yjisoN's
KvA/f/m/m
San Domingo door een
orkaan geteisterd.
Het woord is aan...
Edelsteenen.
Het Belangrijkste
LOOPT U MOEILIJK?
48e Jaargang No. 14479
yerschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 5 September 1930
HAARLEM S DAGBLAD
fcïiroetie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoor.WMl.ur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
JPer 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
(gemeente) /3-57J4. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57J4, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukker^Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Noa.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60^
elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onre Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer 0.10. uitsL i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
ONZE GRATIS ONGEVALLEN-
VERZEKERING VOOR
WEEK-ABONNéS.
UITKEERING VAN ZESHONDERD
GULDEN.
[Wij keerden beden een bedrag van
ZESHONDERD GULDEN
uit aan Mej. de Wed. A. BRAND—PIEPEN-
BRINK, Spiegelstraat 15roo.d; te Haarlem, wegens
een aan wijlen haar echtgenoot overkomen
ongeval.
DE ADMINISTRATIE.
GROOTE BRAND IN
HAARLEMMERMEER.
EEN BOERDERIJ MET WOONHUIS IN DE
ASCH GELEGD.
Hedenmorgen omstreeks 5 uur ontstond
aan den Sloterweg bij den Bennebroekerweg
in Haarlemmermeer brand in de boerderij
bewoond door den landbouwer J. Fritschy.
Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat
de groote landbouwschuur, alwaar de brand
was ontstaan, weldra in lichtelaaie stond en
aan redden niet meer te denken viel. De
brandweer van Hoofddorp werd gealarmeerd
en verscheen spoedig met de autospuit ter
plaatse. Het geheele gebouw (landbouw
schuur annex woonhuis) brandde tot den
grond toe af. Ook de oogst, die in de schuur
geborgen was, ging geheel verloren, terwijl
ook de inboedel door het vuur werd vernield.
Oorzaak onbekend. Verzekering dekt de
schade.
Dank zij den gunstigen wind bleef een in
de onmiddellijke omgeving staande boeren
hofstede met rieten dak gespaard.
De heer F. zou vandaag juist begonnen zijn
met het afdorschen van den oogst.
HOLLANDSCHE BLOEMBOLLEN
IN PARIJS.
EEN BEPLANTING BIJ HET LOUVRE.
De Alg. Ver. voor Bloembollencultuur is
volgens het Hbld. voornemens, aan de
Fransche regeering aan te bieden een be
planting, bestaande uit 17.500 bollen op de
parterres, die deel uitmaken van de tuinen
van het Louvre en ovaalvormig zijn gelegen'
op het Carousselplein aan den voet van de
Carousselpoort (tusschen de regeerings-
departementen en de tuinen van het Louvre-
museum, een zeer druk punt dus.
DE ACTIE BOUWWERK
VROOM DREESMANN.
OVEREENSTEMMING BEREIKT.
Naar wij thans vernemen is er na een
langdurige conferentie, tusschen de directie
van het Bouwwerk van de firma Vroom
Dreesmann en het bestuur van den Alg. Ned.
Bouwarbeidersbond overeenstemming ver
kregen. De dfrectie heeft toegezegd, onge
acht de verleende toestemming van de Ar
beidsinspectie, om na deze week geen over
werk meer te doen verrichten.
De stad geheel verwoest
DRIEHONDERD DOODEN.
Het radiostation te New-Orleans ving een
bericht op van San Juan op Portorico, mel
dende, dat een orkaan uit de richting van
de Caraïbische Zee San Domingo heeft ge
teisterd.
Het blad „El Pais" meldt uit San Domin
go, dat de stad door den orkaan is verwoest.
Volgens mededeelingen van het staatsob-
servatorium van Cuba is, naar het N.TA.
uit Havana meldt, het grootste deel van de
stad San Domingo verwoest. De aangerichte
schade is zeer aanzienlijk.
Draadlooze berichten uit San Juan op
Portorico melden dat het stoomschip „Coa-
mo" trachtte te San Domingo passagiers
aan land te zetten, doch dit gelukte niet.
Het schip moest naar San Juan terugstoo-
men.
(San Domingo is de hoofdstacf van de ge
lijknamige republiek, die officieel Domini-
caansche republiek heet en het oostelijk
deel vormt van het eiland Haïti, een der
Groote Antillen, ten Westen van Portorico.
De stad werd in 1496 gesticht door Barto-
lomeo Columbus, een broeder van Christo-
forus Columbus. Zij telt ongeveer 31.000
inwoners.)
