UIT DE OMSTREKEN
LANGS DE STRAAT.
IN GEMODERNISEERD TURKIJE.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1930
VELSEN
DE BEGROOTING.
EENIGE BELANGRIJKE CIJFERS.
Uit net ontwerp der begrooting, zooals dit
den Raad wordt aangeboden, noteeren wij
de volgende belangrijke posten. Tusschen
haakjes zijn geplaatst de cijfers der begroo
ting voor 1930. Batigslot van den gewonen
dienst volgens de laatst vastgestelde reke
ning 187.298.64 1/2 94.377.17 1/2).
Algemeen Beheer.
Inkomsten f 342.010.340 80.326.27). Uit
gaven 249.708.56 212.982.64). Batig slot
92.301 78. (Nadeelig slot 132.656.37). Onder
de inkomsten is begrepen een bedrag van
f 321.879.56 geraamde uitkeering uit het ge
meentefonds voor het tijdvak 1 Mei31 De
cember 1931.
Openbare Veiligheid.
Inkomsten 4.585.36 4.186.33). Uitgaven
203.603-32 197.521.17). Nadeelig slot
1 199.017.96 193.334.84).
Volksgezondheid.
Inkomsten f 40.738.90 (f 43.105.24). Uitga
ven f 75.936.24 f 70.375.21). Nadeelig slot
35.179.34 27-269.97).
Volkshuisvesting.
Inkomsten f 370.544.59 364.516.72). Uit
gaven f 412.224.95. Nadeelig slot f 41-670.36
45.803.40).
Openbare Werken.
Inkomsten f 207.274-70 188.317.37). Uit
gaven 383.436.62 312.835.68). Nadeelig
Slot 176.191.92 124.518.31).
Openbaar gewoon L.O.
Inkomsten 207.677.81 (f 205.213.06). Uit
gaven f 311.764.79 283.678.16). Nadeelig
Slot 102086.98 78.465.10).
Openbaar Uitgebreid L.O.
Inkomsten 22.708.67 21.86906). Uitga
ven 34.356.02 22.708.67). Nadeelig slot
11.647.39 7.567.62).
Openbaar buitengewoon L.O.
Inkomsten f 17-039.32 13.613.49). Uitga
ven 25.386.95. Nadeelig slot 8.347.63
4.464.11).
Openbaar voorbereidend L-O.
Inkomsten 2.506.83 2.505.96). Uitgaven
44.969.03 (f 41.451.24). Nadeelig slot
42.462.20 38.945.28).
Bijzonder gewoon L>0-
Inkomsten f 24 322.45 22.043.64). Uitga
ven 169.935.17 (f 145.862-50). Nadeelig slot
145.612.92 123.818.86).
Bijzonder uitgebreid L. O.
Inkomsten f 1200 (f 800), Uitgaven
f 9601.92 (f 6467.12). Nadeelig slot f 8401.92,
(f 5667.12).
Totaal Hoofdstuk VIII ten laste der ge
meente f 412.547 (f 356.529).
Totaal der uitgaven voor onderwijsdoel
einden f 732.410 (f 660.123).
Ondersteuning behoeftigen en
wcrkloozcn.
Inkomsten f 6871.31 (f 6343.31). Uitgaven
f 196.162.07 (f 174,038.07). Nadeelig slot
i 189.290.76 (f 167.694.76).
.Belastingen.
Inkomsten f 906.644.48 (f 1.129.467.59). Uit
gaven f 41.291.68 (f 93.210.17). Batig slot
1 865.352.80 (f 1.036.257.42).
Bij het beoordeclen dezer cijfers dient men
ïckening te houden met het feit, dat de uit
keering uit het gemeentefonds overeenkom
stig de nieuwe regeling inzake de financiëele
verhouding tusschen het Rijk en de Gemeente
is geboekt op hoofdstuk II „Algemeen Be
heer".
Gasbedrijf.
Inkomsten f 176.778.70 (f 155. 429.54). Uit
gaven f 102.066.72 (f 88.559.83). Batig slot
i 74.711.98 (f 66.869.71).
Waterleidingbedrijf.
Inkomsten f 101.819.72 ff 90.204.35). Uit
gaven f 100.093.08 (f 82.788.70). Batig slot
1 1726.64 (f 1761.02).
