DE VERKIEZINGEN IN DUITSCHLAND.
BUITENLAND
DE AMERIKAANSCHE HANDELSVLOOT.
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 16 SEPTEMBER 1930
VIERDE BLAD
Er zijn 576 afgevaardigden.
De Rijksdag komt 13 October bijeen.
Graaf Apponyi vóór ontwapening.
De BritscL-Amerikaansclie
schuldregeling.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
De officieele gegevens betreffende de Dult-
ache verkiezingen zijn nu gepubliceerd.
Officieel wordt medegedeeld, dat de volgen
de stemmencijfers zijn uitgebracht:
Sociaal democraten 8.572.016 stemmen
Duitsch Nat ionalen 2.458.497
Centrum 4.128.929
Communisten 4.587.708
Duitsche Volkspartij 1.576.149
Staatspartij 1.322.608
Economische partij 1.360.585
Beiersche Volkspartij 1.058.124
Nationaal socialisten 6.401.210
Duitsche Landvolk 1.104.853
Volksrechtpartij 271.931
Duitsche Boerenpartij 339.072
Landbond 193.899
Duitsch. Hann. Partij 144.242
Conserv. Volkspartij 313.748
Chr. Sociale Volksdienst 867.377
Nat. Minderheden 76.438
Dwergpartijen 64.654
In totaal waren uitgebracht 34.943.460
stemmen van de ongeveer 43 millioen stem*
gerechtigden.
De verdeeling der zetels is als volgt. (Deze
lijst verschilt voor eenige partijen min of
meer belangrijk van de Maandag gepubli
ceerde voorloopige uitslagen).
Sociaal Democraten
143
Nationaal Socialisten
107
Communisten
76
Centrum
68
Duitsch National en
41
Duitsche Volkspartij
30
Economische Partij
23
Duitsche Staatspartij
20
Beiersche Volkspartij
19
Duitsche Landvoikspartij
18
Chr. Sociale Volksdienst
14
Duitsche Boerenpartij
6
Conservatieve Volkspartij
5
Hannoverianen
3
Landbond
3
Totaal 576
De nieuwe Rijksdag zal Maandag 13 Octo
ber bijeen komen. Het parlement moet name
lijk volgens de grondwet uiterlijk 1 maand
na de verkiezingen voor de eerste maal bij
eenkomen. Een vroegere bijeenkomst is niet
mogelijk, daar de zaal van den Rijksdag
door de aanzienlijke stijging van het aantal
afgevaardigden een belangrijke verandering
zal moeten ondergaan.
Dr. Brüning, de Duitsche Rijkskanselier, zal
niet met ziekteverlof gaan. Hij zal te Berlijn
blijven ten einde de noodzakelijk geworden
politieke besprekingen zelf te leiden.
In de komende dagen zal een ministerraad
worden gehouden, waarin naar men in regee-
ringskringen aanneemt het besluit van den
Rijkskanselier om onder alle omstandighelen
aan te blijven, zal aan de orde komen.
In aansluiting op deze besprekingen, zal men
dan de leiders der politieke partijen polsen,
om te kunnen nagaan, op welke parlemen-
tairei basis de Rijksregeering de finaniceele
en economische programmapunten zal kun
nen doorvoeren.
Natuurlijk geven de bladen In Duitschland
en het buitenland hun commentaren.
De Hamburger Nachrichten acht een
coalitie Hitler-Brüning in de naaste toekomst
nog niet mogelijk. Het blad zegt dat de be
slissing thans uitsluitend ligt bij de Rijks-
president „wiens historisch uur nu geslagen
hepft".
J)r. Brüning, Duitsch Rijkskanselier
De Rijkskanselier bij den
Rijkspresident.
BERLIJN, 15 Sept. (VJ>.) De Rijles-
president von Hindenburg ontving heden
morgen den Rijkskanselier Dr. Brüning.
De beurs en de uitslag der
Verkiezingen.
