Het woord is aan...
EEN LEELIJK STADSBEELD.
Hooger op.
Geen politiek.
48e Jaargang No. 14482
.Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 9 September 1930
HAARLEM S DAGBLAD
pwtkn P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Hoo/dr~UcUur, ROBERT PEEREBOOM.
n ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper weck 027J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gerestigd is (kom der
gemeente) 157^4. Franco per post door Nederland 3A7*4. Losse nummers
f 0.06. Geilt Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4, franco per post.
BureauxGroote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 11.75, elke regel meer 0-35. Reclame*
f 0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 1 0.6(V
elke regel meer /0.15, buiten Axrond. dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 10.25. elke regel meer 0.10. uitsi. i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Daim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100^-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Winston Churchill:
Jongelui zijn vaak geruïneerd, door er paar
den op na te houden of er op te wedden,
maar nooit door erop te rijden hetzij dan
door hun nek te breken, maar dit. in galop
geschied, is een heel goede dood om te
sterven.
DE RAMP TE SANTO DOMINGO.
Hulp uit Engeland
OOK EEN NEDERLANDSCH HULPSCHIP
ONDER WEG.
De Brltsche kruiser „Danae" haast zich
van Halifax naar Santo Domingo, waar hij
hedenavond wordt verwacht. De kruiser zal
den autoriteiten alle gewenschte hulp hij het
opruimingswerk verleenen.
De zuster-kruiser .Delhi" heeft order ge
kregen zich van Manaos aan de Amazon naar
Trinidad te toegeven, waar hij Donderdag zal
aankomen. Het schip heeft instructie zich te
begeven naar elk eiland, dat hulp noodig
heeft.
Volgens de laatste doodenlijst van de
slachtoffers te Santo Domingo wordt het aan
tal dooden geraamd op 5000. Nog steeds wor
den lijken van onder de puinhoopen vandaan
gehaald. De typhoon heeft in drie uur tijds
een vierde gedeelte van de bevolking uitge
roeid.
In de hoofdstad zijn slechts zeer weinig
huizen blijven staan en verscheidene kleinere
steden zijn nagenoeg geheel verwoest.
Er zijn vorderingen gemaakt met het her*
stel van den aanvoer van water en de elec-
triciteitsvoorziening evenals met den aanvoer
van levensmiddelen. De toestand is evenwel
nog zeer moeilijk. De president van de Do-
aninicaansche Republiek heeft êen oproep om
steun tot alle landen gericht.
Aneta meldt uit Willemstad, dat het Neder-
ïandsche marinevaartuig „Arend" Maandag
naar Santo Domingo vertrokken is voor het
verleenen van hulp aan de slachtoffers der
jramp.
Het schip heeft levens- en verbandmiddelen
aan boord. Twee doktoren maken de reis
mede.
Een hongeroproer.
Tengevolge Van het gebrek aan levens*
middelen zijn, naar de Associated Press meldt,
te Santo Domingo onlusten uitgebroken. Het
grootste deel van de bevolking heeft sinds
vorigen Woensdag niets te eten gehad. On
geveer 100 lieden hebben gepoogd de aan
legplaats te bestormen en de daar uitgeladen
levensmiddelen en voorraden de bemachtigen
Zij werden echter door de nationale garde
teruggedreven. Tijdens de ongeregeldheden
stonden de Amerikaansche mariniex-s ge
reed om in te grijpen.
ERNSTIG VLIEGONGEVAL.
OP DE LIJN TRIëST—ZARA.
Er Is opnieuw een ernstig ongeluk gebeurd
met een watervliegtuig van den dienstTriest-
Zara. Dit is bij het vertrek uit Triest over den
kop geslagen en gezonken. Een sleepboot was
dadelijk op de plaats des onheils aanwezig en
wist vier menschen te redden. Twee passa
giers zijn echter omgekomen. De minister
yan luchtvaart heeft een onderzoek gelast.
JACK DIAMOND EISCHT SCHADE
VERGOEDING.