Openbare Werken..
Inkomsten f 21.193.08 'f 20.073.18). Uitgaven
f 87845.62 (f 82788.70). Nadeelig slot f 66.652.54
1 62*15.53).
Reinigings- en Ontsmettings-
dienst.
Inkomsten f 16.750.43 (f 15.838.76). Uitgaven
31.590.33(f 29.905.25). Nadeelig slot f 14.839.90
(f 14.066.49).
Ophaal- en Stortingsdienst.
Inkomsten f 1294.64 ff 1040.89). Uitgaven
5394.64 (f 5315.49). Nadeedig slot I 4100
(f 4275).
Onvoorziene uitgaven: f 21.163.26 1/2
(f 17.309.06 1/2).
Totaal der begrooting in ontvangst en uit
gaaf f 1.221.391.84 1/2 (f 1.202.511.31 1/2).
GEZONDHEIDSCOMMISSIE.
In hare vergadering besloot de Gezond
heidscommissie, Burgemeester en Wethouders
te adviseeren, geen gevolg te geven aan hun
voornemen, den Raad voor te stellen, een
deel van de Jan van Galenstraat uit het Uit
breidingsplan te lichten.
In verband hiermede werd het volgende
schrijven aan B. en W. verzonden-
In antwoord op Uwen brief dd. 24 Juli jJ.
hebben we de eer U te berichten, dat Uw
Toomemen tot hercleninR van het uitbrei
dingsplan overeenkomstig de bij Uw schrijven
gevoegde teekening fuitlichting van twee weg
gedeelten tusschen de Piet Heinstraat en den
Engelmundusweg) in onze gisteravond ge
houden vergadering een punt van bespreking
heeft uitgemaakt.
Onze commissie heeft niet willen beoor-
deelen, of het aan te bevelen of te verdedi
gen is, van gemeentewege uitbreidings
plannen, die reeds zijn goedgekeurd, te her
zien met de bedoeling, daaruit geldelijk voor
deel te behalen. Zij heeft zich slechts afge
vraagd of er, uit een stedebouwkundig stand
punt beschouwd, termen aanwezig zijn om
bedoelde weggedeelten uit het plan te lichten.
Om dc volgende redenen meent onze com
missie U te moeten adviseeren, aan Uw voor
nemen geen gevolg te geven.
Bij Uw voorstel tot aankoop van woningen
en grond aan en nabij de Kalverstraat, op
genomen in Gemeenteblad no. 71 van 10 April
'29 is er op gewezen, dat door den aankoop van
deze perceelen het mogelijk zal zijn, de daar
voor geprojecteerde straat tusschen de Kal
verstraat en de Piet Heinstraat aan te leggen
en aldus den daar bestaanden toestand te
verbeteren. Naar de meening onzer Commissie
is de toestand daar ter plaatse niet radicaler
te verbeteren dan door het zoo spoedig moge
lijk aanleggen van de ter plaatse geprojec
teerde straat.
Het behoud van bedoelde weggedeelten is
voorts gewenscht omdat zij als het ware in
het geheele bouwplan besloten liggen, daar
mede een geheel vormen. Uitlichting zou het
gedeelte der Jan van Galenstraat, dat be
houden blijft, tot een „doode" straat maken.
Het uitlichten zou in zekeren zlh leiden tot
verminking van het uitbreidingsplan.
Onze commissie acht het niet onmogelijk,
dat in de toekomst bedoelde straat kan
dienen tot ontlasting van het verkeer langs
den Velserduinweg, zoodat ook om die reden
haar behoud gewenscht is.
Uit een stedebouwkundig oogpunt be
schouwd is het uitlichten als een verlies te
beschouwen omdat de straat loopt in de ïlch-
ting N.-Z. Voor IJmuiden met z'n vele krach
tige winden uit Weselijke richting, is het
van belang, dat dergelijke straten behouden
blijven. Deze richting is algemeen aanvaard
door alle stedenbouwkundigen als grondslag
voor den stedebouw in West-Europa. Uitlich
ting zou dus niet bevorderlijk zijn aan de
bewoonbaarheid van dit deel van IJmuiden".