De uitslag der verkiezingen is in financieele
kringen te Berlijn en op de Beurs een groote
verrassing. Terwijl aan de beurs een af»
wachtende houding wordt aangenomen met
koersdalingen van 8 tot 20 pet., is de stem
ming op de Berlljnsche groote banken met
betrekking tot den verderen gang van zaken
niet zoo pessimistisch en wordt verklaard,
Hitier, leider der nationaal-sociaZisten,
dat óf een regeering van Brüning met de
Sociaal-Democraten, moet tot stand komen,
óf dat de Nationaal-Socialisten, wanneer zij
aan de regeeringstafel willen aanzitten, van
hun overdreven eischen veel moeiten laten,
vallen.
Men ziet hierin geen reden tot ongerust
heid. De Beurs is door de onverwachte ge
beurtenis voor het oogenblik geschrokken met
als gevolg een lagere tendenz. Daar de toe
stand op de beurs echter gezond is, zal men
moeten afwachten, hoe het buitenland het
het resultaat der verkiezingen in Duitschland
beschouwt. Men gelooft niet dat er bijzondere
reden tot ongerustheid bestaat.
De Duitsche Rijksweer en
Rusland.
Een der Berlijnsche bladen heeft eenige
vragen gesteld met betrekking tot de ver
houding tusschen de Duitsche Rijksweer en
Russische officieren. Naar aanleiding hier
van heeft het Rij ksweerministerie het vol
gende medegedeeld:
Het Rij ksweerministerie heeft meerma
len verklaard, dat aan Russische officie
ren niets meer wordt toegestaan, dan aan
officieren uit andere landen. Het Rij ksweer
ministerie heeft ervoor te zorgen, dat de
Duitsche landsverdediging niet in gevaar
wordt gebracht. Het Rij ksweerministerie
kan evenwel niet verhinderen, dat zekere
Duitsche bladen voortdurend landverraad
plegen door berichten te publiceeren waar
van het Duitsche rijk ernstig nadeel onderx
vindt. De justitie heeft te beoordeelen, of
wegens landverraad een vervolging moet
worden ingesteld.
Deze verklaring van het Rijksweer-mi-
nisterie heeft betrekking op vragen van de
„Tempo" welk blad deze vragen stelde in
verband met geruchten, dat Russische of
ficieren van het Roode Leger in staat zou
den worden gesteld een goed inzicht te
krijgen van de organisatie van het Duitsche
leger.
Briand laat zich niet uit
De Fransche minister van Bultenlandsche
Zaken Briand heeft heden aan Duitsche
journalisten verklaard, dat hij geen gevolg
■kan geven aan hun verzoek om zijn meening
te zeggen omtrent het resultaat van de
Duitsche verkiezingen. Hij heeft tot nu toe
streng vermeden zich te mengen in de bin-
nenlandsche politieke aangelegenheden van
een ander land en heeft daarom in zijn rede
ook de binnenlandsche verhoudingen in
Duitschland niet besproken. Hij sprak even
wel de hoop uit, dat ook in de toekomst de
Duitsche bultenlandsche politiek op verzoe
ning gericht zal zijn.
Van goed ingelichte Fransche zijde verluidt
evenwel dat de positie van Briand tengevolge
van het resultaat der verkiezingen in Duitsch
land verzwakt is.
De Britsche schulden aan
Amerika.
Er ls te Washington eenige politieke sen
satie veroorzaakt door het bericht, dat de
regeering-MacDonald zou willen trachten
een herziening te verkrijgen van de Ame-
rikaansche schuldenovereenkomst. Vandaag
werd bekend, dat de twee Britsche onder
handelaars gedurende verscheiden weken
geconfereerd hebben met ambtenaren van
het ministerie van Bultenlandsche Zaken.
In regeeringskringen gelooft men, dat En
geland op het punt is een intensieve cam
pagne in Europa in te leiden voor een al
gemeene herziening der oorlogsschulden.
