HET KWAAD DER AFBETALING. Zaro Aeha. Het woord is aan 48e Jaargang No. 14498, Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 27 September 1930 HAARLEM S DAGBLAD ^>lrectïe: P. W. PEEREBOOM •a ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM* IABONNEMENTENper week /0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32 Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3J7J4. Franco per post door Nederland 3.87Losse nummers 0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENTIEN: 1-5 regels 1.75. elke regel meer 0-35. Reclames f 0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels ƒ0.60, elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onre Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ025. elke regel meer ƒ0.10. nitsl. i contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Weefeabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100*» DIT NUMMER BESTAAT UIT VIERENTWINTIG BLADZIJDEN. EERSTE BLAD Prof. Jhr. Mr. W. van Eysinga is gekozen tot opvolger van Mr. Loder, als lid van het per manent hoi van internationale justitie te Den Haag. VERDUISTERINGEN BIJ DE GEMEENTE NIJMEGEN. ƒ1300.— TE KORT BIJ HET SLACHTHUIS. Naar wij vernemen heeft de boekhouder van het Gemeentelijk Slachthuis te Nijme gen, de heer J. van H., fraude gepleegd door verduistering van een bedrag van 6000. Na de ontdekking van dit feit heeft de man het verduisterde bedrag in zooverre aangevuld, dat de gemeente voor 1300 schade lijdt. De boekhouder is geschorst. De politie stelt een nader onderzoek in. HET TEHUIS VOOR ONGE HUWDE ARBEIDERS. Ons gemeentebestuur beeft bezwaa* tegen vestiging in het Kenaupark. Eenige weken geleden deelden wij mede, dat plannen weden voorbereid om in het perceel Kenaupark 8 (de groote villa bij den Kinderhuissingel, naast het gebouw van den Geneeskundigen dienst) een tehuis te vesti gen voor ongehuwde arbeiders. Daarin be staat blijkbaar groote behoefte, want van vele kanten werden wij om nadere inlichtingen gevraagd. Wij moeten nu evenwel mededeelen, dat er veel kans is dat van de stichting in het Kenaupark niets komt. Het gemeentebestuur heeft namelijk tegen de vestiging bezwaren gemaakt, omdat de gemeente indertijd den grond van het Kenaupark voor villabouw op zeer voordeelige voorwaarden heeft afge staan, onder het beding, dat de daarop te stichten villa's nooit aan hun bestemming zouden worden onttrokken. Het gemeente bestuur meent, dat dit wel zou geschieden als daarin een tehuis voor ongehuwde arbeiders gesticht zou worden. Er wordt thans uitgezien naar een ander groot gebouw dat voor het doel geschikt zou zijn. DE A.G.R. TE CONSTANTINOPEL ALLES WEL AAN BOORD. Volgens bij de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij ingekomen bericht is het eer ste postvliegtuig naar Indië. de P.H.-A.G.R. Vrijdagmorgen om 7.20 plaatselijke tijd van Boedapest vertrokken en om 14.47 plaatse lijken tijd te Constantinopel aangekomen. Alles is wel aan boord. Heden wordt de tocht voortgezet. Groeiende wantoestanden. „Er komen thans meer menschen in de gevangenis door de afbetaling dan door den drank". De uitwassen van het afbetalings-systeem hebben al heel wat narigheden veroorzaakt. Daar zij evenwel steeds in omvang toenemen en zelfs al van een maatschappelijk kwaad gesproken moet worden, grijpen wij een ac- tueele gebeurtenis aan om bij vernieuwing daarop het licht te laten vallen. Men weet, dat eenige weken geleden een Haarlemsche postbode gevangen genomen is, omdat hij enkele brieven met geldswaarden (een met 15.000) uit een postzak gestolen had. Die man is