IJMUIDEN
OPENING SCHOOL VOOR BUITENGEWOON
L. O.
In 1921, tijdens het wethouderschap van
den heer W. Landeweert besloot de raad tot
het stichten van een school voor Buitenge
woon lager onderwijs in eenige lokalen van
een oude school te IJmuiden.
Het aantal leerlingen der school breidde
zich voortdurend uit.
Den 29sten Januari 1929 besloot de Gemeen
teraad tot stichting van een nieuw gebouw
voor dit onderwijs. De bouw werd voor
90000 opgedragen aan den heer H. Groen
te Amersfoort. De benoodigde grond kostte
de gemeente meer dan 20000.
Zaterdagmiddag werd deze school, die een
ware modelschool genoemd kan worden, on
der groote belangstelling door den heer K.
Tusenius, wethouder van Onderwijs, officieel
geopend. Deze voor Velsen zoo belangrijke
gebeurtenis werd o.a. bijgewoond door de
heeren R. G. Rijkens, burgemeester van Vel
sen. Mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen, waar
nemend burgemeester van Haarlem, Jhr. J.
C. W. Strick van Linschoten, burgemeester
van Beverwijk, de wethouders en vele raads
leden van Velsen, alsook Dr. Voorthuysen,
inspecteur van het Buitengewoon L. O.
De heer Tusenius zette de geschiedenis van
het buitengewoon L.O. in de gemeente Vel
sen uiteen.
De gemeente heeft moeite noch kosten ge
spaard om de school zoo goed mogelijk te
doen zijn. Ten slotte richtte de heer Tuse
nius zich tot het hoofd, den heer A. P. Stolk
en wenschte hem toe, dat hij zijn werk met
succes mag volbrengen. Hij gaf hem den
raad steeds samenwerking met het College
te zoeken.
De heer Voorthuysen zei, dat het gemeen
tebestuur van Velsen getoond heeft een goed
inzicht te hebben in den zwakzinnigenzorg.
Hij meende niet alleen de gemeente, maar
heel Nederland met deze inrichting te mo
gen gelukwenschen.
De heer Stolk gaf uiting aan zijn gevoe
lens van blijdschap en erkentelijkheid. Hij
had, toen hij in 1921 aan de oude school be
gon, niet kunnen denken, dat hij reeds zoo-
spoedig een school als deze zou krijgen. Wa
ren er toen slechts ruim 20 leerlingen, thans
gaat hij rrlet 80 leerlingen beginnen.
Na afloop der opening werd een verf ris-
schende dronk genuttigd, waarna de school
bezichtigd kon worden.
HEEMSTEDr
EXAMEN.
Voor het examen Coupeuse van de Eerste
Nederlandsche R.-K. Vereenlging van Mode
vakscholen slaagde de dames Annie Captein,
Jo v. Tongeren en Margo Koomen te Heem
sede.
HILLEGOM
BOUW BADHUIS.
De bouw van het Badhuis is na aanbeste
ding opgedragen aan de firma NijmanRus
man alhier.
GASTARIEF.
Een wijziging van het tarief voor de levering
van gas is te wachten in dier voege, dat een
vastrechttarief ingevoerd zal worden, indien
de gemeenteraad er zijn goedkeuring aan
hecht.
Z WEIW - DIPLOMA'S.
Het vervolgdiploma der gemeente voor ver
gevorderde zwemmers (zware eischen) is toe
gekend aan de heeren H. Roeland Sr,, H.
Roeland Jr., H. Kijne. K. Alberts, Jos. Lampe,
N. C. L. Schoen en M. Kraay, en aan de da
mes B. Veen. N. M. en Joh. Paardekooper,
W. Staats-Out. M. Schoen, A. J. Reeuwijk, T.
Gijselaar, N. Gijselaar en C. Stassen.
Het gewone diploma is toegekend aan de
heeren A, Waterreus, H. Peet, J. H. Vermeu
len, en aan de dames H. A. W. Roeland-Haar
brink. J. M. Duys, F. M, Duynhoven, N. C.
Warmenhoven, M. van der Marei. R. Mansk,
L. W. van Heerden. M. van Houten, P. v. d.
Loo, P. Berkhout, B. Walraven, N. Verkerk
en M. Kruyff,
De Plas.
