O, M!
DE RAMP VAN DE R-101.
Hongersnood in Ghina.
Het woord is aan
Engeland.
9
48e Jaargteng No. 14507
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 8 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur*. ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN per weck 0-27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 337)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
/0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-5734, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 175. elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. ƒ035. elke regel meer ƒ0.10. uitsl i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Een ontzettende toestand.
Weer 700.000 menschen bedreigd.
Het Europeesch centraal bureau voor hulp
acties te Genève ontving van den National
Christian Council te Shanghai een rapport
van de Engelsche Baptisten-missie in Sianfu
Shensi en een van de Scandinavische missie
te Sian, eveneens in de provincie Shensi.
Beide rapporten zijn gedagteekend -einde
Augustus en bewijzen, dat de hongersnood
niet alleen niet voorbij is, maar dat nieuwe,
ernstige vrees voor den aanstaanden winter
bestaat. De Baptistenmissie te Sianfu deelt
mede, dat het onderzoek zich tot dusver heeft
uitgestrekt over 15 van de 45 districten in
cenlraal-Shensi en dat in dit gebied, waarin
thans van de twee millioen menschen nog
een millioen leeft, tegenwoordig 700.000 door
den hongersnood worden bedreigd. De voor
uitzichten van den oogst zijn door droogte
en sprinkhanenplagen vernietigd. De onlangs
gevallen regen maakt het zaaien van boek
weit mogelijk, maar men vreest, dat de
sprinkhanen het zaad zullen vernietigen.
Er wordt hulp gezocht, om 700.000 menschen
gedurende acht maanden voor den honger
dood te behoeden. Dat kan met een dollar
per hoofd per maand geschieden. Het rap
port geeft de adressen op aan de organi
saties, die in het hongergebied zelf werken
en direct hulp kunnen verleenen, namelijk:
de Scandinavische missie, de Engelsche Bap
tisten-missie, de Roomsch-Katholieke missie
en het internationale hulpcomité in Shensi.
De mogelijke hulp. die van deze organisaties
kan uitgaan, wordt op 3.350.000 geschat.
Het rapport berust op persoonlijke indruk
ken, die Mr. Baker in opdracht van de hulp
organisaties op een reis door het hon
gergebied heeft verzameld. Hoe ver
schrikkelijk de sprinkhanen daar in den
niéuwen oogst hebben huisgehouden, toont
het volgende voorbeeld aan: Op een morgen
zag hij op een reis van Sanyuan uit, maïs
velden, die manshoog stonden. Toen hij des
avonds terugkeerde waren zij tot een hoogte
van ongeveer 60 cM. boven den aardbodem
door de sprinkhanen afgevreten. De indruk,
die dit alles maakte op de bevolking, die de
sprinkhanen met behulp van vlaggen in
beweging trachtte te brengen, was aangrij
pend.
Het Scandinavische rapport berust op een
onderzoekingsreis van den agent Vatsaas. Hij
zegt met nuchtere woorden, dat de helft van
de thans in het hongergebied levende be
volking dezen winter moet sterven of emi-
greeren.
Bijzonder ernstig getroffen zijn de volgende
gebieden: Chang Au, Hsienyang, Hsingping,
Fufeng, Wukung, Kishan, Lungchow, Lichuan,
Cningyang, Sanyuan, Kaoling, Pucheng, N.
Weinan, N. Lintung, Kienyang. Weliswaar is
onlangs regen gevallen, maar ook volgens dit
rapport vreten de sprinkhanen de opkomende
gewassen tot den grond toe op, zoodat er geen
hoop bestaat. De eenige hoop ziet de rap
porteur in aanplant van boekweit; men weet
niet, waar het zaad vandaan moet komen en
hoeveel boeren men het kan verschaffen.
Geen vroegere hongersnood is met den tegen
woordige te vergelijken. Volgens dit rapport
is het verleenen van hulp niet onmogelijk.