Een N.TA.-bericht meldt nog, dat de stad
geheel van de buitenwereld is afgesloten,
daar alle verbindingen, zelfs ook de onder-
zeesche kabel, door den storm zijn ver
woest. Van de meest huizen in d stad zijn
de daken afgerukt en nagenoeg alle hoo
rnen zijn ontworteld.
Nader wordt nog gemeld:'
Naar verluidt wordt zouden 300 personen
om het leven zijn gekomen. De orkaan trof
de stad te twee uur en hield gedurende vier
uur aan.
De arbeiderswijk werd weggevaagd, terwijl
de huizen in de wijken der beter gesitueerden
volkomen verwoest werden.
Er speelden zich ontzettende scènes af.
De verbinding met het eiland is zeer
moeilijk, daar het telegraafverkeer geheel ge
stoord is.
Het Amerikaansche Roode Kruis zendt
voedsel en medische hulp. De orkaan heeft
zich thans thans in Noordelijke richting ver
plaatst. Men gelooft evenwel niet dat Cuba
zal worden bereikt.
Een volgende bericht zegt dat men er
thans in geslaagd is, de kabelverbinding tus
schen San Domingo en Amerika te hei-stellen.
Bevestigd wordt, dat de helft van den staat
door den orkaan geteisterd is. Bovendien zijn
groote deelen der stad overstroomd. Het aan
tal dooden wordt, gelijk reeds gemeld, op 300
en dat der gewonden op 900 geschat, doch de
mogelijkheid bestaat, dat in deze cijfers nog
wijzigingen komen. De bevolking is voor een
groot deel dakloos en er is behoefte aan
levensmiddelen, water en verbandmateriaal.
DE NAT ATENSCHAP VAN
VAN LEAR BLACK.
EEN LEGAAT VOOR TWEE
NEDERLANDSCHE PILOTEN.
In de nalatenschap van den Amerikaan-
schen krantenkoning van Lear Black, zijn
blijkens het testament verschillende giften
toegekend, loopend van 25.000 tot 250.000.
Onder deze giften bevinden zich o.a. ook le
gaten voor de vliegers, die al de luchtreizen
met Van Lear Black hebben gemaakt, de
Nederlandsche vliegers Geyssendorfer en
Scholte.
Met kostbaarste particuliere lacht ter wereld vergaan. Met 3000 tons jacht van den Ame-
rikaanschen bankier J. Pierpoint Morgan, dat 6 milltoen gulden heejt gekost, ,s aan het
eind ran -rn eerste reis over den oceaan, op ie rotsen geloopen en gezonken. Inzet; ie
- sïgenaar Morgan,,
HAARLEM, 5 September.
Winston's Oorlog.
Winston Churchill, Engelsch oud-minister
hetgeen alleen wil zeggen dat hij niet in
de huidige regeeriiïg zit, want hij zal bij
leven en welzijn ongetwijfeld weer minister
worden als zijn partij weer eens aan het
bewind komt is een van de weinige
Engelschen die brillante stadslieden gewor
den zijn. Voor de leidende bewindsfuncties
moet Groot-Brittannië, zooals bekend is,
zich voornamelijk op Schotten, Ieren en
Welshmen verlaten. Ramsay Mac Donald, de
huidige premier, is een Schot. Lloyd George
is een Welshman. Bonar Law was een Schot.
Er zouden veel meer voorbeelden te noemen
zijn, ook en vooral uit het Engelsche za
kenleven en uit de leiding van leger en
vloot.
Maar Churchill's groote begaafdheden
zijn niet te loochenen. Hij is nog geen
premier geweest en zal het misschien nim
mer worden, vanwege een zekere extrava
gance in zijn karakter, maar alle andere be
langrijke ministeries heeft hij sinds zijn der
tigste jaar geleid. Hij is nu ruim vijftig en
nog steeds ontembaar. Dat is misschien wel
het beste woord. Hij heeft zich in zijn leven
buitengewoon onderscheiden als officier, als
journalist, als litterator, als politicus. Hij
heeft een aanmerkelijk talent als schilder. Hij
bezit een buitengewoon inzicht in het maken
van reclame, vooral voor zichzelf, en zijn
verkiezingscampagnes zijn altijd ware locale
stormen geweest, vol spektakel en onver
wachte gebeurtenissen. Overigens stamt hij
uit het aloude adellijke geslacht der Marl-
boroughs, is aanvankelijk liberaal geweest,
maar later naar de Conservatieve Partij
overgeloopen, en hoort in die laatste onge
twijfeld het best thuis. Hij is van geboorte
en overtuiging een conservatief. Volgens zijn
eigen getuigenis is de eenige sombere tijd uit
zijn leven zijn schooltijd geweest, waarin alle
andere jongens hem zoowel in sport als bij
de lessen overtroffen. Hij schrijft dat even
wel niet aan de school toe, maar aan zichzelf
ofschoon niet zonder een tikje ironie.