Het was nog in ékn natten moesson, dus
vóór de hittegolf-achtige warmte, die 1930
ons in de laatste dagen van Augustus nog
wel heeft willen schenken.
Ergens in een heel nieuwe buurt van Am
sterdam loopt een tamelijk breede weg langs
een spoordijk en aan dien weg staan huizen
van vier verdiepingen. Op elke verdieping
woont minstens één gezin. Verschillende zij
straten komen op dien weg uit want er ach
ter is een uitgestrekte volksbuurt gebouwd.
's Avonds is het dus druk in deze buurt,
niet druk door het verkeer, maar door het
groot aantal kinderen, dat dan als het weer
het eenigszins toelaat, op straat „speelt",
wanneer we die eigenaardige bezigheden van
de jeugd in de avondlijke straten der groote
steden dan maar eens .spelen" mogen noe
men.
Veertien- a vijftienjarige Julia's, kort ge
knipt en kort gerokt, staan heel wijs aan de
deuren, zooals velen van de moeders dat over
dag doen en flirten met eenige sigaretten
rookende Romeo's (meestal zijn er 3 a 4 Ro
meo's tegen één Julia). Andere jongens moe
ten van dit soort tijdverdrijf niets hebben en
vermaken zich met schoppen tegen een bal
letje of met het elkaar toeschreeuwen van
allerlei „aardigheden". Plotseling verandert
deze vriendschappelijke maar zeer luidruch
tige conversatie soms in een scheldpartij en
een enkele maal komt er ook wel eens een
vechtpartijtje van
In deze buurt lag de plas, op den hoek van
genoemden weg en een zijstraat, 't Was een
groote, diepe plas; je kon er wel eens bootje
in laten varen. Maar voor dit doel gebruik
ten een stuk of vijf jongens, die eerst in
brooddronkenheid, joelend en tegen elkaar
opbotsend, mede hadden geholpen om de
straat een „levendig" aanzien te geven, haar
niet.
Langzamerhand was het wat stiller gewor
den in de straat. Barsche en bevelende va-
derstemmen en schelle, doordringende stem
men van moeders hadden uit de open ramen
van 1, 2 en 3 hoog geklonken; oudere zusjes
waren de straat op gestuurd om de jongeren
de huizen in en naar bed te jagen.
Maar mijn vijf jonge, Amsterdamsche
vrinden waren nog „op" en vertoonden geen
neiging, om onder de dekens te kruipen. In
tegendeel: hun geest was zeer werkzaam en
toen zij de plas in 't oog kregen kwamen zij
op het denkbeeld, eens een geintje uit te
halen. Fluks verzamelden zij wat steenen en
stukken hout. Eén vatte post op den hoek
bij de plas. Zijn taak bestond in het waar
schuwen van de anderen die zich, met pro
jectielen in de hand wat verder in de straat
hadden opgesteld. Zoodra nu iemand te voet
of per rijwiel naderde, gaf de „post" een tee-
ken en „pats!" daar vielen de projectielen in
de plas en het water spatte op. Een paar
meisjes en een heer waren al op deze wijze
„verrast" en besproeid, zonder evenwel ge
volg aan de zaak te geven. Maar een ste
vige arbeider, die nog al flink wat druppels
op z'n kleeren gekregen had, „nam" het zoo
maar niet. Hij gooide z'n fiets neer en stoof
op de jeugdige boosdoeners af. Maar dezen
verspreidden zich bliksemsnel, In één oogen-
blik waren ze verdwenen: de Amsterdamsche
jongens zijn als water zoo vlug. Onnoodig
te zeggen, dat de arbeider geen gelegenheid
kreeg, om zich te wreken. Na een paar mi
nuten kwam hij terug, besteeg mopperend
zijn stalen ros weer en reed door.
Het vijftal vertoonde zich niet meer.
In deze nieuwe buurt zag lk wel op eenige
pleinen groen en bloemen, prettig voor de
groote menschen om naar' te kijken. Maar
een flinke speelplaats voor de jeugd zag ik
er niet
J. C. E.
BEVERWIJK.
