DE TROONREDE.
48e Jaargang No. 14488
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 16 September 1930
HAARLEM S DAGBLAD
PWvrt P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HoofW^r. ROBERT PEEREBOOM.
•a ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper weck 0.27)4, met Geïflustreerd Zondagsblad Z0.32
!Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0.57)4, franco per post
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100v
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuidcr Buitenspaarne 12
Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 15 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame»
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbod 14 regels 10.60,
elke regel meer ƒ0,15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onre Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25, elke regel meer ƒ0.10, nitsL a contant.
De economische crisis. Bevordering van
betere internationale verhoudingen. Minder
gunstige toestand der Rijksfinanciën.
Aankondiging van nieuwe wetten. Ver
betering van wegen te land en te water.
Bouw van bruggen over de groote rivieren.
EERSTE BLAD
Zij die zich met ingang van 1 October
a.s. per drie maanden op
HAARLEM'S DAGBLAD
abonneeren. ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers gratis.
DE DIRECTIE.
HAARLEM, 16 September.
De Troonrede.
Het moet lang geleden zijn dat een Neder-
Jandsche regeering zich uitte in een zoo
voorzichtige, kleurlooze, vage Troonrede als
de huidige. Het vorige ministerie had in die
richting al heel wat bereikt; het huidige
schijnt dat nog te willen overtreffen.. Er ko
men de vanouds bekende paragrafen in voor
over de zeer vriendschappelijke betrekkin
gen met andere mogendheden en de toestand
des lands die niet onverdeeld gunstig mag
heeten alleen een beetje anders geformu
leerd er staat een lijstje wetsontwerpen
in aangekondigd, dat mager mag heeten, en
er worden een aantal dingen in opgesomd,
die men gevoegelijk als oud nieuws kan be
stempelen. Verder wat opmerkingen over de
economische crisis, over zuinigheid die gebo
den is, en een waarschuwing dat „buitenge
wone beperking in het nemen van maatrege
len, welke offers van 's Rijks schatkist ver
gen, in de naaste toekomst plicht zal zijn".
Na dit gelezen te hebben kan men zich
moeilijk groote illusies maken van de snelle
uitwerking van ,yde blijvende aandacht, die
aan het spoedige tot stand komen van ver
betering in de wegen te land en te water, en
thans in het bijzonder aan den bouw van
vaste bruggen over onze groote rivieren zal
worden geschonken". Men is geneigd te ver
onderstellen, dat het voorloopig wel bij de
aandacht voor die brugplannen zal blijven.
Het geheel maakt den indruk, dat de re-
'geering er zich bepaald op heeft toegelegd,
in het gebruikelijke aantal woorden zoo wei
nig mogelijk te zeggen. Het geheel herinnert
ons dan ook weer eens duidelijk aan het feit,
dat er nog steeds geen vaste meerderheid in
het parlement te vinden is, dat er ook geen
uitzicht op bestaat, en dat ons volk politiek
zeer verdeeld is.
„Van maatregelen tegen de economische
crisis is weinig vrucht te verwachten, indien
zij niet door oprechte internationale samen
werking in hun kracht worden versterkt",
zegt de Troonrede, en voegt er bij„Ook met
het oog hierop blijft Mijn voortdurende aan
dacht gericht op het bevorderen van betere
internationale verhoudingen". En dan komen
de vanouds bekende vriendschappelijke be
trekkingen met andere mogendheden, die
den onmisbaren grondslag vormen. Maar het
probleem met België is inmiddels nog steeds
niet opgelost, er wordt ook niets over gezegd.
Er is evenmin een woord te vinden over de
internationale ontwapeningsplannen, over
het Europeesche Federatie-plan, over den
Volkenbond zelfs niet. Zoodat de Algemeene
Programma Commissie van de radio geen be
zwaar zal hebben tegen de uitzending van
deze Troonrede
Dat is tenminste een troost.
