Uit Duitschland.
Het woord is aan
T aalvereenvoudigmg.
f*oe jaargang ixo, Lft-iao
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en f eestdagen
.Woensdag Z4 September l»ou
HAARLI
P. W. PEEREBOOM
es ROBERT PEEREBOOM.
EMS DA
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
GBLAD
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
(ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
;Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
\f 0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regel, 1.75, elke regel meer /0J5. Reclames
f 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 10.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer 0.10, uitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange
ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 24 September.
Bij de Bavianen.
Een ware tragedie heeft zich afgespeeld
op Monkey Hill, den Apenheuvel, in den
Londenschen dierentuin Op Monkey Hill le
ven, sinds vijf jaar, „de Veertig Heilige Ba
vianen" uit Abyssinië, en vermaken zich op
rotsen en in boomen. Natuurlijk zijn zij een
koning rijk, en deze heeft twee koninginnen
gehad, tot hij een dezer dagen een moment
van verstrooidheid beleefde, en een zijner
hovelingen, genaamd George, hem een zijner
koninginnen ontroofde. Vermoedelijk was
het de schoonste van de twee, maar zeker
heid bestaat daaromtrent niet. Het mensche-
lijk schoonheidsoordeel schiet bij bavianen
ten eenenmale tekort.
De baviaan George, die bij het Londensche
dierentuin-publiek vermaard is vanwege zijn
prachtig lange afstands-vangen van hem
toegeworpen appels en wortelen zoodat
zijn reputatie in de apensamenleving onge
veer overeen moet komen met die van een
beroemd cricketer of tennisser onder de
menschen: een soort Hobbs of Borotra
sleepte de geschaakte schoone naar een hol
op Monkey Hill, bij oppassers en publiek be
kend als „the dug-out".
Hierop ontstaken de overige mannelijke
bavianen, voor zoover zij vrijgezel zijn, in
hevige woede jegens den ontvoerder en de
ontvoerde, en namen het voor hun koning
op. Natuurlijk waren zij hovelingen. Wat het
schoone koninginnetje betreft: de ridder
George was haar blijkbaar niet onwelgeval
lig. Als zijn sportieve heldendaden haar al
onverschillig mochten hebben gelaten, zou
zijn stoutmoedigheid toch zeker haar hart in
vlam hebben gezet.
Wat den koning betreft: hij deed niet de
geringste poging om zijn geschaakte schoone
terug te krijgen. Hij liet George en haar, in
de „dug-out", ongemoeid. Maar zijn hovelin
gen belegerden het paar. Zij zetten schild
wachten uit, die achtereenvolgens den in
gang tot het hol bewaakten, en ontsnapping
onmogelijk maakten. Die, als u wilt: de
burcht belegerden.
Op den tweeden dag beproefde George een
uitval. Hij werd onmiddellijk zoo hevig aan
gevallen en gebeten, dat hij zich haastig te
rugtrok en zijn wonden ging verzorgen, in
het bijzijn en laat ons hopen: met de
hulp en troost der geliefde. Intusschen bleef
hij zelf weerbaar en strijdlustig genoeg, zoo
als den waren ridder George betaamt, en zijn
mede-bavianen kregen geen kans het hol
binnen te dringen. De correspondenten van
de Engelsche bladen meldden op dezen dag,
dat alleen overmacht George zou kunnen
dwingen Haar op te geven, en dat „trouw tot
in den dood" zijn motto was. De romantiek
leeft nog. i
Da 1 volgendel dag bracht de tragische ont
knooping. Monkey Hill, inmiddels voor het
publiek van den dierentuin gesloten, werd
door oppassers geobserveerd toen een gewel
dig offensief der hovelingen George dwong,
zijn schoone buit prijs te geven. Het resul
taat was, dat de ontvoerde koningin door de
woedende vrijgezellen werd vermoord, en dat
George er levend afkwam, na een heldhafti-
gen strijd tegep overmacht, die zijn roem
onder de bavianen zichtbaar heeft doen toe
nemen. Ook de oppassers, en de verslag
gevers van de Engelsche kranten allemaal
mannen dus zwaaien hem lof en hulde
toe. Zij zeggen dat hij de dapperste baviaan
van heel Monkey Hill is; en wijden slechts
enkele onverschillige woorden aan den dood
der koningin. Zij had zich dan ook wel zeer
misdragen.