TEGEN VLOOTUITBREIDTNG
Ter voorbereiding der actie tegen de door
de regeering voorgestelde vlootuitbreiding
belegde de afd. Beverwijk der S. D. A. P. in
samenwerking met den Beverwijkschen Be-
stuurdersbond Zaterdagavond een meeting
op hot gemeenteterrein aan de Baanstraat.
Nadat de voorzitter, de heer A. L. van
Groningen de bijeenkomst met een kort
woord had geopend, betrad mevr. Miedema—
Zondervan het spreekgestoelte.
Spreekster begon met een opwekking tot
de vrouwen en moeders, om strijd te voeren
tegen het militarisme en vóór de sociaal-de
mocratie. Zij hoopte, dat de mannen hunne
vrouwen zouden steunen en voorlichten. Zij
wees er' op, dat de vrouwen in de eerste
plaats van het militarisme hebben te lijden.
Zij moeten dus daarom vóórgaan in den
strijd tegen de vlootplannen. Spreekster her
innerde aan de vlootwet van Minister Colijn,
waardoor op alles moest worden bezuinigd.
Dank zij het door de S. D. A. P. geleide ver
zet is deze vlootwet afgestemd. De verwer
ping had voor de huidige Regeering een aan
wijzing moeten zijn, dat het volk de vloot
uitbreiding niet wil. Zij verheugde zich er
over, dat ook onder de Christelijke groepen
verzet komt. Wij, sociaal-democraten, zeide
spr., hebben geen bezwaard tegen belasting
betaling, als het geld maar wordt aange
wend voor de volkswelvaart. Wij zullen oris
blijven verzetten, als het wordt aangewend
voor de volksvernietiging.
De heer H. Lindeman te Haarlem, secreta
ris van den Lithografenbond, die na Me
vrouw Miedema het woord voerde, zeide het
te betreuren, dat nog zoo betrekkelijk wei
nigen de moderne ontwikkeling der maat
schappij kunnen volgen. Het staat onom-
stootelijk vast, dat elk individu alléén niets
kan uitrichten. Ook- in kapitalistische
kringen is mpn hiervan doordrongen. Spre
ker noemde het krankzinnigenwerk, een
nieuwen oorlog te ontketenen. Geheel de be
woonde wereld wordt daarbij aan vernieti
ging blootgegeven. Hij is er van overtuigd,
dat het petitionnement een geweldig aantal
handteekeningen zal opleveren.
Met een woord van dank tot spreekster en
spreker sloot de heer Van Groningen de
bijeenkomst.
BLOEMENDAAL
40-JARIG JUBILé.
Vrijdag 5 September zal het 40 jaar ge
leden zijn, dat de heer J. de Goede bij de
firma Bijvoet Zn. (Stoomwaschinrichting)
alhier in betrekking kwam.
OMZE GROEMTUE.5
DIMSDA<3
DOMDERDAG I
ZATERDAG
Een Oostersche geschiedenis.
De financieele en
economische crisis. Het parlement. Nieuwe
plannen. Moestafa Kemal neutraal. Geconcessio.
neerde oppositie. Vreemde invloeden?
(Bijzondere correspondentie.)
Constantinopel, Augustus.
Een rijkelijk Oostersche geschiedenis is de
politieke ontwikkeling in Turkije van den
laatsten tijd.. Nauwelijks heeft de minister
president Ismet Pacha in een zelfbewuste
rede zijn politiek gedurende de afgeloopen
vijf jaren in het licht gesteld, of daar ver
schijnt, schier uit den grond gestampt, zijn
vijf jaren geleden op de Parijsche gezant-
schapspost onschadelijk gemaakte voorgan
ger Fethi Bei, om na een van Parijs uit aan
president Moestafa gerichten brief onder
de gelukwenschen van Ghazi een oppositie
partij tegen de „Halkfirkassi", de volks
partij, waarvan het kabinet Ismet Pacha en
zijn voorzitter Moestafa Kemal zelf de ex
ponenten zijn, in het leven te roepen.
Fethi Bei motiveert dit initiatief na een
scherpe critiek op de geheele binnen- en
buitenlandsche politiek van Ismet Pacha
met het feit, dat wegens het in Turkije
heerschende één-partij-systeem het kabi
net zonder parlementaire controle is, daar
de partijleden zich er voor wachten, open
lijk critiek uit te oefenen op de ministers,
die tot dezelfde partij behooren. Inderdaad
gelijkt het Turksche parlement sedert vijf
jaren op den beroemden Conseil der sul
tans, die zijn mooien bijnaam van „Ewwet-
Effendis" van „Ja-zeg-heeren" niet ten
onrechte droeg.