Jack Diamond, de uitgewezen „koning van
de New Yorksche onderwereld", heeft thans
bij de Pruisische politie een eisch tot schade
vergoeding ingediend.
Een advocaat te Berlijn eischt uit naam
van Cack zoowel de kosten voor de heen-
en terugreis van Amerika naar Duitschland
terug, alsook een schadeloosstelling voor zijn
arrestatie en de ernstige benadeeling van zijn
ere diet.
Buiten verantwoordelijkheid van Openbare Werken '*3
Door financieele overwegingen.
HET CONFLICT IN DEN RIJKS-
VISCHAFSLAG TE IJMUIDEN.
STAAT NIET OP ZICHZELF.
Men schrijft ons uit IJmuiden:
Het conflict in den Rijksvischafslag te
IJmuiden, dat na den geslaagden boycot van
den trawler Libra een ernstigen omvang
dreigt aan te nemen, is geenszins te beschop-
wen als een op zichzelf staande gebeurtenis,
doch veel meer als een georganiseerde uiting
van ontevredenheid der vischhandelaars over
de wijze, waarop met hunne belangen wordt
omgesprongen.
Er is slechts één klacht, doch deze is zeer
ernstig. Niets minder dan de goede reputatie
der Hollandsche Noordzeevisch staat op het
spel.
Vroeger gold het product van LJmulden
vooral bij onze Oostelijke buren, als het neus
je van den zalm. Duitsche afnemers betaal
den gaarne wat meer voor de visch uit IJmui
den dan voor die, uit eigen havens of uit
Ostende. De visch werd nergens zorgvuldiger
behandeld dan aan boord van de Holland
sche schepen. „Hollandische Ware" behoefde
geen krans. Deze reputatie is in den laat-sfen
tijd echter leelijk aan het tanen. De kwaliteit
van de visch, die thans in LJmuiden wordt
aangevoerd, is van dien aard, dat "zij eerder
minder is dan beter dan die der concurree-
rende havens. De oorzaak daarvan is in de
eerste plaats te wijten aan den langen rels-
duur der trawlers. De trawlers maken over
het algemeen veel langer reizen dan voor
heen, zoodat de visch. die het eerst is ge
vangen meermalen slechts geschikt is voor de
vischmeelfabrieken.
Ook de slechte hoedanigheid van het ijs
speelt een belangrijke rol. Zoowel de reeders
als de handelaars worden hiervan de dupe.
Het ijs, dat door de fabrieken te IJmuiden
wordt geleverd, is nooit hard en doorschij
nend, maar steeds voos en mat, als gevolg
van de onvoldoende bevriezing. Bovendien is
het veel duurder dan in Engeland of Duitsch
land. Het prijsverschil bedraagt zelfs 30 tot
40%. Door de slechte kwaliteit smelt dit Üs
veel sneller; bovendien vertoont het meer
malen een bruine tint, waardoor de beste
visch spoedig haar helder aanzien verliest.
Een bewijs van de gemakkelijke smeltbaar
heid werd nog onlangs geleverd toen een
trawler die pas naar zee was. een „slag water"
in de ruimen kreeg, waardoor het ijs smolt
als sneeuw voor de zon. Het is allemaal
„schuddelijs" zeggen de vischkoopers, het lijkt
meer op sneeuw dan op ijs.
Bij deze klachten komt dan nog de klacht
over het slechte sorteeren van de visch in den
Rijksafslag, waarvan het thans loopende
conflict feitelijk het directe gevolg is. Het
komt meermalen voor, dat een yischkooper,
denkende een kist goede visch gekocht te
hebben, tot de ontdekking komt, bekocht te
zijn.
Niet alleen de exporthandel op Duitsch
land, maar ook vooral die op Engeland onder
vindt de nadeelige gevolgen van deze ver
anderde omstandigheden. Voor export naar
Engeland komt alleen de beste kwaliteit in
aanmerking en waar deze steeds zeldzamer
wordt, kunnen de expoi'teurs meermalen on
der de aangevoerde visch niets van hun
gading vinden.