Haar lijk werd rondgesleept door een van
de pootigste bavianen, maar een oppasser
slaagde erin, door een bekwamen worp van
een haak aan een touw, het uit de arena op
te hijschen, ondanks wilde pogingen van de
bavianen om hem dit te beletten. Misschien
wilden zij het hoofd op een staak zetten, of
zooiets als een voorbeeld.
Daarop keerde de vrede terug op Monkey
Hill, en weldra waren de ex-strijders weer
druk bezig, met hun vingers eikaars haar te
kammen.
Behalve de koningin was er nog één ander
slachtoffer, namelijk een jonge baviaan, te
tenger nog om mee te vechten, die in den
strijd onder den voet raakte en gedood werd.
Het schijnt, dat op het laatst eenige bavianen
voor den moedigen George partij hebben ge
trokken, want de veie verwondingen wijzen
op een algemeen gevecht.
George heeft zijn plichten hervat in „the
nursery", de kinderkamer van Monkey Hill,
waar hij als opvoeder van twee of drie jonge
bavianen, vermoedelijk de prinsen-van-den-
bloede, fungeert. De tragedie is hiermee be
ëindigd. Z.M. de koning heeft zich van de
zaak verder niets meer aangetrokken.
De hovelingen naderen hem kruiperig.
Maar George ook. George is een held. Hij
zal wellicht binnen afzienbaren tijd met suc
ces een staatsgreep kunnen ondernemen.
Het publiek is nu weer toegelaten tot Monkey
Hill.
Ik herhaal met nadruk, dat dit drama zich
onder bavianen heeft afgespeeld.
R. P.
DOOR ZIJN MEDE-DIRECTEUR
VERMOORD.
BERLIJN. 23 Sept. (V.D.) Volgens berich
ten in de Berlijnsche bladen uit New-York
is hedenmiddag de president van de Mary
land spoorwegmij. Mac Will Byers, een der
bekendste Amerikaansche spoorwegmagna
ten in zijn bureau te Baltimore door den
vioe-president der maatschappij Judge, neer
geschoten. De dader schoot zich vervolgens
twee kogels in de borst en werd stervende in
het ziekenhuis gebracht. Het schijnt, dat de
beide mannen heftige meeningsverschillem
hadden over het voeren van een proces.
DE VRIJE HALVE DAG VOOR
WINKELPERSONEEL.
DE MIDDENSTANDSBOND TEGEN EEN
VERORDENING.
Wij lezen in ,X>e Middenstand", maandblad
gewijd aan de belangen van den middenstand
van Haarlem en omstreken, dat het bestuur
van den Kon. Ned. Middenstandsband een
adres heeft gericht aan den Gemeenteraad
van Haarlem, waarin met adhaesiebetuiging
aan het adres der Middenstandscentrale, als
de meening van genoemden bond wordt te
kennen gegeven dat het, zoowel in het be
lang van den Haarlemschen winkelstand als
uit algemeen oogpunt in hooge mate wen-
schelijk meet worden geacht, dat de ver
plichte middagsluiting der winkels niet
wordt ingevoerd en den Raad in ernstige
overweging wordt gegeven niet mede te wer
ken aan de totstandkoming van een bij ver
ordening verplichte sluiting van alle winkels
op een bepaalden middag.
BRAND IN EEN RUSSISCHE
SCHOOL.
KOWNO, 23 September (VD.) Naar uit
Moskou gemeld wordt, is in een school in
een dorp nabij Minsk een brand uitgebroken
waarbij, volgens officieele mededeelingen 27
personen zware brandwonden bekwamen. 45
personen werden lichtgewond. Tot dusverre
kon niet worden vastgesteld of er nog dooden
te betreuren zijn. Wel worden verschillende
personen vermist.
Geen Putsch-gevaar?
Verklaringen van von Hindenburg.