Ambtenaren van het ministerie van Finan
ciën weigeren echter beslist commentaar te
leveren op het Britsche bezoek.
De verkiezingen.
Maandagavond hebben de Nationaal So
cialisten te Hannover een fakkeloptocht ge
houden. Een toeschouwer werd daarbij
door een onbekende zoodanig met een mes
bewerkt, dat hij bewusteloos neerzeeg en
naar een. ziekenhuis moest worden over
gebracht. De dader is ontkomen. Na af
loop van vergaderingen der Nazi's kwam
het in de buurt van het vakvereenigings-
huis tot botsingen, waarbij twee andere
personen worden gewond. De politie arres
teerde twee baldadigen.
Tegen middernacht drong een groote
menschenmenigte op voor een vergader
lokaal der nationaal socialisten. De politie
weigerde tusschenbeide te komen.
Eenige jeugdige betoogers werden in af
zonderlijke groepjes per auto naar huis ge
bracht.
De politie is ten slotte tusschenbeide ge
komen en heeft groote moeite gehad de
belhamels te verspreiden.
EENIGE LEIDERS IN DEN NIEUWEN DUITSCHEN RIJKSDAG
Boven van links naar rechts:
Severing (Sociaal-democraten)Frick, (frac
tieleider nationaal socialisten)Schiele (Land
volk); onderHugenberg (Duüsch-nationaal)
Curtius (min. v. Buitenl. Zaken. Duitsche
Volkspartij), Treviranus en Graaf Westarp
Conservatieve Volkspartij). Links hiernaast:
de Oostenrijker Adolf Hitler, die als leider
der Nationaal Socialisten of Hïtlerianen de
grootste overiDinning Lij de stembus
behaalde*
De spionnage-affaire in
Bulgarije.
De Bulgaarsche minister van Oorlog
heeft een. officieele verklaring gepubli
ceerd in zak-e de ontdekking van de spion-
nage-affaire in Bulgarije. Volgens dit com
muniqué is de voornaamste aanstichter van
de spionnage slechts een voormalige spoor-
deg-employé, die nu gearresteerd is. Deze
heeft een soldaat en twee politie-beambten
van medeplichtigheid beschuldigd, waarna
zij eveneens zijn gearresteerd. De resulta
ten van het onderzoek hebben tot dusver
aangetoond, dat de soldaten en de twee
ambtenaren niet bij de affaire betrokken
zijn. Het onderzoek wordt voortgezet.
Te Zurich reden door onbekende oorzaak plotseling drie onbemande tramwagens van
een steile straat naar beneden en stootten op een volle tram, waardoor drie passagiers om
het leven kwamen en tien andere ernstig gewond werden.
Het concurrentievermogen van de Amerikaansche
handelsmarine. De passagiersdienst tusschen New-
York en Europa. De positie van de Europeesche
reederyen.
(Bijzondere correspondentie).
Eerst in het jaar 1914, toen de groote Euro
peesche mogendheden reeds lang de wereld
met haar handelsschepen beheerschten, be
seften de Vereenigde Staten de noodzakelijk
heid van een eigen sterke handelsvloot. Pijn
lijk werd destijds gevoeld, hetgeen men vroe
ger had verzuimd. Met typisch Amerikaan
sche doortastendheid ging men er toe over,
het verzuimde in te halen. In korten tijd
werd een handelsvloot in het leven geroepen.
