Het woord is aan
Hoeden.
\a^
LOOPT U MOEILIJK?
Het Belangrijkste
48e Jaargang No. 14497. Yerschünt dadelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 26 September 1930
HAARLEM S DAGBLAD
/Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
UWMulin ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: ptr weet 0.2734, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (lcom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3-87*4. Losse nummers
ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 1.75. elke regel meer f 035. Reclames
f 0.60 per regcL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbod 14 regels f 0.60,
elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. f025. elke regel meer 0.10. uitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
„Pavilion Riche" Zandvoort
Het geheele jaar geopend.
's Zaterdags en 's Zondags
Thé et Soiree Dansante.
DE P.H.-A.G.R. TE BOEDAPEST.
VOORSPOEDIGE VLUCHT VAN HET
INDlë-VLIEGTUIG.
Volgens bij de K. L. M. ontvangen bericht
ls het K.L.M.-vliegtuig PJ3.-A.GR., dat Don
derdagmorgen te 6.40 uur van Schiphol is
vertrokken voor de eerste étape van de
blucht naarNed.-Indië 's middags te 1.10 uur
.(Amsterd. tijd) te Boedapest aangekomen.
Het vliegtuig heeft dus niet de voorgeno
men tusschenlanding in Neurenberg ge
maakt.
Met het vliegtuig werden 26 zakken lucht
post verzonden met een totaalgewicht van
219.80 K.G. netto. De zending bevatte 22054
brieven, 832 briefkaarten, 204 drukwerken, 27
postwissels, twee pakjes en dertien monsters,
totaal 23132 stuks. Hiervan werden aange-
teekend verzonden 694 brieven 37 briefkaar
ten, een drukwerk, twee pakjes en vier mon
sters, totaal 738 stuks. Van het totaal aantal
brieven waren er 16135 met een gewicht bene
den de 5 gram,
Radio.
Naaf men aan het Hbld. mededeelt, worden
thans op vliegveld Waalhaven proeven ge
nomen, om de vliegtuigmotoren van de F IX
radio-storingsvrij te maken met behulp van
door de N.V. Philips' Radio beschikbaar ge
stelde speciale onderdeelen en schakelingen,
De eerste resultaten waren reeds vrij gun
stig.
VLIEGTUIGONGELUK BIJ
LEMBERG.
WARSCHAU, 25 Sept. (V. D.V Op het ml-
litaire vliegveld te Lemberg is Woensdag
middag een vliegtuigongeluk gebeurd tijdens
.een oefenvlucht. Het betreffende vliegtuig
geraakte plotseling aan de stuurinrichting
onklaar, verloor het evenwicht en stortte
omlaag, zoodat het geheel verwoest werd.
Onder de overblijfselen werden de inzit
tenden, een vlieger-officieT en een onderof
ficier in levensgevaarlijken toestand gevon
den.
Te 's-Gravenhage overleed, 62 jaar oud, jonk-
vrouwe Anne de Savornin Lohman, bekend
schrijfster van boeken over de Vrouwenkwes
tie en oud-hoofdredactrice van
„De Hollandsche Lelie",
Anatole France:
Eens op een dag, toen Walter Raleigh, in
den Tower gevangen gezet, als naar gewoonte
aan het tweede deel van zijn Wereldgeschie
denis werkte, ontstond er onder zijn venster
een twist. Hij ging kijken naar die kijvende
menschen en toen hij zich weer aan zijn
werk zette, dacht hij ze heel goed te hebben
waargenomen. Maar den volgenden dag, toen
hij met een van zijn vrienden, die er bij tegen
woordig geioeest was, over dit gevalletje sprak,
werd hij door dien vriend op alle punten
weersproken. En na overdacht te hébben, hoe
moeilijk het wel moest zijn de waarheid te
leeren kennen over verre gebeurtenissen, als
hij zich al zoo had kunnen vergissen in wat
zich voor zijn oogen had afgespeeld, wierp hij
het handschrift van zijn wereldgeschiedenis in
het vuur.
/J30
Vrouwen omstreeks achttiendertig
Waren van een ander soort,
Dan de vrouw die tegenwoordig
Ons beheerscht en ons bekoort.
Enkel uit den vorm der hoeden
Leert reeds de geschiedenis,
Dat, naast onderscheid in 't kleine,
Er verschil in. „hoofd"zaak is.
Vrouwen anno achttiendertig
Hielden zich veel meer gedekt,
Dat is wel de eerste Indruk
Die het plaatje bij ons wekt,
Maar zij staken zich ook liever
Vele pluimen op den hoed.
En de vrouw van heden acht zich
Met een enkle veer al goed.
Achttiendertig geeft een plaatje
Met-een-zware-lijst effect
Sinds verloor de lijst aan waarde,
Het beroep is meer direct.