het slachtoffer van het koo- pen op afbetaling. Hij had een radio-toestel en nog eenige luxe-artikelen op termijn ge nomen. Die afbetalingen waren te groot voor zijn inkomen van 32.50 in de week. Het gevolg was, dat hij in financieele moeilijk heden kwam, temeer bok, omdat hij met ziekte in zijn gezin te kampen kreeg. De af betalingsmagazijnen maakten het hem moei lijk en ook de deurwaarder van de belastin gen kwam. Toen nam de man zijn-toe vlucht tot een woeker bank. Even gaf hem dit lucht, maar eenige weken later besefte hij door dien stap nog dieper in het moeras te zijn gekomen Ten einde raad heeft de postbode toen een greep in den postzak gedaan. Hij had ge hoopt, dat er slechts enkele honderden gul dens in de gestolen brieven zouden zitten, want daarmede zou hij al uit de handen van zijn schuldeischers zijn gekomen Nu zal hij binnenkort terecht moeten staan voor den diefstal van het enorme bedrag, dat hij niet verlangd heeft Onze zegsman, die tot oordeelen bevoegd is, verzekerde ons: „Er komer thans meer men schen in de gevangenis door de afbetaling, dan door den drank. Vroeger werd wel eens gezegd „als de alcohol verboden wordt, kun nen de gevangenissen gesloten worden". Het drankmisbruik is verminderd en ook het ge tal veroordeelden, dat zijn val moet wijten aan den drank, is belangrijk afgenomen. Nu worden er in ons land per jaar minstens eenige honderden menschen gevonnisd, die door het afbetalingssysteem in financieele zorgen zijn gekomen en daardoor tot diefstal of verduistering vervielen. Alleen uit Haar lem zouden eenigen tientallen van zulke ge vallen opgesomd kunnen worden. Ik wil zoo vervolgde onze zegsman niets ten nadeele van het systeem der af betaling zeggen. Als er met voorzichtigheid gekocht en verkocht wordt, kan het op zich zelf niet zooveel kwaad. Maar de uitwassen nemen steeds meer toe. De verkoopers op afbetaling hebben daaraan de meeste schuld. Er zijn agenten van afbetalingsmagazijnen, die de menschen er toe aanzetten om de duurste artikelen te koopen. terwijl zij moe ten begrijpen, dat het met de afbetaling niet goed verloopen kan. Aan Duitsche dienst boden, die geen cent bezitten, worden naai machines van 200 of 300 gulden verkocht. Het komt zelden tot afbetaling. Meestal worden na eenigen tijd de machines wegens wanbe taling teruggehaald. Het meisje is dan het geld, dat er op betaald is, kwijt. In de armste gezinnen, waar het meubilair soms geen tientje waard is, vindt men radio toestellen van 250 of 300 gulden. Een agent moest begrijpen, dat zulke menschen het toestel nooit kunnen betalen. Misschien zou het gaan met een goedkoop toestelletje, maar de agenten dringen de duurste toestellen op, natuurlijk omdat zij daaraan het meeste ver dienen. Als het spaak loopt met de betaling, wor den de toestellen teruggehaald. Het reeds betaalde geld is doorgaans meer dan de waarde-vermindering van het toestel, temeer omdat voor het toestel wel weer een nieuwe huur-kooper gevonden wordt. Als de deurwaarders van de belastingen in zulke gezinnen komen, kijken zij eerst of Te Brussel wordt op het oogenblik het proces behandeld tegen den Italiaan de Rosa, die zoo als men weet een aanslag pleegde op Kroonprins Umberto van Italië tijdens diens bezoek aan België De beklaagde in de beklaagdebank tijdens het verhoor. (.Zie het verslag elders in dit nummr). er een radio-toestel is. Meestal Is alleen de waarde van dit toestel meer dan voldoende om de belastingschuld te dekken. Het geeft niet of de bewoner zegt „dat toestel is niet van mij, ik heb het slechts op afbetaling", want de