Ook is het mogelijk, door de uitvoering van
openbare en winstgevende werken kapitaal
te beleggen. De National Christian Council
garandeert de betrouwbaarheid van deze
beide getuigen, die beiden ervaring hebben
en schrijft ten slotte: „Er bestaat geen twij
fel aan, dat Shensi zich sedert 1927 ifi een
Mr. J. Cerritsz
Met militairsme wordt "bedoeld een zoo ver
doorgevoerde regeling van de verdediging van
het land. dat deze een bepaald doel, onaf
hankelijk van die verdediging, wordt en daar
door omslaat in een gevaar en een nadeel.
Raadsvergadering 27 Juni 1928).
verschrikkelijken toestand bevindt, en dat
het ergste nog te wachten is".
Het Europeesche centraalbureau staat door
prof. D. Adolf Keller tegenwoordig met
verscheidene Chineesche zaakgelastigden in
Europa in verbinding en het hangt op het
oogenblik alleen van de bereidvaardigheid
van de Chineesche regeering af, of in Europa
een algemeen gemengd hulpcomité kan wor
den gevormd, dat met de reeds bestaande
hulporganisaties zal samenwerken.
DE P.H.-A.E.O. GAAT OVER
EGYPTE.
VANDAAG UIT SOFIA.
De directie van de K.L.M. heeft, naar de
Tel. verneemt, tot Dinsdagavond elf uur op
een eventueel gunstig antwoord van Turkije
gewacht; toen dit op dat uur nog niet was
ontvangen, heeft zij de bemanning van het
tweede postvliegtuig opdracht gegeven om
Woensdagmorgen uit Sofia te vertrekken en
via Griekenland en Egypte koers te zetten
naar Ned.-Indië.
AARDSCHOKKEN IN ZUID-
DUITSCHLAND.
MUNCHEN, 8 Oct. (V. D.) In den afgeloo-
pen nacht even na middernacht werd alhier
een krachtige aardschok waargenomen. Over
al in de stad gingen de lichten uit, terwijl de
bewoners bijna allen uit den slaap werden
opgeschrikt. Ongeveer een kwartier later
volgde een tweede, lichtere schok. Ook uit
Innsbrijck, Lindau, Kempten en Carmisch
komen berichten over krachtige aardschok
ken. Ook te Stuttgart werd op denzelfden
tijd een aardschok waargenomen. Schade is
niet aangericht.
Geen muiterij aan boord van de
Revenge"
LONDEN. 7 Oct. (V.D.) De Britsche
admiraliteit heeft het volgende communique
uitgegeven:
In zekere persorganen worden geruchten
gepubliceerd, hierop neerkomend dat man
nen van ZM.'s „Revenge" zich op insubor-
dineerende wijze zouden hebben gedragen. De
admiraliteit wenscht deze geruchten catego
risch tegen te spreken. Gedurende het ver
blijf in de Golf van Juan nabij Nice, dat
meer dan negen dagen heeft geduurd, heeft
elk van de 340 man een verlof van één dag
op den wal genot-en. In deze periode is het
voorgekomen, dat een ploeg van 35 man
te laat aan boord terugkwam. Bij deze ploeg
waren twee man, die tot nog toe niet zijn
teruggekeerd, en als deserteurs zijn aange
geven.
Er is niets waar van de geruchten, als
zouden bedoelde mannen geweigerd hebben
naar boord terug te keeren, of zich onbehoor
lijk tegenover hun commandant hebben ge
dragen noch van de geruchten dat er on
lusten aan boord zouden zijn uitgebroken of
klachten geuit zouden zijn omtrent de voe
ding.
Nog een teekenende foto van de ramp der R 101. Twee Fransche soldaten met de ge
havende vlag van het Engelsche luchtkasteel.
De plechtigheden te Beauvais.
s (Van onzen Parijschen correspondent.)
Beauvais, 7 October.
Een trieste nacht van regen en windvla
gen. Het is precies vier uur wanneer onze
wagen start en over de verlaten banlieue-bou
levards een uitweg zoekt naar de route na
tionale, richting Beauvais. Trieste besogne.