De President der Republiek heeft den laat-
sten tijd meermalen van vertegenwoordigers
van Noord-Amerikaansche dagbladen het
verzoek ontvangen, mededeeling te doen van
zijn houding ten aanzien van de tamelijk
alarmeerende berichten, die over de situatie
in Duitschland in de Vereenigde Staten werd
verspreid.
Zijn gewoonte getrouw heeft Von Hinden
burg hierop niet onmiddellijk geantwoord.
Hij heeft evenwel in een onderhoud, dat hij
gisteren met den Rijkskanselier had, dezen
gemachtigd te verklaren, dat hij het geheel
eens is met de verklaringen, welke de Rijks
kanselier Zaterdag jl. heeft afgelegd tegen
over den Berlijnschen vertegenwoordiger
van een Amerikaansch persbureau.
Ook de President is van meening, dat in
geen enkel Duitsch district een Putsch zou
kunnen dreigen. Overigens zullen de aan
wezige staatsorganen, ruimschoots voldoen
de zijn om in zeer korten tijd rust en orde te
herstellen.
Von Hindenburg heeft voorts in zijn on
derhoud met den Rijkskanselier zijn uitdruk
kelijke goedkeuring gehecht aan het voor
nemen der Rijksregeering om al 't mogelijke
te doen, ten einde de reeds lang bekende
maatregelen ten behoeve van de saneering
van het Duitsche economisch leven ten uit
voer te leggen. Hij vertrouwt op het gezond
verstand van het Duitsche volk en verwacht,
dat. niettegenstaande den buitengewoon
moeilijken binnen- en buitenlandsche politie-
ken toestand van Duitschland, deze grootsche
taak binnen het kader van de bestaande
Grondwet zal kunnen worden volbracht.
ZANDVOORT'S ARMBESTUUR.
HET VERTREK VAN DEN VOORZITTER
DEN HEER P. J. DE BRAAL.
Men schrijft ons uit Zandvoort:
Nu 't een feit geworden is, dat de voor
zitter van het Burgerlijk Armbestuur, de heer
P. J. de Braai, zich met 1 November 1930 te
Amsterdam gaat vestigen, leek het ons goed
over deze twee-eenheid iets meer te zeggen.
Wie te Zandvoort van het Ax-mbestuur
spreekt, denkt aan de Braai en omgekeerd.
Door het constateeren van dit feit voelt geen
der andere leden van het Armbestuur, de
heeren Vinke, Geers en Hollenberg, zich ge
kleineerd, al zijn ze jaren lang lid.
Van April 1920 tot heden heeft de heer de
Braai de functie van voorzitter van het Bur
gerlijk Ax-mbestuur vervuld op de hem eigen
degelijke wijze en met een toegenegenheid
voor dit werk, die hem in staat stelde de on
aangenaamheden en moeilijkheden van zijn
functie met een goed humeur tegemoet te
treden. Groote soepelheid en 't juiste inzicht
om op bepaalde oogenblikken neen te kun
nen zeggen, maakten, dat zijn werk door den
Raad geapprecieerd werd, wat bleek uit het
eenige keeren herbenoemen met algemeene
stemmen.
Het werk van het Armbestuur is in dit
decennium van 1920 tot 1930 zeer uitgebreid.
In 1919 bedroeg de rekening van het Armbe
stuur aan uitgaven 8000, welk bedrag in
1930 geklommen was tot 23150.
Het bonnenstelsel is zoo goed als afge
schaft. In den beginne werd bijixa geen geld
uitbetaald; alles werd vereffend met bonnen
voor kruidenierswaren, levensmiddelen, enz.
Op 't oogenblik wordt niet meer dan 250 in
bonnen uitbetaald.
De uitzending van zieken, die verpleging
of behandeling in het ziekenhuis noodig had
den, werd vroeger behandeld door het be
kende Ziekenzorg, thans al jaren lang opge
heven. De echtgenoote van oud-burgemeester
Beeckman maakte zich in die vereeniging
destijds verdienstelijk.