deurwaarder antwoordt: het staat in uw huis, dus het wordt als uw eigendom be schouwd. Eerst hadden de afbetalingsmagazijnen nog al eens een „strop" als de deurwaarder een radio-toestel in beslag namen. Nu ge beurt het veel, dat de magazijnhouder de belastingschuld betaalt om daardoor weer in het bezit te komen van het toestel. Het is ook voordeeliger om bijvoorbeeld 20 gulden belasting te betalen, dan een toestel te mis sen, dat toch zeker nog wel 150 handels waarde heeft! De kooper op afbetaling is zijn toestel kwijt en blijft toch aansprakelijk om het ge heel af te betalen. Als er dus nog verhaal op hem is toe te passen (dit kan door loon beslag als de man vast werk heeft) dan heeft het afbetalingsmagazijn van de belasting affaire nog voordeel! Hetzelfde gebeurt ook wel als de deurwaar ders andere voorwerpen, op afbetaling ge kocht, in beslag nemen. Er zijn jonge men schen die trouwen en alles op afbetaling koopen. Als er dan een kleintje komt, moet het gezin zich in nieuwe schulden steken. Het gevolg is, dat zij gebonden blijven aan het afbetalingsmagazijn en op den duur veel meer moeten betalen, dan de verdiensten toelaten. Door de belastingen ontstaan dan meestal de moeilijkheden, die tot een cata strophe leiden. Het wordt soms zoo erg, aat alle meubels weggehaald worden en toch de plicht tot het betalen van de termijnen aan het afbetalingsmagazijn blijft bestaan. Als voorwerpen, die op afbetaling gekocht worden, uit geldnood van de hand gedaan worden, kan de betrokkene wegens verduiste ring veroordeeld worden. Niet zelden heeft dit plaats met naaimachines, fietsen en stof zuigers. Indien Iemand voor 80 gulden een fiets op afbetaling koopt, krijgt hij bij den gedwon gen verkoop niet meer dan 25 gulden. Met dit geld kan hij dan even uit de financieele zorgen komen, maar hij moet toch 80 weken lang 1 gulden aan den rijwielhandelaar blij ven betalen. Om dus 25 gulden contanten te krijgen moet hij in 1 jaar en 28 weken 80 gulden betalen. Een rente-percentage dus van honderden! Als de betaling even hapert, dreigt de rijwielhandelaar met een aan klacht bij de Justitie wegens verduistering! Het is goedkooper bij den ergsten woekeraar geld op te nemen, dan op deze manier zich zelf te helpen aan wat contanten! Menig arbeidersgezin wordt bedreigd door het kwaad van het afbetalingssysteem. Maar ook vele kleine middenstanders ondervinden het aan den lijve, dat het moeilijk is om hooge termijnen aan afbetalingsmagazijnen te betalen. Tegenwoordig worden ook veel auto's op afbetaling gekocht. Menig midden stander, die zich daaraan waagt, heeft het even moeilijk om de termijnen van zijn auto te voldoen, dan de arbeider die zich heeft laten overhalen om een stofzuiger of radio op afbetaling te koopen. De eerste termijnen gaan meestal wel, maar als na maanden wat reparaties aan den wagen komen (bij twee- dehandsch wagens is dit geen zeldzaamheid) dan komen de moeilijkheden. Hapert het met de betaling, dan wordt de auto terug gehaald. De kooper is zijn geld bijvoor beeld 6 maanden van 75 dus 450, kwijt. Dat is meestal veel meer dan de auto in dien tijd aan waarde achteruitgegaan is. HET PONTVEER TE VELSEN. WINTERDIENST OP 1 OCTOBER. Naar wij vernemen, is het begin van den winterdienst thans vastgesteld op 1 October a.s. De dienst zal in verband met het l>eur- telings uit de vaart nemen der groote pon ten, voorloopig met één groote en met de kleine pont worden onderhouden. Het is de bedoeling in den eersten tijd de tweede pont, evenals bij den zomerdienst, des morgens om 7 uur in de vaart te brengen, later zal