Maar de vaagheid van de paragraaf inter
nationale betrekkingen is, in allen ernst, een
teleurstelling. In de Kamers is al meer dan
eens teleurstelling te kennen gegeven over
het weinig positieve optreden in Genève. Een
Troonrede, die uit den aard der zaak altijd
tot algemeene verklaringen beperkt blijft,
zou zich toch zeker enthousiaster kunnen
toonen voor de groote internationale actie.
Velen zullen geneigd zijn uit deze vage para
graaf te concludeeren, dat wij een zoo klein
land zijn dat de regeering blijkbaar .vindt dat
het toch niets helpt, wat men ook doet of
verklaart. Is dat zoo? "Maar Genève zelf, de
Assemblée zelf, heeft vaak heel andere uitin
gen doen hooren, waarin telkens weer een
beroep op steun en sympathie uit alle landen
werd gedaan. Het is heel aardig dat verschei
dene knappe menschen uit ons land in Vol
kenbondscommissies zitten ofschoon an
dere landen er even goed in vertegenwoor
digd zijn maar dat op zichzelf is geen
initiatief, geen aandrang, geen krachtig mee-
streven. Geen enkele buitenlander, die deze
Troonrede leest, zal er den indruk uit krij
gen dat de Nederlandsche regeering zich erg
warm maakt voor Genève en voor de pogin
gen die daar gedaan worden om de mensch-
heid van den ondergang in een volgenden
oorlog te redden.
Een soort van mild pessimisme kenmerkt
het heele document.
R. P.
autobus met school-
kinderen omgevallen.
Uit New-York wordt geseind: Bij Warren-
ville in de buurt van Cleveland is een autobus
fn een greppel gestort en omgeslagen. 51 kin-
derren werden daarbij gewond. Eenige hunner
zoo ernstig, dat voor hun leven wordt ge
vreesd.
H. M. de Koningin heeft hedenmiddag de
zitting van de Staten Generaal geopend met
het uitspreken van de volgende Troonrede:
Te midden van U, Leden der Staten-Gene
raal, kan Ik den toestand des Lands, al
stemt veel tot erkentelijkheid., niet onver
deeld gunstig heeten.
De economische crisis, die zich over de
geheele wereld doet gevoelen, heeft ook zoo
wel in het Rijk in Europa als in de overzee-
sche gewesten tot ernstige gevolgen voor het
bedrijfsleven geleid. Hier te lande maken in
het bijzonder verschillende takken van onzen
land- en tuinbouw moeilijke tijden door.
Groote krachtsinspanning en wijs beleid zul
len met Gods hulp moeten voeren naar betere
tijden.
Onder de voorzieningen, welke zullen moe
ten worden getroffen om de moeilijkheden te
overwinnen, treedt de hervorming van de
economische voorlichting op den voorgrond.
Daar echter de crisis de geheele menschheid
drukt, is zelfs van de best voorbereide en ten
uitvoer gelegde maatregelen weinig vrucht
te verwachten, indien zij niet door oprechte
internationale samenwerking in hun kracht
worden versterkt. Ook met het oog hierop
blijft Mijn voortdurende aandacht gericht
op het bevorderen van betere internationale
verhoudingen. De zeer vriendschappelijke
aard van de betrekkingen, die wij met de
andere Mogendheden onderhouden, vormt
voor dit streven den onmisbaren grondslag.
Een donkere schaduw wordt door de inge
treden crisis geworpen over den toestand van
's Rijks financiën. Niet alleen zal het gunstig
verloop van de opbrengst der middelen, zoo
als dit in de laatste jaren werd gezien, een
einde nemen, maar ook van een normale
stijging der middelen zal eerlang geen sprake
meer kunnen zijn. Anderzijds zullen de na
tuurlijke oorzaken,-welke tot een normale
stijging der uitgaven leiden, haar werking
onverzwakt blijven behouden. Naast voort
gezette versobering van 's Rijks dienst door
reorganisatie, .zal daarom buitengewone be
perking in het nemen van maatregelen,
welke offers van 's Rijks schatkist vergen,
in de naaste toekomst plicht zijn.
In Nederlandsch-Indië openbaren de ge
volgen van de crisis zich reeds in een sterke
daling van de opbrengst der landsmiddelen.