Omtrent het boycotten van de Libra ver
nemen wij nog, dat de Vischhandelvereeni-
ging haar houding vóórdat genoemde trawler
weer binnenkomt, nader zal bepalen.
Te verwachten is, dat het bestuur aan de
leden zal voorstellen, drie firma's" die tegen
de afspraak in toch visch van de Libra ge
kocht hebben, als lid te royeeren.
Wij vernamen nog, dat de opvarenden van
de Libra, evenmin als de lossers schade zul
len lijden van den boycot. Beide categorieën
zullen hun loon berekend krijgen naar de
normale marktwaarde van de visch.
(De Brusselsche professor Picoard
zal te Augsburg trachten in een
vrijen ball9n tot 16,000 Meter hoogte
te stijgen tot het doen yan waarne
mingen.).
De professor wil gaan stijgen,
Zestienduizend meter hoog,
Dat is nog belangrijk hooger.
Dan er ooit een viieger vloog.
Zulk een zeer verheven opzet,
Is niet zonder groot gevaar,
Maar ik kan het mij begrijpen
Van den wijzen prof. Piccard.
Is een mensch niet in de wolken
Zooveel dichter bij de zon?
En vooral, denk aan de stilte,
In zoo'n vrijen luchtballon,
Geen geratel van motoren,
Geen benzien- of oliestank,
Van de aarde, diep beneden,
Hoor je daar geen enkle klank.
Alle storende geluiden
Van de menschenmaatschappij,
Zijn verstorven op die hoogte
En de mensch is e lelijk vrij.
Alle ruzie en ellende
Zijn daar boven onbekend,
Enkel rest de ijle stilte
Van het weidsche firmament.
Zulk een opzet uit te voeren
Eischt een zeer stoetmoedig man.
Maar ik kan me best begrijpen
Dat een mensch dit wenschen kan.
En, wanneer zijn plan tenminste,
Onverhoopt niet eerder faalt,
Zal zijn kwaadst moment wel wezer
Als hij weer gedwongen daalt.
O, om boven d'aard te zweven
In een vrijen luchtballon.
Als een mensch zich dat bij tijden
Nog eens permitteeren kon.
Waar geen zorgen Je belagen,
Waar geen fiscus je bedreigt,
't Is om duizelig te worden,
Tot j'al haast de hoogte krijgt.
P. GASUS.
In de latijnsche landen is een café een
soort sociëteit, waar je buiten of binnen aan
een marmeren tafeltje zit op een rieten stoel,
een Vermouth-cassis drinkt of een glas kof
fie en over politiek boomt. In Engeland is
het een gelegenheid, waar je bij een toon
bank hangt, met je eene voet steunend op
een koperen stang, een glas bier naar bin
nen werkt en over sport praat, in Neder
land.... dat weet ik niet, want ik kom er
nooit.
Maar Portugal hoort tot de eerste groep,
die der Latijnsche landen, die der café-
politiek als ik het zoo noemen mag. En daar
om heeft het eenige sensatie verwekt, dat de
eigenaar van een groot café te Lissabon, een
groot bord buiten zijn inrichting heeft ge
plaatst waarop te lezen staat: „Het is in dit
café verboden over politiek te praten".
De aanleiding die den man tot dit besluit
heeft gebracht, is niet zoo ver te zoeken. In
de LLssabonsche cafés wordt niet alleen
zwaar over politiek gedebatteerd, er worden
niet zoo zelden juist daar revoluties voorbe
reid. Het gevolg is, dat de politie er nog al
eens een inval doet, waarbij niet alleen de
café-inrichting vaak te lijden heeft, maar
de geheele onderneming soms radicaal geslo
ten wordt. Deze kwade kans wenscht de
Lissabonsche caféhouder niet te loopen.
Wij, vrijgevochten Nederlanders kunnen
ons moeilijk voorstellen dat het ons zou kun
nen worden verboden, waar dan ook op
vreedzame wijze de binnenlandsche politiek
te bespreken. Bij de Portugeezen schijnt dit
mogelijk te zijn en voor goed begrip dient er
bij vermeld te worden, dat de cafés in dat
land nog wel een attractie behouden, ook als
de politieke discussie er verdwijnt. Je kunt
er namelijk zoo heerlijk gokken.