De in Fethi Bei's brief aan den president
en in zijn partijprogram uitgeoefende cri
tiek op de politiek van Ismet Pacha be
weert, dat de financieele en economische
crisis van Turkije onafhankelijk van de al-
gemeene economische wereldcrisis in ruime
mate door de verkeerde financieele en eco
nomische politiek van het kabinet is ver
oorzaakt of verscherpt. De uitgaven van het
land overtreffen den toelaatbaren omvang.
Zij zijn voor de tegenwoordige generatie
niet productief. De binnenlandsche produc
tie n ;t een effectieve bevordering door de
competente lichamen, in het bijzonder de
landbouw. De belastingen drukken integen
deel het produceerend deel der bevolking
dood. De misbruiken van het openbaar be
heer nemen hand over hand toe, in het
bijzonder op het gebied der financiën. De
willekeurige hanteering van de rechtspraak
maakt de voordeelen van het nieuwe recht
illusoir. Daartegen stelt het programma
van Fethi Bei een voortdurende controle
van de regeering door het parlement voor.
Het parlement moet volgens hem door een
nieuw kiesstelsel op een anderen grond
slag worden gebracht, In de plaats van het
indirecte kiesrecht, dat op het oogenblik
geldt, moet een direct, algemeen, gelijk
kiesrecht met stemrecht voor de vrouwen
treden. Het bestuur moet gedecentraliseerd
worden, de monopolies weliswaar niet vol
ledig afgeschaft, maar toch aanzienlijk ver
minderd. Het overheidsbedrijf zal geheel
moeten verdwijnen (bedoeld zijn zonder
twijfel de staatshaven- en scheepvaartorv-
dernemingen enz.)nieuwe ondernemin
gen met openbare middelen moeten niet
meer gesticht worden. De kosten van le
vensonderhoud zullen door verlaging van de
transportkosten verminderd moeten wor
den, de belastingen verminderd, de wo
ningnood in Angora opgeheven. Principieel
veranderd moet de spoorwegaanleg worden.
Er moet met buitenlandsche credieten op
langen termijn gebouwd worden. Buiten-
landsch kapitaal moet naar Turkije worden
getrokken. De buitenlandsche politiek van
Turkije moet aansluiting zoeken bij den
Volkenbond.
Gelijk men ziet, verdient het programma
van den Turkschen gezant te Parijs ook in
het buitenland de aandacht. Fethi Bei is
teruggetreden van de Parijsche gezant-
schapspost, om zich geheel te wijden aan
zijn nieuwe partij. Men verneemt, dat ook
de Turksche gezant te Londen zal aftreden
om zich aan de partij te wijden ais alge
meen secretaris. Fethi heeft tot dusver
geen zitting in het Turksche parlement. Er
moeten echter reeds 65 afgevaardigden hun
instemming met het programma van Fethi
Bei hebben betuigd. Fethi zelf wil zich bij
het vrijkomen van 'n zetel candidaat laten
stellen en rekent voor het overige op de
herziening van het kiesrecht. Zijn partij zal
ook voor vrouwen open staan. Zij heeft voor
het overige reeds een op den voorgrond
tredend vrouwelijk lid, de zuster van Moes
tafa Kemal, Makbule.
Ismet Pacha is na het verrassende pro-
nunciamiento van de zich officieel „Vrije Re
publiek-Partij" (Serbest Djumhurriet Fir-
kassi) noemende nieuwe linksche partij uit
zijn vacantie ver blijf naar een ministerraad
te Angora gegaan, waar hij zich voor het
overige ook met de situatie in Koerdistan en
de notawisseling met Perzië had bezig te
houden. Aan het station te Angora was het
volledige corps diplomatique alsmede talrij
ke afgevaardigden verschenen. „Wat is er
aan de hand", informeerde Ismet Pacha,
„wat zijn wij talrijk?" Toen niemand hem
antwoordde, ging hij verder: „Ik heb. niets
te verklaren, hebt gij iets nieuws?" Daarop
meende een afgevaardigde: „Er wordt toch
een nieuwe partij gevormd er zal oorlog
komen". „Zal de nieuwe partij soms de lei
ding van den oorlog hebben?" gaf de mi
nister-president ten antwoord.
