DE RAMP TE SANTO DOMINGO. Beurseffect. Het woord is aan WEERBERICHT Het Belangrijkste 48e Jaargang No. 14480 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 6 September 1930 HAARLEM S DAGBLAD Directies P. W. PEEREBOOM •o ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Hoofdredacteurs ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENper week ƒ0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad 70.32 Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd ia (kom der gemeente) 3.5754. Franco per post door Nederland 1 3.8754. Loste nummers 0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zolder Buitenspaarne 12 Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENTIEN J 1—5 regels 1.75. elke regel meer (X35. Reclame. 70.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60, elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag. Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. 70.25. elke regel meer 0.10. uitsl. i contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.*, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100-» DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN EERSTE BLAD HAARLEM, 6 September. Diesel. Een oud Lea-Francis vierpersoons toer- auto'tje, waarin een Dieselmotor nieuw ge monteerd was, is Donderdag van Londen naar Coventry gereden met een gemiddelde snelheid van ruim dertig K.M. per uur. Er zijn in Engeland al verscheidene zware mo- torvrachtwagens die door Dieselmotoren ge dreven worden, maar dit was de eerste Diqsel-toerauto die het stadium der eerste experimenten overschreed. De auto reed later van Coventry naar Londen terug, en legde in totaal 300 K.M. af. De brandstof was ruwe olie, die 20 cent per gallon kost, en het totale verbruik voor de 300 K.M. be droeg drie gallons, zoodat de heele rit zestig cent kostte, net een shilling. Vijf K.M. per auto met een brandstof verbruik van één cent! Dit is een belangrijk resultaat. Ofschoon men er nog lang niet is, schijnen steeds meer technici te gaan gelooven in de kans, dat de toepassing van den Dieselmotor zal leiden tot een bedreiging van de suprematie van den automobielmotor dien wij nu al sinds tientallen jaren kennen, en die in die periode tot zulk een hoog peil van perfectie is gebracht, dat tegenwoordig eigenlijk iede re auto „goed" is, en de verschillen zich be palen tot technische snufjes, uiterlijke fraaiigheden en den omvang van de wagens. Mr. C. B. Wardman, die de eigenaar van de auto is en haar van Londen naar Coven try en terug reed, reed vrijwel den geheelen weg op de hoogste versnelling en bereikte een maximale snelheid van 40 KM. Hij be proefde de klimcapaciteiten van het geval op een 1 op 12 helling, die met een gang van 30 K.M. genomen werd. De auto liiep buiten gewoon soepel op de hoogste versnelling, bleek volkomen handelbaar in druk verkeer en ontwikkelde niet de onaangename geu ren, die vroegere typen van Dieselmotoren, gebruikt voor zware tractors en motorboo- ten, hinderlijk maakten. Ook was er weinig verschil in geluid, in vergelijking met den gewonen explosiemotor. Het feit alleen dat Wardman geen hooger snelheid dan 40 K.M. heeft kunnen bereiken, en dat zijn gemiddelde maar 30 K.M. be droeg, bewijst natuurlijk al dat men nog lang niet zoover is met deze toepassing van den Diesel-motor, dat de „klassieke" motor gevaar loopt erdoor verdrongen te worden. Niettemin bewijst de 300 K.M. rit voor 60 cents tenvolle, dat met de proefnemingen van de afgeloopen vijf jaar belangrijke vor deringen zijn gemaakt. Sommige menschen zullen misschien mee- nen, dat op den duur het vliegtuig door zijn grooter snelheid en grooter bewegingsvrij heid het als verkeersmiddel toch van de auto zal winnen. Maar als dat gebeurt zal het toch pas op den zeer langen duur zijn, want de huidige vliegtuigen hebben nog steeds groote