Is de strik van achttiendertig
Ook symbolisch van gewicht,
Dit symbool bestaat nog heden,
Enkel, 't blijft uit het gezicht.
Alles bij elkaar genomen
Toont de vergelijking goed,
Dat de vrouw van achttiendertig
Heel wat sterker was behoed.
Maar tenslotte is dat franje
Of decor, zooals u wil,
In de vrouw van toen en heden
Is toch eiglijk geen verschil.
Waar is t onderscheid in monden?
Ook de neuzen zijn gelijk
En de oogen hebben altijd
Nog dienzelfden onschuldkijk
Onder welke hoeden zij ook
Door het leven gaan, gedwee
Loopt de man van alle tijden
Onder hare hoede mee.
ISHMED PASJA WEER KABINETS
FORMATEUR?
ANGORA. 26 September (NTA..V De
Staatspresident is reeds met de besprekin
gen over de vorming van een nieuw kabiftet
begonnen. De Ghazi heeft den voorzitter der
Kamer verzocht de partijleiders tot een on
derhoud uit" te noodigen. In politieke kringen
is men van oordeel dat de afgetreden premier
Ismed Pasja wederom met de volining der
nieuwe regeering zal worden belast.
Elders in dit nummer vindt men een uitvoerig verslag van de terechtzitting inzake gevallen
van hoogverraad door Duitsche officieren. In deze zitting trad de leider der Duitsche Natio
naal-socialisten als getuige op. Hij legde een belangrijke verklaring af over het doel van
de nationaal-socialistische actie.
Turati nam ontslag als secretaris-generaal
werd opgevolgd door Giovanni Giurati,
van de Italiaansche fascistische partij. Hij
links president van de Kamer.
DE SPOOROVERGANG IN DE
KLEVERLAAN.
EENIGE VERBETERINGEN.
De spooroverweg in de Kleverlaan onder
gaat thans een verbetering. Men fs van wege
de spoorwegen bezig tusschen de rails een
soort vlonder te maken van dikke balken,
waardoor het hinderlijk stooten van voer
tuigen over de rails wordt voorkomen.
De overweg wordt ook eenigszins breeder
gemaakt.
Straks zullen de voetgangers zich niet meer
tusschen het rijverkeer behoeven te wagen,
met het groote gevaar daaraan verbonden,
maar zullen zij aan de Noordzijde recht
streeks van het eene trottoir naar het andere
kunnen loopen. Deze verbetering is vooral
van belang wanneer de afsluitboom gesloten
geweest fs en het verkeer van tientallen auto's
wagens, fietsen, enz. zich weer in beweging
gaat zetten. Dan zal de voetganger veilig
kunnen overloopen.
WEER ERNSTIGE ONLUSTEN IN
PRAAG.
PRAAG, 25 Sept. (V. D.) Te Praag heeft
hedenavond een zeer geladen stemming tot
onlusten geleid. Op den „Menzelplatz" had
zich een duizendkoppige menschen menigte
verzameld, die ononderbroken anti-Duitsche
leuzen uitriepen. Krachtige afdeelingen poli
tie poogden de toegangswegen tot het plein
af te zetten, doch slaagden hierin niet. Rood-
blauw-witte en rood-witte vlaggen werden
door de leiders der fascisten gedragen.
Herhaaldelijk zag de politie zich gedwon
gen van de gummiknuppels gebruik te ma
ken, waarbij verscheidene voorbijgangers ge
wond werden, terwijl talrijke arrestaties wer
den verricht. De politie was echter machte
loos tegen de enorme menschenmenigte. De
hoofdpost van politie en alle openbare ge
bouwen werden door soldaten met gevelde
bajonet bewaakt. Ook het Duitsche en Oos-
tenrijksche gezantschapsgebouw staat onder
scherpe bewaking. Om ongeveer 11 uur greep
de politie krachtig in op den Wenzelplatz.
Van alle kanten marcheerden krachtige af
deelingen op en begonnen het plein te ont
ruimen, hetgeen tenslotte gelukte. De weg-
st-roomende menigte begaf zich vervolgens
naar het Duitsche Huis, dat zij met steenen
bekogelde. Zij werd echter teruggedrongen
en trok vervolgens naar het gebouw van het
„Prager Tageblatt", waar de politie opnieuw
de manifestanten met gevelde bajonet ver
dreef. Hierbij werden verscheidene personen
gewond. Naar verluidt zouden hierbij ook
twee dooden gevallen zijn.
Om middernacht duurde de opgewonden
heid nog onverminderd voort.
INBREKERS OP DE KEIZERS
GRACHT OUDE BEKENDEN.
„NOG NOOIT ZOO GESCHROKKEN".