Moestafa Kemal heeft zich in dezen strijd
neutraal verklaard. Had Fethi Bei aan het
slot van zijn brief zijn vraag naar het
standpunt van den president aldus gemoti
veerd, dat Moestafa Kemal ook de president
van de volkspartij is, Moestafa Kemal ant
woordde daarop diplomatiek, dat tengevol
ge van zijn verkiezing tot president van de
republiek zijn partij-functie practisch was
opgeheven en dat het voorzitterschap van de
volkspartij feitelijk door den minister-presi
dent Ismet Pacha wordt uitgeoefend. Hij
persoonlijk heet een nieuwe, op het principe
van de „laicistische" republiek berustende
partij als (nieuw) fundament van de repu
bliek welkom
Reeds den afgeloopen winter lieten zich
voorboden zien van een wijziging in de be
handeling van de oppositie. Toen het sedert
een half jaar verschijnende dagblad „Jarin"
(De Morgen) het kabinet, in 't bijzonder den
minister van financiën in scherpe artikelen
aanviel, werd de uitgever, Arif Orudsch wel
iswaar volgens de in Turkije gebruikelijke
methode gearresteerd en met geboeide han
den weggevoerd, maar in het proces, dat
da.ar op volgde, werd hij niet tot deporta
tie of tot iets ernstigers, gelijk eenige jaren
geleden het geval zou zijn geweest, veroor
deeld, maar slechts voor korten tijd in de
gevangenis gezet, uit de tot nadenken stem
mende cel waarvan hij zijn blad, dat in
middels de grootste oplage van alle bladen
van Constantinopel bereikte, verder blijft
uitgeven en er het dagelij ksch hoofdartikel
voor schrijft. Ook de advocaat Ali Haidar
werd weliswaar wegens zijn aanvallen op
den minister van justitie Mahmoed Essad
tot twee jaren gevangenisstraf veroordeeld,
maar de straf werd bij revisie van het von
nis tot eenige maanden teruggebracht.
Deze stormteekenen van een groeiende
oppositie in het land hebben er veel toe bij
gedragen, dat Moestafa Kemal het geraden
vond. de oppositie in het parlement vrijheid
van meeningsuiting toe te staan en haar
tevens onder controle te stellen van een
van zijn oudste kameraden en medewer
kers. Het feit, dat Fethi Bei in politiek-eco-
nomisch opzicht precies hetzelfde standpunt
inneemt als de Duitsche expert Müller en de
gedelegeerde van de Ottomaansche schuld,
wiens meening men dezen winter nog door
middel van de eensuur trachtte dood te
zwijgen, de concrete uitlatingen over een
verandering van de tot dusver gevolgde po
litiek tegenover het buitenlandsche kapitaal
en de Europeesche problemen in het alge
meen, alsmede het feit, dat aan het hoofd
van de nieuwe partij twee Turksche gezan
ten uit Parijs en Londen staan, is misschien
in staat, nog andere factoren te vermoeden
achter deze officieuze oppositie, die in het
bijzonder de aandacht verdienen omdat het
niet gemakkelijk is, in het Oosten voorgrond
en achtergrond, masker en gezicht, coulisse
en werkelijkheid van elkaar tc onderschei
den.
(Nadruk verboden).
e. K.
NUTS-Sr A ARP ANK TE IÏAARLEM.
Vergelijkend overzicht over Augustus 1930-
1929.
Aantal behandelde posten 14013 (v. j.
15502).
Aantal inlagen 9747 (v. j. 11503).
Aantal terugbetalingen 4266 (v. j. 3999).
Ingelegd f 708.756.61 1/2 (v. j. f 586.710.59 1/2).
Terugbetaald f 594.724.62 (v. j. f 475465.71 1/2)
Meer ingelegd f 114.031.99 1/2 (v. j. flll.244.83)
Aantal nieuwe boekjes 324 (v. j. 280). Aantal
afbetaalde boekjes 112 (v. j. 127). Spaarbus-
jes op 31 Augustus 1930 in omloop: 3281.