landingsterreinen noodig, zoo dat zij alleen over groote trajecten bruik baar zijn. Het Autogiro-systeem (de la Cier- va) heeft de mogelijkheid van verticaal op stijgen en dalen aangetoond, maar is nog in het experimenteele stadium. Ck>k zal er, zelfs als dat volmaakt is, nog heel wat moe ten gebeuren eer men van huis naar kantoor v.v. kan vliegen en overal „landingsdaken" vinden. Het belangrijkste Is misschien nog de op merking, pas weer door den bekenden Ita- liaanschen automobielbouwer Bugatti ge= maakt: wat er ook gebeurt, het luchtverkeer zal altijd minder veilig zijn dan dat op den vasten grond. Het meest logische schijnt aan te nemen, dat het verkeersvraagstuk tenslotte een bevredigende oplossing zal vinden door dat een belangrijk gedeelte van het verkeer door het vliegtuig overgenomen zal wor den. Maar een zeer groot gedeelte zal in elk geval met automobielen uitgeoefend blij ven. Daarom is/ natuurlijk de schepping van een veel economischer werkende auto dan de huidige van groot belang. Velen onzer zouden wenschen dat de Dieselmotor het heele autoverkeer maar veroverde met een maximum-snelheid van veertig KM. en een gemiddelde van dertig. Maar daar behoeven zij niet op te hopen. Er is geen kans op Ware het maar mogelijk, de groep der auto- dollen, de kilometer-zwelgers zonder zelfbe- heersching, na veroordeeling en periodieke intrekking van rijbewijs een speciaal rijbewijs te verstrekken, dat hun alleen de kans gaf met den huidigen Diesel-auto te rijden! Dus nooit harder dan veertig. Het zou schoon zijn Maar de Diesel-auto wordt nog niet in serie en voor bereikbaren prijs gebouwd, en eer dat gebeuren kan zal zij minstens de honderd per uur moeten kunnen halen Om concurrentie-kans te maken. R. P. DE VER. STATEN VAN EUROPA PARIJS, 6 Sept. (V.D.) De „Radicaal- Socialistische Republiek" brengt een bericht van het Journal de Genève, volgens hetwelk Briand zijn plan betreffende dé vorming van de Vereen. Staten van Europa voorloopig zou laten varen en zich bereid zou hebben ver klaard, nog eenigen tijd te wachten, alvorens de zaak opnieuw aan de orde te stellen. Hij zou tot dit besluit zijn gekomen, mede door de verschillende antwoorden die hij van de regeering heeft ontvangen, doch in hoofdzaak door de oppositie van den Brit- schen minister van bultenl. zaken, Hender son, die bij het deze week plaats gehad heb bende onderhoud tusschen Briand en Hen derson duidelijk aan het licht is getreden. De „Republiek" keert zich in deze fel tegen de Fransche regeering. Iets over het land en zijn bewoners. Santo Domingo, de stad die dezer dagen door een geweldigen orkaan -zoo zwaar ge teisterd werd, is de hoofdstad van de repu bliek Santo Domingo, gelegen op een der eilanden van de Groote Antillen ten noorden van Zuid-Amerika. Dit land beslaat ongeveer twee-derden van de totale oppervlakte van het eiland, terwijl het overige deel door den staat Haïti wordt ingenomen. Het gebied is bekend om zijn schitterend natuurschoon en wel in het bijzonder om het indrukwekkende bergland, dat afgewisseld wordt door groene' valleien en uitgestrekte hoogvlakten. Bovendien is het klimaat gunstig en de bodem zeer vruchtbaar, hetgeen de oorzaak van een weelderige plantengroei is geweest. Een groot gedeelte van het land is dan ook met dichte bosschen bedekt. Katoen, tabak, cacao, suiker, en koffie zijn de voornaam ste producten, die het land oplevert. Hier van zijn tabak, suiker en cacao voorname lijk voor den uitvoer bestemd. Vooral de cacao is van groote beteekenis op Santo Domingo. Een goed cacaojaar be teekent welvaart voor het geheele eiland. Overigens is „gebrek" iets dat de bevolking vrijwel onbekend is, want slechts bij hooge uitzondering komt misluk king van den oogst voor. Ook de veeteelt is een belangrijke tak van bestaan, terwijl de grond rijk is aan delf stoffen als