Churchill heeft nu een boek geschreven
over zijn jeugd, onder den titel „My early
life" waaruit extracten worden gepubliceerd
in het Londensche dagblad News Chronicle.
Er staat veel merkwaardigs in. Veel ook,
waaVmee een modern denkend mensch het
van harte oneens is, hoewel het alles de
moeite van het lezen ten volle waard is
al ware het (in sommige gedeelten) alleen
vanwege den sprankelenden stijl en de zeg
gingskracht van den schrijver.
Natuurlijk toont Churchill zich een over
tuigde vechtjas van het oude oorlogsrégime.
Hij betreurt de prachtige parades, de schit
terende uniformen, den „grooten stijl" van
vroeger. Hij betreurt ook den ouden oorlog,
die dood is. „Vroeger was de oorlog", zegt hij,
„prachtig en wreed tegenwoordig is hij
ellendig, gemeen, leelijk en wreed. Het is
allemaal de schuld van de democratie en de
wetenschap. Sinds die erbij gekomen zijn is
het geen „gentleman's game" meer. Naar
den hel met den oorlog! Vandaar de Volken
bond",
Met de motieven voor deze conclusie ben
ik het van harte oneens. Het is wel erg be
krompen, de zaak zoo te bezien uit het oog
punt van één beperkte kleine groep der
samenleving. Het lijkt ook wel heel erg mis,
de schuld van de oorlogsverwording aan de
democratie te geven.
Maar is het niet verheugend dat, al Is het
dan langs de wegen van wonderlijke rede
neeringen, zelfs de sabelzwaaiers van het oude
régime, de echte oude beroepssoldaten zooals
Winston Churchill, zich in felle bewoordin
gen gaan keeren tegen de bestialiteit van
den modernen oorlog? Hij erkent ditzelfde,
dat ik ook al zoo vaak geschreven heb: al
wat er aan romantiek, aan ridderlijkheid, aan
echten heldenmoed in den oorlog was, is dood
en begraven.
De oorlog der Historie, de oorlog van de
cavaleriecharges en de wuivende vederbos
sen.... de oorlog van de „panache", waarin
dolle jeugd een uitbundige uiting van strijd
lust zag.... zooals een modernen Lindbergh
bezielde toen hij alleen over den Oceaan ging
vliegen.... is weg. Weg en voorbij. Er rest
slechts loopgravenmodder en bloed in stroo
men.
Er zijn nieuwe strijdmiddelen gegroeid,
chemische en machinale, het eene nog ge-
meener, achterbakscher. lager, onwaardiger
dan het andere. Niemand die eenigszins
menschelijk voelt kan zich brengen tot de
geringste sympathie voor de methodes van
duikbooten, land- en zeemijnen, vèrdra-
gend geschut, vliegtuigbommen, gifgassen,
bacillen-culturen en de rest, voor het uit
moorden van weerlooze steden, het torpedee-
ren van passagiersschepen, etcetera.
Dat weten en voelen ook de oude vechtjas
sen, de Church ills. Voorzoover zij eerlijk zijn
met zichzelf, erkennen zij het. Hij is lang
niet de eerste van het oude beroepsrégime,
die het doet. Hij is wel een der belangrijkste
figuren van die groep.
Zulke getuigenissen geven telkens weer de
bemoedigende hoop: de oorlog is zoo verwor
den, zoo ontaardt tot een reduotio ad ab-
surdum, dat hij zichzelf vermoordt. Eén groo
te factor is hem geheel ontvallen: de geest
drift van een wilde, avontuurlijke, onbezon
nen jeugd. Er is geen geestdrift meer moge
lijk voor den massamoord, die hij gewor
den is.
Daarvan getuigt nu weer Winston Chur
chill, aarts-conservatief.
R. P.
OOGST VERNIELD.
BARBADOS, 5 September (Reuter)Vol
gens berichten van het eiland Dominica in
Britsch West-Indië is de citroen- en cacao
oogst aldaar totaal door den orkaan verwoest.