Over de goede vangst van de Amsterdam-
sche politie bij een inbraak op de Keizers
gracht vernemen wij nog, dat een der beruch
te inbrekers G. is, die onlangs uit de gevan
genis te Scheveningen is ontvlucht, tirwiji
de andere inbreker K. een der medeplichti
gen was van de groote inbraak bij de firma
Begeer.
G. deelde de politie mede dat hij nog nim
mer zoo geschrokken was als in den afgeloo-
pen nacht, toen het alarmsignaal bij de
firma Jullien in werking kwam.
HEARST IN AMERIKA GEHULDIGD.
Wegens zijn uitzetting uit Frankrijk.
NEW YORK, 26 September (N.T.A.) De
bekende couranten magna at Hearst is bij zijn
aankomst alhier door een daartoe gevormd
comité hartelijk gehuldigd wegens zijn uit
zetting uit Frankrijk. Het gemeentebestuur
van Chicago heeft Hearst tot een officieele
feestelijkheid uitgenoodigd. waart>ij hem de
dank der bevolking zal worden overgebracht
voor zijn vaderlandslievende daad, die de oor
zaak was van zijn uitzetting. Ook de gemeen
tebesturen van Boston en Oakland hebben
besloten Hearst te huldigen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
koop dan een paar steunschoenen bii
PRESBURG, Gr. Houtstraat 88, Haarlem
en 't leed is geleden!
BESTRIJDING VAN DEN
WOEKER.
EEN COMMISSIE
De heer M. H. Groenendaal, lid van den
Raad, heeft, zooals bekend, herhaaldelijk in
den Raad de vraag ter sprake gebracht of er
van gemeentewege niet iets gedaan kon
worden tot bestlijding van den woeker on
der de Haarlemsche burgers, nu er reeds
maatregelen zijn genomen om de gemeente
ambtenaren tegen de misbruiken van woe
keraars te beschermen.
Het vorig jaar, bij de begrooting, drong
hetzelfde raadslid er op aan, een commissie
te benoemen.
Wij vernemen dat B. en W. thans aan dit
verzoek hebben voldaan. Taak van de com
missie is te onderzoeken wat de gemeente
verder doen kan ter bestrijding van den
woeker. Zij is als volgt samengesteld: Mr. M.
Slingenberg, voorzitter; Mr. B. Taconis,
secretaris en voorts de heeren W. J. B. van
Liemt, M. H. Groenendaal, leden van den
Raad; Mr. P. Führi Snethlage, Directeur der
Nuts-Spaarbank en de heeren P. A. van 't
Wout. Directeur der Boaz-Bank en W. Ch.
van Daalen, bestuurslid der Haarlemsche
Vereeniging tot Bestrijding van den woeker.
De commissie heeft reeds voorloopige be
sprekingen gehouden.
De heer F. G. Zijm.
het nieuwe raadslid
van Heemstede, op
volger van wijlen den
heer C. W. Breed.
VAN HONGER OMGEKOMEN.
Onlangs werd in de duinen onder Noord
wij kerhout het lijk gevonden van een ver
pleegde uit het St. Bavogesticht aldaar.
De Tel. meldt, dat hij tijdens het Oranje
feest was medegegaan naar een gratis voor
stelling van het paardenspel. Hij wist echter
te ontsnappen en zwierf verscheidene dagen
in de duinen rond, waar hij van honger is
omgekomen.
WEER EEN NEGER GELYNCHT.
NEW YORK, 26 September (N.TA.) Uit
het Zuid-Oosten wordt wederom een geval
van lynch-justitie gemeld. Een neger, die be
schuldigd werd zich aan een kind te heb
ben vergrepen, werd door een opgewonden
menigte met geweld uit de gevangenis ge
haald en ia een naburig bosch neergescho
ten.
NEDERLANDSCH^ ESKADER TE
MELBOURNE.
MELBOURNE, 26 September, (Reuter).
Het Nederlandsche Vlooteskader is hier aan
gekomen en zal Dinsdag naar Sydney vertrek
ken.
LONGEN- EN BUILENPEST TEISTERT
CIIINA.
PEKING, 26 September (N.T.A.) In
Noord-China dreigt een longen- en builen-
pest-epidemie uit te brengen als de autori
teiten niet spoedig krachtige maatregelen
nemen om de ziekte te localiseeren. Heele
dorpen zijn reeds uitgestorven en de gewo-
nefs vluchten zonder de lijken der gestor
venen te begraven.
ONDERZF.EëRS TE AMSTERDAM.
De onderzeebooten O. IX en O. X en de
„Jacob van Heemskerk" zijn Donderdag van
IJmuiden naar Amsterdam opgevaren en
hebben ligplaats gevonden bij het Wester
dok.
Ernstige onlusten in Praag.
le blad, le pag.)