koper, kolen, goud, zilver, ijzer en petroleum. De bevolking, in totaal uit ongeveer 897.000 zielen bestaande, is een mengsel van ver schillende rassen. De daar gevestigde Span jaarden en negers vermengden zich met de oorspronkelijke 'bevolking, zoodat hier van het eigenlijke ras weinig meer te bespeuren valt. Het Spaansch is de overheerschende taal; alle officieele documenten en nieuwsbladen worden in deze taal gepubliceerd. Hier en daar kan men zich in het Fransch verstaan baar maken, maar Engelsch wordt vrijwel nergens gesproken. De hoofdstad Santo Domingo, die ongeveer 31.000 inwoners telt, werd in 1496 door een broeder van Christophorus Columbus ge sticht en behoorde langen tijd tot de belang rijkste 6teden van de Nieuwe Wereld. Een bewijs van dezen vervlogen roem vindt men in het feit, dat de aartsbisschop van deze stad nog steeds de primaat van West Indië is. De stad zelf biedt met zijn rechte, nauwe straten een min of meer eentonigen aanblik; de huizen zijn alle van steen opge trokken en voorzien van breede deuren en vensters. Men vindt er echter vele over blijfselen uit vroeger eeuwen, waarbij in het bijzonder genoemd moeten worden de mas sieve, verweerde wallen met hun zware bastions, die de stad omringen en het monu mentale fort, dat uit de vijftiende eeuw da teert. De geschiedenis van Santo Domingo ken merkt zich door bloedige revolutie en oor logen. Tusschen de Spanjaarden en de Fran sche kolonisten die het westelijk deel van het eiland, het tegenwoordige Haïti, bewoon» den kwam hot herhaaldelijk tot botsingen, maar ook de inlandsche bevolking leefde in voortdurende onmin met elkander. De definitieve scheiding tusschen Haïti en Santo Domingo is in het jaar 1844 tot stand gekomen. De Vereenigde Staten van Noord-Amerika, die reeds in 1869 pogingen in het werk had den gesteld de beide republieken te an- nexeeren, brachten in 1916 door middel van een gevolmachtigde commissie een reorgani satie in de regeering tot stand waarbij een aantal Amerikaansche zee-officie ren aan het hoofd der regeering kwamen. AANTAL DOODEN OP 1000 GESCHAT. Te Santo Domingo zijn naar gemeld wordt slechts 400 van de 10.000 huizen blijven staan. De lijken der slachtoffers zijn uit de ruï nes te voorschijn gehaald en daarna groeps gewijze verbrand, teneinde een eventueele besmetting te voorkomen De vertegenwoordigers van het Roode Kruis van Porto Rico schat het totaal aantal doo- den te Santo Domingo en de omliggende eilanden op 1000, het aantal gewonden op 2000, terwijl 29.000 personen dakloos zijn. Een hoofdstraat in Santo Domingo. MALVERSATIES VAN EEN BANKDIRECTEUR. VERDUISTERING VAN 10.000 TE UITHOORN. Op het bijkantoor der Rotterdamsche Bankvereeniging te Uithoorn schijnen naar de Tel. meldt, ernstige malversaties voor gevallen te zijn. Dezer dagen zou bij een van wege het hoofdbestuur gehouden controle ge bleken zijn, dat de directeur, de heer J. v. Z., reeds gedurende een negental jaren belang rijke sommen niet verantwoord heeft tot een bedrag van f 10.000 a f 12,000. Ook de schoonvader van den heer Van Z., die eveneens te Uithoorn woont, zou voor een bedrag van ongeveer f 12.000 benadeeld zijn. Bij het voorloopig ingestelde onderzoek is aan het licht gekomen, dat er tal van gefin geerde credietaanvragen bij het hoofdkan toor zijn ingediend, waarbij de handteeke- ningen van de aanvragers zoowel als van de borgen vervalscht zijn. Het was algemeen be kend, dat de directeur een zeer royaal leven leiddehij hield er o.m. een Jacht en een auto op na. Hij genoot echter een onbeperkt ver trouwen van de hoofddirectie. Men vermoedt dat alleen de Rotterdamsche Bankvereeni ging en de schoonvader van den directeur benadeeld zijn. Van Z. is naar het Huis van bewaring te Amsterdam overgebracht en heeft een volledige bekentenis afgelegd. (Vrijdagavond heeft de Amsterdamsche