en als lid van den Gemeente
raad van Tilburg, zou zeer aanstaande zijn.

AUTO VAN DEN DIJK GEREDEN.

Woensdagavond reed, naar de Tel. meldt,
een auto, afkomstig uit Duitedhiand op den
Westvoortschen dijk tegen een paal met het
gevolg dat de auto den dijk afslipte. Een der
inzittenden, een Duitscher, werd ernstig ge
wond en in kritieken toestand naar het Ge
meenteziekenhuis te Arnhem overgebracht.

f 4000. —UIT EEN POST
KANTOOR GESTOLEN.

OUD-ADMINISTRATEUR AANGEHOUDEN.

In den nacht van Dinsdag op Woensdag
is een diefstal gepleegd in het postkantoor
te Rumpen-Brunssum (L.)

Dinsdagavond was een bedrag van circa
f 4000 aan bankpapier in het postkantoor
weggesloten. De kantoorhouder ontdekte ech
ter Woensdagmorgen, dat het geldkistje ge
opend en ledig was. Van inbraak was verder
niets te merken.

Het kantoor is overdag geopend van des
morgens acht tot 's avonds zeven uur. Om
zeven, uur 's avonds komt een besteller uit
Brunssum, die tot negen uur den telefoon
dienst waarneemt. Na negen uur komt de
nachtwaker, die tot 's morgens half zes in
een aangrenzende kamer van het kantoor ver
blijft. Na half zes blijft het kantoor tot acht
uur onbeheerd. In hetzelfde pand bevindt zich
de woning van den administrateur van het
postkantoor, die eenigen tijd geleden geschorst
Is.

De marechaussee heeft dezen administrateur
aangehouden in verband met het onderzoek
dat nog in vollen gang is.

EEN ONTVREEMD AANDEEL.

Namens den Officier van Justitie te Rot
terdam vestigt de Commissaris in de 5e af
deeling te Rotterdam de aandacht op het
volgende:

In den nacht van 4 op 5 Maart 1929 werd,
onder meer ontvreemd door middel van
braak en inklimming, een aantal Nederland-
sche Werkelijke Schuld, groot f 100,lee
ning 5% 1919, no. 799194. Het onderzoek leidde
niet tot het ontdekken van den dader. Dit
stuk is nu uitgeloot en de kans is groot, dat
het ter uitwisseling aan een effectenkantoor
in binnen- of buitenland zal worden aange
boden. Indien dit plaats vindt, verzoekt de
Commissaris van politie voornoemd de poli
tie ter plaatse er mee in kennis te willen
stellen,

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN

a 60 Cts. per regel.

oksels en voeten

behandele men met Purolpoeder. Dit is het meest
afdoende middeLdaarvoor. Het kost 45 en f.0 ct.
per bus en is evenals Purol, verkrijgbaar bij
Apoth. en Drogisten.

Nieuws uit Indië.

HET PROCES TEGEN DE
P. N. I.-LEIDERS.

DE TWEEDE BEKLAAGDE VERHOORD.

De Landraad te Bandoeng heeft Woensdag,
naar Aneta meldt, de behandeling van de P.
N. I.-zaak voortgezet.

De voorzitter leest het tweede deel van de
acte van verwijzing voor, waarbij beklaagden
het gebruiken van opruiende taal wordt ten-
laste gelegd.

Beklaagde ir. Soekarno erkent zich wel eens
te hebben uitgelaten in den zfn, dat Indone
sia één moet worden ter verkrijging van de
vrijheid. Hij ontkent echter ooit gezegd te
hebben dat ter verkrijging van die vrijheid
het imperialistische kapitalisme moet wor
den ten val gebracht.

De voorzitter: „Zal bij verkrijging van de
vrijheid de P.N.I. als zoodanig ophouden te
bestaan?" Beklaagde, ir. Soekarno. „Ja. zoo
als dit staat beschreven in de statuten".

De voorzitter: „Maar zal de P.N.I. dan in
andere functie blijven voortbestaan?" Be
klaagde: „Dat is iets wat wij nog niet weten".

Het verder verhoor van beklaagde levert
weinig nieuwe gezichtspunten op.

Vervolgens komt de tweede beklaagde voor,
n.l. Gatot Mangkoepradja, tweede secretaris
van het hoofdbestuur der P.N.I. Beklaagde's
werkzaamheden waren o.a. die van spreker
op de gewone cursusvergaderingen.

De voorzitter legt beklaagde Gatot dezelfde
vragen voor als fr. Soekarno, In verband met
het tweede deel der tenlastelegging.

De antwoorden van beklaagde zijn van ge
lijke strekking als die van ir. Soekarno.

De zitting wordt dan nadat nog eenige
vragen worden gesteld en beantwoord, ver
daagd.

HET RAPPORT OVER DIGOEL.

Fouten gemaakt bii de
interneering.

SOMMIGEN TE ZWAAR GESTRAFT.

Aneta seint uit Batavia: Ter vlsre van den
Volksraad is gelegd het rapport, uitgebracht
door het lid in den Raad van Nederlandsch-
Indië W. P. Hillen. die onlangs een studie
reis naar Boven-Digoel ondernam.

In dit rapport merkt de heer Hillen op, de
overtuiging te hebben gekregen dat vermoede
lijk zonder uitzondering alle gernterneerden
deel hebben uitgemaakt van de Partai Kom-
munis Indonesia of haar onder-vereenigingen
doch dat, bij de voorstellen tot interneering
nogal uiteenloopende maatstaven zijn aange
legd en dat niet iedereen op wien art. 37 van
de Wet op de Staatsinrichting van Neder-
landsch-Indië (het artikel betreffende inter
neering) is toegepast tot de gevaarlijke kern
der vereeniglng heeft behoord, hetgeen toch
het criterium is. dat de regeering had aan
gegeven ter beoordeeling van de vraag of in
een gegeven geval tot interneering mocht
worden overgegaan. Verschillende geinter-
neerden hadden geen notie van communisme
en vage begrippen omtrent wezen en doel der
P.K.I, of van de Sarekat Rajat.