De schepen waren weliswaar niet altijd on
berispelijk, zelfs technisch niet eens up to
date. Zij waren typische Amerikaansche mas
sa-artikelen, berekend op een levensduur van
vijf tot acht jaar. Van 1916 tot 1919 gaf de
regeering op grond van de destijds tot stand
gekomen scheepvaartwet niet minder dan drie
milliard dollar uit voor den aankoop en den
bouw van schepen. Thans zijn veel van de
destijds gebouwde schepen reeds lang weer
verdwenen of wachten nog In een of andere
haven op demonteering. Maar de idee van een
eigen handelsmarine met concurrentievermo
gen is den Amerikanen de laatste tien jaren in
het bloed gaan zitten, In het bijzonder ook
wegens haar militaire beteekenis. In deze
richting ligt het op het oogenblik het zwaar
tepunt van de Amerikaansche handelsmarfne-
wetgeving. Alle wetten, die de laatste jaren
zijn tot stand gekomen en alle voorstellen,
die thans bij het congres zijn ingediend, heb
ben ten doel, de handelsvloot niet alleen sterk
en modern te maken, maar haar ook zoodanig
uit te breiden, dat zij In geval van oorlog ge
makkelijk kan worden gebruikt. Er is daarbij
sprake van „stille reserves", die Engeland
door de eeuwen heen zoo sterk maakten.
Telkens weer wordt gewezen op de beroemde
uitspraak van den prins van Wales, dat eens
de groote Spaansche Armada door Engelsche
handelsvaartuigen werd geslagen en vernie
tigd.
In het jaar 1928 werd een bedrag van 250
millioen dollar beschikbaar gesteld voor den
bouw van schepen en het risico van de Ame
rikaansche reederijen door uiterst voordeelige
en winstgevende postcontracten verminderd.
Daardoor werd het den bankier P. W. Chap
man mogelijk, de „United States Lines" wier
grootste en mooiste stoomschip de „Levia
than" is het gedurende den oorlog door de
Amerikanen in beslag genomen Duitsche
stoomschip „Vaterland" over te nemen. In
dit geval trad zelfs de regeering als financier
op. doordat zij de wissels van de onderne
ming Chapman ten bedrage van 12 millioen
dollar, die zich over 20 jaren uitstrekken,
waarborgde. Chapman was alleen verplicht,
4 mill, dollar contant te betalen.Daar komt nog
de hulp bij van het postbestuur, dat de lijn
van Chapman een groot deel van de post
naar Europa te vervoeren geeft. Alleen het
stoomschip „Leviathan" moet jaarlijks onge
veer een millioen dollar ontvangen uit hoofde
van deze postcontracten.
Maar de regeering van de Vereenigde Sta
ten wil niet alleen veel, maar ook moderne
schepen hebben. Tot dit doel moet iedere
scheepvaartondernemer, die reflecteert naar
regeerlngs subsidie, zich verplichten, in de
eerstvogelgende 3 tot 5 jaren 'n bepaalde ton
nage te bouwen, waardoor in het bijzonder
het concurrentievermogen van de Amerikaan
sche handelsmarine tegen de buitenlandsche
maatschappijen, die dikwijls goedkooper wer
ken en geringere bedrijfskosten hebben, ge
handhaafd moet blijven. Ook de postcontrac
ten bevatten in dit opzicht talrijke bepalin
gen. In het bijzonder willen de Amerikanen
den lucratieven passagiersdienst tusschen
New-York en Europa verder uitbreiden. Met
dit doel wil Chapman, de eigenaar van de
U.S.-Lines twee moderne schepen bouwen van
elk 45 000 ton inhoud tegen een prijs van 30
millioen dollar per stuk, om aldus den „blau
wen band van den oceaan" te veroveren.
De tegenwoordige Amerikaansche handels
vloot, die in vreemde wateren en tusschen
havens bulten Amerika vaart, bestaat in het
geheel uit 671 schepen met een gezamenlijke
tonnage, van 3.855000 ton. Deze stoomsche
pen bevaren de geheele wereld en doen in
het bijzonder de Duitschers, Engelschen en
Nederlanders scherpe concurrentie aan. Wat
de tonnage betreft, bedraagt de toeneming
sedert 1914 niet minder dan 550 pCt. De
schepen hebben in het algemeen een bruto-
tonnage van meer dan 2000 ton. Ongeveer
60 pCfc. van deze schepen zijn in handen van
particuliere ondernemers, de overige worden
door de regeering geëxploiteerd. Daar blijkt
de groote vooruitgang uit, dien de Amerikaan
sche handelsvloot de afgeloopen tien jaren
heeft gemaakt. Die was echter alleen door
de vrijgevige subsidieering van de regeering
mogelijk.