politie iemand bevrijd, die in het beursgebouw tijdens beurstijd in slaap was gevallen en bij zijn ontwaken opgesloten bleek). Bij deze wisseling van 't seizoen. Dat moet ik openlijk bekennen, Zou ik soms graag een tukje doen, Als 'k eigenlijk een rijm moest pennen, 't Idee alleen oeah! excuseer, Daar moest ik alweer even gapen, Het is een beetje loomig weer, Om veel en lang en vast te slapen. En zie, ter beurze is zelfs nu De lust tot slapen al gekomen; Waar heeft zoo'n man, zoo vraag ik U, In dit milieu van liggen droomen? Van prijzen die steeds hooger gaan En die hem tot een rijkaard maken? Ach, welk een droombeeld naar de maan, Toen hij tenslotte moest ontwaken, Toen hij zijn vol besef herkreeg En komen moest tot de conclusie: Ik heb gedroomd, mijn Beurs is leeg, Vaarwel, mijn millionairsillusie. Intusschen kan dit incident De overtuiging weer versterken, Hoe soms hetzelfde element Verschillend op ons ln kan werken. De beurs heeft op den een teffect Van rustig onbezorgde droomen, Den ander heeft ze vaak gewekt, Of alle kans op slaap ontnomen. P. GASUS. Winston Churchill: Alle jongens op Harrow School waren "beter, zoowél in sport als in het leeren, dan ik. Het is niet prettig zichzélf zoo volkomen achter aan te gevoelen bij den aanvang van de race des levens. Toen ik afscheid van Dr. Welldon nam. verrasten het mij dat hij met een ver- trouwen, waarvoor ik geen enkelen grond kon ontdekken, mij voorspelde dat ik mijn iveg uitstekend zou vinden. Ik ben er hem altijd dankbaar voor gebleven. Mgr. Dr. W. H. Nolens 70 jaar. Zondag 7 September wordt mgr. prof. mr. dr. W. H. Nolens 70 jaar. Een belangrijk ju bileum, dat de groote staatsman echter in alle stilte wenscht te gedenken. In alle stilte, gelijk de levenshouding van dezen Leider is. Mgr. Nolens, de leider der Roomsch Katho lieke Tweede Kamerfractie, is niet een der sprekers in de Kamer. En evenmin op verga deringen. Schrijven doet hij, hoewel ook in dit opzicht zeer begaafd, zelden. En toch'gaat er van hem meer invloed uit, dan van menig redenaar, van tal van publicisten. Zijn advie zen geeft hij in stilte, ook in de Kamer bijna onopgemerkt. In de Kamer ziet men hem wel eens staan naast de tafel der regeering men kan er dan van verzekerd zijn, dat gewichtige zaken be sproken worden. Doch slechts in enkele woorden. Groote invloed ging er van dr. Nolens uit, in de jaren na den oorlog, toen de sociale wetgeving stond ingevoerd te worden. Mgr. Nolens heeft zijn levenstaak gewijd behalve aan het priesterschap aan de so ciale wetenschappen. In 1909 deed hij zijn intrede als buitengewoon hoogleeraar aan de Amsterdamsche Universiteit, in Maart 1920 werd hij benoemd tot vice- voorzitter van den Hoogen Raad van Arbeid. Voorts is mgr. Nolens voorzitter van den Mijnraad. voorzitter van de Commissie van Advies voor de werkloosheidsverzekering en van de Rijks commissie voor de werkverschaffing. Tweemaal heeft dr. Nolens de opdracht ontvangen om een kabinet te formeeren. Hij wilde er echter zelf nimmer zitting in nemen. Een grootsche huldiging is hem bereid in 1927 toen hij 40 jaar priester was en ongeveer tegelijkertijd 30 jaar staatsman. Limburgsche vrienden boden hem, den Limburger van ge boorte (hij is uit een Venlosche familie), een groot geschilderd portret aan, waarop de scherpe trekken van den markanten kop en de statigheid van de wilskrachtige figuur wel zeer goed getroffen zijn. Mgr. Nolens ontving zijn priesterwijding aan het seminarium te Roermond, nadat hij daar en te Utrecht rechts- en staatsweten schappen gestudeerd had. In 1888 werd hij leeraar aan de Roomsch-Katholleke H.B.S. te Rolduc en doceerde tevens aan het semina rium aldaar de zedelijke wijsbegeerte en de sociale wetenschap. In 1890 promoveerde hij te Utrecht tot doctor in de staatswetenschap pen en de rechtswetenschappen op een