Want men moge in dit vak, waarin men el-
ken dag iets nieuws beleeft, waarin men
zich zoo dikwijls buigt over menschelijke
misère, murw worden en in de vele triesthe
den slechts het vak met al zijn inconve-
niënten zien, toch zijn er momenten dat
men zich niet los kan maken van de omstan
digheden, van het droeve schouwspel dat
men u toont. En zoo is het dezen nacht ge
steld. We zijn met z'n vieren. Vier journalis
ten, die jarenlange practijk achter zich heb
ben, die dezelfde onverschilligheid van een
begrafenisondernemer over zich voelden ko
men en die tochr.a de catastrophe van
het eens zoo fiere luchtschipSlechts de
motor raast. Ieder onzer is in eigen en in
dezelfde gedachten verzonken. Naar mate
men de plaats des onheils nadert, naar mate
men dichter bij de heuvels is waar het lucht
schip neerplofte en een ernorme alles ver
zengende vlam uitbarstte, wordt de stem
ming gedrukter. En-zoo ratelen we door stille
dorpen, tot in de verte, tegen den einder,
tegen een grauwen ochtendhemel de
silhouet van Beauvais zich afteekent.
Ondanks het vroege uur is het reeds een
druk beweeg in de middeleeuwsche stad.
Geen huis of er wappert, halfstok, met- een
rouwstrik, de Fransche vlag. Iedereen, groot
en klein, geeft een bewijs van medeleven.
En in de straten die op de Place Jeanne
Hachotte, het plein voor het stadhuis, uitko
men wemelt het van troepen. Maar ondanks
die drukte heerscht er de lugubere stilte van
de sterfkamer. Half fluisterend worden de
commando's gegeve onhoorbaar bijna ruk
ken de troepen op naar het plein, om post
te vatten voor het stadhuis. Een groot rouw-
gordijn sluit den ingang af. En als wij worden
toegelaten tot de groote vergaderzaal, thans
ingericht tot chapelle ardente, dan zien we
onwillekeurig- weer voor ons dat vreeselijke
vioen van de acht en veertig mannen die
hun ontzettenden dood hebben gevonden in
een vlammenzee. Denkt u in: een zaal, de
muren geheel bedekt met rouwdoek en den
zij aan zij, acht en veertig doodkisten, be
dekt met de Engelsche vlag, een roerlooze
eerewacht van Fransche en Engelsche offi
cieren,, weenende familieleden, die héél den
nacht, verzonken in gebeden, bij hun dier
bare dooden zijn gebleven. En 't eenige ge
luid dat de stilte verscheurt, een snik. een
hartstochtelijk schreien van opstandigheid
tegen dit wreede lot
Het is negen uur. Het groote plein is ge
heel ontruimd en duizenden, in groote stilte,
verdringen zich achter de infanterie en de
luchtvaarttroepen en de spahi die. het vaan
del middenin, zich hebben opgesteld voor het
stadhuis. Dan worden de bloemstukken aan
gedragen. kransen ^an autoriteiten, hier en
in Engeland, maar ook honderden kransen
en kleme bloemstukjes, geplukt in dorps
tuintjes, van onbekenden, bewoners van Al-
lonne en Beauvais, van menschen wier na
men nooit genoemd zullen worden in de ge
schiedenis, maar die toch, in medevoelen en
medelijden, een roerend bewijs geven van
hun piëteit voor hen die vielen. Het défilé
duurt voort. Even een beweeg, een fluitje
snerpt, een doorgang wordt gemaakt en voor
het stadhuis stopt een auto. De Fransche
minister-president, vergezeld van Laurent
Eynac, wordt ontvangen door kolonel Audi-
bert, den vertegenwoordiger van den Presi-
den van de Republiek, en door Lord Tyrell.
den Engelschen gezant. Terwijl zij binnen
zijn, nadert een droeve stoet. Vier en twintig
afuiten van kanonnen, elk getrokken door
zes paarden, houden stil voor den ingang.
