tS«V:
ff! '4sʱ-.i
Een luchtsolist.
Het woord is aan
48e Jaargang No. 14513
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 15 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM»
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3.87)4- Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels f 175. elke regel meer /0J5. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement- Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60,
elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. f0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonné*. Uitkeeringen: Levenslan
je ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DOODELIJK ONGEVAL
TE IJMUIDEN.
BIJ DEN BOUW VAN DE ELECTRISCHE
CENTRALE VOOR HET P. E. N.
Dinsdagmiddag om ongeveer 5 uur had de
te Haarlem wonende J. de G., bankwerker van
beroep, het ongeluk, toen hij op een hoogte
van 32 M. bezig was bij het opbouwen der
ijzerconstructie van het machinegebouw van
de inaanbouw zijnde electrische centrale van
het P.E.N. te IJmuiden, zijn evenwicht te ver
liezen en te vallen. Hij kwam met zijn
hoofd op een ijzeren balk terecht en was
op slag dood. Zijn lijk is naar de algemeene
begraafplaats te IJmuiden overgebracht.
Het slachtoffer was vóór eenige maanden
gehuwd.
KINGSFORD SMITH'S
RECORDVLUCHT NAAR INDIë.
LONDEN, 14 Oct. CV. D.) De Australische
Oceaanvlieger Kingsford Smith is gisteren
te Karachi aangekomen. Hij heeft den af
stand Londen—Indië in vijf dagen gevlogen
wat een nieuw record op zijn naam is.
ERNSTIGE OVERSTROOMINGEN
IN FRANKRIJK.
PARIJS, 14 Oct. CV. D.) De Seine is se
dert eenigen tijd onafgebroken gestegen en
het niveau staat nu reeds meer dan twee
meter boven den normalen stand. De Marne
en de Yonne zijn nog steeds wassende. Ook
in de andere Fransche departementen zijn
de rivieren in vele gevallgn buiten de oevers
getreden. In de omgeving van Verdun
moesten enkele dorpen ontruimd worden,
als gevolg van de overstrooming van de
Maas.
In sommige dorpen hebben de overstroo
mingen onrustbarende afmetingen aange
nomen, als sinds 1879 niet is voorgekomen.
EEN VRACHTBOOT GEZONKEN.
SANTANDER, 14 October (V.D.) Ten ge
volge van een aanvaring met een ander er
stoomboot is het groote vrachtschip „Octubre"
aan den ingang van dei,- haven gezonken.
De kapitein weigerde de brug te verlaten en
verdween met het schip in de diepte.
HET DREIGENDE CONFLICT IN
DE TYPOGRAFIE.
NIEUWE ONDERHANDELINGEN?
Men meldt ons uit Amsterdam:
De voorzitter der onderhandelingscom
missie in de Typografie, de heer J. H. van
Lonkhuyzen te Zeist, heeft de twee partijen
te Amsterdam bijeengeroepen teneinde gele
genheid te geven tot een bespreking over de
vraag of verdere onderhandelingen over een
nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst
eventueel nog tot overeenstemming zou kun
nen leiden.
DE P.H.-A.E.O. TE KARATSJI.
DERDE VLIEGTUIG VERTREKT MORGEN.
Aneta-Vaz Dlas meldt, dat volgens bij de
K. L. M. ontvangen bericht het tweede post
vliegtuig voor Indië Dinsdag te Karatsji is
aangekomen. Aan boord is alles wel. Heden
wordt de tocht voortgezet.
Het vliegtuig vertrok te 6.20 uur uit Djask
en is te 13.55 uur te Karatsji aangekomen.
Morgen vertrekt het derde postvliegtuig
van Schiphol naar Ned.-Indië. Aangezien
Vrijdag a.s het eerste retourvliegtuig zijn
tocht naar Nederland zal beginnen, is hier
mede de veertiendaagsche luchtpostdienst op
Indië een feit geworden.
Als gevolg van de gewijzigde route, welke
het derde vliegtuig van den luchtpostdienst
op Indië zal volgen, zullen daarmede geen
stukken voor Aleppo kunnen worden ver
zonden.
VLIEGTUIG IN ZEE GESTORT.
VIER INZITTENDEN GEDOOD.
LONDEN, 14 October (VX>.) Op onge
veer 60 K.M. uit de kust nabij Perth heeft
men het wrak gevonden van een vliegtuig,
dat gisteren Perth heeft verlaten en blijk
baar in zee is gestort. De piloot, twee leer
ling-vliegers en een verpleegster, vonden den
dood.
ERNSTIG SPOORWEGONGELUK
IN SPANJE.
EEN DOODE, 40 GEWONDEN.