proefschrift getiteld „De leer van den Heili gen Thomas van Aquino over het recht". In 1896 vaardigde het district Venlo hem het eerst af naar de Tweede Kamer. In het zittingjaar 19121913 was hij voorzitter. Mgr. Nolens is buitengewoon geheim Kamerheer van den Paus, commandeur in de orde van den Nederlandschen Leeuw en begiftigd met het kruis „Pro Ecclesia et Pontifice". In 1916 werd hij afgevaardigd tot buitengewoon gezant bij den Heiligen Stoel, in 1919 verte genwoordigde hij de Nederlandsche regeering on de internationale arbeidsconferentie te Washington. naar waarnemingen verricht in den morgen van 6 Sept. Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut te de Bilt. Hoogste barometerstand 772.4 m.M. te Jan Mayen. Laagste barometerstand 752.8 m.M. te Vestmanoer. Verwachting tot den avond van 7 Septem ber: Meest zwakke Zuid-Westelijke tot Zuld- Oostelijken wind; half tot zwaar bewolkt; weinig of geen regen; weinig verandering in temperatuur. Mgr. Dr. W. H. Nolens 70 jaar. (Ie blad, le pag.). Door een ontploffing in de petroleum-instal- laties op Curagao teerden 7 personen ge dood, 3 zwaar en 20 licht getoond. (le blad, le pag.) Bijzonderheden over Santo Domingo. Het aan tal dooden door den orkaan veroorzaakt, wordt nu op 800 geschat. (le blad, le pag.) De Vlootrevue voor Enkhuizen gehouden. (2e blad, le pag.) Briand laat zijn plannen voor de Vereenigde Staten van Europa voorloopig varen. (le blad, le pag.) Malversaties van een bankdirecteur te Uit hoorn. (le blad, le pag.)', In Buenos Aires trachtten 2000 studenten het. regeeringspaleis binnen te dringen. (2e blad, le pag.) Overleden is Dr. W. F. van Leeutoen, vice- president van den Raad vati State, oud commissaris der Koningin in Noord-Holland (3e blad, le pag.) ARTIKELEN R. P-: Diesel. (le blad, le pag.) Aga: Zonder geld door Zuld-Italië. VI. (3e blad, le pag.) Dr. E. v. Raalte: Poolsche indrukken. (4e blad, le pag.) W. T.: Langs de straat: De laatste druppel. (3e blad, le pag.) Douglas Fairbanks: De toekomst van de film. (5e blad, le pag.) Chartres Biron: Een vacantia in Brazilië. (5e blad, le pag.) W. S.: De scheeve toren van Pisa. (5e blad, 2e pag.) Leven tn Indië. Uit de kronieken van Poeloes Sibau. (5e blad, 2e pag.) P. J. Zürcher: Uit vergeelde paperassen. (5e blad, 3e pag.) Biographicën in een notedop: Joh. Bosboom. (5e blad, 3e pag.) J. B. Schuil: Festspiele te München en Salz burg. (6e blad, le pag.) Dr. J. Wackie Ei/sten: Tiende internationaal congres voor strafrecht en gevangeniswezen te Praag. (6e blad, le pag.) C. Sipkes: De bebouicing van den Zeeweg. (6e blad, le pag.) Voor de laatste berichten zie men de 2e pag. van het le blad). INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN APARTE -MODELLEN VLOERLAMPEN KONINGINNEWEG 6. TEL. 14024 C. C. KROUWELS GEWELDIGE ONTPLOFFING OP CURASAO. 7 DOODEN EN 23 GEWONDEN. NEW-YORK, 6 Sept. (N.T.A.) De Asso ciated Press verneemt uit Willemstad dat ln de pctroleumvelden van de Shell Oil Com pany op Curasao een geweldige ontploffing heeft plaats gehad. Volgens de eerste berichten zouden een groot aantal personen daarbij om het leven gekomen zijn en het aantal gewonden is ook zeer groot. De materieele schade is aanzienlijk. WILLEMSTAD, Curasao, 6 Sept. (Aneta) In de petroleuminstallatle van de Bataaf- sche Petroleum Maatschappij heeft heden een ontzettende ontploffing plaats gehad. - Door het geweld van de explosie werden 7 personen op slag gedood, 3 personen werden zwaar gewond opgenomen en 20 anderen liepen lichte wonden op. Onder de dooden bevindt zich geen HoLlandsch personeel van de Maatschappij. Bij het vernemen van het droevig gerucht heeft de gouverneur Van Slobbe verklaard, dat het bal, dat heden avond in het gouvernementsgebouw gegeven zou worden geen voortgang zal vinden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1