Dan wordt de eerste kist naar buiten gedra
gen en twee aan twee worden ze op de wa
gens geplaatst. De vele autoriteiten plaatsen
zich achter den minister-president, die naar
buiten is getreden, zichtbaar ontroerd. Zoo.
in een plechtige stilte, vormt zich de enorme
stoet. Vooraan gaan acht soldaten van het
vlieg corps, de geweren onder den arm. Dan
volgt een muziekcorps, de vier en twintig be
spanningen, geëscorteerd door troepen, de
enkele overlevenden van do catastrophe.
Leach, Binks en Bell, de ministers en auto
riteiten, troepen te voet en te paard, en de
vereenigingen van oud-strijders. En het ka
non buldert saluutschoten. Triest klinkt de
Marche funèbre van Chopin.
Tusschen een onafgebroken haag van sol
daten. die het geweer presenteeren en gen
darmes die het saluut brengen, gaat de
droeve stoet verder, door de nauwe bochtige
straten van het oude stadje. Heel den weg
langs, van uit alle ramen, regent het bloe
men op het droefgeestig convooi.
Eindelijk het station. De vier en twintig
lijkwagens "worden voor het perron opge
steld, waar een speciale trein wacht. Dan
volgt een laatste défilé van alle troepen, een
laatste wandelgroet. Tardieu wendt zich tot
Lord Tyroll en brengt hem mondeling het
rouwbeklag over van de Fransche 'regeering.
De Engelsche geestelijke spreekt een kort ge
bed uit. Als een dierlijke kreet in de stilte
klinkt het openrukken van de wagondcuren.
Zeven en veertig kisten worden in de duister
nis weggeschoven. En te denken dat zij, nog
geen drie dagen geleden, bejubeld en toege
juicht hun vaderland hebben verlaten. Om
zoo terug te keerenOp hun laatste reis
slechts vergezeld door de drie reisgenooten
die ongedeerd bleven. Terwijl in het hospi
taal van Beauvais vijf anderen nog strijden
met den dood
De terugreis in een stortregen. Omrijden,
zoo luidt het bevel van een gendarme, mid
den op den weg. Dan, na een blik op de kaart
te hebben geslagen, een kort saluut: passez.
En daar ineens, als we den noodlottigen heu
vel voorbij zijn, midden op een uitgestrekt
veld. de verwrongen Ijzeren karkas van de
R 101 Het is één chaos, één verwarring van
buizen en staven en kabels. Het is alsof de
vuist van een reus dat stalen lichaam heeft
neergekwakt tegen den grond. Een huivering.
Daar, in dien helschen wirrewar. beklemd,
gegrepen, hebben ze dus den dood gevonden,
zonder te kunnen vluchten, verzengd door
de uitslaande vlammen. Poor, poor boys
HENRY A. TH. LESTURGEON.
(De ambtenaar van het O.M. te
Haarlem adviseerde ter terecht
zitting een juffrouio, niet zoo
gauw kef-kef te doen.)
De ambtezlaar van het O. M.,
(Althans zoo wil 't me lijken)
Voelt zich gedrongen, onze taal
Op zijn beurt te verrijken.
Dit voorbeeld kan een nieuwen toon
In onze rechtspraak geven.
Wie weet wat wij op dit gebied
Nog zullen gaan beleven.
Soms wil de rechterlijke taal
Voor onze leekenooren
Wel eens te ingewikkeld zijn,
Om waarlijk te bekoren.
Als hij na hoor en wederhoor,
De strafmaat aan gaat leggen.
Hoor ik den strengen rechter al
Tot de verdachten zeggen:
Wat gij sam sam misdreven hebt
Is niet te excuseeren
En veertien dagen brom brom moet
Jelui maar mores leeren.
Wann'eer de menschen snurk snurk doen,
Moogt gij niet gap gap maken,
En de politie doet snap snap.
Om voor dit kwaad te waken.
Wanneer de taal op het gebied
Van wet en recht en orde.