MADRID, 14 October (VD.) De snel-
trein uit Madrid is in de Westspaansche pro
vincie Pontevedra op het traject Madrid
Vigo, ontspoord. Er zijn 1 doode en 40 ge
wonden, van wie enkele zeer ernstig.
■- -
- v
Twee interessante foto's uit Berlijn, genomen tijdens de relletjes in de nabijheid van het
Rijksdag gebouw, xoaar Maandag de openings zitting gehouden werd. Bovenhet arresteeren
van één der raddraaiers, onder: het wegbrengen van een tweetal arrestanten. De recht
bank van Moabit heeft gisteren reeds recht gesproken. Een aantal gevangenen werd ver
oordeeld tot gevangenisstraffen tot een maximum van vijf maanden of tot het betalen
van boetes tot een maximum van 100 Mark. Het onderzoek van de politie heeft intusschen
uitgewezen dat niet de communisten de relletjes hebben veroorzaakt, doch de Nationaal-
socialisten en de Nationalen, mitsgaders de duistere elementen uit de Berlijnsche onder
wereld.
>v
De solovlieger J. van Tijen voor zijn apparaat met den constructeur der Pander fabriek.
Heden is de heer Van Tijen
Vroolijk op de vlucht gegaan,
In zijn kleine Pander-vliegtuig
Door de lucht op Java aan.
Op de vlucht gaan is gewoonlijk
Zacht gezegd een beetje laf.
Maar voor deze onderneming
Neem ik diep mijn petje af.
Strakjes zweeft hij over bergen
En woestijnen en de zee,
Enkel onze goede wenschen
Vliegen met Van Tijen mee.
Daarom wensch ik hem bij deze
Allen voorspoed en geluk,
Moge hij zijn doel bereiken,
Want het is een kranig stuk.
Zulk een solo-onderneming
Eischt een flinke dosis moed
En ze geeft weer eens vertrouwen
In een sterk „Wien Nèerland's bloed".
Als hij aankomt, dan verdient hij
Dat hij hiervoor wordt geëerd,
Want geen Nederlander vóór hem.
Heeft zooiets nog gepresteerd.
Laat men dan zijn naam verlengen
Dat men nooit zijn daad vergeet.
Zoo bijvoorbeeld dat hij voortaan
Van Vervlogen Tijen heet.
Jakob Wassermann
Allen leefden in vreugde, en allen leefden in
schuld. Maar ofschoon er schuld was, was
niemand schuldig. Dus stak er een fundamen-
teele fout in de heele levensconstructie. Ik
zei tegen mijzelf: de schuld, die ontspruit uit
ivat de menschen doen, is gering en bereken
baar tegen die. die uit hun niet-doen voort
komt. Wat voor menschen zijn het ten slotte,
die door hun doen schuldig worden? Maar zij,
die niet doen, worden ontzien, die zijn altijd
veilig, hebben hun geldige uitvluchten en ver
ontschuldigingen. En zij zijn naar mijn mee
ning de ware misdadigers.
DE STORING OP 298 M.
ZWEEDSCH STATION GAAT WEG.
Het „Handelsblad" verneemt dat de
Zweedsche regeering op telegrafisch verzoek
van het hoofdbestuur der P. T.T. te Den
Haag heeft medegedeeld, dat het Zweedsche
kortegolf-station Fallun, dat thans de 298
meter in hooge mate stoort, een dezer dagen
zal weggaan. De 298 meter wordt voorts ge
stoord door telegrafiestations, o.a. een
Fransch station. Ook deze zijn aangeschre
ven. doch van hen heeft men nog geen be
richt gekregen.
DE RAMP VAN DE R. 101.
VRIJDAG ZULLEN DE GEREDDEN NAAR
ENGELAND TERUGKEEREN.
PARIJS. 14 Oct. (V.D.) De Engelsche
vice-consul te Parijs, Klaymaker, heeft
Maandag de drie geredden van de R. 101 in
het hospitaal te Beauvais bezocht
Disley, de marconist, die reeds een reis met
de R. 101 maakte toen dit luchtschip op zijn
proefrels EngelandCanada te Montreal
werd beschadigd, heeft zijn indrukken weer
gegeven van de ramp bij Alonne.
Disley sliep, toen hij door een hevigen
schok ontwaakte. Hij werd uit zijn hut ge
slingerd en lag, met het hoofd omlaag, in een
hoogst ongemakkelijke houding. Hij stond
onmiddellijk op en trachtte naar de genera -
teur te komen om den stroom af te snijden
en zijn kameraden te waarschuwen. Het
luchtschip ging met een hoek van tenminste
30 graden omlaag. Een tweede, nog heviger
schok wierp het luchtschip tegen den grond
en veroorzaakte de ontploffing. Disley bevond
zich op wonderlijke wijze buiten het schip.