Zoo heeft elk land zijn eigenaardigheden.
In Portugal is politiek in de cafés gevaarlijk,
maar het gokken wordt er onbeperkt toege
staan, in ons land mogen wij zooveel over
politiek praten als wij willen, maar het gok
ken is ons streng verboden. Rest de vraag
wat gevaarlijker is voor de menschheid. En
daarop zal ik nu maar liever geen antwoord
geven.
Het Belangrijkste
De oorzaken van het conflict W den iHsch-
afslag te IJmuiden.
(Ie blad, le pag.)
Voor de leniging van de ramp te Santo Do
mingo is ook een Nederlandsch hulpschip
onderweg.
(le blad, le pag.)
Het federatieplan van Briand in den Volken
bondsraad.
(2e blad, le pag.);
ARTIKELEN:
RP.: Europeesche Federatie.
(le blad, le pag.),
Langs de straat: Radio-oorlog.
(2e blad, le pag.)
De onrust in Zuid-Amerika.
(2e blad, le pag.).
Indrukken van de Jaarbeurs.
(2e blad, 2e pag.?,
B. de Jong van Beek en Donk: Bij den aan
vang der lie Volkenbondsvergadering.
(3e blad, 2e pag.?
J. H. de Bois; De Van Gogh-tentoonstelling.
(3e blad, 2e pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag
van het le blad).
HAARLEM, 9 September.
Europeesche Federatie.
Als een lichtpunt ln een doolhof van In
ternationale nooden en verwikkelingen ver
schijnt op dit oogenblik de behandeling van
Briand's Europeesche Federatie-plan. Het is
gisteren in de „Europeesche Conferentie" te
Genève aan de orde gesteld en na een dis
cussie van drie uur verwezen naar de Assem-
blée van den Volkenbond, welker beraadsla
gingen denzelfden avond begonnen zijn. De
verwijzing geschiedde per resolutie van
Briand zelf, nadat deze een eenigszins ver
waterde resolutie van den Belgischen gedele
geerde Hijmans als te onbeduidend had ge
kenmerkt, en gezegd dat hij het voorlezen
van zijn eigen voorstel niet noodig achtte
als er zoo weinig geestdrift voor zijn plan
was. Daarop verhief zich Zaleski, de Pool, en
drong er op aan dat Briand zijn resolutie wél
zou voorlezen. Waarop deze volmaakt aan
vaardbaar bleek, en werd aangenomen. Er
wordt in overwogen, dat nauwe samenwer
king der regeeringen op alle gebieden van
internationale activiteit van kapitaal belang
is voor de handhaving van den vrede, en
dat men eenstemmig overtuigd Is dat deze
samenwerking geheel ln overeenstemming
met den Volkenbond en met eerbiediging van
de beginselen, die in het Pact zijn vervat,
moet plaats hebben.
Het merkwaardige debat Hljmnns-Brland-
Zaleski klinkt nogal wonderlijk, na een der
gelijke voorbereiding bij een plan van der
gelijke geweldige beteekenls, maar de ver
klaring Is niet ver te zoeken. Deze kleine
comedle was zonder twijfel tevoren geënscè-
neerd, om de internationale belangstelling
voor de preclese bewoordingen van de reso
lutie te versterken, en den nadruk op de ge
maakte reserves te leggen.
Natuurlijk zaï de zaak ln de vergadering
van de huidige Assemblée nog niet verder
komen dan een verwijzing naar studiecom
missies. Later zal zij in de Assemblée moeten
terugkeeren. Het ls een vraagstuk van ont
zaglijken omvang, vol ingewikkeldheden, vol
voetangels en klemmen, en aan de overzijde
van den Atlantischen Oceaan heeft men al
heel wat blijken gegeven van achterdocht
Jegens het Europeesche plax om een „econo
misch eenheidsfront", of iets dat daarop lijkt,
te vormen. Vandaar dat er ook al sprake van
ls, om nlet-Europeesche staten ln de studie
commissie te doen vertegenwoordigen, waar
voor Engeland ongetwijfeld op de bres zal
staan.