Mijn Indruk is inderdaad dat sommige res
sorten met interneeren te ver zijn gegaan,
bijv. Semarang. Het behoeft geen verwonde
ring te wekken, dat ik te Tanah Merah ver
schillende personen heb aangetroffen, die bij
een betere beoordeeling niet voor verbanning
zouden ziin voorgedragen. Fouten waren on
vermijdelijk bij den spoed, waarmede moest
worden gehandeld.

442 kunnen vrij worden.

Verder is een belangrijk aantal geinter-
neerden tot inkeer gekomen. De interneering
is voor hen een heilzame straf geweest. Ik
kom tot de slotsom dat aan 442 van de 610
door mij gehoorde geïnterneerden de vrijheid
van beweging kan worden teruggegeven. Wel
licht zal het de aandacht trekken dat ik voor
stel van de 29 uit de Molukkon afkomstige
geïnterneerden er 23 te doen terugkeeren.
Deze zijn allen afkomstig van Tematc. De
Gouverneur der Molukken verklaarde mij dat
hij tegen de opheffing van alle uit Temate
afkomstige geïnterneerden geen bezwaar had.
Grootendeels geldt het bovenstaande ook voor
de bannelingen, afkomstig uit bet gouverne
ment Oostkust, van Sumatra. Voorts merk ik
op dat de kans niet geheel is uitgesloten dat
onder de geïnterneerden, die ik niet hoorde,
personen zijn, wier geest zoodanig is gewij
zigd, dat zij voor de vrije maatschappij geen
bezwaar opleveren.

Een assistent-resident.

In verband met verder onderzoek stel ik
voor den heer Boots, die het onderzoek met
mij meemaakte, tot assistent-resident van
Boven-Dïgoel te benoemen. Het heeft nooit
in de bedoeling der regeering gelegen den
intemeeringsmaatregel voor onbenaalden duur
te bestendigen. Het komt mij voor. dat de
kolonie Tanah Tinggi voorloopig niet kan
worden gemist. De lieden moeten geregeld
worden geobserveerd. Ook de onverzoenlijken
kunnen tot inkeer komen.

Ten aanzien van de ontvluchting merkt de
heer Hillen op: Ik kan niet Inzien dat het
onbillijk is om de teruggebrachte vluchtelin
gen te straffen. In geheel Nederlandsch-Indië
kan men geen streek aanwijzen waar de iso
latie van geïnterneerden zoo volmaakt is als
in Digoel. De vier geïnterneerden, die nog
steeds vermist worden, zijn waarschijnlijk niet;
meer in leven.

WERING VAN COMMUNISTEN OP DE
STAATSMIJNEN.

Het Tweede Kamerlid L. de Visser heeft
den minister van. Waterstaat gevraagd:

1. Is het den minister bekend, dat door
de directie van de Staatsmijnen Ln Limburg
een onduldbaar terrorisme wordt toegepast
waardoor het leven in Limburg aan arbeiders,
die voorheen Ln de Staatsmijnen werkzaam
waren, bijna onmogelijk wordt gemaakt?

2. Is het den minister bekend, dat namens
genoemde directie door den inspecteur der
mijnpolitie aan den ontslagen mijnwerker
A. Potse, die na zijn ontslag met straathandel
in zijn onderhoud poogt te voorzien, de toe-
,.:gang tot de woningcomplexen en de mijnen
behoorende wegen is verboden, waardoor
het den betrokkene zoogoed als onmogelijk
wordt gemaakt om in zijn onderhoud te voor
zien?

3. Waar het sub 2 genoemde verbod waar»
schijnlijk steunt op het vermoeden, dat ge
noemde A. Potse de communistische beginse
len is toegedaan, acht de minister dit dan
niet in strijd met het bepaalde in art. 9 der
Grondwet?

4. Is de minister bereid maatregelen te
treffen, waardoor aan het terrorisme van
de directie der Staatsmijnen oogenblikkelijk
een einde wordt gemaakt en het leven van
personen met aan genoemde directie niet
welgevallige denkbeelden niet langer wordt
bemoeilijkt?

NEDERLANDERS IN BELGIë
VERONGELUKT.

AUTOMOBILIST EN MOTORRIJDER
GEDOOD.

Het Volk verneemt uit Brussel: Op den
overweg tusschen Winterslag en Zwartberg
werd een auto door een trein gegrepen. De
autobestuurder, de 18-jarige H. Blomhoff uit
Hoensbroek, werd zoo ernstig gewond, dat
hij spoedig na het ongeval overleed. De an
dere inzittende, de 36-jarige J. L. Fissings,
eveneens uit Hoensbroek, bleef ongedeerd. Hij
verklaarde eerst, dat het slachtoffer aan het
stuur had gezeten. Later bekende hij zelf te
hebben gestuurd.

Een ander ongeval had plaats op den weg
van St.. Truiden naar Hannuit, waar verschil
lende Nederlandsche motorrijders uit Utrecht
achter elkaar reden. Plotseling kwam uit een
zijstraat een andere motorrijder aangereden.
Een hevige botsing had plaats tusschen een
Hollandsch motorrijwiel en het Belgische. De
twee motorrijders werden van hun machines
afgeslingerd. De Nederlander, de heer
Monoije, moest met een gebroken arm naar
een ziekenhuis worden vervoerd, terwijl de
andere motorrijder kreunend naar huis ging,
waar hij spoedig overleed.