Hij wérd ernstig aan gezicht en handen ge
wond.
Gemeld wordt, dat de drie geredden Vrij
dag naar Engeland zullen terugkeeren, aan
boord van een vliegtuig van den geneeskun
digen dienst.
Er is nog geen beslissing genomen over de
vraag wat met de overblijfselen van het
luchtschip zal geschieden. In ieder geval zijn
de twee monteurs van de R. 101 heden uit het
hospitaal ontslagen om naar Engeland te
worden overgebracht
VAKVEREENIGINGSGEBOUW
TE BOSTON BESTORMD.
NEW-YORK, 14 Oct. CV. D.) Te Boston
hebben heden ernstige werkloozenrelletjes
plaats gehad. Nadat er een betooging had
plaats gehad bestormden de werkloozen het
gebouw van de Vakvereenigingen. De politie
slaagde er in de menigte te verstrooien. Er
hadden 15 arrestaties plaats.
BLOEMENDAAL
DE SCHOOLCOMMISSIE
EN BLOC AFGETREDEN.
OMDAT ZIJ DOOR B. EN W.
GENEGEERD IS.
De plaatselijke Commissie van toezicht op
het L.O. te Bloemendaal heeft heden het
volgend schrijven gericht aan den Raad der
gemeente Bloemendaal:
„In haar vergadering van 26 Sept. 1.1. be
sloot de commissie van plaatselijk toezicht op
het L.O. met algemeene stemmen het volgen
de te uwer kennis te brengen.
In de verslagen betreffende den toestand
van het L.O. in uw gemeente is herhaaldelijk,
met name in die van 1927, 1928, 1929, gewag
gemaakt van het feit, dat geen enkele maal
in die jaren het advies der commissie is inge
roepen, hoewel er meerdere malen aanleiding
toe bestond en in vorige jaren herhaaldelijk
advies werd ingewonnen.
In het laatste aan u uitgebrachte verslag,
dat over 1929, meende de commissie nog
eens uw aandacht op het feit te moeten ves
tigen met deze woorden:
„In 1929 kwam de commissie nog eenmaal
minder bijeen dan in 1928, toen het geringe
aantal vergaderingen voor sommige leden
reden was om zich af te vragen, of de com
missie wel reden tot bestaan had. Dezelfde
vraag werd nu vrijwel door alle leden ge
steld. Het gemeentebestuur schijnt van het
bestaan der commissie slechts een vaag ver
moeden te hebben. In 1929 werden 2 bijeen
komsten gehouden: de eerste voor het uit
brengen van het verslag over 1928, de Laatste
ten einde den heer v. d. Vuunst de Vries,
tandarts in onze gemeente, gelegenheid te
geven het nut der tandverzorging op school
uiteen te zetten. Het plan voor deze bijeen
komst was van de commissie zelve uitge
gaan".
In den loop van dit Jaar werd evenmin ad
vies van de commissie ingewonnen, zelfs niet
inzake het in uw vergadering van Donderdag
18 Sept. 11 behandeld voorstel betreffende
school-tandverzorging. Het behoeft geen be
toog, dat dit laatste de commissie het meest
trof. daar zij in deze aangelegenheid zich
reeds een -oordeel had gevormd, gegrond op
de voorlichting van deskundigen, welk oor
deel zij bereid en gereed was mede te deelen.
Aangezien op de adviezen onzer Commissie
dus blijkbaar geen prijs meer wordt gesteld
in een periode van nu bijna 4 jaar werd
geen enkel advies gevraagd meenden
ondergeteekenden J. C. Brussaard, voorzitter,
J. Wackle Eysten, vice-voorzitter, S. A. Wil
son. secretaris, P. Prins, Dzn., C. J. Dhont, J.
B. M. van Vlijmen, B. F. Warmink, G. A. v. d.
Mey en J. Louisse, leden der Commissie van
plaatselijk toezicht op het L.O. In den geest
van Uwen Raad te handelen door U te ver
zoeken hen als leden dier commissie met In
gang van 1 Nov. a-s. te ontslaan.
Het Belangrijkste
Moeilijke dagen voor Duitschland.
(2e blad, le pag.)
De werkstaking in de Berlijnsche metaal
industrie afgekondigd.
(2e blad, le pag.)
De opstand in Brazilië.
(2e blad. le pag.)
Werkverschaffing en werkverruiming. Het
rapport van Mr. J. Cerritsz.
(2e blad, 2e pag.)
De financiën der Nederlandsche Reisvereeni-
ging.
(4e blad, le pag.)
Raadvergadering in Zandvoort.
(2e blad, 3c pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: De Rijksdag.