men tot half acht met één pont blijven varen. Des avonds 7 uur wordt de tweede punt weer stil gelegd, hetgeen bij den zomerdienst half ne gen uur geschiedde. Men verwacht In de toekomst een belang rijke ontlasting te Velsen wanneer in Zaan dam en Buitenhuizen de stoomponten in dienst zijn gesteld, hetgeen vermoedelijk in het laatst van 1931 zal geschieden. Thans mijden vele automobilisten deze beide veren; zij geven aan het passeeren te Velsen wegens de betere outillage de voorkeur. Vooral als 't veer te Buitenhuizen gemoderniseerd is en de nieuwe toegangswegen gereed zijn, ver wacht men, dat de drukte te Velsen aanzien lijk zal verminderen. PERSONALIA Te Amsterdam is Vrijdag geslaagd voor het examen assistent-apotheker de heer J. A. Krijnders Jr., te Haarlem, Georg Hermann Jk zou wél eens toillen weten, of het volk weer hoera zou schrecuioen als de mobilisatie vandaag werd afgekondigd maar dan trek ik er tusschen uit en vestig me bij de apen. (De 156-jarige Turk Zaro Agha, die als propagandist voor ge heelonthouding naar Amerika is gegaan, is te New York door een vrachtauto aangereden en men meldt dat zijn toestand critiek is). Honderdzesenvijftig Jaren Heeft die Zaro reeds bestaan. Niemand uwer, durf ik zeggen, Heeft hem dat nog nagedaan. Hij 's een eerste rangsattractie Als des wereld's oudste mensch, Daarom heeft hij móeten zwichten Voor den Amerikaanschen wensch, Om zijn haardstee te verlaten En te toonen, hoe een man Die de alcohol versmaadde. Lang gelukkig leven kan. Arme oude Zaro Agha, 't Was een roekeloos besluit, Met je lange levenssprookje Is het, naar het schijnt, nu uit. In je dorpje in Turkije Werd geen klaxongil gehoord, 't Leven was er wat eentonig, Maar je leefde dan ook voort. Je kreeg kans om oud te worden, En je greep die kans ook aan, Arme oude Zaro Agha Waarom ging je er vandaan? Ach, die Westersche 'beschaving Die je zocht, is klatergoud, Voor het leven ginds in New York Was je zeker veel te oud. Zoo is nog het eind ontijdig Van je langgerekt bestaan, Niet tevreden met de Halve Ging je naar de Heele Maan. ONTPLOFFING OP EEN NEDERLANDSCH SCHIP. Een stoker gedoodtremmer zwaar gewond. SPRINGSTOF IN DE KOLEN? Bij de directie van de Halcyon-lijn te Rot terdam is bericht ontvangen, dat op het stoomschip „De stad Zaandam", dat zich op het oogenblik 50 mijlen ten Zuiden van de Humber bevindt, een ontploffing in de bun kerruimte heeft voorgedaan. Men heeft nog geen overzicht gekregen van de schade, doch wel is mededeeling ontvan gen van het feit, dat bij deze ontploffing de ongehuwde stoker Kattestaart uit Vlaardin- gen is gedood en de tremmer Groen, even eens uit Vlaardingen, zwaar is gewond. De oorzaak van de ontploffing is onbekend, doch het is niet onmogelijk, dat zij gelegen is in de aanwezigheid van een stuk spring stof in de kolen. De „Stad Zaandam" werd in 1920 gebouwd en meet 2058 brutoton (1235 netto). VAKCURSUS BAKKERSGEZELLEN. Als gevolg van het succes vorige Jaren be haald door het organiseeren van vakcursus sen, heeft het bestuur van den Alg. Ned Bakkersgezellenbond ook ditmaal besloten in den a.s. winter zoo'n cursus te houden. De cursus zal ditmaal gehouden worden in de ruime bakkerij van de Kon. Haarl. Brood- en Meelfabriek. RAAD VAN ARBEID. Door het bestuur van den Raad van Ar beid te Haarlem zijn op 1 Juli benoemd: tot adjunct-commies de heeren J. W. Becker, J. van Ginkel en P. C. Kapteijn. Tot klerk le klasse mejuffrouw A. L. M. v. d. Berg en de heeren H. van Heulen en K. Strijbosch, Het Belangrijkste De crisis in Oostenrijk. Vaugoin Kabinets formateur. (2e