Het Armbestuur zag evenwel, dat er riri-
mede mogelijkheden tot uitzending meotsen
geschapen worden. Door zijn bemiddeling
ontstond de Ziekenhuiscommissie in 1922;
die geheel volgens verordening werkt. Vol
gens een nauwkeurig vastgestelde schaal
wordt van de familie van de door de Zieken
huiscommissie uitgezondenen een bepaald
bedrag naar het inkomen in rekening ge
bracht. Die ziekenhuiscommissie had in 1922
een begrooting van 7000 in 1930 van f 20000.
Alleen in de maand Juli 1930 beliepen de
Georg Hermann
Tot de grootste merkte aardigheden van den
oorlog "behoort het feit, dat er aan weers-
kanten alleen maar verdedigers des vader
lands zijn en geen aanvallers.
(De minister van Onderwijs heeft
om meer eenheid te brengen in
de spellingverwarring een binden
de regeling ontworpen, die ter ken
nis is gebracht van directeuren in
het middelbaar en hooger onder
wijs).
De minister heeft doen melden
Aan het Neêrlandsch ondeiwijs,
Welke regels voortaan gelden
Voor deix taalexamen eisch
Onze moed ai-taaibestor m ers
Krijgen voor een deel hun zin,
Vereenvoudigingshervormers
Zien nu toch een eerst begin.
Eenen, geenen, uwen, zijnen
Zijn voortaan verbuigingsvrij
En wij sleepen hunnen, mijnen
Met de haren er niet bij.
Zeg den vriend, daar hij een man is,
Anders wordt hij een vriendin,
Een beestachtig beeld daarvan is
Den wolf nevens de wolvin.
Bij de mannelijke personen
Zoo wat mensch betreft als dier
Blijft dus alles bij t gewone.
Voor den bakker, als een stier.
Als je, van de kachel sprekend.
Losjes opmerkt: hij is aan,
Wordt je dat niet aangerekend,
Hoe onvrouwelijk het mag staan.
Zoo laat men de teugels vieren,
Op dit glibberig terrein
En het gros van de scholieren
Zal hiervoor wel dankbaar zijn.
Ik voor mij verwacht beslist er
Spoedig een betooging van,
Huldigende DEN Minister,
Want dat is nog eens een man.
P. GASUS.
uitgaven voor de commissie 2750.
En ziet daar de allergelukkigste combina
tie, de Braai werd aanstonds penningmees
ter van de ziekenhuiscommissie en hij kon
dus bij het bepalen van de vergoedingen met
de hem uit anderen hoofde bekende feiten
rekening houden. Hij had trouwens geen kla
gen over de medewerking van den gemeen
teraad. Wat aangevraagd kerd, werd gevo
teerd omdat men daar wist: alle gevallen
worden degelijk onderzocht en besproken en
wanneer het noodig was, werd het „neen"
niet nagelaten.
Al is de naam nog Burgerlijk Armbestuur,
de sfeer is geheel die geworden van Maat
schappelijk Hulpbetoon: Richtsnoer is de
gedachte: door tijdelijken tegenslag mag het
aantal van hen, die armlastig zijn, niet groo-
ter woi'den.
Ook in Onderling Hulpbetoon heeft de
Braai gewerkt ten bate van het Armbestuur.
Daar stelde hij in samenwerking met den
voorzitter, den heer Zwaan, de tarieven voor
de ziekenhuiscommissie samen, opdat de le
den van O. H. niet achter zouden staan bij
anderen.
Deze combinaties maakten de Braai tot
den man in de sociale voorzorg.
Thans is de uitbouw van de sociale voor
ziening zoover, dat er een centrale commissie
is, waarin alle armbesturen en diaconieën
hun afgevaardigden hebben, onder voorzit
terschap van wethouder Padt.
In het organisatorisch voorbereidingswerk
heeft de Braai in ruime mate zijn aandeel
geleverd. En met grooten nadruk moet ge
constateerd worden, dat de Braai dit vele
werk, dit dikwijls moeilijke werk geheel be
langeloos heeft verricht.
Met grooten tegenzin en weemoed zal de
Braai van dit werk scheiden, het werk, dat
voor 't grootste deel overgenomen wordt door
den ambtenaar voor sociale zaken. Maar ten
allen tijde zal het toch een prettige gedachte
voor hem moeten zijn, in Zandvoort met zijn
vele wrijvingen en oneenigheden, een mooi
stukje werk geleverd te hebben.