De uiterste zorg zal vereischt zijn om het
evenwicht in de Indische begrooting te be
waren zonder de grondslagen van welvaart
en volksontwikkeling aan te tasten.
Verschillende ontwerpen van wet zullen bij
U aanhangig worden gemaakt.
500 remmers overcompleet
DE INVOERING DER KUNZE KNORR-REM.
Nu het vaststaat dat de directie der Ned.
Spoorwegen over een tijdperk van 4 jaren
ook de goederenwagens voor het grootste
deel van een luchtrem zal laten voorzien,
wordt door de remmers de vraag gesteld, hoe
de gevolgen hiervan voor hen zullen zijn. Het
staat namelijk nu al reeds vast, dat van de
1500 remmers welke in dienst zijn bij de
Nederl. Spoorwegen, er niet minder dan 500
overcompleet zullen worden.
Het ligt echter geenszins in de bedoeling
van de directie deze menschen te ontslaan,
er zal getracht worden hen in andere func
ties over te brengen. Voor deze aangelegen
heid heeft de Personeelraad een commissie
benoemd, welke deze zaak ernstig aan het
onderzoeken is, waarna een rapport zal wor
den opgesteld waarvan de conclusies aan de
hoofdbesturen der personeelsorganisaties
zullen worden voorgelegd.
de staking van
bouwvakarbeiders.
OPGEHEVEN.
De staking van bouwai-beiders. welke was
uitgebroken op een werk aan de Ruisdael-
laan, naar aanleiding van het feit, dat de
aannemer een tweetal bestuursleden van een
organisatie had ontslagen, is thans opge
heven en de werkzaamheden werden hervat.
Er heeft een conferentl eplaats gevonden tus-
schen het bestuur van den Alg. Ned. Bouw-
arbeidersbond en den aannemer, met het ge
volg, dat het ontslag werd ingetrokken en
verder de verklaring werd gegeven, dat in
den vervolge geheel in den geest van de col
lectieve arbeidsovereenkomst gehandeld zal
worden.
DE AFSCHAFFING DER POENALE
SANCTIE.
Naar het Bat. Nwbl. meldt, zullen de voor
stellen voor een nieuwe koelie-ordonnan
tie, waarin vervat is de geleidelijke af
schaffing van de poenale sanctie in Januari
in de zitting van den Volksraad komen.
Naast andere ontwerpen van justdtieelen
aard zal U een voorstel van wet betreffende
de rechtsverhoudingen ten aanzien van han
delsagenten en handelsreizigers worden aan
geboden.
Een voorstel tot wijziging van het reeds
eerder ingediend ontwerp van een cursuswet
zal U spoedig bereiken.
Een ontwerp van wet tot herziening van
de Lager Onderwijswet 1920 zal, naar Ik ver
trouw, nog in dit zittingsjaar bij U worden
ingediend.
Een wetsontwerp betreffende de rechts
positie der militairen kan spoedig worden
tegemoet gezien.
Blijvende aandacht wordt geschonken aan
de spoedige totstandkoming van verbeterin
gen in de wegen te land en te water en thans
in het bijzonder aan den bouw van vaste
bruggen over onae groote rivieren.
Een wetsontwem inzake de bedrijfsraden
nadert zijn voltooiing. Tegelijk daarmede zal
worden ingediend een in ontwerp gereed
zijnd voorstel betreffende de publiekrechte
lijke regeling van de collectieve arbeidsover
eenkomsten. Voorts zijn ontwerpen voor een
nieuwe Veiligheidswet en voor een wijziging
van de Stuwadoorswet voorbereid.
De ontwikkeling van de staatkundige ver
houdingen in Nederlandsch-Indië vordert bij
voortduring aandacht.
De invoering van de bestuurshervorming
heeft over geheel Java en Madoera haar be
slag gekregen. De geleidelijke doorvoering
van die hervorming in de buitengewesten is
in voorbereiding.