Een vergelijking van de Eritsche met de
Amerikaansche vloot levert echter nog steeds
het bewijs van een groote superioriteit van
de Engelschen. In de eerstvolgende jaren zal
men stellig een zekere compensatie waar
nemen, in het bijzonder, wanneer men in
overweging neemt, dat tegenwoordig op de
Amerikaansche scheepswerven 21 schepen op
stapel staan. Het statistisch beeld ziet er als
volgt uit;
Vereenigde Staten
aantal schepen
Vrachtschepen
Pass.- en vrachtschepen
Tankschepen
Levensmiddelensch epen
1223
149
339
14
1725
Groot-Brittannië.
tonnage schepen tonnage
6.091.866 1988 9.721.541
1.209-577 461 4.725.139
2.284.776 376 2.302.980
71.964 122 934.095
9.658 183 2947 17.683.755
Daarmede hebben de Amerikanen de tweede
plaats in de wereldscheepvaart veroverd, van
welke zij zich niet meer zullen laten ver
dringen.
Zij dringen door in oude Engelsche scheep
vaartrouten, zij onderbieden, zoo noodig, omtot
zaken te komen. Verder moet in aanmerking
worden genomen, dat ook Europeesche reede
rijen groote schulden aan Amerika hebben.
In December 1925 nam de „Hapag" te New-
York een leening van 6 5 millioen dollar op,
later een van 4.2 millioen dollar. Ook van een
latere millloenenleening is een deel in Ameri
ka uitgegeven. Bijgevolg is een groot gedeelte
van het kapitaal van de „Hapag", dat onge
veer 40 millioen dollar bedraagt, in Ameri
kaansche handen. Nog meer zal de „Nord-
deutsche Lloyd" aan Amerika schuldig zijn.
In ingewijde scheepvaartkringen verluidt, dat
ten minste 30 millioen van het kapitaal van
de Lloyd, hetwelk 42 millioen dollar bedraagt,
uit Amerika komt.
(Nadruk verboden)'.
APPONYI OVER BRIAND'S PLAN
In de Maandagmorgen gehouden bijeen
komst van de Volkenbondsvergadering, zoo
verneemt de Tel. uit Genève, voerde de Joego-,
Slavische minister van Buitenlandsche Za
ken, Marinkowitsj het woord over de wijze
van behandeling van Briand's plan in zake
een Europeesche federatie. Hij achtte het
wenschelijk een commissie te vormen, welker
sub-commissies de verschillende aspecten
van het vraagstuk zullen bestudeeren en
daarna aan den Volkenbond rapport zullen
uitbrengen.
Politis hield een lang en vurig pleidooi
voor de verwezenlijking van Briand's plan;
hij ziet een unie zich in de verre toekomst
tot een soort federalen staat ontwikkelen.
In de middagzitting werd het woord ge
voerd door den 84-jarigen graaf Apponyi.
Deze besprak allereerst het plan van Briand
en vroeg zich af op welk gebied in Europa
eerst nauwere aaneensluiting moet worden
gezocht, op politiek en economisch gebied.
Hoewel het hem logisch toeschijnt, dat
Europa zich eerst op politiek gebied organi
seert, wees hij er op hoe Hongarije juist op
economisch terrein het eerst samgnwerking
met zijn buurstaten heeft gezocht.
Over het w«rk van den Volkenbond spre
kende zeide Apponyi het geheel eens te zijn
met jhr. Beelaerts en minister Hymans, dat
de resultaten heel wat te wenschen over
laten, vooral op het gebied der ontwapening.