Voor de verbreeding en asphaiteering van
den rijweg van den Zijlweg worden al voor
bereidende werkzaamheden verricht. Verschei
dene huizen die in den weg stonden zijn door
de gemeente aangekocht en gesloopt. Ook vele
voortuintjes zijn opgeruimd. Nu is het wach-
Het Belangrijkste
Volgens von Hindenburg bestaat er geen
Putsch-gevaar in Duitschland.
(Ie blad, le pag.)
De commissie voor Pan-Europa bijeen.
(2e blad, le pag.)
Alarmeerende berichten uit Oostenrijk. Zal
het kabinet Schober aftreden?
(2e blad, le pag.)
Vergadering van de Kamer van Koophandel.
(2e blad, 2e pag.)
Een reeks ingezonden stukken over de vloot-
plannen.
(3e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: Bij de Bavianen.
(le blad, le pag.)
Henry A. Th. Lesturgeon: De gebroeders Lu-
7nière. Hoe de eerste film tot stand kieam.
(2e blad, le pag.)
J. B. Schuil: Houdt ons volk van toon eel?
(4e blad, 2e pag.)
W. T.: Langs de Straat: De Parisicnne.
(2e blad, le pag.)
Onderwijszaken: De oudercommissie.
(4e blad, le pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het lc blad).
PERSONALIA.
Directeur-Hoofdredacteur
Opr. Haarl. Courant
Met ingang van 1 November a.s. is benoemd
tot Directeur-Hoofdredacteur van de N. V.
Oprechte Haarlemsche Courant, de heer Ph.
A. Mees, hoofdredacteur van de Arnhemsche
Courant.
De heer Mees werd geboren in 1883.
In 1901 behaalde hij het einddiploma der
5-jarige H-BjS. te Breda. Van 1904—1917
was hij redacteur van de Arnhemsche
Couranten van 1917—1921 van de Prov. Over-
ijseLsche en Zwolsche Courant.
In 1921 werd de heer Mees verbonden aan
de N.V. Drukkerij en Uitgevers Mij. „De Vlijt",
die intusschen de Arnhemsche Courant had
overgenomen. Hij was aanvankelijk belast
met de technische verzorging van de bladen
die de Vennootschap uitgaf, zooals „De Klein -
Veeteelt", ,.De Vrijheid" en het „Alg. Ned.
Landbouwblad".
In 1923 werd de heer Mees benoemd tot
Hoofdredacteur der Arnhemsche Courant.
HERDERSJONGEN LEVEND
VERBRAND.
MADRID. 23 Sept. (VD.) In de Spaansche
provincie Almeria hebben twee zigeuners een
14-jarlgen herdersjongen overvallen en op
een door hen opgerichte brandstapel ge-
worpeix. De arme knaap verbrandde levend.
Oorzaak van deze wandaad schijnt te zijn,
dat de jongen hen bij het vogelvangen ge
stoord had.
SCHIP DOOR DEN BLIKSEM
GETROFFEN EN TEN ONDER
GEGAAN.
BERLIJN, 23 Sept. (VD.) Volgens berich
ten in de Berlijnsche bladen is de New-
Foundlandsche schoener „Caraixza" In de
nabijheid van de Seatary eilanden bij Kaap
Breton door den bliksem getroffen en onder
gegaan. Acht passagiers en twee loden der
bemanning kwamen om het leven. Zes per
sonen koixden worden gered.
ten evenwel op de onteigening van de rljwlel-
zaak en woning van den heer Viets bij de
Pieter Kiesstraat.
•Een groot gedeelte van den grond waarop
die gebouwen staan zijn noodig voor de ver
breeding van den weg.
HET PLEIN ZOO ALS HET NU IS.
Er begint nu eenige teekening te komen in den toestand op het Plein. Het niveau van de
straat is 20 c.M. verlaagd, hetgeen door de aanwezigheid van de tramrails geen een
voudig werk was, vooral niet, daar het tram verkeer moest doorgaan. De breede trottoirs
zijn klaar, wij zijn niet zoo heel ver van de asfalteering af.