Naar dezen stijl zich richten gaat
Zal 't wel gezellig worde';
Intusschen, ook al wordt er met
Den ouden stijl gebroken.
Men doe het matig, want „kef kef"
Is wel wathonds gesproken.
PLEIZIERBOOT IN DEN STORM
GEKENTERD.
7 PERSONEN VERDRONKEN.
BERLIJN, 7 Octo. (V. D.) Volgens een be
richt der Berlijnsche bladen uit Guadalajara
in Mexico is een plezierboot met 20 passagiers
tijdens een hevigen storm op het Khapal-
meer gekenterd. Zeven personen verdronken,
12 worden vermist.
Het Belangrijkste
700.000 menschen in China door hongersnood
bedreigd.
(Ie blad. Ie pag.)
Een wolkbreuk boven Pachuca, 60 menschen
omgekomen.
(Ie blad, le pag.)
De uitvaart van de slachtoffers der R 101.
(2e blad, le pag.)
Nu Manioc afgetreden is. De toestand in
Roemenië.
(2e blad, le pag
De Duitsche Staatsparty uiteen gevallen.
(2e blad, le pag.)
De toestand in Brazilië zeer ernstig.
(2e blad. le pag.)
De 1071 M. radio-golf door Nederland ver
laten, de 293 Af. golf zal gcperfectionneerd
tcorden.
(2e blad, 3e pag.)
ARTIKELEN:
Henry .4. Th. Lesturgeon: De ramp win da
R 101. De plechtigheid te Beauvais.
(le blad. le pag.)
S. B.: Langs de Straat: De ongeduldige.
(2e blad, le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
HALF-OVERDEKTE GROENTE.
MARKT?
ADVIES VAN GROENTEHANDELAREN.
In verband met opmerkingen, die door
het raadslid Van Kessel bU de behandeling
van de gemeentebegrooting voor 1930 ge
maakt zijn over de wenschelljkheid om een
gedeelte van de Groentemarkt aan den
Koudenhorn te overdekken, speciaal voor
het fruit, is door den directeur van het
Marktwezen hierover het advies gevraagd
aan de Haarlemsche Groent-ehandelaarsvor-
eeniging „Ons Belang". Deze vereeniging
heeft Dinsdagavond in een ledenvergadering
onder leiding van de heer H L. J. Noverraz
Jr. over deze kwestie van gedachten gewis
seld. Besloten werd, aan den directeur van
het Marktwezen te berichten, dat de veree
niging geen belang heeft bij een half over
dekte groentemarkt. Voor alle producten
achtte men het gewenscht, dat de markt ge
heel overdekt is.
WOLKBREUK BOVEN PACHUCA
60 MENSCHEN OMGEKOMEN?
NEW-YORK. 7 Oct. (V. D.) Volgens tot
dusverre nog niet bevestigde berichten heeft
boven de Mexicaansche mljnwerkersstad Pa
chuca een hevige wolkbreuk gewoed. Hierbij
moeten 60 personen zijn omgekomen.
AMSTERDAM'S GROOTE
BOSCHPLAN.
ONWARE BESCHULDIGING VAN
NIEUWER-AMSTEL?
B en W. van Nieuwer-Amstel hebben een
verweerschrift gezonden aan het gemeente
bestuur van Amsterdam tegen de uiteenzet
ting van den wethouder dier gemeente dr.
E. J. Abrahams, waarin het gemeentebestuur
van Nieuwer Amstel er van beticht wordt op
het terrein waarover het onder handelde met
Amsterdam voor de stichting van een groot
bosch, een uitbreidingsplan ontworpen te
hebben.
Van de zijde van Nieuwer-Amstel wordt
de juistheid van die voorstelling van zaken
met groote stelligheid ontkend en ten zeerste
betreurd, dat de woordvoerder van het dage-
lijksch bestuur van Amsterdam aan die le
gende geloof heeft gehecht.
Het tcrak van dc D 1930. die ten koste van acht menschenlevens in de buurt van Dresden,
neerstortte