Het overleg omtrent wetgevende maatre
gelen om princlpieele beperking te brengen
in het stelsel van arbeidsovereenkomsten on
der strafbedreiging is zoover gevorderd, dat
een desbetreffende ontwerp-ordonnantie eer
lang in Indië in openbare behandeling zal
kunnen komen.
De economische toestand van Suriname,
welke ook den terugslag ondervindt van de
daling der marktprijzen van de voornaamste
landbouwvoortbrengselen van het gewest,
blijft gedrukt. Die van Curasao geeft reden
tot voldoening.
Met den wensch, dat God Zijn zegen aan
Uwen arbeid moge schenken, verklaar Ik de
gewone zitting der Sta ten-Genera al ge
opend.
stremming verkeer
overweg kleverlaan.
OP DONDERDAG EN VRIJDAG A.S.
Het verkeer over den spoorweg-overgang
in de Kleverlaan zal op Donderdag en Vrijdag
18 en 19 September voor alle voertuigen ge
stremd zijn, in verband met ter plaatse uit te
voeren werken. De afsluiting geldt niet voor
het voetgangers- en rijwielverkeer.
de nazorgbazar.
(Ingezonden).
Er wordt mij gevraagd, om nog even de
aandacht op den Nazorgbazar te willen ves
tigen.
Natuurlijk voldoe ik gaarne aan dat ver
zoek; te meer, omdat het doel ons allen sym
pathiek is. De ontvangen gelden zijn name
lijk bestemd voor de Nazorgfondsen voor
hulpbehoevende zwakzinnigen, blinden en
gebrekkigen uit Haarlem en Omgeving.
Meer dan honderd dames en heeren zullen
gedurende de bazardagen in de groote zaal
en tuin van het Concertgebouw te Haarlem
geheel belangeloos medewerken, om zoo mo
gelijk het financieel succes zoo groot moge
lijk te maken.
Maanden en maanden is er aan de voor
bereiding gearbeid en we vragen van u slechts
om al deze moeite te willen beloonen door
eens te komen kijken.
Ik vertrouw, dat evenals bij de vorige Na-
zorgbazars er een gepaste vreugde zal heer-
schen en de jeugd moge bedenken, dat het
hier de plaats niet is voor eventueele hos-
partijen. Onverbiddelijk zal dit tegen gegaan
worden.
Van harte heeten we u reeds nu welkom!
Mocht u verhinderd zijn te komen en voor
dit goede doel wat willen reserveeren, het
postgironummer van de Verban dscommissie
Nazorg Haarlem is: 144493.
10.000 Nazorgblaadjes zijn te Haarlem en
omgeving verspreid. Daarin hebt u ongetwij
feld gelezen wat er komt en wat we willen.
Voor de dagen en uren van den bazar ver
wijs ik u ten overvloed naar de advertentie,
welke in dit blad geplaatst is.
Wij wachten. Komt U?,
R P. SCHUYT.
Het woord is aan
Frits van Raalte:
Wie met de kunst trouwt krijgt een heele
bende giftige of stomme beoordeelaars tot
schoonmoeder.
Bloemendaals „Rooien" Raad.
(De leden van den Bloe-
mendaalschen gemeenteraad
zijn door B. en W. uitge-
noodigxi te noteeren welke
der, voor dit doel speciaal
genummerde boom en op den
Zandvoorter weg dienen te
worden gerooid).
Een Raad weet van alles, een Raad is
zoo knap.
Daar maakt de bevolking ook staat op,
Hoe moeilijk het raadsel, hoe zwaar ook
de keus,
Een Raad weet er altijd wel raad op,
Zoo menige boom aan den Zandvoorter weg
Staat duidelijk zichtbaar te kwijnen,
De vraag is maar welke men staan laten zal
En welke reeds thans moet verdwijnen,
De houtvester gaf een deskundig advies
Waarover wel viel te vergaad'ren,
Doch dat maar niet zoo zonder meer is
aanvaard.
Door Bloemendaal's zeer vroede vaad'ren.
De Raad weet het beter, die moet erop uit,
Niet slech.s een commissie, maar allen
Opdat men dan later bij stemming besluit,
Welk deel van de boomen moet vallen.