Hij was dankbaar voor de rede van Hender
son, die zeide, dat de verplichtingen van het
vredesverdrag niet zijn uitgevoerd, zoolang
de algemeene ontwapening niet is verwezen
lijkt; alle overwonnen staten zullen Hender
son voor die woorden dankbaar zijn. Apponyi
betoogde nog eens, dat de weinige bepalin
gen, die gunstig zijn voor de overwonnen
staten, ook uitgevoerd dienen te worden. Hij
deed een beroep op de vredelievende gezind
heid der volkeren, ook van de kleinere ooste
lijke staten, waar oorlogsgevaar blijft dreigen.
Hij sprak ten slotte de overtuiging uit, dat
eens de dag der algemeene verbroedering zal
aanbreken, al zal hij dat zelf niet meer be
leven, 11
De algemeene beschouwingen in de Assem-
blée zullen naar men verwacht, hedenavönJL
in een nachtzitting worden beëindigd.
INTERNATIONAAL' AVONTU- j
RIER OVERLEDEN.
In het Elisaheth-ziekenhuis te Berlijn is
een der grootste avonturiers van dezen tijd,
Armand Schwob, in den leeftijd van 73 jaar
overleden.
Schwob, die in een klein plaatsje nabij
Bazel is geboren, bezocht in Nancy het
gymnasium. Na zijn eindexamen werd hij
door zijn familie, die welgesteld was, naar
Moskou gezonden, waar hij in enkele jaren
een rijk" man werd. Hij onderhield nauwe
betrekkingen met de hofkringen, stond in
het bijzonder In de gunst bij verschillende
danseressen van het hofballet en verliet
tenslotte Rusland als een man, die zijn
zaakjes handig en goed had weten te be
hartigen.
Schwob dook vervolgens teParijs op, opende
daar een juwelierszaak, wist wederom al
lerlei personen uit de toonaangevende
kringen voor zijn persoon te interesseeren
en beschikte al spoedig over een renstal
van 80 paarden.
Maar ook te Parij^ vond Schwob geen
rust. Hij verhuisde naar Buenos Adres, waar
het geluk hem echter al spoedig in den steek
liet. Hij ging failliet en kwam voor den
rechter. Nu ging het met Schwob steeds
meer bergafwaarts. Hij werd eigenaar van
een speelhuis financierde de uitvinding
van een ingenieur, die een nieuw soort
duikboot had geconstrueerd, richtte een
maatschappij op „voor de bewerking van
goudmijnen in Wales", werd de ziel van al
lerlei zwendelarijen in Amerika, werd tot
tuchthuisstraf veroordeeld, brak uit de
Sing-Sing gevangenis en kwam in 1917
weer in Europa boven water. Als legerle
verancier van Frankrijk en spion verdien
de hij miUioenen.
In 1922 werd hem de bodem in Frankrijk
te warm, hij verschafte zich valsche papie
ren en nam de wijk naar Duitschland,
waar hij met geknoei met chèques spoedig
een 800.000 M. in den zak stak.
Door de politie van verschillende landen
gezocht werd hij eindelijk in 1926 in Italië
gevangen genomen. Maar wederom wist
hij zijn hals uit den strop te halen: hij
ging weer naar Duitschland, waar hij nog
maals zijn geluk beproefde met valsche
chèques en 60.000 M. buit maakte.
Tevergeefs zocht de politie hem overal.
Donderdag stierf in het Elisabeth-zic-
kenhuis een oude man, die, naar thans
bleek, zich daar onder valschen naam had
laten opnemen.
Op hem gevonden papieren toonden aan,
dat de gestorven grijsaard de gezochte Ar
mand Schwob was, die gedurende zijn veel
bewogen leven zeker een 120 millioen M.
heeft vermeesterd en weer verloren, in zijn
weg-employé, die nu gearresteerd is. Deze
avonturen.