Geledigd in Augustus 1930: 348 busjes met
totaal f 7.279.62.
Aantal kluisloketten verhuurd op 31 Augus
tus 1930: 250.
BRIEVENBUS.
De brievenbus in de Schagchelstraat hoek
Anegang zal morgen worden verplaatst naar
de Frankestraat hoek Anegang.
A.V.R.O.-VLAGGEN OP DE TRAM.
Ter gelegenheid van de groote A.V.R.O.-
demonstraive, Zaterdagmiddag op „Houtrust",
zullen, naar men aan het Hbld. meldt, de
beugels van de Haagsche tram op 3, 4, 5 en
6 September voorzien zijn van A.V.R.O.-vlag-
gen.
NEDERLANDSCH HOOGLEERAAR NAAR
LEIPZG.
Prof. dr. B. L. van der Waerden, hoogleeraar
in de faculteit der wis- en natuurkunde aan
de universiteit te Groningen heeft, naar het
Hbld. meldt, zijn benoeming tot hoogleeraar
aan de Universiteit te Leipzig aangenomen
Op 31 Mei 1931 zal hij zijn benoeming aan
vaarden.
OOG VER WONDINGEN DOOR VUURWERK.
Een 16-jarige jongen te Rotterdam heeft
Zondag op straat bij het afsteken van vuur
werk brandend kruit in het linkeroog ge
kregen meldt de N.R.C. Het oog is ernstig ge
kwetst.. De jongen is in het ooglij dersgesticht
aan de Haringvliet opgenomen.
Een 39-jarige man heeft Zondag in de Nas-
saustraat te Rotterdam een voetzoeker in
het linkeroog gekregen. Hij is in het oog-
lijdersgesticht behandeld.
MR. J. B. KAN BURGEMEESTER VAN DEN
HAAG?
Over de keuze tot opvolger van mr. J. A. N.
Patijn als burgemeester van Den Haag blij
ven nog steeds verschillende geruchten de
ronde doen. Het schijnt dat ook ernstig wordt
gedacht aan oud-minister mr. J. B. Kan,
thans secretaris-generaal
KERMIS BEGONNEN MET EEN
VECHTPARTIJ
Te Zaandam is Zaterdagavond de kermis
begonnen met een hevige vechtpartij op den
hoek van de Westzijde en de Gedempte
Gracht, waarbij de politie zich genoodzaakt
zag van de blanke sabel gebruik te maken.
De aanleiding was de arrestatie van iemand,
die zich daarbij krachtig verzette. Toen ook
enkelen uit het publiek tegen de politie partij
kozen, ontstond een vechtpartij, waarbij harde
klappen werden uitgedeeld en zelfs bloed
vloeide.
De politie, die inmiddels versterking had
ontvangen, bleef meester van het terrein.
HILLEGOM.
Ondertrouwd: R. J. Veldhuyzen van Zan
ten en E. M. Kraay, J. van Woerden en J.
Schilpzand.
Getrouwd: H. J. Raamsveld en L. Polak, J.
P. Bruynen en M. P. A. Verstoege.
Bevallen: C. C. van der Tonnekreek-Schip-
per, d. A. Peperkoorn-Schoneveld, d. A.
J. M. Langevld-de Groot., d.
Overleden: M. Tromp, wed. van J. van den
Bosch, 83 jaar.
BEVERWIJK.
Ondertrouwd: H. van Zonderen en A. Boo
gaard. A. Castricum en M. C. Limmen.
K. Samplonius en I. van der Heide. A.
Busman en T. J. Philippi.
Getrouwd: J. Kuiper en C. de Winter.
F. Marx en G. Peperkoorn. I. J. Rietdijk
en M. M. Romeijn.
Bevallen: C. Rumping-Beukman, z. J.
M. Gerrits-van Rijssen, d. A. C. Mevissen-
Bijster, z. M. J. G. Valk-Mattu, z. T.
Veenstra-Bennink, d. M. Böhm-Dekker, z.
Overleden: C. de Ruiter, 1 j. G. Langèn-
dyk, SO j. wedn. van A. M. Bijlard.