De verkiezing van rechters voor het Int. Hof.
(2e blad, le pag
Het Oostenrijksche kabinet fs afgetreden.
(2e blad, le pag
Hitier als getuigeBelangrijke mededeelingen
over Nationaal-Socialisme.
(2e blad, le pag.)
De Rosa, die de revolveraanslag op prins
Umberto pleegde, staat te Brussel terecht.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: Nog een poging.
(le blad, le pag.)
H. v. B.Brief uit BerlijnDe extremisten en
de bezadigde meerderheid.
(4e blad, le pag.)
Dr. E. v. Raalte: Uit de Geneefsche samen-
leving.
(4e blad, le pag.)
W. T.: Langs de Straat: Amsterdam.
(4e blad, le pag.)
Aga: Droomerijen bij een kop koffie.
(3e blad. 2e pag.)
D. Zijlstra: Een wonderlijke reis per gastvrij
auto-verkeer.
(3e blad. le pag.)
Een interview met Bernard Shaw over: „Wat
is humor?"
(3e blad, 2e pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
HAARLEM, 26 September.
Nog een poging.
Toen in deze rubriek blijdschap werd geuit
over het initiatief der vijf Haarlemsche me
dici, die hun hoofdbestuur hebben voorge
steld internationaal contact te zoeken om to
ageeren voor den vrede, op grond van hun
roeping als strijders voor levensbehoud en
volksgezondheid, heb ik de hoop uitgespro
ken dat hun voorbeeld navolging zou vinden,
ook bij de vredesactie.
Inderdaad heeft bij een paar Haarlemsche
vredesorganisaties hun daad directen weer
klank gevonden, zooals gebleken is uit een in
gezonden stuk van de zijde van den Vrouwen.
Vredebond, en zooals vandaag blijkt uit het
volgende, pas ontvangen bericht;
In haar ledenvergadering van Dinsdag Jl.
nam de afd. Kennemerland der Jongeren
Vredesactie het besluit zich tot haar hoofd
bestuur te wenden met het volgende ver
zoek:
„Reeds herhaalde malen heeft de Volken
bond zich verontschuldigd over haar gebrek
aan activiteit, door zich te beroepen op den
geringen steun, op het ontbreken van een
opdringenden, stuwenden vredeswil der vol
keren, zoodat hij als het ware een betrouw
bare basis voor zijn werk zou missen De afd.
Kennemerland verzoekt daarom haar hoofd
bestuur stappen te doen om in samenwer
king met andere pacifistische cn antl-mili-
tairistische vereenigingen internationaal
van den wel degelijk bestaanden oorlossaf-
schuw der volkeren te getuigen op doeltref
fende wijze.
Zij stelt zich voor dit te doen door middel
van een goed gesteld en Internationaal gel
dend manifest, waarin oa. op verschillende
internationale teekenen van protest tegen
den oorlog als b.v, de actie der medici op
het oogenbllk gewezen zou kunnen wor
den.
Dit document, geicokend door de meest
uiteenloopende pacifistische en anti-mllital-
ristische vereenigingen, in de meest verschil
lende landen, met vermelding van leden-
sterkte, zou b.v. op de eerstvolgende ontwa
peningsconferentie aanwezig moeten zijn, als
een bewijs, hoe sterk de vredesment-alitelt
der volken is, als zich uit de vredesgezinde
massa, een dergelijke omvangrijke actie van
strijders voor den vrede kon vormen.
Laten de jongeren 't initiatief nemen om
den Volkenbond van achter haar verschan
sing 't ontbreken van een ernstlgen wil tot
den vrede bij de volkeren weg te lokken,
door haar den zoo dikwijls gevraagdon
steun op feitelijke wijze te demonstreeren!"
Dit houdt dus Inderdaad ln: laat ons Inter
nationaal, met de geheele georganiseerde
vredesactie van verschillende richtingen, ons
ln Genève doen hooren. En dat is verheu
gend.
Dc argumentatie moge ons overigens lich
telijk verwonderen, waar de Jongeren Vredes
Actie zoowel aan het begin als aan het slot
van haar schrijven te kennen geeft, dat de
Volkenbond het ontbreken van stuwenden
vredesdrang uit de massaas als een soort
voorwendsel zou gebruiken om eigen gebrek
aan activiteit te verontschuldigen. Ls de af-
deeling Kennemerland, die ruim honderd le
den telt, tevreden met dit bewijs van den
stuwenden vredesdrang? Is zij van meening,
dat dit aantal ln andere districten ls het
natuurlijk naar rato een voldoende ver
tegenwoordiging van „de Jongeren" ls? Zij
heeft de bewijzen van 't gebrek aan stuwen
den vredesdrang ln haar eigen beperktheid