Dit is een verfrisschend en gloednieuw geluid
Wij zullen dus binnenkort lezen,
Hoe teeder één raadslid de boomen bemint,
Hoe wreed weer een ander kan wezen.
Voor ons is d' attractie van 't heele geval
Om er eens terdeeg op te letten,
Of 't lid even duchtig een boom rooien zal
Als hij er een op weet te zetten.
P. GASUS.
een marconist nabij
ijmuiden verdronken.
HELDHAFTIGE POGINGEN TOT REDDING
FAALDEN.
Men schrijft ons uit ÏJmuiden:
Het eskader marinevaaxtuigen dat op weg
was van den Helder naar Vlissingen om deel
te nemen aan de manoeuvres, werd Maandag
ter hoogte van ÏJmuiden door storm overval
len.. Het waren vooral de kleine torpedo
booten van de G. klasse, die het zwaar te
verantwoorden hadden. De ranke vaartuigjes
werden herhaaldelijk door zware stortzeeën
overvallen, die de scheepjes over hun geheele
lengte onder water deden verdwijnen
Tegen vijf uur was de storm op z'n hevigst.
De torpedobooten G 2 en G 13. die in eikaars
nabijheid voeren, dreigden herhaaldelijk om
te slaan en er werd heel wat van de zeeman
schap der commandanten gevergd, om nood
lottige gevolgen te voorkomen.
Plotseling klonk op de G 2 de onheilspel
lende roep: „Man over boord", Vóórdat men
echter aan boord van het vaartuig het onge
val had waargenomen, was er reeds een aan
zienlijke ruimte tusschen de boot en den
drenkeling, die bleek te zijn de 44-jarige kor
poraal-telegrafist Broers, wonende te den
Helder. Broers stond bij de" machinekamer.
Een stortzee had hem overboord geworpen.
Een matroos, die slechts eenige meters van
hem afstond, had zich bijtijds weten te grij
pen.
Zoowel van de G 2 als van de G 13 zag
men den ongelukkige met den dood worstelen.
De commandant van laatstgenoemd vaar
tuig lt. t. z. Ie klasse de Gelder bedacht zich
geen oogenblik en sprong met ware doods
verachting in de hoog opgezwiepte golven. Met
flinke slagen zwom hij naar de plaats, waar
B. streed voor zijn leven, maar door de woeste
zee was de dappere zeeman genoodzaakt zijn
poging op te geven en naar de G 13 terug te
keeren, waar men hem met möeite aan boord
wist te krijgen.
Van de „Nautilus" het marinevaartuig, dat
een bezoek aan Jan Mayenerland bracht, en
dat in de nabijheid was. had men een jol
streken. Ook hier waren dus mannen aan
boord, die hun leven wilden wagen, om dat
van een medemensch te redden. Lt. t. z. 2e
klas de Hoo begaf zich met twee miliciens in
de boot. Met angst en vreeze volgden de
verschillende in de nabijheid zijnde schepen
deze heldendaad.
Helaas, ook deze poging mocht niet baten.
Broers was reeds in de diepte verdwenen. De
drie mannen bevonden zich in een hache
lijke positie. Het kleine bootje dreigde elk
oogenblik om te slaan. Zij voeren derhalve
naar het vaartuig, dat het dichtst bij hen
was, nl. naar de G 2. Van een gunstig oogen
blik maakten zij gebruik om op de torpedo
boot over te springen, hetgeen gelukte, doch
ook maar. ternauwernood. En pas waren zij
uit de jol of deze sloeg om. Men kan zich de
noodlottige gevolgen indenken, indien de
sprong eens was mislukt of indien de jol eens
eerder was omgeslagen.
Beide torpedobooten zijn daarop naar
ÏJmuiden gestoomd, evenals de torpedojager
Z 7, die een defect aan de verllchtingsinstal-
latie had bekomen.
Naar wij nog vernemen was Broers gehuwd.
Zijn diensttijd was bijna verstreken.