Vier personen werden gedood. Alle Inland
sche huizen werden vernield. Men vreest dat
verscheiden schepen zijn vergaan.
Winston Churchill:
Op school een Interessante voordracht of
verhaal te hooreu van iemand die een belang
rijke positie bekleedt, is voor mijn begrip
de beste manier van leeren. Vooral als
hij er een tooverlantaarn bij gebruikt.. Waar
om toordt dit middel niet meer toegepast? De
scholen moesten elke 14 dagen zoo'n lezing
houden, en daarna alle jongens aan het tverk
zetten-, eerst om op te schrijven wat zij er
zich van herinnerden, en daarna xoat zij er
van dachten. Dan zouden de leeraren gauw
genoeg ontdekken toie makkelijk kennis op
deed en er wat nieuws van zichzelf aan ver
bond, en wie de tragen waren, en zoo zou
men een sorteering in klassen krijgen.
Als Harroio dat gedaan had, zou ik er niet
achteraan zijn gebleven, en een veel prettiger
schooltijd gehad hebben.
(Jack Diamond, aanvoerder
van een New Yorksche bende
van dranksmokkelaars, werd
door de vrouwelijke passagiers
van het schip, waarin hij
naar Europa reisde, als een
held geëerd).
Wanneer een man der wetenschap
Moeizaam een middel heeft ontdekt,
Dat eindelijk de bacterie doodt,
Die ziekte bij den mensch verwekt,
Dan brengt hem dit geen wereldfaam,
De massa kent niet eens zijn naam.
Wanneer een zeer geleerd auteur
Een nobel boek geschreven heeft,
Waarin hij heel zijn rijk bezit
Van geest en wijsheid aan ons geeft,
Vliegt dan zijn roem naar allen kant?
Weineen, dat is niet interessant.
Wanneer een bokser heeft gebokst
Voor loon van iets als een millioen
En d' ander neer heeft gerammeid
Voor d' onderscheiding: kampioen,
Dan wordt dat overal verteld,
Dat is een nationale held.
Wanneer een smokkelaar van drank,
Sinds jaren in zijn land berucht
Als leider van een rooversbent,
Uit vrees voor straf tenslotte vlucht;
Wanneer hij op een schip beweert,
Dat hij op reis is voor een kuur,
Dan vallen vrouwen om zijn hals
En smeeken om zijn signatuur.
De oorzaak is bij elk gelijk,
Het dient eenvoudig maar als blijk:
De massa ziet in onverstand
Als echt de valsche.... diamant,
P. GASUS.
BRAND AAN DEN
SPAARNDAMMERDIJK.
TWEE HOOIBERGEN EN EEN STAL IN
VLAMMEN OPGEGAAN.
Aan den Spaarndammerdijk heeft Donder
dagmiddag bij den landbouwer L. Loogman
een hevige brand gewoed, waarbij twee hooi
bergen, 100 wagens hooi bevattend, een prooi
der vlammen werden.
De brand is te ongeveer half vier ontstaan
in één der hooibergen, die zich zich vlak
achter den stal bevinden. Onmiddellijk na
het uitbreken heeft men de brandweer ge
waarschuwd, die spoedig ter plaatse was en
het vuur met twee krachtige stralen aantast
te. De brand had toen evenwel reeds een dus
danig karakter aangenomen, dat van blus-
schen geen sprake kon zijn. Binnen weinige
oogenblikken stonden de beide hooibergen in'
lichte laaie, terwijl even later de vlammen
zich eveneens aan den stal mededeelden. De
brandweer bepaalde zich dan ook hoofdzake
lijk tot het nathouden van de woning, die
tegen den stal aan gelegen ls. Men slaagde er
in de benedenverdieping te behouden, de
zolder heeft evenwel veel van het vuur te
lijden gehad, terwijl de waterschade in het
geheele huis aanzienlijk is. De stal werd
totaal door het vuur verwoest, evenals de
zich daarin bevindende landbouwwerktuigen.
Een tweetal hokken met kippen kon voor het
vuur gevrijwaard worden; de varkens wist
men in veiligheid te brengen. Twee honden
en een kat kwamen echter in de vlammen om.
Ook de groote vuilnisbelt naast de boerderij
werd door de vlammen aangetast. Gelukkig
heeft men uitbreiding van het vuur door
voortdurend spuiten kunnen tegengaan.