Het plan „de Vereenlgde Staten van Euro
pa" schijnt een gevaarlijke Illusie. Het zou
leiden tot de vorming van een nieuwe groot
macht, die wellicht een oorlog tusschen
werelddeelen verhaasten zou.
Het plan „Europeesche Federatie" klinkt
al heel anders en geeft ook al beter aan ln
welke richting men wil sturen. Het is maar
de vraag op hoeveel punten het federatieve
verband tot stand komt, en in hoeverre de
Nog een blik op het door een orkaan zoo zwaar getroffen Santo Domingo. Er zijn nu
reeds 4000 dooden, die op groote hoop en worden gelegd en verbrand, om het gevaar
van pest te vermijden.
Generaal Urïburu, de leider van de revolutie
in Argentinië, die zichzelf tot Ministerpresi
dent heeft uitgeroepen en den vroegeren
president Irigoyen heeft afgezet.
Hoe het mooie punt verknoeid is.
Wij weten het dus: de toestand is daar
slechts tijdelijk.
Gelukkig!
Onze ervaring is evenwel, dat het „tijdelijke"
wel eens al te veel gerekt wordt. Daarom
geven wij aan den heer Van de Kamp in
overweging om elk jaar als hij als nestor
Hoe leelijk het is als men uit de Doelstraat
komt.
Hierboven een foto van den hoek Groote
HoutstraatGierstraat. Zooals men weet
heeft de gemeente indertijd besloten tot aan
koop van het perceel Groote Houstraat 140,
waarin de sigarenwinkel van den heer B.
Langeveld gevestigd was, om den gevaarlijken
hoek bij de Gierstraat te verbeteren.
Die verkeersverbetering is tot stand ge
bracht door een gedeelte van het perceel
aan den kant van de Gierstraat te sloopen.
In het overblijvende gedeelte wordt nu een
toonruimte voor het GH.B. gemaakt.
Het punt was voor de verbouwing niet
mooi, omdat het een samenvoegsel van
bouwstijlen was. Nu is het er vooral niet
beter op geworden!
Wij hebben creeds verschillende weinig
vleiende opmerkingen aan het adres van
Openbare Werken hooren maken.
Die critiek is evenwel niet aan het juiste
adres. Feitelijk zou op het perceel een bordje
gehangen kunnen worden ,3uiten verant
woordelijkheid van Openbare Werken". Het
is ons namelijk bekend, dat Openbare Werken
niets liever gedaan had, dan om op dit zeer
belangrijke punt een geheel nieuw gebouw te
zetten met een moderne wxmzaal voor het
electriciteitsbedrijf. Het gemeentebestuur is
daarop niet ingegaan, omdat de kosten te
hoog waren. Bovendien moest de toonzaal
een tijdelijk karakter hebben, zoodat aan de
verbouwing slechts het aller-noodzakelijkste
besteed mocht worden. Eigenlijk werd niet
meer geld beschikbaar gesteld dan om een
gedeelte van het pand af te breken en het
gat met een nieuwen muur te dichten. Alleen
is nog getracht het raam van de toonzaal
wat te doen spreken.
Het verbouwingspian is de Schoonheids
commissie gepasseerd. Deze commissie heeft
zich niet verzet, omdat aan de verbouwing
een tijdelijk karakter gegeven is.
Wij vinden het evenwel jammer, dat niet
wat meer geld besteed is om op deze plek
wat beters tot stand te brengen.
van den raad de Nieuwjaarsrede van den
burgemeester beantwoordt, te herinneren aan
het tijdelijke van deze verbouwing.
Indien tusschen tijd zou men al vast wat klim
op tegen de foeileelijke muren kunnen laten
groeien om die wat aan het gezicht te ont
trekken Wij zegenen nu den zwaren kastanje»
boom, die voor het verbouwde pand staat en
in den zomer beschermend zijn bladerdos
over een gedeelte van het leelijke huis uit
spreidt!