(le blad, le pag.)
Intimus: Tweede Kamef. De Zuldcrzeesteun~
wet in behandeling.
(4e blad, le pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag
van het le blad).
HAARLEM. 15 October.
De Rijksdag.
Het lawaai, waarmee de nieuwe Dultsche
Rijksdag zijn .Intrede in de politieke arena
heeft gevierd, was voorzien. Het is eigenlijk
nogal meegevallen, als men bedenkt dat
veertig procent van de afgevaardigden bc-
hooren tot partijen, wier doel het is aan het
huidige régime zoo spoedig mogelijk een
einde te maken, en die het parlement zelf
als een ond,ing beschouwen. Daarbij komt
dan nog dat die 40 pCt. onderling ten
scherpste verdeeld zijn in uiterst links en
uiterst rechts, en geen andere overeen
komsten in hum politiek hebben dan de bo
venbedoelde wensch, plus hun gemeen
schappelijke onwil om aan de aanvaarde fl-
nanciëele verplichtingen jegens het buiten
land te voldoen. De eerste dag moest dus al
spektakel geven, en in de naaste toekomst
zal het nog wel erger worden. Vooral als
men doorgaat met zulke kinderachtige ver
tooningen als de .Nazis'* van Hitier gele
verd hebben door in hun operette-acht'.ge
uniformen in den Rijksdag te verschijnen,
en door de aflezing der namen van tegen
standers, vooral van de Joden, met hoon
gelach en flauwiteiten te ontvangen.
Gesteund door de aanwezigheid van een
sterke politiemacht heeft de 82-]ari?e nestor
Herold de vergadering tot een dragelijk ein
de kunnen brengen. De oude man zou niet
vaak met deze taak belast kunnen worden.
Maar dat hoeft dan ook niet. want natuur
lijk is het eerste werk van den Rijksdag nu,
een voorzitter te kiezen. Groote spanning
heerscht over de vraag, wie dat worden zal.
Blijkbaar worden Paul Loebe's kansen hoos
aangeslagen. Maar of hij het wordt of een
ander de nieuwe Rijksdagpresident krijgt
in elk geval een schier-hopelooze taak. Al
is tlij een zeer krachtige en domineerende
persoonlijkheid, al is hij ook ten volle gewa
pend met de deugden van strikte onpartij
digheid en eindeloos geduld, hij zal het toch
bij herhaling moeten afleggen tegen do
veertig procent, die geen regeerings-verant-
woordelijkheid hebben, die gekant zijn tegen
het bestaan van het college waarin zij zich
zelf hebben laten kiezen, en die eenvoudig
geweld zullen maken als dat in hun kraam
te pas komt.
Onze Berlijnsche correspondent heeft zich
in eenigszins geruststellenden toon over den
toestand geuit, de meening te kennen geven
de dat de gematigde meerderheid van het
volk achter de diverse middenpartijen zou
blijven staan. Het is te hopen, voor het heil
van Duitschland en voor het heil van Europa.
Maar ook die partijen zijn politiek zeer ver
deeld. Zij zullen haar geschillen opzij dienen
te zetten en gezamenlijk een hecht front
moeten vormen tegen de Veertig Procent, als
zij de Dultsche republiek inderdaad willen
redden.
Misschien zal het stormachtige optreden
van uiterst rechts en uiterst links daar juist
het meeste toe bijdragen. Een verscherping
van de verhoudingen, zooals bij dezen nieuwen
Rijksdag Is ingetreden, kan tengevolge heb
ben dat een krachtig bewind tot stand komt
als reactie op dreigementen en onverant
woordelijk drijven. Maar altijd komt, ook in
Duitschland, weer de vraag naar voren:
waar is de Leider?
Voortzetting van een zwak, weifelend be
wind, dat niet op zijn meerderheid kan ver
trouwen zonder links en rechts compromis te
sluiten, kan zeker niet lang meer duren. Gaat
het in die richting dan kan men de dictatuur
in Duitschland, in welken vorm ook, op kor
ten termijn voorzien. En waartoe die zou
moeten leiden, zonder een figuur van werke
lijk groote beteekenis en met het vooruitzicht
van de hevige reactie, die zij in andere lan
den vooral in het steeds-zlch-belaagd-
voelende-Frankrijk zou uitlokkendaar
behoeven wij ons geen Illusies over te ma
ken.
Vertooningen, zooals bij de opening van
dezen Rijksdag ten beste zijn gegeven, gooien
de waardigheid van de Overheid te grabbel.
Er zijn in de laatste jaren in vrijwel alle
parlementen en ook daarbuiten zooveel din
gen gebeurd, die de waardigheid van de
Overheid ondermijnden, dat dit punt nan-