blad. le pag.) Geen ontwapeningsconferentie in 1931. (2e blad, le pag.) Het proces de Rosa. (2e blad. le pag.) Het proces tegen de Duitsche rijksweer offi cieren. (2e blad, le pag.) Het kwaad der afbetaling. (le blad. le pag.) Nederlandsche Reisvereeniging. Ledenvergade ring der afdeeling Haarlem. (2e blad, 3e pag.) ARTIKELEN R. P.: De econoom Ford. (le blad le pag.) J. Franse; De rattenvanger van Hameln. (5e blad, le pag.) H. Buys: Op den Top van Parijs. (5e blad. 3e pag.) Een controleur B. B.: Het leven in Indië. (5e blad. 3e pag.) Karei de Jong: Radlomuziek der week. (3e blad. le pag.) J. B. Schuil: Jhr. van Rlemsdijk's laatste too- neelstuk. (3e blad, le pag.) Jhr. J. C. Mollerus: Levensverzekering en Ka pitaalvorming. (4e blad, le pag.) L. A.: Twee goede films. (5e blad. le pag.) P. J. Zilrcher: Vergeelde Paperassen (Uit de Geschiedenis van Ned.-Indië). i5e blad. 2e pag.) De volkstelling in Indië. (3e blad. 2e pag.) Biographieën in een notedop: Mark Prager Lindo. (5e blad. 2e pag.) C. J. Groothof f: Amateurs tegen beroeps spelers (Voetbal). (6e blad, le pag.) W. T.: Langs de Straat: ,rNoodlot (3e blad, le pag.) (Voor de laatste berichten zie men de 2e pag. van het le blad). HAARLEM, 27 September. De Econoom Ford. De econoom ls een visch, die zich even als de haring bij voorkeur in scholen voort beweegt, en als deze scholen zich vertoonen stormt het. Een merkwaardige eigenschap van de soort is, dat zij bij mooLwcer nergens is te bekennen. Als de storm eenmaal zijn volle kracht doet gelden, de golven de kust beuken en de visschers in arrenmoede binnen blijven, verschijnen de economen-scholen. Zij zijn elkaar alle vijandig gezind, gaan elkaar te lijf en doen de reeds felbewogen wateren tot zulke hoogte stijgen, dat van een orkaan gesproken mag worden. Als deze ten slotte bedaart, niet door hun toedoen, ver dwijnen zij weer, en metamorphoseeren zich in permanent-aanwezige vischsoorten van allerlei aard. In de magere spiering, de vroo- lijke bruinvisch, de boosaardige haai die den volgenden dag voorbij zwemmen, kan men niet meer den econoom herkennen. Van zijn afkomst kan men alleen dit zeg gen, dat hij behoort tot de inktvlschachtigen. Hij geeft inkt af waar hij gaat. Ofschoon deze afscheiding vaak schadelijk is, en hij zelf onverteerbaar blijft de wereld een soort van aarzelend geloof in den econoom stellen, zooals zij ook ten halve, of volgens een klei nere breuk, gelooft in de waarzegster, de mascotte en de noodlottige eigenschappen van het getal 13, het omgevallen zoutvat, den gebroken spiegel en het doorwandelen onder ladders. In de Groene Amsterdammer schrijft nu dr. R. Feenstra over den econoom Henry Ford wiens theorieën eenigszlns bekend zijn ge raakt fen die volgens sommigen, tijden lang geleefd heeft van sardineblikjes). „Gelukkig houden mannen als Ford den moed er in. Er is een heele school van econo men achter hem aan het opkomen, die zeg gen: twintig mlllloen werkloozen; dat Ls nog weinig. Al zouden het er veertig milLioen moeten woraen; zij die werken, doen nog noodeloos: véél te veel. De technische ontwikkeling Ls sneller gegaan dan de sociale aanpassing. ZIJ zal sneller blijven gaan; steeds meer men schen uitschakelen; machines Inschakelen. Wij moéten het dwaze idee la'en voren, dot wij éllen moeten werken om te eten. WIJ kunnen gerust de hypotheek aanvaarden, die werkloozcn7x>rg en verzekering ons in steeds sterkere mate zullen opleggen. Heden twintig miilloen werkloozen; met hun gezin nen: tachtig mtllioen menschen. Morgen

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1