Het blusschingswerk stond onder leiding
van brandmeester Verkuyl, terwijl burge
meester Simons eveneens op het terrein van
den brand aanwezig was-
Daar de brand uitbrak op de grens van
Amsterdam arriveerden na eenigen tijd ook
een drietal wagens van de Amsterdamsche
brandweer ter plaatse. Deze moesten echter
onverrichter zake terugkeeren.
Het is niet bekend door welke oorzaak de
hooiberg in brand geraakt Is. De ontstane
schade, die zeer groot is, wordt door verze
kering gedekt.
Een groote menigte sloeg het blusschings
werk gade,
Een orkaan teistert San Domingo. 300 doodeit
(Ie blad, le pa».),
Bij Halfweg en in den Haarlemmcrmeerpolder
brandden boerderijen af.
(Ie blad, le pag.)(
Een aardbeving Ik' Birma richtte vele ver-
woestingen aan. Veel menschcn loordcn
vermist.
.(le blad, le pag.)[
De quaestic der gemeentelijke bedrijfswinsten,
besproken op het Middenstandscongres.
,(2e blad, 2e pag.X
Een spionnage-complot te Sofia ontdekt.
(2e blad, le pag.jr
De memorie van antwoord op het afdeellngs-
verslag der Ticeede Kamer over de Vlootwet.
(2e blad, 3e pag.)[
ARTIKELEN:
R. P.: Winston's Oorlog.
In de Vereenigde Staten.
(le blad, le pag.)[
(2e blad, le pag.)[
(.Voor de laatste berichten zie men de 2e pag
van het le blad).
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
koop dan een paar steunschoencn bij
PRESBURG, Gr. Houtstraat 88, Haarlem
en 't leed ia geleden!
r/a
IN HAARLEM
UITSLUITEND BU
fET BEDRIJ FS-
KLEEDINGH U IS
ra &>cA a5»
GROOTE BRAND TU LONDEN.
Door een geweldigen Drand ls In de City
een magazijn waarin o.a. cacao, koloniale
waren, specerijen en andere waren lagen op
gestapeld, verwoest. Ofschoon 25 pompen ge
weldige hoeveelheden water in het vuur
wierpen, verbreidde het vuur zich met onge
kende snelheid, zoodat na eenige uren het
dak reeds instortte en het geheele gebouw
in een puinhoop veranderde. De waarde der
verbrande goederen bedraagt ongeveer 300.000
pond. Deze brand was de grootste, welke dit
jaar te Londen was voorgevallen. Het vuur
deelde zich ook mede aan belendende per-
ceelen en was Donderdagavond laat nog niet
geheel gebluscht.
EEN AARDBEVING W. BIRMA.
VEEL SLACHTOFFERS EN GROOTE
SCHADE.
Birma op ongeveer 130 K.M. Zuidwes
telijk van Rangoon is een reeks vrij heftige
aardschokken waargenomen. Hoewel de ver
bindingen verbroken zijn, is het vrij zeker,
dat tal van personen vermist worden. Ver
scheidene dorpen werden geteisterd en op
vele plaatsen kwamen overstroomingen voor.
KON. LÏEDERTAFEL
„ZANG EN VRIENDSCHAP".
NAAR KEULEN.
Zaterdag a.s. begeeft „Zang en Vriend
schap" zich naar Keulen, om aldaar des Zon
dagsavonds een concert te geven en de beide
daarop volgende dagen de omstreken te be
zoeken.
De zangers vertrekken Zaterdagmiddag te
kwart voor 2 en zijn om 8 uur in Keulen.
De Zondagmorgen wordt besteed aan een
uitstapje naar Königswlnter en den Drachen-
fels. In den namiddag keert men naar het
punt van uitgang terug, om bijtijds (half 8)
in 't gebouw Gürzenlch te zijn voor het con
cert, waar Z, en V. Hollandsche en Duttsche
werken zingt, met medewerking van mej.
Annie Woud, terwijl ook de heeren Henscn
en Valent een solistisch deel voor hun reke
ning hebben.
Den volgenden dag wordt de reis voort
gezet naar Remagen, om daar een bezoek te
brengen aan het schoone Ahr-dal.
Dinsdagavond zullen de Haarlemsche zan
gers weer in hun woonplaats terugkeeren.
De leiding is In handen van den heer H.
Stlnis, wien zulke arbeid zeker wel ls toe
vertrouwd.
Mogen de leden van Z. en V. de eer van
Holland op 't concert hoog houden en tege
lijk veel genot vinden In het natuurschoon,
dat de Rijnstreek biedt.