Het Belangrijkste
De Troonrede.
(Ie blad, le pag.)
De opening der State Generaal. Een luisterrijk
schouwspel in de Residentie.
(2e blad, le pag.)
Een korporaal-telegrafist van een torpcdobootl
geslagen cn iiabij ÏJmuiden verdronken.
Moedige reddingspogingen.
(le blad, le pag.);
Ernstig verkeersongeval te Beverwijk.
(le blad, le pag.)
Een tehuis voor ongchuiode mannen.
(le blad, 2e pag.)
De verkiezingen in Duitschland. De nieuwe
Rijksdag komt 13 October bijeen.
(4e blad, le pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: De Troonrede.
(le blad, le pag.)
J. H. de Bois: Ontvangen boeken.
(3e blad, 3e pag.)
De Amerikaansche handelsvloot.
(4e blad, le pag.)
S. B.: Langs de straat: D. S. I. O.
(2e blad. le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le bladj.
ernstig verkeersongeval
te beverwijk;
12-JARIGE JONGEN OVERREDEN EN
GEDOOD.
Maandagmiddag is het 12-jarig poontje van
den heer S. wonende Munnikenweg te Bever
wijk op den Alkmaarschen Straatweg al spe
lende onder een vrachtauto geraakt. De wie
len gingen den knaap over de borst, waar
door de borstkas werd ingedrukt. Nadat Dr.
Boon de eerste hulp had verleend, werd do
jongen in zorgwekkenden toestand naar het
Antonius-Zïekenhuis te ÏJmuiden overge
bracht.
Daar is de knaap na eenigen tijd over
leden.
de duitsche verkiezingen.
WAT WILLEN DE NATIONAAL-
SOCIALISTEN?
HUN VOORWAARDEN VOOR DEELNEMING
AAN DF REGEERING.
Het is gemakkelijker te zeggen wat de
nationaal-socialisten, met hun leider Hitier,
niet dan wat zij wel willen.
Zij willen in ieder geval niets weten van
het communisme en doen dus ook hun uiter
ste best om Duitschland uit de handen van
het bolsjewisme te houden. Zij gevoelen sterk
nationalistisch en staan vijandig tegenover
alles wat den kant van het internationalisme
uit wil, dus ook tegenover den Volkenbond
en het socialisme.
Maar van een duidelijk, politiek programma
der nationaal-socialisten is nooit iets geble
ken. De partij bevat vele elementen die on
tevreden zijn over het doen en laten der be
staande politieke partijen.
De Tel. verneemt nog uit Berlijn:
In de vergadering door de Na t ionaal <soc ia-
listen in het Sportpalast gehouden, is kort
na middernacht door dr. Göbbels onder ge
weldig enthousiasme het doel van de natio
naal-socialisten uiteengezet en gesproken over
de voorwaarden voor een eventueele deelne
ming der nationaal-socialisten aan de re
geering. Deze voorwaarden zijn de bezetting
van het rijksweerministerie en het ministerie
van Binnenlandsche Zaken, het verbreken
der banden met de sociaal-democraten en
nieuwe verkiezingen ln Pruisen, overneming
van het Berlljnsche politie*presidium enz.
Wanneer de andere partijen op deze voor
waarden. niet ingaan, zullen de nationaal-
socialisten met hun meer dan honderd zetels
in de oppositie blijven en als het moet zullen
EüJ obstructie voeren.
nieuwe non-stop vluchten
naar australia
Vijf Brltsche piloten hebben onlangs be
sloten 'n vriendschappelijke luchtrace te hou
den over 10.000 mijl, naar Australië, in de
hoop het door Tinkler gevestigde duurrecord
van 13J4 dag te verbeteren.
F. J. Mattews een der Instructeurs van de
Londensche aero-club, die Miss Amy Johson
ln de aviatiek onderrichtte zal het eerste ver
trekken. Hij stelde zich voor heden. Dinsdag
ochtend vroeg te Croydon op te stijgen. HIJ
zal den tocht in een puss Moth-aeroplaan
ondernemen.
